Giáo án Sinh học 12 - Phần 5 - Chương 2: Quy luật di truyền

Tuần:	 
Ngày soạn: 
Tiết: 
Ngày dạy: 
CHƯƠNG II. QUY LUẬT DI TRUYỀN
Bài 8. 	QUY LUẬT PHÂN LI
I/ Mục tiêu.
- Giải thích được tại sao Menden lại thành công trong việc phát hiện ra các quy luật di truyền.
- Rèn luyên kĩ năng suy luận logic và khả năng vậnd ụng kiến thức toán học trong việc giải quyết các vấn đề của sinh học.
II/ Phương tiện, phương pháp.
Tranh phóng to H 8.2 SGK.
Vấn đáp là chủ yếu, phân nhóm.
III/ Tiến trình lên lớp.
	A/ Ổn định lớp, KTSS.
	B/ Kiểm tra bài cũ.
	ĐVĐ: Mỗi nhóm gen quy định các tính trạng của cơ thể di truyền theo những quy luật khác nhau. Người đầu tiên đã tìm ra các quy luật di truyền của các tính trạng là G.J. Menden.
	C/ Bài mới:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
GV: Treo tranh G.J.Menden và giới thiệu.
HS: chú ý lắng nghe.
GV: Y/c HS đọc nội dung mục I và trả lời câu lệnh bằng phiếu học tập.
Quy trình thí nghiệm
- Bước 1?
- Bước 2?
- Bước 3?
- Bước 4?
Kết quả thí nghiệm
F1?
F2?
F3?
Giải thích kết quả (hình thành giả thuyết)
?
Kiểm định giả thuyết
?
Cả lớp chia làm 4 nhóm.
HS. Đọc, hình thành nhóm và trả lời:
? Với những kết quả thu được từ các thí nghiệm. Menden đã đưa ra giả thuyết về sự di truyền của các tính trạng như thế nào?
HS: Đọc kĩ mục II và tham khảo bảng 8 – SGK và trả lời:
? Di truyền học hiện đại đã phát biểu quy luật phân li như thế nào?
GV treo tranh vẽ hình 8.2 
?: Di truyền học đã giải thích quy luật phân li như thế nào?
I/ Phương pháp nghiên cứu di truyền học của Menden.
Nội dung - Bảng 8.2.
II/ Hình thành học thuyết khoa học.
1/ Giả thuyết của Menden.
Menden đã vận dụng quy luật thống kê xác suất để giải thcíh tỉ lệ 1: 2: 1 và đưa ra giả thuyết:
- Mỗi tính trạng do một cặp nhân tố di truyền quy định. Trong tế bào các nhân tố không hoà trộn vào nhau.
- Bố mẹ chỉ truyền cho con (qua giao tử) 1 trong 2 thành viên của cặp.
- Khi thụ tinh các giao tử kết hợp với nhau ngẫu nhiên -> hợp tử.
2. Học thuyết của di truyền học hiện đại.
 SGK.
III/ Cơ sở tế bào học của quy luật phân li.
- Trong tế bào sinh dưỡng, các gen và các NST luôn tồn tại thành từng cặp.
- Khi giảm phân tạo giao tử, các thành viên của một cặp alen phân li đồng đều về các giao tử, mỗi NST trong từng cặp NST tương đồng cũng phân li đồng đều về các giao tử.
	D/ Củng cố: 
	GV bổ sung thêm kiến thức về phép lai phân tích.
	E/ Về nhà:
	? Con đường nghiên cứu khoa học của Menden. Tai sao Menden lại thành công trong việc phát hiện ra các quy luật di truyền mà trước đó các nhà khoa học không làm được?
	Đọc mục Em có biết?, Trả lời các câu hỏi SGK, học bài mới.
Bảng 8.2. Tóm tắt quy trình và kết quả thí nghiệm trên đậu Hà Lan của Menden
Quy trình thí nghiệm
- Bước 1: Tạo ra các dòng thuần chủng có các kiểu hình tương phản (VD: Hoa đỏ – hoa trắng).
- Bước 2: Lai cá dòng thuần chủng với nhau để tạo ra đời con F1.
- Bước 3: Cho các cây lai F1 tự thụ phấn tạo ra đời con F2.
- Bước 4: Cho từng cây F2 tự thụ phấn để tạo ra đời con F3.
Kết quả thí nghiệm
F1: 100% cây hoa đỏ.
F2: Cho 3/4 cây hoa đỏ và 1/4 cây hoa trắng.
F3: 1/3 số cây hoa đỏ F2 cho toàn F3 hoa đỏ.
