Ôn tập câu hỏi phần Lý thuyết trong đề thi tốt nghiệp môn Văn

ÑAÂY LAØ NHÖÕNG CÂU HỎI CHÆ COÙ TÍNH CHAÁT THAM KHAÛO NEÂN ÑOÏC KÓ (NOÄI DUNG THI TNTHPT CHUÛ YEÁU LAØ NHÖÕNG GÌ TRONG TAÄP HOÏC HAØNG NGAØY). HOÏC SINH CAÀN NAÉM VÖÕNG LYÙ THUYEÁT THAÄT CHAÉC. CHUÙC CAÙC EM THAØNH COÂNG TRONG KÌ THI NAØY !
PHẦN LÝ THUYẾT 2 ĐIỂM
Câu 1:Nêu chủ đề (thông điệp) bao trùm vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”- Lưu Quang Vũ 
-Qua tác phẩm “Hồn Trương Ba da hàng thịt”, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp: được sống làm người quý giá thật, nhưng được sống đúng là mình, sống trọn vẹn những giá trị mình vốn có và theo đuổi càng quý hơn.
-Sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi con người được sống tự nhiên với sự hài hòa giữa thể xác và tâm hồn.
-Con người phải luôn biết đấu tranh với nghịch cảnh, với chính bản thân, chống lại sự dung tục, để hoàn thiện nhân cách và vươn tới những giá trị tinh thần cao quý .
Câu 2: Nhận xét cách xây dựng cốt truyện độc đáo ( tình huống truyện ) trong tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu ?
-Trong tác phẩm, đó là sự kiện Phùng chứng kiến lão đàn ông đánh vợ một cách tàn bạo. Trước đó, anh nhìn đời bằng con mắt của người nghệ sĩ rung động, say mê trước vẻ đẹp huyền ảo- thơ mộng của thuyền biển. Trong giây phút tâm hồn thăng hoa những cảm xúc lãng mạn, Phùng phát hiện ra hiện thực nghiệt ngã của đôi vợ chồng bước ra từ con thuyền “thơ mộng” đó.
-Tình huống đó được lặp lại lần nữa: bên cạnh hình ảnh người đàn bà nhẫn nhục chịu đựng “đòn của ông chồng”, Phùng còn được chứng kiến phản ứng của chị em thằng Phác trước sự hung bạo của cha đối với mẹ. Từ đó, trong người nghệ sĩ đã có sự thay đổi cách nhìn đời. Anh thấy rõ những cái ngang trái trong gia đình thuyền chài, hiểu sâu thêm tính chất người đàn bà, chị em thằng Phác, hiểu thêm người đồng đội (Đầu) và hiểu thêm chính mình.
-Ý nghĩa: Nguyễn Minh Châu đã xây dựng được tình huống mà ở đó bộc lộ mọi mối quan hệ, bộc lộ khả năng ứng xử, thử thách phẩm chất, tính cách, tạo ra những bước ngoặt trong tư tưởng, tình cảm và cả trong cuộc đời nhân vật. Tình huống truyện mang ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sống.
Câu 3: Trình bày cuộc đời và sự nghiệp của tác giả Lỗ Tấn ?
-Lỗ Tấn (1881-1936) tên thật là Chu Thụ Nhân
-Quê ở phủ Thiệu Hưng, tỉnh Chiết Giang, miền Đông Nam Trung Quốc. 
-Ông là nhà văn cách mạng lỗi lạc của Trung Quốc thế kỉ XX. “Trước Lỗ tấn chưa hề có Lỗ Tấn; sau Lỗ Tấn có vô vàn Lỗ Tấn” (Quách Mạt Nhược).
-Mồ côi cha lúc 13 tuổi
-Học giỏi,nhận học bổng sang Nhật học nghành y ở Tiên Đài.
 -Tuổi trẻ của Lỗ Tấn đã nhiều lần đổi nghề để tìm một con đường cống hiến cho dân tộc: từ nghề khai mỏ đến hàng hải rồi nghề y, cuối cùng làm văn nghệ để thức tỉnh quốc dân đồng bào. 
