Giáo án thao giảng Sinh 12 bài 20: Tạo giống nhờ công nghệ gen

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOSỞ GIÁO DỤC & Đ ÀO TẠO DAKLAKBÀI DỰ THI: SOẠN GIÁO ÁN ĐIỆN TỬMÔN: SINH HỌC 12-CBGV BIÊN SOẠN: NGUYỄN THỊ LỆ THANH TỔ :SINH-CÔNG NGHỆTRƯỜNG THPT CHU VĂN ANBMT,THÁNG 11 NĂM 2008KIỂM TRA BÀI CŨ Trình bày qui trình tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và 1 số thành tựu tao giống đột biến tại Việt Nam? Trình bày tóm tắt các phương pháp tạo giống bằng công nghệ tế bào? Ngoài phương pháp tạo giống bằng cách lai, nghệ tế bào, còn phương pháp gây đột biến và sử dụng công nào khác?Tạo giống mới bằng: CÔNG NGHỆ GEN. BÀI 20TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GENBÀI 2O: TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GENCÔNG NGHỆ GEN:Khái niệm công nghệ gen:Công nghệ gen là qui trình tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới.Trong công nghệ gen, kỹ thuật tạo AND tái to hợp(KT chuyển gen): dùng thể truyền chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác, đóng vai trò trung tâm. Gen là gì? Công nghệ gen là gì? Thể truyền là gì? Tại sao muốn chuyển gen từ loài này sang loài khác cần phải có thể truyền? Thể truyền cần phải hội đủ những tiêu chuẩn gì? Người ta thường dùng những cấu trúc gì làm thể truyền? Thể truyền (vectơ chuyển gen) là 1 phân tử AND nhỏ có khả năng nhân đôi 1 cách độc lập với hệ gen của tế bào cũng như có thể gắn vào hệ gen của tế bào . Một thể truyền cần phải hội đủ những yêu cầu sau: + Có khả năng nhân đôi 1 cách độc lập với hệ gen của tế bào. + Có khả năng tự gắn vào hệ gen của tế bào . + Có gen đánh dấu. Người ta thường dùng plasmit trong TBC của nhiều loài vi khuẩn hoặc AND của virut đã được biến đổi làm thể truyền trong kỹ thuật chuyển gen. KHÁI NIỆM THỂ TRUYỀN:ABC Quan sát sơ đồ sau và cho biết: kỹ thuât chuyển gen gồm mấy bước cơ bản?BÀI 2O: TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GENCÔNG NGHỆ GEN:Khái niệm công nghệ gen:Các bước cần tiến hành trong KT chuyển gen:Tạo ADN tái tổ hợp,Đưa AND tái tổ hợp vào trong tế bào nhận,Phân lập dòng tế bào chứa AND tái tổ hợp.Hãy nêu cách tiến hành và kết quả của mỗi bước?PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1: QUY TRÌNH THỰC HIỆN KT CHUYỂN GEN.CÁC BƯỚC CỦA KT CHUYỂN GENCÁCH TIẾN HÀNH KẾT QUẢ-Tách chiết thể truyền(A) và gen cần chuyển(B) ra khỏi tế bào ,-Xử lý A và B bằng cùng 1 loại enzim giới hạn (enzim restrictaza), tạo “đầu dính”-Dùng 1 loại “keo dính”(enzim ligaza) gắn các đầu dính của A & B tạo thành AND tái tổ hợp.Dùng muối CaCl2 hoặc dùng xung điện làm dãn màng sinh chất của tế bào nhận,làm cho AND tái tổ hợp dễ dàng đi qua màng.Nhờ các gen đánh dấu trên thể truyền, người ta có thể biết được các tế bào có AND tái tổ hợp, (sản phẩm của các gen đánh dấu có thể dễ dàng được nhận biết bằng các kỹ thuật nhất định) từ đó người ta có thể tách được dòng tế bào có AND tái tổ hợp	Thu được AND tái tổ hợp(gen cần chuyển gắn vào thể truyền)Trong tế bào nhận, AND tth sẽ được nhân lên rất nhiều Thu được dòng tế bào có AND tái tổ hợp,tổng hợp các sản của gen cần chuyển.TẠO AND TTHĐƯA AND TTH VÀO TB NHẬNPHÂN LẬP DÒNG TB CHỨA AND TTHBÀI 2O: TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GENCÔNG NGHỆ GEN:Khái niệm công nghệ gen:Các bước cần tiến hành trong KT chuyển gen:ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG TẠO GIỐNG BIẾN ĐỔI GEN:1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen: Sinh vật biến đổi gen là sinh vật mà hệ gen của nó đã được con người làm biến đổi cho phù hợp với lợi ích của mình.Thế nào là sinh vật biến đổi gen? có thể làm biến đổi hệ gen của 1 sinh vật bằng những cách nào?PHIẾU HỌC TẬP 2: CÁC PHƯƠNG PHÁP LÀM BIẾN ĐỔI HỆ GEN CỦA SINH VẬT: PHƯƠNG PHÁPCÁCH THỰC HIỆNKẾT QUẢVÍ DỤCấy genLàm biến đổi 1 gen đã có sẵnLoại bỏ hoặc làm bất hoạt genĐưa thêm 1 gen lạ, khác loài vào hệ genLàm cho 1 gen nào đó sản xuất nhiều sản phẩm hơn hoặc làm cho gen biểu hiện 1 cách khác thường. 1 gen không mong muốn nào đó được loại bỏ hoặc làm bất hoạtTạo sinh vật mang gen khác loàiTăng hoạt tính hoặc thay đổi cơ chế biểu hiện của genLoại bỏ gen xấu khỏi hệ genCấy gen tổng hợp insulin của người vào vk E.coliLàm biến đổi gen,tạo ra nhiều hoocmôn sinh trưởng hơnLàm bất hoạt gen làm chín quả ở cà chuaBÀI 2O: TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GENỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG TẠO GIỐNG BIẾN ĐỔI GEN:Khái niệm sinh vật biến đổi gen: Một số thành tựu tạo giống biến đổi gen:Tạo động vật chuyển gen: - phương pháp: + lấy trứng của con vật, thụ tinh trong ống nghiệm, + tiêm gen cần chuyển vào hợp tử→phôi, + cấy phôi chuyển gen vào tử cung con vật khác, + sinh ra 1 con vật chuyển gen. -Ví dụ: + Dê biến đổi gen,cho sữa chứa prôtêin tơ nhện + Cừu mang gen prôtêin người +chuột bạch mang gen hoocmôn sinh trưởng của chuột cống + ........... Quan sát sơ đồ sau và nêu các bước tạo động vật chuyển gen?Cừu mang gen prôtêin ngườiDê chuyển gen cho sữa có prôtêin của tơ nhện Chuột nhắt có gen hoocmôn sinh trưởng của chuột cốnglúa gạo vàngBÀI 2O: TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GENỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG TẠO GIỐNG BIẾN ĐỔI GEN:Khái niệm sinh vật biến đổi gen: Một số thành tựu tạo giống biến đổi gen:Tạo động vật chuyển gen:Tạo giống cây trồng biến đổi gen:Chuyển gen trừ sâu từ vi khuẩn vào cây bôngTạo giống lúa “gạo vàng” có thể tổng hợp bêta-carôten trong hạtTạo dòng vi sinh vật biến đổi gen:Tạo dòng vi khuẩn mang gen sản xuất insulin người.Tạo dòng vk tổng hợp từ 3 dòng khác nhau có thể phân hủy rác thải, dầu loang... Cà chua có gen kháng nấmCà chua chín chậmTạo dòng vi khuẩn E.coli mang gen sản xuất hoocmôn insulin ngừơiCÂU HỎI VÀ BÀI TẬP1.Người ta phải dùng thể truyền để chuyển một gen từ tế bào này sang tế bào khác là vì: A. nếu không có thể truyền thì gen cần chuyển