A. Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí:
1. Một trí tuệ có văn hóa, có cội nguồn từ chính nó, cần phải có những cánh cửa mở rộng.
- Phẩm chất văn hóa được biểu hiện trong chính nhân cách của mỗi con người.
- Một trí tuệ có văn hóa không chỉ bằng việc học tập, tiếp thu kiến thức, tích lũy vốn cho bản thân mà cơ bản cần phải mở rộng cánh cửa đời sống tâm hồn để hòa nhập, nắm bắt, am hiểu thấu đáo thế giới xung quanh.
2. Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông ( Nguyễn Bá Học).
- ý nghĩa khái quát của câu nói: khẳng định và nhấn mạnh yếu tố tinh thần và tư tưởng của con người đối với công việc. Khi tư tưởng thông suốt, tinh thần vững vàng thì con người sẽ có quyết tâm cao, ý chí mạnh mẽ để vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống cũng như trong công việc.
- Bộc lộ ý kiến cá nhân về câu nói này và có những nhận xét, đánh giá về tinh thần, thái độ của thế hệ trẻ ngày nay khi giải quyết những vướng mắc khó khăn trong công việc, cuộc sống.
NGHỊ LUẬN XÃ HỘI ------- Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí: Một trí tuệ có văn hóa, có cội nguồn từ chính nó, cần phải có những cánh cửa mở rộng. Phẩm chất văn hóa được biểu hiện trong chính nhân cách của mỗi con người. Một trí tuệ có văn hóa không chỉ bằng việc học tập, tiếp thu kiến thức, tích lũy vốn cho bản thân mà cơ bản cần phải mở rộng cánh cửa đời sống tâm hồn để hòa nhập, nắm bắt, am hiểu thấu đáo thế giới xung quanh. Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông ( Nguyễn Bá Học). ý nghĩa khái quát của câu nói: khẳng định và nhấn mạnh yếu tố tinh thần và tư tưởng của con người đối với công việc. Khi tư tưởng thông suốt, tinh thần vững vàng thì con người sẽ có quyết tâm cao, ý chí mạnh mẽ để vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống cũng như trong công việc. Bộc lộ ý kiến cá nhân về câu nói này và có những nhận xét, đánh giá về tinh thần, thái độ của thế hệ trẻ ngày nay khi giải quyết những vướng mắc khó khăn trong công việc, cuộc sống. Thất bại là mẹ thành công.. Trong cuộc đời mỗi con người ai cũng có lần thất bại trong công việc, nhưng đừng vì thất bại ( dù có đến vài lần liên tiếp ) mà nản lòng. Có thất bại rồi mới có kinh nghiệm và rút ra bài học sau mỗi lần thất bại sau mỗi lần thất bại để sửa đổi lại lối suy nghĩ, cách làm việc và từ đó giúp ta tiến gần đến sự thành công. Có được những thành công trong cuộc sống chính là biết đi lên từ những thất bại ( có thể lấy dẫn chứng từ cuộc đời các nhà khoa học, các nhân vật trong tác phẩm văn học,) Ý kiến của cá nhân về ý nghĩa câu nói. Không thầy đố mày làm nên. Khẳng định được vai trò của người thầy trong xã hội. Nhiệm vụ của người thầy ( người làm nghề dạy học ) : dạy để nâng cao trình độ văn hóa và phẩm chất đạo đức theo chương trình giáo dục nhất định. Mọi thời đại đều không thể thiếu sự giáo dục của người thầy về tri thức, đạo lí,đặc biệt là các cấp học phổ thông. Trong xã hội hiện nay, khi công nghệ thông tin phát triển, học sinh có thể có nhiều cơ hội để học tự học ; đồng thời, sự đổi mới giáo dục làm cho phương pháp dạy học có nhiều thay đổi, song cũng không làm mất đi vai trò của người thầy, mà đòi hỏi người thầy phải có sự chủ động, linh hoạt, sáng tạo để việc dạy học đạt kết quả hơn. ước mơ không phải là cái gì sẵn có, cũng không phải là cái gì không thể có ( Lỗ Tấn). ước mơ là một khái niệm trừu tượng và vì thế nó không phải là thứ gì luôn có sẵn trong cuộc sống của con người. con người cần phải biết ước mơ nhưng quan trọng hơn là không phải chỉ mơ ước mà phải biết hành động để biến mơ ước thành hiện thực. trong cuộc đời của mỗi con người, ai cũng có ước mơ nhưng không phải ai cũng thực hiện được ước mơ một cách dễ dàng. Vì thế, mỗi chúng ta hãy cố gắng vươn lên, vượt lên chính mình để thực hiện điều ao ước của mình, dù là nhỏ nhoi đi chăng nữa. Xin hãy dạy cho con tôi chấp nhận: thi rớt còn vinh dự hơn gian lận trong thi cử ( A.Lin-Côn). Trong cuộc sống, con người đôi khi phải biết chấp nhận để có thể đem lại nhiều điều tốt đẹp cho cuộc sống. Câu nói của A.Lin-côn, lãnh tụ vĩ đại của cách mạng giải phóng dân tộc Mĩ, hướng con người ( đặc biệt là thế hệ học sinh ) đến sự trung thực trong học tập, thi cử. Làm một người trung thực, dù bị thi trượt trong thi cử anh ta vẫn có thể học lại để có kiến thức thật sự cho mình. Gian lận trong thi cử giúp anh ta đỗ trong kì thi nào đó nhưng anh ta lại không có kiến thức và đến lúc nào đó anh ta sẽ bị đào thải. Trình bày suy nghĩ, thái độ của bản thân. Cái chết không phải là điều mất mát lớn nhất trong cuộc đời. Sự mất mát lớn nhất là bạn để cho tâm hồn tàn lụi ngay khi còn sống. Nội dung: nhấn mạnh, đề cao cách sống có mục đích, lí tưởng, có cách ứng xử tốt đẹp. Sống trong cuộc đời mà tâm hồn khô cằn, thiếu đi tình thương yêu, niềm tin, hy vọng – đó mới là điều mất mát lớn nhất của con người. Suy nghĩ về hành động bản thân, tu dưỡng đạo đức, có ý thức bồi đắp làm giàu cho cuộc sống tinh thần, có trách nhiệm với cộng đồng và bản thân. ở hiền gặp lành. ý nghĩa: nếu ta ăn ở tử tế, sẵn sàng giúp đỡ người khác thì cuộc sống của ta sẽ được đền bù xứng đáng, những điều tốt đẹp sẽ đến với ta. Thực tế: + Nhiều người ở hiền đã gặp lành. Đó là một điều dễ hiểu, chính đáng. Bởi khi mình ăn ở tốt sẽ có nhiều người giúp đỡ khi cần thiết. + Tuy vậy, không hiếm người ở hiền nhưng cuộc sống vẫn khó khăn, vất vả, trong khi có nhiều kẻ xấu lại sống sung sướng, đầy đủ vì xã hội còn nhiều phức tạp, những thế lực xấu vẫn tồn tại, gieo tai họa cho những người ở hiền. Bài học: + Nên ở “ hiền” vì đó là cách sống cao đẹp, có khả năng giáo dục kẻ xấu. + Nhưng không phải đối với ai ta cũng ở hiền. Đối với bọn xấu ta phải đấu tranh giáo dục, thậm chí trừng trị chúng. Đấy là cách hướng thiện và đấu tranh kiên trì cho cái thiện. Hễ đã muốn làm thì làm cho kì được, mà đã không muốn làm thì đừng làm. Nội dung ý kiến: nhấn mạnh mục đích của công việc, làm việc gì cũng phải có chủ đích, có ý chí và lòng kiên định. Suy nghĩ và liên hệ hành động bản thân, phấn đấu tu dưỡng và rèn luyện để đạt được những mục đích lớn lao của cuộc đời. Nếu anh bắn vào quá khứ bằng súng lục thì tương lai sẽ bắn vào anh bằng đại bác. ( R.Gam-da-tôp) Nêu tác hại, hậu quả của thái độ phủ nhận, quay lưng lại với quá khứ. Nhấn mạnh sự tiếp nối truyền thống, ý nghĩa của lòng biết ơn. Ngày mai bắt đầu từ ngày hôm nay. Suy nghĩ về hành động của bản thân, tu dưỡng đạo đức, có ý thức nhớ về cội nguồn, có trách nhiệm với cộng đồng và bản thân. Trang bị quý nhất của con người là khiêm tốn và giản dị. ( Ăng- ghen ) Nhấn mạnh và khẳng định phẩm chất tốt đẹp của con người là sự khiêm tốn và giản dị. Nó giúp con người tránh khỏi thói hợm hĩnh, kiêu ngạo để hoàn thiện mình. Con người nên học lối sống khiêm tốn và giản dị để hòa đồng với xã hội. giản dị trong cách sống, trong hành động, ngôn ngữ, Suy nghĩ về hành động bản thân, tu dưỡng đạo đức, có ý thức thái độ học tập tốt, có sự hòa đồng với cộng đồng. Mỗi cuốn sách đều là một bậc thang nhỏ mà khi bước lên tôi tách khỏi con thú để lên tới gần con người.