 2/3 số cây hoa đỏ F2 cho F3 với tỉ lệ 3 hoa đỏ: 1 hoa trắng.
 100% cây hoa trắng ở F2 cho F3 toàn cây hoa trắng.
Giải thích kết quả (hình thành giả thuyết)
Mỗi tính trạng do một cặp nhân tố di truyền quy định (cặp alen), một có nguồn gốc từ bố và một có nguồn gốc từ mẹ. Các nhân tố di truyền của bố mẹ tồn tại ở cơ thể con một cách riêng rẽ, không hoà trộn vào nhau và khi giảm phân chúng phân li đồng đều về các giao tử.
Kiểm định giả thuyết
Nếu giả thuyết trên là đúng thì cây dị hợp tử Aa khi giảm phân sẽ cho 2 loại giao tử với tỉ lệ ngang nhau. Có thể kiểm tra điều này bằng phép lai phân tích.
Tuần:	 
Ngày soạn: 
Tiết: 
Ngày dạy: 
Bài 9	QUY LUẬT PHÂN LI ĐỘC LẬP
I/ Mục tiêu: 
- Trình bày được thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của Menden
- Biết phân tích kết quả thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của Menden
- Nêu nội dung quy luật phân li độc lập và giải thích theo cơ sở tế bào học.
- Vận dụng công thức tổng quát để giải thích tính đa dạng của sinh giới và giải bài tập di truyền.
- Phát triển kĩ năng phân tích kênh hình, phân tích kết quả thí nghiệm.
II/ Chuẩn bị.
	Sơ đồ lai hai cặp tính trạng theo hình vẽ SGK.
	Bảng công thức tổng quát cho các phép lai nhiều tính.
III/ Trọng tâm và phương pháp.
1. Trọng tâm: 	
	Cơ sở tế bào học của quy luật phân li độc lập.
2. Phương pháp:
	Vấn đáp gợi mở.
IV/ Tiến trình lên lớp.
	A/ Ổn định tổ chức, KTSS.
	B/ Mở bài: ở chương trình lớp 9 chúng ta đã được nghiên cứu về quy luật phân li độc lập. Một em hãy làm ví dụ sau:
VD: Viết sơ đồ lai về kiểu hình từ P đến F1 của phép lai giữa 2 cơ thể có tính trạng hạt vàng, trơn với hạt xanh, nhăn. Xác định tỉ lệ kiểu hình ở F2?
	C/ Bài mới:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
GV: Các em nghiên cứu SGK về thí nghiệm của Menden và cho biết tỉ lệ phân li kiểu hình ở F2 và tỉ lệ phân li từng cặp tính trạng ở F2?
HS: Đọc SGK và cho biết các tỉ lệ.
? Em có nhận xét gì về kết quả phân li tính trạng ở F2 của phép lai trên?
HS: 
Tỉ lệ phân tính ở F2 là 9:3:3:1
Xét từng cặp tính trạng ở F2 có tỉ lệ 3 trội : 1 lặn giống quy luật phân li
GV?: Từ sự phân tích trên Menden đã nhận đinh như thế nào về sự di truyền khi lai hai cặp tính trạng?
HS: 
Nêu nhận định SGK.
? Thuyết NST đã giải thích nhận đinh của Menden như thế nào?
HS: Nghiên cứu SGK và chú ý lên bảng nghe GV phân tích sơ đồ.
GV: Treo tranh vẽ phóng to Cơ sở tế bào học của quy luật phân li độc lập và phân tích.
Giả sử: alen A - hạt vàng, a – hạt xanh.
 B – hạt trơn, b – hạt nhăn.
Pt/c: AABB (V, T) x aabb (X, N)
Gp: AB ab
F1: 100% AaBb (V,T)
F1 x F1: AaBb (V,T) x AaBb (V,T)
GF1: AB, Ab, aB, ab
F2: A-B-: hạt vàng, trơn:
 A-bb: hạt vàng, nhăn:
 aaB-: hạt xanh, trơn:
 aabb: hạt xanh, nhăn.
GV: Treo bảng phụ về Công thức tổng quát cho các phép lai nhiều tính trạng và vấn đáp học sinh
HS: Nghiên cứu và trả lời
? Các em hãy đọc SGK và cho biết: Các quy luật di truyền của Menden có ý nghĩa gì?
HS; Nghiên cứu, trả lời
I/ Thí nghiệm của Menden.