sẽ không chui vào được tế bào nhận. B. nếu không có thể truyền thì gen có vào được tế bào nhân cũng không thể nhân lên và phân li đồng đều về các tế bào con khi tế bào con phân chia. C. nếu không có thể truyền thì khó có thể thu đươc nhiều sản phẩm của gen trong tế bào nhận D. nếu không có thể truyền thí gen không thể tạo ra sản phẩm trong tế bào nhận.C2. Ưu thế nổi bật của kỹ thuật chuyển gen so với phương pháp lai truyền thống là gì? A. Dễ thực hiên,thao tác nhanh,ít tốn thời gian. B. Tổng hợp được các phân tử AND lai giữa loài này và loài khác. C. Sản xuất các sản phẩm sinh học trên quy mô công nghiệp. D. Lai giữa các loài xa nhau trong hệ thống phân loại không giao phối được. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬPB3.Khi chuyển một gen tổng hợp protein của người vào vi khuẩn E.coli,các nhà khoa học đã làm được điều gì có lợi cho người? A. Sản xuất insulin với giá thành hạ,dùng chữa bệnh tiểu đường cho người. B. Protein hình thành sẽ làm giảm tác hại của vi khuẩn đối với người. C. Lợi dụng khả năng sinh sản nhanh,trao đổi chất mạnh của vi khuẩn để tổng hợp một lượng lớn protein đáp ứng nhu cầu nhiều mặt của con người. D. Thuần hóa một chủng E.coli để nuôi cấy vào hệ tiêu hóa của người.CÂU HỎI VÀ BÀI TẬPC4.Làm thế nào để nhận biết việc chuyển phân tử AND tái tổ hợp vào tế bào thể nhận đã thành công. A. Chọn thể truyền có các dấu chuẩn dễ nhận biết. B. Dùng CaCl2 làm dãn màng tế bào hoặc xung điện. C. Dùng xung điện làm thay đổi tính thấm của màng tế bào . D. Dùng phương pháp đánh dấu bằng đồng vị phóng xạ.CÂU HỎI VÀ BÀI TẬPA  - website đang xây dựng, cập nhật:+ Văn bản thiết yếu về Giáo dục và Đào tạo;+ Tài liệu về Quản lý Giáo dục và các hoạt động giáo dục;+ Tài liệu về Tin học, công nghệ thông tin;+ Giáo trình, giáo án, đề thi/kiểm tra (và đáp án);+ Tài liệu và phần mềm cá nhân có được về mọi lĩnh vực;(Một số chuyên mục, nội dung trước tiên ưu tiên khối THPT).Các tài liệu đã upload có thể được chỉnh sửa, bổ sung theo thời gian, có thể thay thế bằng một tài liệu khác giá trị hơn; sẽ bị xóa đi nếu phát hiện thiếu chính xác hoặc không có giá trị. Do đó, tại một địa chỉ, cùng một tiêu đề có thể download được tài liệu khác hoặc mới hơn.Ban quản trị cố gắng cung cấp kèm theo nguồn gốc tài liệu một cách đầy đủ nhất, đặc biệt là về tác giả, thời gian tài liệu, thời gian upload hay cung cấp...Ban quản trị ưu tiên tài liệu dạng văn bản (word). Các tài liệu sẽ được chuyển mã Unicode và chuẩn hóa văn bản trong điều kiện cho phép.Yêu cầu cao quả thực quá sức của một website cá nhân do đó không tránh khỏi sai sót, rất mong sự đóng góp chia sẻ, quản trị website rất trân trọng và cảm ơn sự ủng hộ của quý thầy cô và các bạn.BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOSỞ GIÁO DỤC & Đ ÀO TẠO DAKLAKBÀI DỰ THI: SOẠN GIÁO ÁN ĐIỆN TỬMÔN: SINH HỌC 12-CBGV BIÊN SOẠN: NGUYỄN THỊ LỆ THANH TỔ :SINH-CÔNG NGHỆTRƯỜNG THPT CHU VĂN ANBMT,THÁNG 11 NĂM 2008