-Con đường gian nan để chọn ngành nghề của Lỗ Tấn vừa mang đậm dấu ấn lịch sử Trung Hoa thời cận hiện đại, vừa nói lên tâm huyết của một người con ưu tú của dân tộc.
-Ông quan niệm rất tích cực:chữa bệnh thể xác không quan trọng bằng chữa bệnh tinh thần .
-Mục đích viết văn của Lỗ Tấn: ông muốn dùng ngòi bút của mình để phanh phui các căn bệnh tinh thần của quốc dân, lưu ý mọi người tìm phương thuốc chạy chữa.ông đã hát cho đồng bào mình nghe bài hát lạc điệu của chính họ, chỉ cho họ thấy những bước đi sai nhịp trên con đường tiến về tương lai .
-Quan điểm sáng tác văn nghệ của Lỗ Tấn được thể hiện nhất quán trong toàn bộ sáng tác của ông: phê phán những căn bệnh tinh thần khiến cho quốc dân mê muội, tự thoả mãn “ngủ say trong một cái nhà hộp bằng sắt không có cửa sổ”.
- Tác phẩm chính: AQ chính truyện (Kiệt tác của văn học hiện đại Trung Quốc và thế giới), các tập Gào thét, Bàng hoàng, Truyện cũ viết theo lối mới, hơn chục tập tạp văn có giá trị phê phán, tính chiến đấu cao.
 -Bác Hồ rất thích đọc và tìm hiểu về Lỗ Tấn 
- Ông xứng đáng là nhà văn hiện thực xuất sắc của TQ, năm 1981 cả Thế giới kỉ niệm 100 năm sinh và tôn vinh ông là danh nhân văn hoá thế giới.
Câu 4: Nêu ý nghĩa nhan đề truyện và hình tượng chiếc bánh bao tẩm máu ?
Nhan đề "Thuốc"
+ Thuốc, nguyên văn là "Dược", phản ánh một quá trình suy tư nặng nề của Lỗ Tấn, động cơ và mục đích đổi nghề của Lỗ Tấn.
+ Nhan đề truyện có nhiều nghĩa.
+ Là phương thuốc truyền thống chữa bệnh lao. Một phương thuốc phản khoa học.
+Thấy được tình trạng tê liệt, u mê, lạc hậu, ...vv của người dân Trung Quốc lúc bấy giờ
+Mối quan hệ giữa quần chúng nhân dân và cách mạng chưa thật sự gắn bó sâu sắc . 
+Tác giả mong muốn tìm ra một phương thuốc hữu hiệu để chữa căn bệnh tinh thần này, nhằm đưa nhân dân Trung Quốc thoát khỏi tình trạng lạc hậu,để tiến lên phía trước 
Hình tượng chiếc bánh bao tẩm máu
+ “Bánh bao tẩm máu người”, nghe như chuyện thời trung cổ nhưng vẫn xảy ra ở nước Trung Hoa trì trệ. Tầng nghĩa thứ nhất - nghĩa đen của tên truyện là: thuốc chữa bệnh lao. Thứ mà ông bà Hoa Thuyên xem là “tiên dược” để cứu mạng thằng con “mười đời độc đinh” đã không cứu được nó mà ngược lại đã giết chết nó - đó là thứ thuốc mê tín.
+ Trong truyện, bố mẹ thằng Thuyên đã áp đặt cho nó một phương thuốc quái gở. Và cả đám người trong quán trà cũng cho rằng đó là thứ thuốc tiên. Như vậy, tên truyện còn hàm nghĩa sâu xa hơn, mang tính khai sáng: đây là thứ thuốc độc, mọi người cần phải giác ngộ ra rằng cái gọi là thuốc chữa bệnh lao được sùng bái là một thứ thuốc độc.
+Người Trung Quốc cần phải tỉnh giấc, không được ngủ mê trong cái nhà hộp bằng sắt không có sửa sổ.