1/ Thí nghiệm:
Pt/c: Hạt vàng, trơn x Hạt xanh, nhăn
F1: 100% Hạt vàng, trơn
Cho F1 tự thụ phấn
F2 thu được tỉ lệ kiểu hình
hạt vang, trơn: hạt vàng, nhăn
hạt xanh, trơn: hạt xanh, nhăn
2. Nhận xét.
- Xét sự di truyền của từng cặp tính trạng trong phép lai trên ở F2 có tỉ lệ 3 trội : 1 lặn
- Xét sự di truyền của 2 cặp tính trạng, ở F2 có tỉ lệ phân li là 9:3:3:1 = (3:1) x (3:1).
-> Tính trạng màu sắc hạt và hình dạng hạt di truyền độc lập với nhau.
-> Xác suất xuất hiện mỗi kiểu hình ở F2 bằng tích xác suất của các tính trạng hợp thành nó.
3. Nội dung quy luật.
 Các cặp nhân tố di truyền quy định các tính trạng khác nhau phân li độc lập trong quá trình hình thành giao tử.
II/ Cơ sở tế bào học của quy luật phân li độc lập.
 Theo tế bào học:
+ Mỗi tính trạng được quy định bởi một cặp alen nằm trên một cặp NST tương đồng. 
+ Trong quá trình phát sinh giao tử có sự phân li độc lập của các cặp NST tương đồng, dẫn tới sự phân li của các cặp gen tương ứng tạo nên các loại giao tử khác nhau với xác suất ngang nhau. Các giao tử này kết hợp ngẫu nhiên trong thụ tinh tạo ra F2.
III/ Công thức tổng quát.
(Bảng phụ 2)
IV/ ý nghĩa của các định luật Menden
- Giải thích hiện tượng tạo ra các biến dị tổ hợp phong phú trong tự nhiên.
	D/ Củng cố:
	Treo bảng phụ 1 và gọi học sinh lên phân tích sơ đồ lai 2 cặp tính trạng theo cơ sở tế bào học.
	E/ Dặn dò:
	Về nhà học bài và trả lời các câu hỏi SGK. Làm bài tập 2 phần Bài tập chương II.
Tuần: 01	 
Ngày soạn: 
Tiết: 01
Ngày dạy: 
Bµi 13 : sù t¸c ®éng cña nhiÒu gen vµ tÝnh ®a hiÖu cña gen
I. Môc tiªu : Sau khi häc song bµi nµy häc sinh ph¶i
1. KiÕn thøc :
 - Nªu ®­îc b¶n chÊt cña c¸c kiÓu t¸c ®éng cña gen ®èi sù h×nh thµnh tÝnh tr¹ng : t­¬ng t¸c 
 gi÷a c¸ gen kh«ng alen,t¸c ®éng céng gép vµ ®a hiÖu cña gen.
 - Kh¸t qu¸t ®­îc mèi quan hÖ gi÷a gen vµ tÝnh tr¹ng hay gi÷a kiÓu gen vµ kiÓu h×nh
 - ViÕt ®­îc s¬ ®å lai cña c¸c tr­êng hîp bæ trî,¸t chÕ,céng gép
2. Kü n¨ng :
 - Ph¸t triÓn kü n¨ng quan s¸t tranh vµ ph©n tÝch kªnh h×nh
 - Ph©n tÝch vµ gi¶i thÝch ®­îc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm trong bµi häc
3. Gi¸o dôc :
 - HS gi¶i thÝch ®­îc sù ®a d¹ng cña thÕ giíi sinh vËt mét phÇn cã sù ®ãng gãp cña sù t¸c 
 ®éng cña nhiÒu gen vµ tÝnh ®a hiÖu cña gen
 - C¸c em cã thÓ ¸p dông kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i c¸c bµi tËp vÒ t­¬ng t¸c gen
II. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc :
 GV : SGK, SGV, GA, m¸y chiÕu ,m¸y tÝnh
 HS : SGK, vë, häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi
III. Ph­¬ng ph¸p chñ yÕu :
 - VÊn ®¸p t×m tßi - VÊn ®¸p t¸i hiÖn
 - Quan s¸t tranh t×m tßi - Tù nghiªn cøu SGK
IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y :
1. KiÓm tra bµi cò : 
- ViÕt c«ng thøc tæng qu¸t cña phÐp lai víi n cÆp gen dÞ hîp trong tr­êng hîp ph©n li ®lËp ?
- C¬ thÓ cã kiÓu gen AaBbDdFf cã thÓ cho bao nhiªu lo¹i giao tö ,tØ lÖ giao tö ABDF lµ bao nhiªu. Khi kÕt hîp víi kiÓu gen cïng lo¹i th× t¹o ra bao nhiªu hîp tö vµ tØ lÖ hîp tö cã kiÓu gen AaBbDDff chiÕm tØ lÖ bao nhiªu ?