( M.Gor-xki) Vai trò của sách trong cuộc sống, sách không chỉ cung cấp tri thức giúp con người hiểu biết mà sách còn giúp cho con người hoàn thiện nhân cách, hướng cho con người vươn tới cái Chân-Thiện-Mĩ ( nhấn mạnh chức năng giáo dục của sách đối với con người ). Cần có ý thức yêu quí sách, hình thành thói quen đọc sách, tu dưỡng và rèn luyện đạo đức để hoàn thiện mình. Người ta không biết trọng cái thực lực mà muốn trông cậy vào cái vận may thì chí khí cũng đã kém rồi, huống chi cái vận may không mấy khi được gặp. Vận may thường không nhiều; vì thế gặp vân may là việc ngẫu nhiên, tình cờ, không chắc chắn. ở đời, quả thật cũng có những người không có thực lực nhưng nhờ vận may, và cũng có những người thật sự có năng lực, có phẩm hạnh nhưng trầm luân, vất vả. Song đó không phải là phổ biến. Qui luật muôn đời là có thực tài, có sự cố gắng bền bỉ sẽ thành công. Mối quan hệ giữa thực lực và vận may ( chỉ có những con người có thực học mới biết chớp lấy vận may và phát huy nó một cách có hiệu quả, người kém cỏi nhiều khi để trượt khỏi tay vận may trời cho ). Con người cần phải có chí khí, cần phải hành động, phải luôn nổ lực phấn đấu để có thực lực, chứ không thụ động trông chờ để được vận may. Mặt khác, nếu gặp vận may thì cũng cần tỉnh táo để có thái độ đúng đắn, khiêm tốn, biết mình, biết người. Sự học như đi thuyền trên dòng nước ngược, không tiến ắt phải lùi. Khẳng định vai trò và ý nghĩa của việc học tập không ngừng của con người. Con người phải biết vượt lên khó khăn, còn sống còn học tập. Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống. Vai trò của lí tưởng trong cuộc sống. Nhờ có lí tưởng cuộc sống mới có ý nghĩa, có sự định hướng để đạt được mục đích tốt đẹp. Nêu dẫn chứng trong lịch sử nhân loại, trong văn học đã có những tấm gương về những con người có khát vọng lớn lao thực hiện lí tưởng vì cuộc sống nhân loại. Cần phải xác định được lí tưởng, mục đích sống, biết ước mơ, biết hành động để thực hiện ước mơ đó. Học tập là cuốn vở không có trang cuối. giải thích khái niệm: + Học tập: học và luyện tập để có hiểu biết, có kĩ năng. + Cuốn vở: ghi chép những kiến thức hiểu biết trong quá trình học tập. Học tập là công việc suốt đời, không ngừng nghỉ. Con người từ chỗ không hiểu biết gì, nhờ quá trình học tập, tích lũy mà hiểu biết kiến thức để từ đó áp dụng trong cuộc sống. Biển học vô cùng, không ai có thể khẳng định mình đã nắm chắc mọi thứ, vì vậy cần phải liên tục học tập. Học bằng nhiều hình thức, sao cho phù hợp với khả năng bản thân, nhất là phải rèn luyện năng lực tự học. Tận dụng mọi điều kiện để chủ động học tập một cách có hiệu quả nhất. Ước mơ giống như một con đường chưa có, nhưng con người phải khai phá và vượt qua. ( Lỗ Tấn ) Trong cuộc đời mỗi con người, ai cũng có ước mơ, cũng có khát vọng mong muốn ước mơ của bản thân trở thành hiện thực. Nhưng để đưa ước mơ trở thành hiện thực, con người cần phải có sự đầu tư công sức, trí tuệ và phải có ý chí để thực hiện