+ Chiếc bánh bao - liều thuốc độc lại được pha chế bằng máu của người cách mạng - một người xả thân vì nghĩa, đổ máu cho sự nghiệp giải phóng nông dân... Những người dân ấy (bố mẹ thằng Thuyên, ông Ba, cả Khang...) lại dửng dưng, mua máu người cách mạng để chữa bệnh.... Với hiện tượng chiếc bánh bao tẩm máu Hạ Du, Lỗ Tấn đã đặt ra một vấn đề hết sức hệ trọng là ý nghĩa của hi sinh. 
+Tên truyện vì thế mang tầng nghĩa thứ ba: Phải tìm một phương thuốc làm cho quần chúng giác ngộ cách mạng và làm cho cách mạng gắn bó với quần chúng.
Câu 5: Nhận xét về ý nghĩa của chi tiết về nghĩa địa và con đường mòn ?
-Nghĩa địa của những người chết chém hoặc chết tù ở phía bên tay trái ,còn nghĩa địa của những người chết nghèo ở phía tay phải .Như vậy,những người chết chém,chết tù chôn chung một khu.Nghĩa là người ta không phân biệt người làm cách mạng,làm chính trị vì nhân dân với kẻ trộm cướp,giết người.Họ cho rằng tất cả đều là giặc .
-Nghĩa địa của người chết chém và chết nghèo chỉ cách nhau một con đường mòn.Hình ảnh con đường mòn được nhắc đến trong văn của Lỗ Tấn, để diễn tả một thói quen, nếp nghĩ,một kiểu ứng xử.Như vậy,con đường mòn không chỉ là ranh giới tự nhiên mà còn là ranh giới của lòng người, định kiến lâu đời trong xã hội .
-Bà mẹ của Hạ Du và mẹ của bé Thuyên,cả hai cùng chung nỗi đau mất con, nhưng giữa họ dường như bị ngăn cách bởi một không gian vô hình, dù rằng đến cuối truyện,họ dần vượt qua khoảng ngăn cách đó .
Câu 6: Nhận xét về không gian, thời gian nghệ thuật và ý nghĩa của chi tiết vòng hoa trên mộ Hạ Du ?
+ Câu chuyện xảy ra trong 2 buổi sớm vào hai mùa thu, mua xuân có ý nghĩa không tượng trưng. Buổi sáng đầu tiên có 3 cảnh: cảnh sáng tinh mơ đi mua bánh bao chấm máu người, cảnh pháp trường và cảnh cho con ăn bánh, cảnh quán trà.... Ba cảnh gần như liên tục, diễn ra trong mùa thu lạnh lẽo. Bối cảnh quán trà và đường phố là nơi tụ tập của nhiều loại người do đó hình dung được dư luận và ý thức xã hội. Buổi sáng cuối cùng là vào dịp tết Thanh minh - mùa xuân tảo mộ. Mùa thu lá rụng, mùa xuân đâm chồi nảy lộc, gieo mầm, hi vọng về mộtcuộc sống mới tốt hơn,tươi sáng hơn trong tương lai .
+ Vòng hoa trên mộ Hạ Du: Có thể xem vòng hoa là cực đối lập của “chiếc bánh bao tẩm máu”. Phủ định vị thuốc là bằng chiếc bánh bao tẩm máu, tác giả mơ ước tìm kiếm một vị thuốc mới- chữa được cả những bệnh tật về tinh thần cho toàn xã hội với điều kiện tiên quyết là mọi người phải giác ngộ cách mạng, phải hiểu rõ “ý nghĩa của sự hi sinh” của những người cách mạng.
+ Chi tiết vòng hoa trên mộ Hạ Du chủ đề tư tưởng tác phẩm mới được thể hiện trọn vẹn, nhờ đó mà không khí của truyện vốn rất u buồn tăm tối song điều mà tác giả đưa đến cho người đọc không phải là tư tưởng bi quan.
Câu 7: Trình bày tiểu sử và sự nghiệp của Mikhain SôlôKhôp .
 -SôlôKhôp là nhà văn Nga lỗi lạc, sinh(1905 – 1984), xuất thân trong một gia đình nông dân, thuộc tỉnh Rôxtốp trên vùng thảo nguyên sông Đông.
-Ông tham gia cách mạng sớm như thư kí ủy ban trấn,trưng thu lương thực .