2. Néi dung bµi gi¶ng :
(®v®) : Theo quan niÖm cña Men®en ,mét gen qui ®Þnh 1 tÝnh tr¹ng,c¸c cÆp gen ph©n li ®éc 
 lËp vµ t¸c ®éng riªng rÏ.Tuy nhiªn c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu sau «ng cho they mèi 
 quan hÖ gi÷a gen vµ tÝnh tr¹ng kh¸ phøc t¹p : nhiÒu gen qui ®Þnh mét tÝnh tr¹ng hoÆc 
 mét gen chi phèi nhiÒu tÝnh tr¹ng
Ho¹t ®éng d¹y - häc
Néi dung
Ho¹t ®éng 1 : (30’)
T×m hiÓu vÒ sù t¸c ®éng cña nhiÒu gen lªn
 mét tÝnh tr¹ng
GV : Yªu cÇu hs quan s¸t c¸c thÝ nghiªm 
 trªn b¶ng,kÕt hîp víi SGK tr¶ lêi c¸c 
 c©u hái sau :
- KiÓu gen vµ sè lo¹i giao tö cña F1 trong 
 c¸c phÐp lai ®· nªu ?
- S¬ ®å kiÓu gen tõ F1 ®Õn F2 vµ tØ lÖ c¸c 
 nhãm kiÓu gen sau :
(A-B-) ; (A-bb) ; (aaB-) ; aabb
- NhËn xÐt g× vÒ sù t­¬ng t¸c gi÷a c¸c KG 
 víi c¸c KH ë F2 khi ®èi chiÕu tØ lÖ KH vµ 
 nhãm tØ lÖ KG trªn ?
- KiÓu gen cña bè mÑ nh­ thÕ nµo ?
- T­¬ng t¸c bæ sung cã g× gièng vµ kh¸c 
 ph©n li ®éc lËp ?
- T­¬ng t¸c gen cã lµm xuÊt hiÖn BDTH ?
- VËy t­¬ng t¸c bæ sung lµ g× ?
HS : Nghiªn cøu,tr¶ lêi
GV : KÕt luËn,bæ sung :
 + C¸c kiÓu ph©n li cña t­¬ng t¸c bæ sung 
 lµ tr¹ng th¸i kh¸c cña ph©n li ®éc lËp vµ 
 tæ hîp tù do
 + §iÒu kiÖn ®Ó cã t­¬ng t¸c bæ sung
GV : Yªu cÇu hs nghiªn cøu thÝ nghiÖm ¸t 
 chÕ vµ gi¶i thÝch kÕt qu¶.
 - T¸c ®éng ¸t chÕ cã g× kh¸c t¸c ®éng bs ?
 - §©y cã ph¶i lµ 1 d¹ng kh¸c cña 9:3:3:1 ?
 - VËy ¸t chÕ lµ g× ?
HS : Nghiªn cøu ,tr¶ lêi
GV : KÕt luËn,bæ sung
GV : Yªu cÇu hs nghiªn cøu thÝ nghiÖm vÒ 
 t¸c ®éng céng gép vµ cho biÕt :
- Mèi t­¬ng quan gi÷a mµu s¾c h¹t vµ sè 
 l­îng gen tréi trong tõng kiÓu gen ?
- KiÓu t¸c ®éng cña gen ®èi víi sù h×nh 
 thµnh ®é ®Ëm nh¹t cña mµu s¾c h¹t ?
- §©y cã ph¶i lµ 1 biÕn d¹ng cña 9:3:3:1 ?
HS : Nghiªn cøu ,tr¶ lêi
GV : KÕt luËn ,bæ sung : tÝnh tr¹ng phô thuéc vµo nhiÒu gen th× tÝnh tr¹ng trung gian cµng dµi.
Ho¹t ®éng 2 : (7’)
T×m hiÓu sù t¸c ®éng cña 1 gen lªn nhiÒu tÝnh tr¹ng 
GV : Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu th× Men® vµ Moocgan ®· ph¸t hiÖn ra ®iÒu g× ?
- NÕu gen nµy x¶y ra ®ét biÕn th× sao ?
HS : Nghiªn cøu ,tr¶ lêi
GV : KÕt luËn ,bæ sung
I. T¸c ®éng cña nhiÒu gen lªn mét tÝnh tr¹ng :
1. T­¬ng t¸c  ... ùt sinh trong quaù trình phaùt trieån caù theå döôùi aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng. 
-Tính chaát :laø loaïi bieán ñoåi ñoàng loaït ,theo höôùng xaùc ñònh , khoâng lieân quan vôùi nhöõng bieán ñoåi trong kieåu gen neân khoâng di truyeàn. 
-yù nghóa : Thöôøng bieán giuùp cô theå thích nghi vôùi moâi tröôøng. 
III. Møc ph¶n øng :
*Möùc phaûn öùng laø giôùi haïn thöôøng bieán cuûa moät kieåu gen tröôùc nhöõng ñieàu kieän moâi tröôøng khaùc nhau (moãi gen coù möùc phaûn öùng rieâng) => möùc phaûn öùng di truyeàn. 
* Caùc tính traïng soá löôïng coù möùc phaûn öùng roäng 
(löu yù : Tính traïng NX laø tính traïng ña gen)
* Caùc tính traïng chaát löôïng coù möùc phaûn öùng heïp.
*Vai troø cuûa gioáng vaø kó thuaät canh taùc ñoái 
 vôùi naêng suaát. 
- Gioáng (kieåu gen): quy ñònh naêng suaát cuûa 
 moät gioáng vaät nuoâi hay caây troàng 
- Kyõ thuaät saûn xuaát( moâi tröôøng): quy ñònh naêng suaát cuï theå cuûa gioáng trong giôùi haïn cuûa möùc phaûn öùng do kieåu gen qui ñònh. 
-Naêng suaát: laø keát quaû taùc ñoäng cuûa caû gioáng vaø kyõ thuaätä
Khi ñaõ ñaùp öùng yeâu caàu kyõ thuaät saûn xuaát muoán vöôït giôùi haïn naêng suaát thì phaûi ñoåi gioáng, caûi tieán gioáng cuõ hoaëc taïo gioáng môùi)
3. CUÛNG COÁ:
 a. Phaân tích moái quan heä vaø vai troø cuûa kieåu gen ,moâi tröôøng ,kieåu hình trong quaù 
 trình phaùt trieån caù theå ? 
 b. Thöøông bieán laø gì ? Neâu ñaëc ñieåm cuûa thöôøng bieán ?
 c. Möùc phaûn öùng laø gì ? Vaän duïng khaùi nieäm naøy ñeå phaân tích vai troø cuûa gioáng vaø kó 
 thuaät canh taùc trong vieäc taêng naêng suaát caây troàng ?
Tuần:	 
Ngày soạn: 
Tiết: 18
Ngày dạy: 
BÀI 18 : BµI TËP CH¦¥NG II
I- Môc tiªu: Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i
1. KiÕn thøc:
 - Kh¾c s©u ®­îc nh÷ng kiÕn thøc ®· häc
 - NhËn d¹ng ®­îc c¸c d¹ng bµi tËp c¬ b¶n (®Ò cËp tíi bµi to¸n thuËn hay nghÞch; qui luËt 
 di truyÒn chi phèi tÝnh tr¹ng
2.Kü n¨ng : RÌn luyÖn kü n¨ng lµm bµi tËp .
3. Gi¸o dôc : Häc sinh cã thÓ vËn dông kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i c¸c d¹ng bµi tËp di truyÒn .
 II. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc :
 1. GV: GA, SGK ,SGV,SBT .
 2. HS : Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi	
III. Ph­¬ng ph¸p chñ yÕu : Lµm bµi tËp
IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y :
 1. KiÓm tra bµi cò :
. ? Phaân tích moái quan heä vaø vai troø cuûa kieåu gen ,moâi tröôøng ,kieåu hình trong quaù 
 trình phaùt trieån caù theå ? Thöøông bieán laø gì ? Neâu ñaëc ñieåm cuûa thöôøng bieán ?
 ? Möùc phaûn öùng laø gì ? Vaän duïng khaùi nieäm naøy ñeå phaân tích vai troø cuûa gioáng vaø 
 kó thuaät canh taùc trong vieäc taêng naêng suaát caây troàng ?
 2. Néi dung bµi gi¶ng :
 (đvđ) : C¸c d¹ng bµi tËp chÞu sù chi phèi cña c¸c qui luËt di truyÒn lµ rÊt ®a d¹ng, c¸ch 
 gi¶i c¸c bµi to¸n nµy nh­ thÕ nµo ta cïng t×m hiÓu bµi tËp ch­¬ng II
Hoạt động của thầy và trß
Nội dung
Ho¹t ®éng 1 : (30’)
T×m hiÓu c¸c d¹ng bµi tËp tù luËn
GV : Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu bµi 
 tËp theo sù h­íng dÉn cña gi¸o viªn
- Chia b¶ng thµnh 3 cét vµ gäi 3 hs lªn 
 b¶ng lµm bµi mçi em lµm 1 c©u 1 ,2 
 hoÆc 3,nh÷ng hs ë d­íi tiÕp tôc lµm.
- HS : Nghiªn cøu lµm bµi tËp
- GV : Qu¸n xuyÕn líp vµ gi¶i thÝch c¸c 
 th¾c m¾c nÕu c¸c em hái
GV : NhËn xÐt bµi lµm trªn b¶ng vµ ®­a 
 ra ®¸p ¸n ®óng nhÊt :
Bµi tËp 1 :
a. Aa x Aa hoÆc Aa x aa
b. AA x AA hoÆc AA x Aa
Bµi tËp 2 :
a. Qui luËt PL§L hoÆc HVG 50%
b. TØ lÖ ph©n li KG vµ KH lµ 1 :1 :1 :1
Bµi tËp 3 :
Theo qui luËt ¸t chÕ .
Qui ®Þnh (A-B-) vµ (A-bb) : l«ng x¸m
 (aaB-) : l«ng ®en
 (aabb) : l«ng hung
ViÕt s¬ ®å lai :
GV : Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu bµi 
 tËp theo sù h­íng dÉn cña gi¸o viªn
- Chia b¶ng thµnh 3 cét vµ gäi 3 hs lªn 
 b¶ng lµm bµi mçi em lµm 1 c©u 4 ,5 
 hoÆc 6,nh÷ng hs ë d­íi tiÕp tôc lµm.
- HS : Nghiªn cøu lµm bµi tËp
- GV : Qu¸n xuyÕn líp vµ gi¶i thÝch c¸c 
 th¾c m¾c nÕu c¸c em hái
GV : NhËn xÐt bµi lµm trªn b¶ng vµ ®­a 
 ra ®¸p ¸n ®óng nhÊt :
Bµi tËp 4 :
a. qui luËt t­¬ng t¸c d¹ng bæ sung
b. KiÓu gen cña bè mÑ :
 AaBb (h¹t ®µo) x aabb (h×nh l¸)
Bµi tËp 5 :
- AB/ab x ab/ab HVG 50%
- Ab/aB x ab/ab HVG 50%
- Ab/ab x aB/ab LKG hoµn toµn
Bµi tËp 6 :
F = 18% A: m¾t ®á , a - m¾t hång , 
 B ; c¸nh bt , b - c¸nh vªnh
- ViÕt s¬ ®å lai :
 P : AB/AB x ab/ab
 F1 : AB/ab
 AB/ab x AB/ab
 F2 :
Ho¹t ®éng 2 : (15’)
T×m hiÓu c¸c d¹ng bµi tËp tr¾c nghiÖm
GV vµ HS cïng lµm
I.Bµi tËp tù luËn :
Bµi tËp 1 :
ë ng­êi gen A qui ®Þnh m¾t ®en tréi hoµn toµn so víi gen a qui ®Þnh m¾t xanh. Gen n»m trªn NST th­êng .
a. MÑ vµ bè ph¶i cã kiÓu gen vµ kiÓu h×nh 
 nh­ thÕ nµo ®Ó con sinh ra cã ®øa m¾t 
 ®en, cã ®øa m¾t xanh ?
b. MÑ vµ bè ph¶i cã kiÓu gen vµ kiÓu h×nh 
 nh­ thÕ nµo ®Ó con sinh ra ®Òu m¾t ®en ?
Bµi tËp 2 :
ë cµ chua gen A qui ®Þnh qu¶ ®á, a - qu¶ vµng, B - qu¶ trßn ,b - qu¶ bÇu dôc.Khi cho lai hai gièng cµ chua qu¶ ®á,d¹ng bÇu dôc vµ qu¶ vµng d¹ng trßn à F1 100% qu¶ ®á d¹ng trßn. Cho F1 giao phÊn víi nhau ®­îc F2 cã 1604 c©y trong ®ã 901 c©y qu¶ ®á ,trßn .
a. Mµu s¾c vµ h×nh d¹ng qu¶ cµ chua ®­îc chi phèi bëi qui luËt di truyÒn nµo ?
b. cho F1 lai ph©n tÝch kÕt qu¶ nh­ thÕ nµo ?
Bµi tËp 3 :
Khi lai thuËn vµ lai nghÞch hai nßi ngùa thuÇn chñng l«ng x¸m vµ l«ng hung ®á ®Òu ®­îc F1 l«ng x¸m. Cho ngùa F1 giao phèi víi nhau ®­îc F2 cã tØ lÖ 12 ngùa l«ng x¸m : 3 ngùa l«ng ®en : 1 ngùa l«ng hung. Gi¶i thÝch kÕt qu¶ phÐp lai.
