Giáo án Sinh học 12 - Phần 5 - Chương 4: Ứng dụng di truyền học

Tuần:	 
Ngày soạn: 
Tiết: 
Ngày dạy: 
Ch­¬ng IV : øng dông di truyÒn häc
Bµi 22 : Chän gièng vËt nu«i vµ c©y trång
I. Môc tiªu : Sau khi häc song bµi nµy häc sinh ph¶i
 - BiÕt ®­îc nguån nguyªn liÖu cho chän gièng tõ tù nhiªn vµ nh©n t¹o 
 - Giải thích được cơ chế phát sinh và vai trò của biến dị tổ hợp trong qúa trình tạo dòng 
 thuần
	- Nêu được khái niệm ưu thế lai và trình bày được các phương pháp tạo giống lai cho ưu 
 thế lai.
	- Giải thích được tại sao ưu thế lai thường cao nhất ở F1 và giảm dần ở đời sau
- Ph¸t triÓn n¨ng lùc t­ duy lý thuyÕt vµ phân tích trên kênh hình
- Häc sinh ý thøc ®­îc vai trß to lín cña gièng c©y trång ,tõ ®ã biÕt c¸ch sö dông nguån gèng hiÖn cã cña gia ®×nh sao cho hiÖu qu¶.
II. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc :
 1. GV: GA, SGK ,SGV, H×nh 22 SGK, 
 2. HS : Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi	
III. Ph­¬ng ph¸p chñ yÕu :
 - VÊn ®¸p t×m tßi - VÊn ®¸p t¸i hiÖn
 - Quan s¸t tranh t×m tßi - Tù nghiªn cøu SGK
IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y :
1. KiÓm tra bµi cò : H·y cho biÕt biÕn dÞ tæ hîp ®­îc t¹o ra tõ ®©u vµ vai trß cña chóng?
. 2. Néi dung bµi gi¶ng :
 (đvđ) : §Ó chän gièng vËt nu«i , c©y trång cã chÊt l­îng cao ta ph¶i cã nguån gen 
 phong phó,nguån gen ®ã tõ ®©u vµ t¹o ra b»ng c¸ch nµo ta cïng hiÓu bµi 22 
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung
Ho¹t ®éng 1 : 13’
T×m hiÓu vÒ nguồn gen tự nhiên và nhân tạo
GV : Yªu cÇu häc sinh nghiên cứu sách giáo khoa trả lời các câu hỏi sau: 
- Nguồn gen tự nhiên lµ g× ?
- Làm thế nào để có được vật liệu khởi đầu từ nguồn gen tự nhiên?
- V× sao nguån gen tù nhiªn rÊt phong phó ta kh«ng ®­a vµo s¶n xuÊt mµ ph¶i sö dông nguån gen nh©n t¹o?
- Nguồn gen nhân tạo gì?
HS : nghiªn cøu, tr¶ lêi
GV : KÕt luËn,bæ sung
Ho¹t ®éng 2 : 23’
T×m hiÓu vÒ c¸ch chän gièng dùa vµo nguån biÕn dÞ
GV : Yªu cÇu häc sinh nghiên cứu sách giáo khoa trả lời các câu hỏi sau: 
- Biến dị tæ hợp là gì?
- Biến dị tổ hợp được tạo ra như thế nào?
- Biến dị tổ hợp có vai trò gì?
- Người ta dựa vào đâu để phân biệt cácphép lai khác nhau?
- Học sinh trả lời à Học sinh khác nhận xét à Giáo viên chốt lại và bổ sung.
- Học sinh quan sát sơ đồ 22 hãy cho biết: Việc tạo giống bằng nguồn biến dị tổ hợp được tiến hành như thế nào?
HS : nghiªn cøu, tr¶ lêi
GV : KÕt luËn,bæ sung
GV : Yªu cÇu häc sinh nghiên cứu sách giáo khoa trả lời các câu hỏi sau: 
- Thế nào là hiện tượng ưu thế lai?
- Hãy giải thích nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai?
- Vì sao khi cho tự thụ phấn làm giảm ưu thế lai?
- Muốn tạo ưu thế lai người ta có thể sử dụng các phương pháp lai nào?
- Thế nào là hiện tượng lai khác dòng đơn?
- Hiện tượng lai khác dòng kép được thực hiện như thế nào?
- Lai khác dòng đơn và lai khác dòng kép có gì giống và khác nhau?
- Có nên sử dụng con lai F1 làm giống không? vì sao?
- Học sinh thảo luận và đại diện trình bày à Giáo viên nhận xét bổ sung chốt ý.
HS : nghiªn cøu, tr¶ lêi
GV : KÕt luËn,bæ sung
I. Giới thiệu về nguồn gen tự nhiên và nhân tạo:
1. Nguồn gen tự nhiên:
- Thu thập các vật liệu khởi đầu từ nguồn gen tự nhiên như: cây hoang dại, hoặc chọn lọc các cây trồng có nguồn gốc địa phương thích nghi cao với điều kiện môi trường.
2. Nguồn gen nhân tạo:
Thông qua lai tạo à Làm tăng biến dị tổ hợp. Thu thập thành lập “Ngân hàng gen”, qua trao đổi giữa các quốc gia với nhau hình thành nguồn vật liệu ban đầu khá phong phú.
II. Chọn giống từ nguồn biến dị tổ hợp:
* Lai là phương pháp tạo ra nguồn biến dị tổ hợp phong phú nhất. Biến dị tổ hợp lại có nguồn gen đa dạng đã thể hiện thành kiểu hình phong phú tạo thành nguồn nguyên liệu đồ dào cho chọn giống.
- Dựa vào sự sai khác về kiểu gen P người ta phân biệt thành các phép lai khác nhau:
1. Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp:
- Trong sinh sản hữu tính à Tạo ra các tổ hợp gen mới.
- Cho các cá thể có tổ hợp gen mới này tự phấn hoặc giao phối gần à dòng thuần chủng.
- Cho các dòng thuần chủng tạo được lai với nhau à Chọn lọc những tổ hợp gen mong muốn.
2. Tạo giống lai có ưu thế lai cao: 
a. Khái niệm ưu thế lai:
Hiện tượng con lai có năng suất, phẩm chất, sức chống chịu, khả năng sinh trưởng và phát triển vượt trội so vứi các dạng bố mẹ.
b. Giải thích nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai:
Thuyết siêu trội: Con lai có kiểu gen dị hợp tử về nhiều cặp gen à có kiểu hình vượt trội về nhiều mặt so với các dạng bố mẹ thuần chủng.
c. Phương pháp tạo ưu thế lai:
+ Lai khác dòng:
- Tạo dòng thuần chủng khác nhau.
- Cho lai các dòng thuần chủng khác nhau
- Chọn lọc các tổ hợp lai có ưu thế lai cao mà nhà chọn giống mong muốn.
Lai khác dòng đơn:
Dòng A Dòng B à con lai C 
Lai khác dòng kép:
Dòng A Dòng B à Con lai C.
Dòng D Dòng E à Con lai F.
Con lai C Con lai F à Con lai kép G C¸c con lai ®­îc dùng trong sản xuất.
Vì ưu thế lai chỉ thể hiện cao nhất ở F1 và giảm dần trong các thê hệ sau nên không dùng F1 làm giống mà chỉ để sản xuất.
3. Cñng cè vµ h­íng dÉn vÒ nhµ :
 - Thế nào là nguồn gen tự nhiên/ nguồn gen nhân tạo? 
	- Nguồn gen tự nhiên và nguồn gen nhân tạo có gì khác nhau?
 - Ưu thế lai là gì? Trình bày cách tạo ưu thế lai?
Tuần:	 
Ngày soạn: 
Tiết: 
Ngày dạy: 
Bµi 23 : Chän gièng vËt nu«i vµ c©y trång (tiÕp theo)
I. Môc tiªu : Sau khi häc song bµi nµy häc sinh ph¶i
 1. KiÕn thøc :
	- Giải thích được quy trình tạo giống mới bằng phương pháp gây đột biến.
	- Nêu được 1 số thành tựu tạo giống ở việt nam.
	- Trình bày được 1 số quy trình và thành tựu tạo giống thực vật bằng công nghệ tế bào.
	- Trình bày được kỹ thuật nhân bản vô tính ở động vật và nêu ý nghĩa thực tiễn của 
 phương pháp này.