-Cuối năm 1922,ông lên Mát-xcơ-va làm nhiều nghề để kiếm sống và thực hiện ước mơ viết văn của mình
-Ham mê đọc sách và tự tìm tòi,học hỏi .
-Năm 1925,ông trở về quê,bắt tay vào viết tiểu thuyết “Sông Đông êm đềm”-cuốn tiểu thuyết tâm huyết của nhà văn .
-Năm 1926,ông đã có một số truyện ngắn được xuất bản .
-Năm 1932,được bầu vào đảng viên đảng cộng sản Liên Xô .
-Năm 1939,được bầu làm viện sĩ viện hàn lâm khoa học Liên Xô .
-Những năm chiến tranh vệ quốc, ông tham gia vào Hồng Quân với tư cách là phóng viên báo Sự Thật .
-Ông rất gắn bó với con người và cảnh vật quê hương trong những bước chuyển mình đau đớn và phức tạp của lịch sử. Chính vì thế tác phẩm của ông thấm đẫm hơi thở và linh hồn của cuộc sống vùng sông Đông.
-Sôlô Khốp là người trực tiếp tham gia cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại, ông thấu hiểu được những nỗi khổ đau và số phận con người trong cuộc chiến tranh. Chính điều này đã tạo ra một bước ngoặc trong các sáng tác của ông.
-Ông coi sứ mệnh cao cả nhất của nghệ thuật là ca ngợi nhân dân-người lao động, nhân dân-người xây dựng, nhân dân anh hùng.
-Sôlô Khôp được trao tặng giải thưởng nô ben về văn học năm 1965.
-Các tác phẩm tiêu biểu:Những truyện ngắn sông Đông, Sông Đông êm đềm(tác phẩm được viết năm 1925-1940,gồm 4 quyển-8 phần) , Số phận con người ,Thảo nguyên xanh
Câu 7: Ý nghĩa bao trùm tác phẩm “SỐ PHẬN CON NGƯỜI”
- Nhân vật chính trong tác phẩm là Xôcôlôp có cuộc đời gặp nhiều bất hạnh. Nhưng anh vẫn thể hiện được nét tính cách Nga kiên cường và nhân hậu:
* Tính cách kiên cường : 
+ Trong chiến tranh, anh chịu quá nhiều bất hạnh. Sau chiến tranh, anh lại sống trong cô đơn, đau khổ, phiêu bạt nhiều nơi để kiếm sống. Nhưng anh vẫn không thốt một lời than vãn, không suy sụp tinh thần, không sa ngã, không rơi vào bế tắc, tuyệt vọng.
+ Với bản lĩnh cao đẹp, với tấm lòng nhân hậu thắm thiết, anh trở thành chỗ dựa vững chắc cho bé Vania (bố mẹ đã chết trong chiến tranh).
Tấm lòng nhân hậu : 
+ Xôcôlôp nhận nuôi bé Vania từ tính thương “Với niềm vui không lời tả xiết” không tính toán, vụ lợi
+ Yêu thương, chăm sóc chu đáo cho Vania hơn cả người cha đối với con.
+ Những mất mát, đau thương, anh âm thầm chịu đựng “nhiều đêm thức giấc thì gối ướt đẫm nước mắt”, không cho bé Vania biết, vì sợ em buồn .
Hai số phận bất hạnh đặt cạnh nhau, đã kết hợp với nhau, biết nương tựa vào nhau để vươn lên và không ngừng hi vọng vào cuộc sống là phẩm chất tuyệt vời của những con người chân chính.
Câu 8: Nội dung tác phẩm “Thuốc” của Lỗ Tấn: 
Phản ánh sự u mê ,tê liệt của nhân dân TQ trước cách mạng Tân Hợi, sự lạc hậu về chính trị của quần chúng đối với người làm cách mạng và bi kịch của người cách mạng tiên phong Hạ Du.
Mối quan hệ giữa quần chúng và nhân dân chưa thực sự gắn bó
Tác giả mong  ... vừa như gần gũi thân thuộc với mũ nan của người chiến sĩ,l ại như rực sáng lí tưởng trên đầu mũi súng người lính. Một hình ảnh thơ vừa hiện thực vừa lãng mạn, gợi nhiều liên tưởng đẹp về anh bộ đội cụ Hồ.
 Đến hai câu 5 và 6, tác giả miêu tả hình ảnh đoàn dân công phục vụ tiền tuyến
“Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay”
Trong kháng chiến chống pháp, ban ngày là của địch còn ban đêm là thời gian của ta. Hình ảnh những đoàn dân công đỏ đuốc đi trong đêm là đúng với hiện thực, nhưng với hình ảnh đuốc đỏ rực ấy cùng với muôn tàn lửa bay thì lại lãng mạng biết bao. Hình ảnh bước chân nát đá rất thậm xưng, gợi lên hình ảnh con người đạp bằng mọi chông gai, khó khăn để vươn tới.
 Đến hai câu cuối: “Màn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên”
 Hai câu cuối là hình ảnh của những đoàn xe ra trận mà đèn pha bật sáng quét sạch mọi màn sương đêm dày thăm thẳm của núi rừng Việt Bắc.Rất hiện thực và cũng rất lãng mạn. Đằng sau cái nghĩa thực,câu thơ còn mang ẩn dụ tượng trưng trong một hình ảnh lạc quan phơi phới “đèn pha bật sáng như ngày mai lên”. Ngày mai đã lên từ trong đêm dày thăm thẳm nhờ đèn bật sáng,nhờ sức con người tỏa sáng, bởi họ đã cầm chắc chiến thắng trong tay ngay từ khi xuất quân.
 Tóm lại, chỉ tám câu thơ, Tố Hữu đã dựng lên bức tranh Việt Bắc ra quân thật đẹp. Bức tranh không chỉ làm sống dậy những ngày tháng hào hùng của quân dân ta trên căn cứ địa cách mạng, mà còn đem đến cho ta niềm tin yêu quê hương cách mạng anh hùng.
Caâu 9: Phaân tích ñoaïn thô sau trong baøi thô:”Vieät Baéc”cuûa Toá Höõu
“Ta veà mình coù nhôù ta
Nhôù ai tieáng haùt aân tình thuûy chung”
 Baøi thô Vieät Baéc cuûa Toá Höõu ñöôïc saùng taùc vaøo thaùng 10/1954, sau thaéng lôïi cuûa cuoäc khaùng chieán chín naêm choáng Phaùp. Ñaây laø moät trong nhöõng baøi thô coù giaù trò cuûa thô ca hieän ñaïi.
 Bao truøm baøi thô laø noãi nhôù tha thieát vaø tình caûm gaén boù ñaèm thaém saét son cuûa nhaân daân Vieät Baéc vôùi Baùc vôùi ñaûng, vôùi caùch maïng vaø söï quyeán luyeán chaân thaønh giöõa caùn boä, chieán só ta vôùi Vieät Baéc. Ñoaïn thô sau ñaây theå hieän nghóa tình saâu naëng giöõa ngöôøi ra ñi vaø ngöôøi ôû laïi.
“Ta veà mình coù nhôù ta
Nhôù ai tieáng haùt aân tình thuûy chung”
 Môû ñaàu ñoaïn thô laø caâu hoûi “Ta veà mình coù nhôù ta” gôïi ngöôøi ñoïc nhôù ñeán caùch giaûi baøy tình caûm tha thieát vaø yù nhò trong ca dao xöa “Mình veà coù nhôù ta chaêng
Ta veà ta nhôù haøm raêng mình cöôøi”. Döôùi ngoøi buùt cuûa Toá Höõu, nhöõng yeáu toá truyeàn thoáng cuûa vaên hoïc daân gian ñöôïc vaän duïng ñeå theå hieän tình caûm gaén boù thuûy chung giöõa nhaân daân vôùi caùn boä caùch maïng. Töø caùch xöng hoâ mình, ta quen thuoäc ñeán nhöõng hình aûnh vöøa coå ñieån vöøa hieän ñaïi “Ta veà ta nhôù nhöõng hoa cuøng ngöôøi”. Hoa töôïng trung cho thieân nhieân Vieät Baéc huøng vó töôi ñeïp. Hoøa vaøo thieân nhieân aáy laø con ngöôøi thaät ñeïp, moäc maïc ñôn sô nhöng saéc saûo.
 Maûnh ñaát Vieät Baéc, con ngöôøi Vieät Baéc ñaõ ñeå laïi bao kæ nieäm khoù phai trong loøng ngöôøi ra ñi. Ngöôøi töø giaõ chieán khu veà xuoâi nhôù Vieät Baéc qua nhöõng hình aûnh thaät ñeïp ñeõ trong saùng:
“Röøng xanh hoa chuoái ñoû töôi
Ñeøo cao naéng aùnh dao gaøi thaét löng”
 Nhôù caûnh, nhôù ngöôøi cöù ñan quyeän vaøo nhau. Queân sao ñöôïc nhöõng röøng mô nôû traéng ngaøy xuaân. Hình aûnh thaân thöông cuûa nhöõng con ngöôøi ñan noùn chuoát töøng sôïi dang, gôûi gaém nhöõng taám loøng trong chieác noùn göûi taëng ngöôøi chieán só. Thieân nhieân Vieät Baéc muøa naøo cuõng coù rieâng moät veû ñeïp dieäu kì. Muøa heø coù tieáng ve ran nhö nhòp phaùch roøn raõ cuûa röøng. Treân caùi neàn chung aáy, thaáp thoaùng hình boùng con ngöôøi haùi maêng. Roài ñeâm thu traêng ñeïp nôi chieán khu, roän raøng tieáng haùt aân tình thuûy chung, theå hieän tình quaân daân caù nöôùc.
 Taùm caâu thô traøn ngaäp aùnh saùng vaø ñöôøng neùt, maøu saéc töôi saùng. Moãi caâu nhö moät böùc tranh tuyeät ñeïp veà phong caûnh töøng muøa. Vaø con ngöôøi vôùi nhöõng hoaït ñoäng quen thuoäc laø moät boä phaän khoâng theå thieáu trong khung caûnh aáy. Con ngöôøi hoøa vôùi thieân nhieân laøm moät
 Nhòp ñieäu thô chaäm raõi, eâm ñeàm, laéng saâu vaøo taâm hoàn, gôïi veà nhöõng kæ nieäm thieâng lieâng trong ñôøi soáng taâm linh cuûa con ngöôøi.
Caâu 10: Em haõy phaân tích hình töôïng soùng trong baøi thô cuøng teân cuûa Xuaân Quyønh. Em caûm nhaän ñöôïc gì veà taâm hoàn ngöôøi phuï nöõ trong tình yeâu trong baøi thô naøy ?
 Soùng laø baøi thô tình ñaëc saéc cuûa Xuaân Quyønh. Söùc soáng vaø veû ñeïp taâm hoàn cuûa nhaø thô cuõng nhö nhöõng saùng taïo ngheä thuaät trong baøi thô ñeàu gaén lieàn vôùi hình töôïng trung taâm-hình töôïng soùng. Caû baøi thô laø nhöõng con soùng taâm tình cuûa taùc giaû ñöôïc khôi daäy khi ñöùng tröôùc bieån caû. Soùng laø hình töôïng aån duï, noù laø söï hoaù thaân cuûa caùi toâi tröõ tình cuûa nhaø thô, luùc thì hoaø nhaäp, luùc laïi laø söï phaân thaân cuûa “em”. Ngöôøi phuï nöõ trong baøi thô soi vaøo hình töôïng soùng ñeå thaáy roõ loøng mình, nhôø soùng ñeå theå hieän taâm traïng cuûa mình.
 Tröôùc heát coù theå thaáy caû baøi thô coù moät hình töôïng soùng gôïi ra baèng aâm ñieäu, luùc daøo daït soâi noåi, luùc thì thaàm saâu laéng, gôïi leân aâm höôûng nhöõng ñôït soùng lieân tieáp, mieân man ñöôïc taïo neân baèng theå thô naêm chöõ vôùi nhöõng caâu thô lieàn maïch. Nhòp soùng ñoù cuõng laø nhòp soùng loøng cuûa taùc giaû.
