Giáo án Sinh học 12 Cơ bản - Tiết 20: Tạo giống mới bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào

Ngày soạn:24/10/08
Tiết 20
TẠO GIỐNG MỚI BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I. Mục tiêu
1. Kiến thức 
- Giải thích được quy trình tạo giống mới bằng phương pháp gây đột biến
- Nêu được 1 số thành tựu tạo giống ở việt nam
- Trình bày được 1 số quy trình và thành tựu tạo giống thực vật bằng công nghệ tế bào
- Trình bày được kỹ thuật nhân bản vô tính ở động vật và nêu ý nghĩa thực tiễn của phương pháp này
2. Kỹ năng
- Phát triển kỹ năng phân tích kênh hình, kỹ năng so sánh khái quát tổng hợp, làm việc độc lập với sgk
- Nâng cao kỹ năng pt hiện tượng qua chọn tạo giống mới từ nguồn biến dị đột biến và công nghệ tế bào
3. Thái độ
- Xây dựng niềm tin vào khoa học về công tác tạo giống
II. Phương pháp: Hỏi đáp, quan sát, thảo luận nhóm
III. Phương pháp
- Hình 19, tranh ảnh giới thiệu các thành tựu chọn giống đông thực vật liên quan đến bài học
- Phiếu học tập
IV. Tiến trình 
1. Ổn định
2. Bài cũ 5’
- Nguồn biến dị di truyền của quần thể vậy nuôi cây trồng được tạo ra bằng cách nào?
- Ưu thế lai? tại sao ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở F1 sau đó giảm dần qua các thế hệ?
3. Bài mới
TG
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
10’
12’
8’
Gv dẫn dắt : từ những năm 20 của thế kỉ XX người ta đã gây đột biến nhân tạo để tăng nguồn biến dị cho chọn giống
* Hoạt động 1: tìm hiểu tạo giống mới bằng pp gây đột biến
? Gây đột biến tạo giống mới có thể dựa trên cơ sở nào 
? Các tác nhân gây đột biến ở sv là gì
? Tại sao khi xử lí mẫu vật phải lựa chọn tác nhân ,liều lượng , thời gian phù hợp
? Quy trình tạo giống mới bằng pp gây đột biến gồm mấy bước
? Tại sao sau khi gây đột biến nhân tạo cần phai chọn lọc ( có phải cứ gây ĐB ta sẽ thu dc kết quả mong muốn ?)
Hs : Dựa vào tính vô hướng của đb để trả lời
? PP gây đột biến chủ yếu phù hợp với đối tượng nào ? tại sao
? Tại sao pp ở đv bậc cao người ta ko hoặc rất ít gây đột biến
* Gv chiếu một số hình ảnh thành tựu tạo giống bằng pp gây đột biến
? Hãy cho biết cách thức nhận biết các cây tứ bội trong số các cây lưỡng bội
*Hoạt đông 2 : tìm hiểu tạo giống bằng công nghệ tế bào
Gv cho học sinh nghiên cứu mục II.1
? Ở cấp độ tế bào có lai được ko
* yêu cầu hs hoàn thành PHT
Nội dung
Nuôi cấy mô ,tế bào
Dung hợp TB trần
chọn dòng tế bào xôma
Nuôi cáy hạt phấn,noãn
nguồn NL ban đầu
Cách tiến hành
cơ sở
ứng dụng
từng nhón báo cáo và nhận xét, gv tổng kết và chiếu đáp án PHT
*Hoạt động 3: Tìm hiểu công nghệ tế bào động vật
Gv đặt vấn đề: nếu bạn có 1 con chó có KG quý hiếm, làm thế nào để bạn có thể tạo ra nhiều con chó có KG y hệt con chó của bạn→ thành tựu công nghệ TBĐV
* GV yêu cầu hs quan sát hình 19 mô tả các bước trong nhân bản vô tính cừu đôli
? nhân bản vô tính là gì
? Các bước tiến hành của quy trình nhân bản vô tính cừu đôli
* ý nghĩa thực tiễn của nhân bản vô tính ở động vât?
* Gv : còn 1 phương pháp cũng nâng cao năng suất trong chăn nuôi ma chúng ta đã học trong môn công nghệ 10 , đó là phương pháp gì?