ước mơ trong tâm tưởng, nếu không mơ ước sẽ chỉ là “ một con đường chưa có”. Cái rễ của học hành thì cay đắng nhưng quả của nó thì ngọt ngào ( ngạn ngữ Hy Lạp ). Nhận thức được vai trò quan trọng của việc học hành đối với mỗi con người. Quá trình học tập đối với bất kì ai cũng đều có những khó khăn, gian nan, vất vả nhưng trong học tập chúng ta sẽ gặt hái được thành công như ông cha ta đã từng nói “ có công mài sắt có ngày nên kim”. Suy nghĩ và liên hệ hành động của bản thân, phấn đấu tu dưỡng và rèn luyện để đạt được những mục đích lớn lao của cuộc đời. Khi công nhận cái yếu của mình thì con người trở nên mạnh mẽ.( H.Ban-dăc ) Trong mỗi con người, ai cũng có những thế mạnh và điểm yếu. Khi ai đó biết được điểm yếu của mình, tự nhận thấy điểm yếu đó và không ngần ngại công nhận nó đã là dám đối diện và vượt lên chính mình. Những kẻ cứ làm mà không cần học vấn thì chẳng khác nào thủy thủ đi trên chiếc tàu không bánh lái, không la bàn mà cũng chả biết đi đâu. Nhận thức được vai trò của học vấn đối với con người trong cuộc sống: không có học vấn con người sẽ không đi được đến cái đích của cuộc đời. Thể hiện thái độ, ý thức của bản thân trong hành trình học tập, trau dồi kiến thức để trở thành những con người có học vấn. Có biểu hiện tích cực trong học tập: tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu không ngừng. Trên đường thành công không có vết chân của người lười biếng. ( Lỗ Tấn ) Thói lười biếng dẫn con người đến bần cùng, nghèo khổ; làm mòn trí tuệ, thân thể; dẫn đến các thói xấu, hư hỏng nhân cách của con người. Sự nghiệp thành công nào cũng cần có sự chăm chỉ, cần cù ; lười biếng không bao giờ làm được việc gì đáng kể, có ích. Có ý nghĩa đúng đắn trong mọi lĩnh vực của đời sống, học tập. Chứng minh bằng các dẫn chứng tiêu biểu. Lá lành đùm lá rách. giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng của câu tục ngữ. khẳng định tình cảm tốt đẹp, lối ứng xử có văn hóa, là bài học đạo lí mà mỗi người cần phải có. Giúp đỡ phải xuất phát từ bổn phận, trách nhiệm, tình cảm nhân đạo, không nên xem đó là hành động ban ơn, cá nhân. Người được giúp đỡ cũng phải có ý thức phấn đấu vươn lên. B. .Nghị luận về một hiện tượng đời sống: Suy nghĩ của anh, chị về hiện tượng học đối phó, quay cóp bài trong giờ kiểm tra của học sing trung học phổ thông hiện nay. “ Đâu đó trong giờ học, vẫn có những bạn học sinh nói chuyện riêng, không chú ý nghe thầy cô giảng bài”. Suy nghĩ của anh / chị về hiện tượng trên. Nghị luận về vấn đề: “ xây dựng mái trường xanh, sạch, đẹp”. Suy nghĩ về vấn đề giúp trẻ em cơ nhỡ Trình bày suy nghĩ của mình về bệnh thành tích – một căn bệnh gây tác hại không nhỏ đối với sự phát triển của xã hộita hiện nay. Không ít bạn trẻ rành rẽ lịch sử các nước nhưng lại mù mờ về sử nước nhà, còn trong nhà trường, nhiều học sinh không mấy mặn mà với việc học sử và ở các kì thi, điểm số môn học lại khá thấp. Anh / chị có suy nghĩ gì về hiện tượng này. Tác hại của “ chủ nghĩa trung bình trong học tập” ? Năm nay, bạn sẽ thi tuyển vào đại học. Ai sẽ quyết định việc chọn trường cho bạn. Hành vi mua bán bằng cấp thật đáng hổ thẹn. Khi nào thì tệ mua, bán những thứ không thể mua, bán ấy không còn nữa? Nếu hành vi chấp hành luật giao thông là một nét đẹp văn hóa thì văn hóa giao thông cần phải được xây dựng và bồi đắp ra sao ?
Tài liệu đính kèm: