Giáo án Sinh học 12 - Tiết 50: Thực hành Quản lý và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên - Nguyễn Kim Hoa

Gi¸o ¸n sè: 50
 Thùc hµnh: qu¶n lý vµ sư dơng bỊn v÷ng tµi nguyªn thiªn nhiªn
Ngµy so¹n: / /
Ngµy gi¶ng: / /
A – ChuÈn bÞ bµi gi¶ng:
I – Mơc tiªu bµi häc: Sau khi häc xong bµi, HS cÇn
1) VỊ kiÕn thøc:
- Nªu ®­ỵc kh¸i niƯm, lÊy vÝ dơ minh ho¹ vỊ c¸c d¹ng tµi nguyªn thiªn nhiªn
- ChØ ra ®­ỵc c¸c biƯn ph¸p chÝnh ®Ĩ sư dơng bỊn v÷ng tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ h¹n chÕ « nhiƠm m«i tr­êng
2) Kü n¨ng: 	
- RÌn kĩ năng ph©n tÝch, suy luận logic và khả năng vận dụng kiến thức vào thùc tÕ cuộc sống cơ thĨ: ph©n tÝch ®­ỵc t¸c ®éng cđa viƯc sư dơng tµi nguyªn kh«ng khoa häc lµm cho m«i tr­êng bÞ suy tho¸i, ¶nh h­ëng tíi chÊt l­ỵng cuéc sèng con ng­êi
3) Th¸i ®é:
- N©ng cao nhËn thøc vỊ sù cÇn thiÕt ph¶i cã c¸c biƯn ph¸p sư dơng bỊn v÷ng tµi nguyªn vµ ý thøc b¶o vƯ m«i tr­êng thiªn nhiªn
II – ChuÈn bÞ cđa gi¸o viªn
1– Tµi liƯu:
Sinh häc 12 – s¸ch gi¸o viªn.
Gi¸o tr×nh Sinh th¸i häc – Vị Trung T¹ng
2– ThiÕt bÞ d¹y häc: 
- Gi¸o ¸n ®iƯn tư, phßng m¸y chiÕu (nÕu cã).
- Tranh phãng to h×nh SGK vµ c¸c tµi liƯu liªn quan
- §Üa CD/ b¨ng h×nh, tranh, h×nh vÏ vỊ tµi nguyªn vµ c¸c biƯn ph¸p sư dơng bỊn 
v÷ng tµi nguyªn vµ c¸c biƯn ph¸p chèng « nhiƠm m«i tr­êng
III – Träng t©m bµi häc:
	- C¸c d¹ng tµi nguyªn thiªn nhiªn chđ yÕu
	- C¸c biƯn ph¸p sư dơng cã hiƯu qu¶ c¸c tµi nguyªn ®ã
	- C¸c biƯn ph¸p h¹n chÕ g©y « nhiƠm vµ vai trß cđa gi¸o dơc vỊ m«i tr­êng trong b¶o vƯ m«i tr­êng sèng cđa con ng­êi vµ sinh vËt
IV – Ph­¬ng ph¸p:
	- Trùc quan, ph¸t vÊn, th¶o luËn, gỵi më, ho¹t ®éng nhãm
B – TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:
I – Më ®Çu:
1. ỉn ®Þnh tỉ chøc – KiĨm tra sü sè líp
2. KiĨm tra bµi cị: KiĨm tra sù chuÈn bÞ t­ liƯu thùc hµnh cđa häc sinh
II – TiÕn tr×nh bµi thùc hµnh
1) C¸c d¹ng tµi nguyªn thiªn nhiªn
a/ GV cho HS xem b¨ng, h×nh tranh ¶nh vỊ 1 sè d¹ng tµi nguyªn thiªn nhiªn
b/ HS hoµn thµnh b¶ng 46.1 – sgk (Gỵi ý)
D¹ng tµi nguyªn
C¸c tµi nguyªn
C©u tr¶ lêi
Tµi nguyªn kh«ng t¸i sinh
(Nh÷ng d¹ng tµi nguyªn sau 1 thêi gian sư dơng sÏ bÞ c¹n kiƯt)
Nhiªn liƯu ho¸ th¹ch
- Than QN, TNDÇu má vµ khÝ ®èt ë thỊm lơc ®Þa miỊn Nam VN.
Kim lo¹i
- ThiÕc TÜnh Tĩc (CB), S¾t TN, CB, Hµ GiangVµng B¾c K¹n, Qu¶ng Nam.
Phi kim lo¹i
- §¸ v«i, ®Êt sÐtsx xim¨ng ë nhiỊu tØnh miỊn B¾c, Trung vµ T©y nam Bé (hµ tiªn). §¸ quý cã nhiỊu ë s«ng ch¶y (yªn b¸i), thanh ho¸, nghƯ an
Tµi nguyªn t¸i sinh
(Nh÷ng d¹ng tµi nguyªn mµ khi sư dơng hỵp lý sÏ cã ®iỊu kiƯn ph¸t triĨn, phơc håi)
Kh«ng khÝ s¹ch
N­íc s¹ch
- VN cã nguån n­íc s¹ch kh¸ dåi dµo, trong ®ã c¸c hƯ thèng s«ng Hång, Cưu Long, §ång Nai gi÷ vai trß quan träng; Ngoµi ra cßn cã nhiỊu hå n­íc lín nh­: Hoµ B×nh, Th¸c Bµ, TrÞ An
§Êt
- VN lµ n­íc cã S trung b×nh nh­ng d©n sè ®«ng nªn diƯn tÝch ®Êt tÝnh trªn ®Çu ng­êi kh«ng cao. Hai vïng ®Êt phï sa cã ®é ph× nhiªu cao thuéc l­u vùc s«ng Hång vµ s«ng Cưu Long, ngoµi ra cßn cã nhiỊu vïng ®Êt trªn nĩi cao, ®åi dèc hoỈc ®Êt c¸t ven biĨn rÊt dƠ bÞ rưa tr«i: vïng ®Êt trung du B¾c Bé, ven biĨn miỊn Trung, T©y Nguyªn, §«ng Nam Bé
§a d¹ng sinh häc
- VN cã ®é ®a d¹ng sinh häc cao, nhiỊu loµi §V vµ TV míi ®­ỵc ph¸t hiƯn (sao la).Tuy nhiªn, hiƯn nay nhiỊu loµi §V ®ang cã nguy c¬ bÞ tuyƯt chđng cao nh­ tª gi¸c, chim trÜ, tr©u rõng vµ c¸c c©y gç quý: gâ ®á, gơ mËt, cÈm lai
Tµi nguyªn n¨ng l­ỵng vÜnh cưu
(Tµi nguyªn n¨ng l­ỵng s¹ch vµ kh«ng bao giê bÞ c¹n kiƯt)
N¨ng l­ỵng mỈt trêi
- Lµ nguån NL s¹ch
- VN cã tiỊm n¨ng vỊ NL mỈt trêi cao
N¨ng l­ỵng giã
- NL giã dåi dµo
N¨ng l­ỵng sãng
- VN cã h¬n 3200 km bê biĨn nªn tiỊm n¨ng sư dơng n¨ng l­ỵng sang lín
N¨ng l­ỵng thủ triỊu
- TiỊm n¨ng lín
2) H×nh thøc sư dơng g©y « nhiƠm m«i tr­êng:
a/ GV cho HS xem b¨ng, h×nh, tranh ¶nh vỊ 1 sè h×nh thøc sư dơng g©y « nhiƠm m«i tr­êng
b/ HS hoµn thµnh b¶ng 46.2 – sgk (GV Gỵi ý)
C¸c h×nh thøc g©y « nhiƠm
Nguyªn nh©n g©y « nhiƠm
BiƯn ph¸p kh¾c phơc
* ¤ nhiƠm kh«ng khÝ
- ¤ nhiƠm tõ s¶n xuÊt c«ng nghiƯp t¹i c¸c nhµ m¸y, lµng nghỊ
- ¤ nhiƠm do ph­¬ng tiƯn giao th«ng
- ¤ nhiƠm do ®un nÊu t¹i c¸c gia ®×nh
- Do c«ng nghƯ xư lý chÊt th¶i cßn l¹c hËu
- Do ch­a cã biƯn ph¸p h÷u hiƯu
- Sư dơng thªm nhiỊu nguyªn liƯu s¹ch
- L¾p ®Ỉt thªm c¸c thiÕt bÞ läc khÝ cho c¸c nhµ m¸y
- C©y dùng thªm nhiỊu c«ng viªn c©y xanh
* ¤ nhiƠm chÊt th¶i r¾n
- §å nhùa,cao su, giÊy, thủ tinhth¶i ra tõ c¸c nhµ m¸y, c«ng tr­êng
- X¸c sinh vËt, ph©n th¶i ra tõ SX n«ng nghiƯp
- R¸c th¶i tõ c¸c bƯnh viƯn
- GiÊy gãi, tĩi nilon,th¶i ra tõ ho¹t ®éng sinh ho¹t ë mçi gia ®×nh
- Do ch­a chÊp hµnh quy ®Þnh vỊ xư lý r¸c th¶i c«ng nghiƯp, y tÕ vµ r¸c th¶i sinh ho¹t
- Do ý thøc b¶o vƯ m«i tr­êng ch­a cao
- Ch«n lÊp vµ tiªu hủ r¸c 1 c¸ch khoa häc
- X©y d­ng thªm nhµ m¸y t¸i chÕ chÊt th¶i 
- T¨ng c­êng c«ng t¸c gi¸o dơc vỊ b¶o vƯ m«i tr­êng
* ¤ nhiƠm nguån n­íc
- Nguån n­íc th¶i ra tõ c¸c nhµ m¸y, khu d©n c­ mang nhiỊu chÊt h÷u c¬, ho¸ chÊt, vi sinh vËt g©y bƯnh
- Do ch­a cã n¬i xư lý n­íc th¶i
- X©y d­ng thªm nhµ m¸y xư lý n­íc th¶i
* ¤ nhiƠm ho¸ chÊt ®éc
- Ho¸ chÊt ®éc th¶i ra tõ c¸c nhµ m¸y
- Thuèc trõ s©u d­ thõa trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng nghiƯp
- Do sư dơng ho¸ chÊt ®éc h¹i kh«ng ®ĩng quy c¸ch
- X©y dung n¬i qu¶n lý chỈt chÏ c¸c chÊt g©y nguy hiĨm
- H¹n chÕ sư dơng ho¸ chÊt, thuèc trõ s©u trong s¶n xuÊt n«ng nghiƯp
* ¤ nhiƠm do VSV g©y bƯnh
- Sinh vËt truyỊn bƯnh cho ng­êi vµ sinh vËt kh¸c nh­: muçi, giun s¸n
- Do kh«ng th­êng xuyªn lµm vƯ sinh m«i tr­êng
- Do ý thøc cđa ng­êi d©n ch­a cao
- Gi¸o dơc ®Ĩ n©ng cao ý thøc cho mäi ng­êi vỊ « nhiƠm vµ c¸ch phßng tr¸nh. Thùc hiƯn vƯ sinh m«i tr­êng.
3) Kh¾c phơc suy tho¸i m«i tr­êng vµ sư dơng bỊn v÷ng tµi nguyªn thiªn nhiªn
a/ gv ®­a ra nguyªn t¾c sư dơng bỊn v÷ng tµi nguyªn thiªn nhiªn: “h×nh thøc sư dơng võa tho¶ m·n c¸c nhu cÇu hiƯn t¹i cđa con ng­êi ®Ĩ ph¸t triĨn x· héi, võa ®¶m b¶o duy tr× l©u dµi c¸c tµi nguyªn cho thÕ hƯ con ch¸u mai sau”
b/ HS th¶o luËn nhãm, nªu ra c¸c biƯn ph¸p sư dơng bỊn v÷ng tµi nguyªn ë ®¹i ph­¬ng
c/ Hoµn thµnh b¶ng 46.3 – sgk (GV gỵi ý)
H×nh thøc sư dơng tµi nguyªn
Sư dơng bỊn v÷ng/kh«ng bỊn v÷ng
§Ị xuÊt biƯn ph¸p kh¾c phơc
Tµi nguyªn ®Êt:
- §Êt trång trät
- §Êt x©y dung c«ng tr×nh
- §Êt bá hoang
- §Êt trång c©y n«ng nghiƯp cã NS cao hoỈc sư dơng kh«ng bỊn v÷ng: ®Êt bá hoang
- Chèng bá ®Êt hoang, sư dơng nhiỊu vïng ®Êt kh«ng hiƯu qu¶ ë c¸c ®Þa ph­¬ng
- Trång c©y g©y rõng b¶o vƯ ®Êt trªn c¸c vïng ®åi nĩi träc
Tµi nguyªn n­íc
- Hå chøa n­íc phơc vơ n«ng nghiƯp
- N­íc sinh ho¹t
- N­íc th¶i
- §đ n­íc t­íi cho n«ng nghiƯp/hå n­íc c¹n
- n­íc s¹ch/n­íc « nhiƠm
- X©y dung nhiỊu hå chøa n­íc kÕt hỵp víi hƯ thèng thủ lỵi gãp phÇn chèng h¹n cho ®Êt nh­: hå HB, Th¸c Bµ, TrÞ an vµ nhiỊu hå nhá ë c¸c ®Þa ph­¬ng
Tµi nguyªn rõng
- Rõng b¶o vƯ
- Rõng trång ®­ỵc phÐp khai th¸c
- Rõng bÞ khai th¸c bõa b·i
-
-
-
- Nh÷ng nç lùc b¶o vƯ rõng t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng. Dù ¸n tr«ng 5 triƯu ha rõng
- Thµnh lËp c¸c khu rõng b¶o vƯ: Cĩc Ph­¬ng, Tam §¶o, C¸t Tiªn. C¸c khu dù tr÷ sinh quyĨn: rõng ngËp mỈn CÇn Giê
Tµi nguyªn biĨn vµ venbiĨn
- §¸nh b¾t c¸ theo quy m« nhá ven bê
- §¸nh b¾t c¸ theo quy m« lín
- X©y dùng khu b¶o tån sinh vËt quý hiÕm
-
-
-
- Phỉ biÕn c¸c quy ®Þnh kh«ng ®¸nh c¸ b»ng l­íi cã m¾t l­íi qu¸ nhá, kh«ng ®¸nh b¾t b»ng m×n, thuèc ®éc
- TL c¸c khu b¶o tån SV biĨn
Tµi nguyªn ®a d¹ng SH
- B¶o vƯ c¸c loµi
-
- Nghiªm cÊm ®¸nh b¾t §V hoang d· ®ang co nguy c¬ bÞ hủ diƯt, x©y dùng c¸c khu vùc b¶o vƯ c¸c loµi ®ã
III – Häc sinh viÕt bµi thu ho¹ch
	- Dùa trªn gỵi ý - sgk
IV. DỈn dß:
- Hoµn thµnh bµi thu ho¹ch – nép vµo tiÕt sau
- ¤n tËp kiÕn thøc phÇn s¸u: TiÕn ho¸ vµ phÇn b¶y: Sinh th¸i
 Ngµy th¸ng n¨m 200
 Ký duyƯt cđa TTCM
V. Rĩt kinh nghiƯm bµi gi¶ng:
................................
.....