Bµi tËp 4 :
Khi lai thuËn vµ lai nghÞch hai nßi gµ thuÇn chñng mµo h¹t ®µo vµ mµo h×nh l¸ ®­îc F1 toµn gµ mµo h¹t ®µo. Cho F1 giao phèi víi nhau ®­îc F2 cã tØ lÖ : 93 mµo h¹t ®µo : 31 gµ mµo hoa hång : 26 gµ mµo h¹t ®Ëu : 9 gµ mµo h×nh l¸
a. H×nh d¹ng mµo gµ bÞ chi phèi bëi kiÓu 
 t¸c ®éng nµo cña gen ?
b. Ph¶i chän cÆp bè mÑ nh­ thÕ nµo ®Ó sinh 
 con ra cã tØ lÖ 1 : 1 : 1 : 1 
C©u 5 :
ë ruåi giÊm gen A qui ®Þnh c¸nh dµi ,a - c¸nh côt, B qui ®Þnh th©n x¸m ,b - th©n ®en. C¸c gen qui ®Þnh c¸c cÆp tÝnh tr¹ng trªn cïng n»m trªn 1 NST t­¬ng ®ång
Ph¶i chän cÆp lai cã kiÓu gen,kiÓu h×nh nh­ thÕ nµo ®Ó thÕ hÖ sau cho ra tØ lÖ : 1:1:1:1
C©u 6 :
Trªn NST sè 2 cña ruåi giÊm c¸c gen qui ®Þnh m¾t hång vµ c¸nh vªnh c¸ch nhau 18 cM. C¸c tÝnh tr¹ng tréi t­¬ng øng lµ m¾t ®á vµ c¸nh b×nh th­êng .
Khi lai ruåi m¾t ®á c¸nh b×nh th­êng thuÇn chñng vµ ruåi m¾t hång c¸nh vªnh thu ®­îc F1 . Cho F1 giao phèi víi nhau th× kÕt qu¶ F2 sÏ nh­ thÕ nµo vÒ kiÓu gen vµ kiÓu h×nh ?
II. Bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan :
3. CUÛNG CO Á: nhËn xÐt giê häc cã thÓ cho ®iÓm nÕu häc sinh nµo lµm bµi tèt.
 C¨n dÆn bµi thùc hµnh tiÕt sau. 
Tuần:	 
Ngày soạn: 
Tiết: 19
Ngày dạy: 
BÀI 19 : THỰC HÀNH LAI GIỐNG
I. Mục tiêu : Sau khi học song bài này học sinh phải
1. Kiến thức :	
 - Học sinh làm quen với các thao thác lai hữu tính, biết cách bố trí thí nghiệm thực 
 hành lai giống, đánh giá kết qua thí nghiệm bằng phương pháp thống kê
 - Thực hiện thành công các bước tiên hành lai giống trên 1 số đối tượng cây trồng ở địa 
 phương
2. Kỹ năng :
 Rèn luyện kỹ năng thực hành cho các em và phân tích kết quả thí nghiệm.
3. Giáo dục :
 Học sinh có thể tiến hành thực hiện phép lai giống ngô, cà chua hoặc bí ngô ở địa 
 phương 
II. Kiểm tra kiến thức cơ sở và sự chuẩn bị :
1. Kiểm tra kiến thức cơ sở :
 - Có những qui luật di truyền nào chi phối sự di truyền của các cặp tính trạng ?
 - Những yếu tố nào ảnh hưởng đến năng suất của cây trồng ?
2. Chuẩn bị :	
a. vật liệu và dụng cụ cần thiết
 Kẹp,kéo,kim mũi mác,đĩa kính đồng hồ,bao cách li,nhãn,bút chì,bút lông,bông ,hộp pêtri
b. Chuẩn bị cây bố mẹ : Cây cà chua bố mẹ
 - Chọn giống: chọn các giống cây khác nhau rõ ràng về hình dạng hoặc màu sắc quả để 
 có thể phân biệt dể dàng bằng mắt thường
 - Gieo hạt những cây dùng làm bố trước những cây dùng làm mẹ từ 8 đến 10 ngày
 - Khi cây bố ra hoa thì tỉa bớt số hoa trong chùm và ngắt bỏ những quả non để tập trung 
 lấy phấn được tốt
 - Khi cây mẹ ra được 9 lá thì bấm ngọn và chỉ để 2 cành, mỗi cành lấy 3 chùm hoa, mỗi 
 chùm hoa lấy từ 3 đến 5 quả
III. Nội dung thực hành :
 - Lai giống ở thực vật
 - Lai giống ở một số loài cá cảnh
IV. Tiến hành các hoạt động thực hành :
 	Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
Hoạt động 1 : (35’)
Tìm hiểu cách lai giống thực vật
*GV: tại sao phải gieo hạt những cây làm bố trước những cây làm mẹ?
mục đích của việc ngắt bỏ những chùm hoa và quả non trên cây bố, bấm ngọn và ngắt tỉa cành, tỉa hoa trên cây mẹ
GV hướng dẫ hs thực hiện thao tác khử nhị trên cây mẹ
? Tại sao cần phải khử nhị trên cây mẹ
Gv thực hiện mẫu : kỹ thuật chọn nhị hoa để khử, các thao tác khi khử nhị
* Mục đích của việc dùng bao cách li sau khi đã khử nhị ?
* GV hướng dẫn học sinh chọn hoa trên cây mẹ để thụ phấn
Gv thực hiện các thao tác mẫu
- Không chọn những hoa đầu nhuỵ khô, màu xanh nhạt nghĩa là hoa còn non , đầu nhuỵ màu nâu và đã bắt đầu héo thụ phấn không có kết quả
- Có thể thay bút lông bằng những chiếc lông gà
GV hướng dẫn học sinh phương pháp thu hoạch và cất giữ hạt lai
* GV hướng dẫn học sinh nghiên cứu phương pháp xử lý kết quả lai theo phương pháp thống kê được giới thiệu trong sách giáo khoa
Việc xử lý thống kê không bắt buộc học sinh phải làm nhưng gv nên hướng dẫn hs khá giỏi yêu thích khoa học kiểm tra đánh giá kết quả thí nghiệm và thông báo cho toàn lớp
Hoạt động 2 : (5’)
Tìm hiểu cách lai 1 số loài cá cảnh
GV : Chỉ có tính giới thiệu (không có cá cảnh )
I. Lai giống thực vật :
1. Khử nhị trên cây mẹ
- Chọn những hoa còn là nụ có màu vàng nhạt để khử nhị ( hoa chưa tự thụ phấn)
-Dùng kim mũi mác tách 1 bao phấn ra nếu phấn còn là chất trắng sữa hay màu xanh thì được. nếu phấn đã là hạt màu trắng thì không được
- Đùng ngón trỏ và ngón cái của tay để giữ lấy nụ hoa
- Tay phải cầm kẹp tách bao hoa ra, tỉa từng nhị một , cần làm nhẹ tay tránh để đầu nhuỵ và bầu nhuỵ bị thương tổn
- Trên mỗi chùm chọn 4 đến 6 hoa cùng lúc và là những hoa mập để khử nhị , cắt tỉa bỏ những hoa khác
- Bao các hoa đã khử nhị bằng bao cách li
2. Thụ phấn
- Chọn những hoa đã nở xoà, đầu nhị to màu xanh sẫm, có dịch nhờn
- Thu hạt phấn trên cây bố : chọn hoa vừa nở, cánh hoa và bao phấn vàng tươi, khi chín hạt phấn chín tròn và trắng
- Dùng kẹp ngắt nhị bỏ vào đĩa đồng hồ
- Đùng bút lông chà nhẹ trên các bao phấn để hạt phấn bung ra
-Dùng bút lông chấm hạt phấn cây bố lên đầu nhuỵ hoa của cây mẹ đã khử nhị
- Bao chùm hoa đã thụ phấn bằng túi cách li, buộc nhãn ,ghi ngày và công thức lai
3.Chăm sóc và thu hoạch
- Tưới nước đầy đủ
-Khi quả lai chín thì thu hoạch, cẩn thận tránh nhầm lẫn các công thức lai
- Bổ từng quả trải hạt lên tờ giấy lọc ghi công thức lai và thứ tự quả lên tờ giấy đó
- Phơi khô hạt ở chổ mát khi cầ gieo thì ngâm tờ giấy đó vào nước lã hạt sẽ tách ra
4. Xử lí kết qủa lai
Kết qủa thí nghiệm được tổ hợp lại và xử lí theo phương pháp thống kê
II. Lai một số loài cá cảnh :
1. Giới thiệu một số loài cá cảnh
2. Chuẩn bị
3. Cách tiến hành
V. Giải thích kết quả và rút ra kết luận :
 Tiến hành như thế nào và mục tiêu đã đạt được chưa
 * Bản tường trình thực hành : bài thực hành số 3 : lai giống
 1 . Mục tiêu thực hành :
 2 . Các hoạt động thực hành :Chuẩn bị, tiến hành, kết quả, giải thích và nhận xét kết quả
 3 . Đánh giá của giáo viên : Kiến thức, kỹ năng, giáo dục.