? Cấy truyền phôi là gì
? ý nghĩa của cấy truyền phôi
- 1 KG muốn nâng cao năng suất cần biến đổi vật chất di truyền cũ tạo ĐBG 
- Gồm 3 bước:
+ Xử lí mẫu vật bằng tác nhân đột biến
+ Chọn lọc các cá thể đột biến có kiểu hình mong muốn
 + Tạo dòng thuần chủng
- cơ quan ss nằm sâu trong cơ thể,rất nhạy cảm,cơ chế tác động phức tạp và đễ chết
- HS quan sát một số hình ảnh thành tựu tạo giống bằng pp gây đột biến
- Học sinh nghiên cứu mục II.1, thảo luận hoàn thành PHT
- từng nhón báo cáo và nhận xét
Hs quan sát hình 19 mô tả các bước trong nhân bản vô tính cừu đôli
Hs nêu ý nghĩa thực tiễn của nhân bản vô tính ở động vât
- Cấy truyền phôi 
- Hs nêu khái niệm và ý nghĩa của cấy truyền phôi
I. Tạo giống mới bằng phương pháp gây đột biến
1. Quy trình: gồm 3 bước
 + Xử lí mẫu vật bằng tác nhân đột biến
+ Chọn lọc các cá thể đột biến có kiểu hình mong muốn
 + Tạo dòng thuần chủng
- Lưu ý : phương pháp này đặc biệt có hiệu quả với vi sinh vật
2. Một số thành tựu tạo giống ở việt nam
- Xử lí các tác nhân lí hoá thu được nhiều chủng vsv , lúa, đậu tương .có nhiều đặc tính quý
- Sử dụng cônxisin tạo được cây dâu tằm tứ bội
- Táo gia lộc xử lí NMU → táo má hồng cho năng suất cao
II. Tạo giống bằng công nghệ tế bào
1 Công nghệ tế bào thực vật
 nội dung phiếu học tập
2.Công nghệ tế bào động vật
a. Nhân bản vô tính động vật
- Nhân bản vô tính ở ĐV được nhân bản từ tế bào xôma , không cần có sự tham gia của nhân tế bào sinh dục, chỉ cân tế bào chất của noãn bào
*Các bước tiến hành :
+ Tách tế bào tuyến vú cua cừu cho nhân , nuôi trong phòng thí nghiệm
+ Tách tế bào trứng cuả cừu khác loại bỏ nhân của tế bào này
+ Chuyển nhân của tế bào tuyến vú vào tế bào trứng đã bỏ nhân
+ Nuôi cấy trên môi trường nhân tạo để trứng pt thành phôi
+ Chuyển phôi vào tử cung của cừu mẹ để nó mang thai
* ý nghĩa:
- Nhân nhanh giống vật nuôi quý hiếm
- Tạo ra các giới ĐV mang gen người nhằm cung cấp cơ quan nội tạng cho người bệnh
b. Cấy truyền phôi
 Phôi được tách thành nhiều phần riêng biệt, mỗi phần sau đó sẽ phát triển thành một phôi riêng biệt
4. Củng cố 8’
- Làm thế nào để loại bỏ 1 tính trạng không mong muốn ở một giống cây cho năng suất cao
- Điền các từ thích hợp vào chỗ trống trong các câu sau :
1. Công nghệ tế bào đã làm1. các giống vật nuôi,2 cả về số lượng và chất lượng.
2. ứng dụng 3.trong tạo giống mới ở4. bao gồm nhiều kĩ thuật như5 nuôi cấy mô,6..
 3. áp dụng 7trong sản xuất 8chủ yếu là hình thức9.và nhân bản vô tính.
Đáp án : 1.thay đổi nhanh chóng, 2 cây trồng, 3 công nghệ tế bào, 4 thực vật, 5 lai tế bào, 6 nuôi cấy hạt phấn, 7 công nghệ tế bào, 8 vật nuôi, 9 cấy truyền phôi.
5. Dặn dò : 2’
	1. Học và trả lời câu hỏi và bài tập cuối bài.
	2. Xem lại bài 32 SH 9.
	Đáp án phiếu học tập
Nội dung
Nuôi cấy mô hoặc tế bào
Dung hợp TB trần
chọn dòng tế bào xôma
Nuôi cấy hạt phấn, noãn
Nguồn NL ban đầu
Cách tiến hành
Cơ sở di truyền
Ứng dụng
__________________________________