Giáo án Sinh 12 tiết 8: Quy luật Menđen: quy luật phân li

Ngày soạn: 15/09/2009
Ngày giảng: 24/09/2009
CHƯƠNG II : TÍNH QUY LUẬT CỦA HIỆN TƯỢNG DI TRUYỀN
	Tiết 8 : QUY LUẬT MENĐEN : QUY LUẬT PHÂN LI
I. Mục tiêu bài học
 1. Kiến thức
 - Học sinh chỉ ra được phương pháp nghiên cứư độc đáo của Menđen.
 - Giải thích được một số khái niệm cơ bản làm cơ sở nghiên cứu các quy luật di truyền.
 - Giải thích được khái niệm lai một cặp tính trạng, tính trạng trội, tính trạng lặn, trội không hoàn toàn.
 - Giải thích kết quả thí nghiệm cũng như định luật phân li của Međen bằng thuyết NST.
 2. Kĩ năng
 - Rèn luyện kỹ năng suy luận lôgic và khả năng vận dung kiến thức toán học trong việc giải quyết các vấn đề của sinh học.
 3. Thái độ: Học sinh sống có niềm tin, có ước mơ và cố gắng thực hiện mơ ước của mình.
II. Thiết bị dạy học
- Hình 8.1 - 8.2, bảng 8 SGK. Sơ đồ lai kiểu gen, sơ đồ lai NST
- Máy tính, máy chiếu và phiếu học tập.
Phiếu học tập số 1
Quy trình thí nghiệm
Tạo ra các dòng thuần có các kiểu hình tương phản (Hoa đỏ- hoa trắng)
Lai các dòng thuần với nhau để tạo ra đời con F1
Cho các cây lai F1 tự thụ phấn với nhau để tạo ra đời con F2
Cho từng cây F2 tự thụ phấn để tạo ra đời con F3
Kết quả thí nghiệm (Chú ý cây F1 mọc lên từ hạt trong quả ở cây P).
F1: 100% Cây hoa đỏ
F2: 3/4 số cây hoa đỏ
 1/4 cây hoa trắng (3 trội : 1 lặn)
F3 : 1/4 cây hoa đỏ F2 cho F3 gồm toàn cây hoa đỏ 
 2/3 cây hoa đỏ F2 cho F3 tỉ lệ 3 đỏ : 1 trắng
 Tất cả các cây hoa trắng ở F2 cho F3 gồm toàn cây hoa trắng
Phiếu học tập số 2
Giải thích kết quả
(Hình thành giả thuyết)
- Mỗi tính trạng do 1 cặp nhân tố di truyền quy định (cặp alen): 1 có nguồn gốc từ bố, 1 có nguồn gốc từ mẹ. 
- Các nhân tố di truyền của bố và mẹ tồn tại ở cơ thể con một cách riêng rẽ, không hoà trộn vào nhau, khi giảm phân chúng phân li đồng đều về các giao tử.
Kiểm định giả thuyết
- Nếu giả thuyết nêu trên là đúng thì cây dị hợp tử Aa khi giảm phân sẽ cho 2 loại giao tử với tỉ lệ ngang nhau.
- Có thể kiểm tra điều này bằng phép lai phân tích.
III. Phương pháp
- Dạy học nêu vấn đề kết hợp phương tiện trực quan với hỏi đáp tìm tòi và hoạt động nhóm.
IV. Tiến trình tổ chức dạy học
 1. Ổn định tổ chức lớp
 2. Kiểm tra bài cũ: Thu bản thu hoạch thực hành.
 3. Bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cơ bản
HS: Mục I.1 SGK
→ Thảo luận, hoàn thành phiếu học tập
- Phân tích thí nghiệm của MenĐen → Tìm hiểu phương pháp nghiên cứu dẫn đến thành công của Menđen.
Quy trình thí nghiệm
B1→B2→B3→B4
Kết quả thí nghiệm
F1→F2→F3
GV: Nét độc đáo trong TN0 của MenDen 
- Tạo ra các dòng thuần khác nhau dùng như những dòng đối chứng.
- Biết phân tích kết quả của mỗi cây lai về từng cặp tính tạng riêng rẽ qua nhiều thế hệ.
