Giáo án Sinh học 12 Cơ bản - Tiết 30: Loài

Ngày soạn: 29/12/08
Tiết 30
LOÀI
I. Mục tiêu: 
Học xong làm bài này học sinh cần nắm được: 
- Giải thích được khái niệm loài sinh học
- Nêu và giải thích được các cơ chế cách li trước hợp tử
- Nêu và giải thích được các cơ chế cách li sau hợp tử
- Giải thích được vai trò của các cơ chế cách li trong quá trình tiến hoá 
- Rèn kĩ năng phân tích tư duy khái quát 
- Rèn kĩ năng hoạt động nhóm, làm việc độc lập
II. Phương pháp 
Vấn đáp, làm việc độc lập, thảo luận nhóm
III. Phương tiện:
Phiếu học tập, ví dụ thực tế, sgk
IV. Tiến trình :
1. ổn định 
2.Kiểm tra bài cũ : 5’
- Đặc điểm thích nghi là gì ? cho VD
- Quần thể thích nghi được hình thành trên cơ sở nào ? cho VD
3. Bài mới
Có nhiều định nghĩa khác nhau về loài, vì vậy có nhiều khái niệm về loài. Sách giáo khoa chỉ giới thiệu loài sinh học 
Hoạt động 1
TG
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
11'
Năm 1942, nhà tiến hoá học ơnxtMayơ đã đưa ra khái niệm loài sinh học
-Yêu cầu học sinh nghiên cứu SGK.Trả lời câu hỏi khái niệm loài sinh học ?
-Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi sau :
Loài sinh học chỉ áp dụng cho những trường hợp nào?
Khái niệm loài sinh học nhấn mạnh điều gì ?
Để phân biệt 2 loài người ta dựa vào các tiêu chuẩn để phân biệt: 3 tiêu chuẩn, chủ yếu là cách li sinh sản
Theo tiêu chuẩn cách li sinh sản 2 sinh vật thuộc 2 loài có những đặc điểm gì ?
Học trò nghiên cứu SGK trả lời khái niệm loài sinh học 
-Học sinh trả lời câu hỏi yêu cầu nêu được : chỉ áp dụng cho loài sinh sản hữu tính, không áp dụng cho loài sinh sản vô tính hoặc trong phân biệt các loài hoá thạch
- Học sinh nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi yêu cầu nêu được: khái niệm loài sinh học nhấn mạnh cách li sinh sản
- Học sinh nghiên cứu SGK xác định được các tiêu chuẩn 
- Học sinh nghiên cứu SGK trả lời nêu được 3 ý 
I. Khái niệm loài sinh học:
1.Khái niệm: 
Loài sinh học là một hoặc một nhóm quần thể gồm các cá thể có khả năng giao phối với nhau trong tự nhiên và sinh ra con có sức sống, có khả năng sinh sản và cách li sinh sản với các nhóm quần thể khác
2.Các tiêu chuẩn phân biệt 2 loài
- Tiêu chuẩn hình thái
-Tiêu chuẩn hoá sinh
-Tiêu chuẩn cách li sinh sản
Hai quần thể thuộc hai loài có :
-Đặc điểm hình thái giống nhau sống trong cùng khu vực địa lí
-Không giao phối với nhau hoặc có giao phối nhưng lại sinh ra đời con bất thụ
Hoạt động 2
TG
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
20’
Yêu cầu học sinh nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi sau : 
Thế nào là cách li ? thế nào là cách li sinh sản?
Bổ sung : Cơ chế cách li không được xem là nhân tố tiến hoá vì nhân tố tiến hóa làm biến đổi tần số của alen và thành phần kiểu gen của quần thể, nhưng hai quần thể của cùng 1 loài được tiến hoá thành hai loài mới nếu giữa chúng xuất hiện sự cách li sinh sản.
-Có mấy hình thức cách li sinh sản ?
-Yêu cầu học sinh nghiên cứu SGK và thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập theo mẫu 
-Gọi 2 học sinh trình bày 2 hình thức trên 
-GV bổ sung hoàn thành nội dung
Học sinh nghiên cứu SGK trả lời được hai khái niệm.
Học sinh nghiên cứu sgk nêu được 2 hình thức.
Học sinh nghiên cứu SGK trả lời thảo luận nhóm thành phiếu học tập.
II.Các cơ chế cách li sinh sản giữa các loài:
1.Khái niệm:
-Cơ chế cách li là chướng ngại vật làm cho các sinh vật cách li nhau 
-Cách li sinh sản là các trở ngại (trên cơ thể sinh vật ) sinh học ngăn cản các cá thể giao phối với nhau hoặc ngăn cản việc tạo ra con lai hữu thụ ngay cả khi các sinh vật này cùng sống một chỗ
2.Các hình thức cách li sinh sản:
(PHT)
4. Củng cố: 8’
- Yêu cầu học sinh đọc phần kết luận SGK
- Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi SGK:
- Nếu chỉ dựa vào các đặc điểm hình thái để phân biệt các loài có chính xác không? vì sao?
5. Dặn dò: 1’
- Đọc mục Em có biết?, học và trả lời câu hỏi SGK ; 
- Chuẩn bị bài 29
PHIẾU HỌC TẬP
 Hình thức
Nội dung
Cách li trước hợp tử
Cách li sau hợp tử
Khái niệm
Đặc điểm
Vai trò
NỘI DUNG PHT:
 Hình thức
Nội dung
Cách li trước hợp tử
Cách li sau hợp tử
Khái niệm
Những trở ngại ngăn cản sinh vật giao phối với nhau
Những trở ngại ngăn cản việc tạo ra con lai hoặc ngăn cản tạo ra con lai hữu thụ 
đặc điểm
-Cách li nơi ở các cá thể trong cùng một sinh cảnh không giao phối với nhau
-cách li tập tính các cá thể thuộc các loài có những tập tính riêng biệt không giao phối với nhau
-cách li mùa vụ các cá thể thuộc các loài khác nhau có thể sinh sản vào các mùa vụ khác nhau nên chúng không có điều kiện giao phối với nhau.
-cách li cơ học: các cá thể thuộc các loài khác nhau nên chúng không giao phối được với nhau
Con lai có sức sống nhưng không sinh sản hữu tính do khác biệt về cấu trúc di truyền mất cân bằng gen giảm khả năng sinh sản 
Cơ thể bất thụ hoàn toàn
Vai trò
-đóng vai trò quan trọng trong hình thành loài
-duy trì sự toàn vẹn của loài.