Giáo án Sinh khối 12 bài 19: Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào

BÀI 19: TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO.
Tiết: 21
Ngày soạn: ngày 23 tháng 11 năm 2008
I. Mục tiêu
Sau khi học xong bài này, học sinh cần
Giải thích được quy trình tạo giống mới bằng phương pháp gây đột biến
Nêu được một số thành tựu tạo giống thực vật bằng công nghệ tế bào.
Trình bày được kĩ thuật nhân bản vô tính ở động vật.
II. Chuẩn bị
Tranh phóng to giống vật nuôi, cây trông được tạo ra công nghệ tế bào, cấy truyền phôi.
III. Tiến trình lên lớp
Ổn định lớp
Kiểm tra b ài cũ
HS 1: Thế nào là ưu thế lai, nêu phương pháp tạo giống cho ưu thế lai
Nội dung bài mới
Hoạt động thầy – trò
Nội dung
Hoạt động 1: Tạo giống bằng phương pháp gây dột biến
Giáo viên giới thiệu bài mới.
Để có biến dị di truyền ngoài phương pháp lai giống để tạo biến dị tổ hợp ta còn có thể có biến dị di truỳên từ quá trình nào?
HsTL: Quá trình đột biến
Nêu quy trình tạo giống bằng phương pháp gây đột biến?
PHương pháp này được áp dụng cho những đối tượng giống nào? Tai sao?
Ở việt nam phương pháp này thu được thành tựu gì? Kể tên
I. Tạo giống băng phương pháp gây đột biến
1. Quy trình
- Xử lí mẫu vật bằng tác nhâ gây đột biến ( tác nhân vật lí, chất hoá học)
- Chọn lọc các cá thể có kiểu hình mong muốn
- Tạo dòng thuần
2. Đối tượng tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
- Vi sinh vật
- Thực vật
- Động vật bậc thấp
3. Thành tựu tạo giống đột biến ở Việt Nam
- Tạo ra nhiều chủng vi sinh vật, giống cây trồng như lúa đậu tương... có nhiều đặc điểm quý
- Dùng cônxixin tạo ra dâu tằm tứ bội -> dâu tằm tam bội có năng suất lá cao.
Hoạt động 2: Tìm hiểu công nghệ tế bào
Nghiên cứu mụcII.1 sgk và cho biết công nghệ tế bào thực vật gồm những công nghệ nào? 
Giáo viên giải thích quy trình từng công nghệ?
Hoàn thành bảng.
Tên công nghệ
Phương pháp
Ý nghĩa - ứng dụng
Nuôi cấy mô tế bào
Lai tế bào sinh dưỡng
Nuôi cấy hạt phấn, noãn
Ở động vật, đã có những công nghệ tế bào nào được áp dụng?
HSTL: Công nghệ cấy truyền phôi và công nghệ nhân bản vô tính.
Nêu quy trình nhân bản vô tính cừu Đôli.
Nếu không lấy tế bào trứng để huỷ nhân có được không?
Nêu vai trò của từng yếu tố trong kĩ thuạt nhân bản vô tính.
Phương pháp này có ý nghĩa gì? T riển vọng của phươpng pháp này như thế nào?
II. Tạo giống bằng công nghệ tế bào.
1. Công nghệ tế bào thực vật
- Nuôi cấy mô, tế bào: Nuôi cấy các mẩu mô của thực vật trong các môi trường thích hợpcho chúng phát triển thành cây.
Ưu điểm: nhân nhanh các giống cây quý từ một cây có kiểu gen quý tạo nên 1 quần thể có cây trồng có kiểu gen đồng nhất.
- Lai tế báo sinh dưỡng
Phương pháp: 
+ Loại bỏ thành của tế bào đem lai -> tế bào trần
+ Cho tế bào trần của 2 loài vào môi trường đặc biệt để chúgn dung hợp với nhau
+ Đưa tế bào lai vaà môi trường nuôi cấy đặc biệt để chúng phát triển thành cây lai.
- Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn chưa thụ tinh -> cây đơn bội
Dùng côxisin gây đa bội hoá cây đơn bội -> cây lưỡng bội hoàn chỉnh có kiểu gen đồng hợp tử về tất cả các gen.
2. Công nghệ tế bào động vật
a) Nhân bản vô tính động vật
Quy trình nhân bản vô tính cừu đôly:
Lấy trứng của con cừu ra khỏi cơ thể (cừu cho trứng)
Loại bỏ nhân của tế bào trứng
Lấy nhân từ tế bào tách ra từ tế bào vú của con cừu khác (cừu cho nhân tế bào) và đưa nhân tế bào vào trứng đã được loại nhân.
Nuôi trứng được cấy nhân trong ống nghiệm cho phát triển thành phôi rồi cấy phôi vào trong tử cung của con cừu khác để phôi phát triển và sinh nở bình thường.
Đặc điểm của cừu con: Giống hệt cừu cho nhân.
Ý nghĩa: Nhân nhanh giống vật nuôi quý hiếm hoặc tăng năng suất trong chăn nuôi
Tạo ra giống động vật mang gen người, nhằm cung cấp cơ quan nội tạng của người cho việc cấy ghép.
b) Cấy truyền phôi
Là phương pháp chia cắt phôi động vật thành nhièu phôi rồi cấy phôi vào tử cung của con vật khác nhau -> tạo ra các con vật có cùng kiểu gen.
VD: Cấy truyền phôi bò.
Hoạt động 3: Củng cố bài học
Trả lời câu hỏi cuối bài.
4. Rút kinh nghiệm sau giảng