- Làm thí nghiệm nhiều lần để tăng độ chính xác.
- Lai thuận nghịch để tìm hiểu vai trò của bố mẹ trong sự di truyền tính trạng.
- Chọn đối tượng nghiên cứu phù hợp.
HS: Mục II.1, bảng 8 SGK
→ Thảo luận, hoàn thành phiếu học tập.
Giải thích kết quả
Kiểm định giả thuyết
- Tỉ lệ phân li KG ở F2 (1 : 2 : 1) được giải thích dựa trên cơ sở nào? 
- Hãy đề xuất cách tính xác suất của mỗi loại hợp tử được hình thành ở thế hệ F2?
- MenĐen đã kiểm nghiệm giả thuyết của mình bằng cách nào?
→ HS: Viết 2 sơ đồ lai phân tích cơ thể đồng hợp trội và cơ thể dị hợp.
- Phát biểu nội dung quy luật phân li theo thuật ngữ củadi truyền học hiện đại?
HS: Mục III , hình 8.2 SGK
→ Thảo luận
- Đặc điểm của sự phân li của NST và phân li của các gen trên NST?
- Tỉ lệ hai loại giao tử chứa alen A và alen a? Tại sao tỉ lệ này lại ngang nhau?
I. Phương pháp nghiên cứu DTH MenDen
1. Phương pháp lai và phân tích cơ thể lai
- B1: Tạo ra các dòng thuần về từng tính trạng bằng cách cho tự thụ qua nhiều thế hệ.
- B2: Lai các dòng thuần khác nhau bởi 1 hoặc vài tính trạng, phân tích kết quả lai đời F1, F2, F3.
- B3: Sử dụng toán xác suất để phân tích kết quả lai, đưa ra giả thuyết giải thích kết quả.
- B4: Tiến hành thí nghiệm chứng minh giả thuyết.
2. Thí nghiệm
- Cây đậu Hà Lan
PTC : Hoa đỏ x Hoa trắng
F1: 100% hoa đỏ.
F2: 3/4 đỏ : 1/4 trắng (3 trội : 1 lặn).
F3: 1/3 hoa đỏ F2 cho F3 gồm toàn hoa đỏ. 
 2/3 hoa đỏ F2 cho F3 tỉ lệ 3 đỏ:1 trắng.
 100% hoa trắng F2 cho F3 gồm toàn hoa trắng.
II. Hình thành giả thuyết
1. Nội dung giả thuyết 
 - Mỗi tính trạng đều do một cặp nhân tố di truyền quy định, trong tế bào nhân tố di truyền không hoà trộn vào nhau.
- Bố (mẹ) chỉ truyền cho con (qua giao tử) 1 trong 2 thành viên của cặp nhân tố di truyền.
- Khi thụ tinh các giao tử kết hợp với nhau 1 cách ngẫu nhiên tạo nên các hợp tử.
2. Kiểm tra giả thuyết
- Bằng phép lai phân tích → tỉ lệ kiểu hình FB: 1 : 1 như dự đoán của MenDen.
3. Nội dung của quy luật: SGK
III. Cơ sở tế bào học của quy luật phân li
- Trong tế bào sinh dưỡng, các gen và các NST luôn tồn tại thành từng cặp, các gen nằm trên các NST.
- Khi giảm phân tạo giao tử, các NST tương đồng phân li đồng đều về giao tử, kéo theo sự phân li đồng đều của các alen trên nó.
4. Củng cố
 - Nếu bố mẹ đem lai không thuần chủng, các alen của một gen không có quan hệ trội lặn hoàn toàn (đồng trội) thì quy luật phân li của Menđen con đúng nữa hay không ?
 - Cần làm gì để biết chính xác kiểu gen của một cá thể có kiểu hình trội?
5. Dặn dò
- Đọc mục in nghiêng và mục em có biết - SGK.
- Trả lời câu hỏi cuối bài và cho biết bằng cách nào có thể xác định được phương thức di truyền của một tính trạng. Nêu vai trò của phương pháp phân tích giống lai của MenDen.
- Chuẩn bị nội dung bài mới.
Ý kiến của tổ trưởng