 Ñi vaøo nhöõng bieåu hieän cuï theà cuûa hình töôïng soùng, laïi thaáy roõ moãi traïng thaùi taâm hoàn laïi tìm thaáy moät söï töông hôïp vôùi moät ñaëc tính cuûa con soùng:
“Döõ doäi vaø dòu eâm
Oàn aøo vaøn laëng leõ”
Nhöõng traïng thaùi thaät laø ñoái cöïc, traùi ngöôïc trong loøng cuûa con soùng. Vôùi khaùt voïng lôùn lao nhö theá,soùng khoâng chòu döøng laïi ôû soâng maø laïi tìm ra taän beå:
“Soâng khoâng hieåu noãi mình
Soùng tìm ra taän beå”
Haønh trình ra beå roäng töø boû giôùi haïn chaät choäi, tìm ñeán taän chaân trôøi bao la cuûa taâm hoàn. Ra ñeán beå roäng con soùng môùi thöïc söï tìm thaáy mình, nhaän thöùc ñöôïc söùc maïnh vaø moïi khaùt khao cuûa noù.
 Soùng laø vónh haèng vôùi thôøi gian, cuõng nhö noãi khaùt voïng tình yeâu cuûa loaøi ngöôøi noù luùc naøo cuõng boài hoài trong loøng ngöïc cuûa tuoåi treû:
“OÂI con soùng ngaøy xöa
Vaø ngaøy sau vaãn theá
Noãi khaùt voïng tình yeâu
Boài hoài trong ngöïc treû”
Soùng nhaän thöùc veà caùi qui luaät khoâng theå caét nghóa ñöôïc cuûa tình yeâu:
“Soùng baét ñaàu töø gioù
Gío baét ñaàu töø ñaâu
Em cuõng khoâng bieát nöõa
Khi naøo ta yeâu nhau”
Soùng theå hieän noãi nhôù da dieát, giaøy voø, noù choaùn ñaày caû khoâng gian, caû taàng saâu vaø beà roäng, traûi daøi trong moïi thôøi gian vaø caû trong tieàm thöùc-trong mô:
“Con soùng döôùi loøng saâu
Con soùng treân maët nöôùc
OÂI con soùng nhôù bôø
Ngaøy ñeâm khoâng nguû ñöôïc”
Cuõng nhö noãi nhôù trong loøng ngöôøi phuï nöõ: 
“Loøng em nhôù ñeán anh
Caû trong mô coøn thöùc”
Neáu nhö ôû treân con soùng theå hieän söï voä bieân vaø nhöõng bí aån cuûa tình yeâu thì ôû ñoaïn thô naøy, nhöõng khao khaùt cuûa soùng laïi thaät laø roõ raøng vaø giaûn dò: con soùng khao khaùt tôùi bôø nhö em mong vaø nhôù anh. Tình yeâu cuûa ngöôøi phuï nöõ thaät maõnh lieät nhöng cuõng thaät trong saùng, thuyû chung.
 Cuoái cuøng soùng cuõng noùi giuùp cho nhaø thô noãi khaùt voïng ñöôïc soáng troïn veïn, heát mình trong tình yeâu vaø mong muoán ñöôïc hoaø nhaäp vôùi caùi vónh haèng baèng chính tình yeâu cuûa mình:
“Laøm sao ñöôïc tan ra
Thaønh traêm con soùng nhoû
Giöõa bieån lôùn tình yeâu
Ñeå ngaøn naêm coøn voã”
 Toùm laïi, qua hình töôïng soùng vaø caû baøi thô,chuùng ta caûm nhaän ñöôïc söùc soáng vaø veû ñeïp cuûa taâm hoàn ngöôøi phuï nöõ trong tình yeâu. Ngöôøi phuï nuõ aáy maïnh baïo, chuû ñoäng baøy toû nhöõng khaùt khao vaø rung ñoäng raïo röïc cuûa loøng mình trong tình yeâu. Taâm hoàn aáy giaøu khaùt khao khoâng phuùt bình yeân: 
“vì tình yeâu muoân thuôû
Coù bao giôø ñöùng yeân”
Nhöng ñoù cuõng laïi laø moät taâm hoàn thaät trong saùng, tha thieát vaø ñaém say, moät tình yeâu thuyû chung tuyeät ñoái daâng hieán troïn veïn ñeán queân mình. Noù raát gaàn guõi vôùi moïi ngöôøi vaø beàn vöõng trong moïi thôøi ñaïi.
Câu 11: Nêu cảm nhận của em về bốn câu thơ sau trong bài thơ Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm ?
“Em ơi em Đất nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất nước muôn đời...”
Đoạn thơ như một lời nhắn nhủ thiết tha. Mở đầu bằng tiếng gọi tha thiết: Em ơi em... khiến tính chính luận không mang màu sắc giáo huấn mà như một lời tự nhủ tự dặn chân thành: sự sống của mỗi cá nhân không phải là chỉ riêng của cá nhân mà còn là của đất nước, bởi mỗi cuộc đời đều được thừa hưởng những di sản văn hóa tinh thần vật chất của dân tộc, mỗi cá nhân phải có trách nhiệm gìn giữ, phát triển nó, truyền lại cho các thế hệ tiếp theo. 
Trách nhiệm của mỗi cá nhân không chỉ là bổn phận bảo vệ biên cương địa giới, tiếp nối truyền thống lịch sử, mà còn ở việc bảo lưu văn hóa phong tục, giữ gìn nét đẹp tâm hồn tính cách dân tộc. Quá khứ luôn có mặt trong hiện tại, lịch sử luôn hiện diện với hôm nay, trong miếng trầu của bà, búi tóc của mẹ là cả truyền thống 4000 năm tuổi. Hạt gạo một nắng hai sương hôm nay cũng là những hạt gạo nuôi dưỡng dân tộc Việt 4000 năm qua. 
Trách nhiệm của mỗi người đối với đất nước trong hiện tại là sự trân trọng đối với quá khứ là xây dựng nền tảng cho tương lai, làm nên huyết mạch nuôi dưỡng có thể đất đai, tạo sức sống trường cửu của dân tộc. 
Có lẽ trong thơ ca chưa có ai nói một cách chân thành, xúc động và thấm thía đến thế về trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với dân tộc đất nước Nguyễn Khoa Điềm trong trích đoạn “Đất nước” này: Đất nớc không chỉ là một khách thể ở ngoài mỗi chúng ta mà tồn tại ngay trong cơ thể, sự sống của mỗi con người. Sự sống của mỗi cá nhân chỉ có ý nghĩa trong sự trường tồn của đất nước.
Câu 12: Nêu cảm nhận của em về bốn câu thơ sau đây trong bài Tây Tiến của Quang Dũng:
“Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”
Hai câu thơ đầu: Diễn tả được sự hiểm trở, trùng điệp và độ cao ngất trời của núi đèo Tây Bắc (chú ý các từ đầy giá trị tạo hình: khúc khuỷu, thăm thẳm, cồn mây, súng ngửi trời). Câu thứ nhất nghe như có hơi thở nặng nhọc của người lính. Cách dùng từ “ngửi trời” của câu thơ thứ hai táo bạo, đồng thời có chất tinh nghịch của người lính.
 Hai câu thơ sau: Câu thứ ba như bẻ đôi, diễn tả dốc vút lên, đổ xuống gần như thẳng đứng. Đọc câu thứ tư, có thể hình dung đoàn quân tạm dừng chân bên một dốc núi, phóng tầm mắt ra xa thấy nhà ai thấp thoáng qua một không gian mịt mùng- sương rừng mưa núi.
 Hai câu 3 và 4 phối hợp với nhau tạo ra một âm hưởng đặc biệt (câu thứ 4 toàn thanh bằng).
Có thể liên hệ đến âm hưởng của hai câu thơ của Tản Đà trong bài Thăm mả cũ bên đường: “Tài cao phận thấp chí khí uất - Giang hồ mê chơi quên quê hương” (Tản Đà tả tình, còn Quang Dũng tả cảnh).