2. Kü n¨ng : Rèn luyện kĩ năng phân tích hiện tượng để tìm hiểu bản chất của sự việc qua 
 tạo và chọn giống mới bằng nguồn biến dị đột biến
 3. Gi¸o dôc : Häc sinh ý thøc ®­îc vai trß to lín cña gièng c©y trång ,tõ ®ã biÕt c¸ch sö 
 dông nguån gèng hiÖn cã cña gia ®×nh sao cho hiÖu qu¶.
II. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc :
 1. GV: GA, SGK ,SGV 
 2. HS : Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi	
III. Ph­¬ng ph¸p chñ yÕu :
 - VÊn ®¸p t×m tßi - VÊn ®¸p t¸i hiÖn
 - Quan s¸t tranh t×m tßi - Tù nghiªn cøu SGK
IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y :
1. KiÓm tra bµi cò 
 - Thế nào là nguồn gen tự nhiên, nguồn gen nhân tạo? Chóng cã g× kh¸c nhau?
	 	- Ưu thế lai là gì? Trình bày cách tạo ưu thế lai?
. 2. Néi dung bµi gi¶ng :
 (đvđ) : B»ng ph­¬ng ph¸p g©y ®ét biÕn c¸c nhµ khoa häc ®· t¹o ra nhiÒu gièng c©y 
 trång cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. VËy qui tr×nh t¹o gièng tiÕn hµnh ra sao ta cïng t×m 
 hiÓu bµi 23 : Chän gièng vËt nu«i vµ c©y trång (tiÕp theo)
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung
Ho¹t ®éng 3 : 38’
T×m hiÓu vÒ tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
GV : Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu sgk vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau :
- Thế nào là phương pháp tạo giống bằng cách gây đột biến?
- Vì sao khi cần có năng suất cao cho vật nuôi và cây trồng thì cần phải là thay đổi vật chất di truyền?
- Ngoài phương pháp lai để tạo biến dị tổ hợp gen ra còn có phương pháp nào để làm thay đổi vật liệu di truyền không?
à Giáo viên nhận xét bổ sung và chốt ý.
- Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến có thể thực hiện qua những bước nào?
- Có thể thực hiện việc xử lý các mẫu vật như thế nào?
- Sau khi đã tạo ra các thể đột biến, nhà chọn giống tiến hành dựa vào những đặc điểm nào để chọn lọc ra các cá thể có kiểu hình mong muốn?
- Sau khi đã có thể đột biến theo mong muốn, người ta tiến hành tạo dòng thuần chủng như thế nào?
HS : nghiªn cøu, tr¶ lêi
GV : KÕt luËn,bæ sung Học sinh nghiên cứu
GV : Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu sgk vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau :
- Trong thời gian qua, ngành chọn giống vật nuôi và cây trồng Việt Nam đã đạt được những thành tựu như thế nào?
- Các tác nhân đột biến vật lý được sử dụng là những tác nhân nào?
- Các tác nhân đột biến vật lý có thể gây ra những đột biến nào?
- Các tác nhân hóa học được sử dụng để gây đột biến nhân tạo bao gồm những loại chất hóa học nào?
- Thành tựu của ngành chọn giống trong những năm qua?
HS : nghiªn cøu, tr¶ lêi
GV : KÕt luËn,bæ sung Học sinh nghiên cứu
III.Tạo giống bằng phương pháp gây đột 
biến:
1. Khái niệm về tạo giống bằng phương 
 pháp gây đột biến:
- là phương pháp sử dụng các tác nhân đột biến vật lý hoặc hóa học làm thay đổi vật liệu di truyền của sinh vật.
- Mỗi giống có nguồn gen xác định, mà mỗi gen đều có một mức phản ứng đặc trưng à Mỗi giống có một mức trần về năng suất.
- Để có năng suất cao hơn à Phải làm thay đổi mức phản ứng à làm thay đổi kiểu gen. Ngoài phương pháp lai tạo biến dị tổ hợp còn có thể gây đột biến để tạo nguồn vật liệu cho chọn giống.
* Phương pháp tạo giống đột biến có thể thực hiện qua các bước sau:
a. Xử lý mẫu vật bằng tác nhân gây đột biến:
- Lựa chọn tác nhân gây đột biến thích hợp, tìm hiểu liều lượng xác định và xác định thời gian xử lý hợp lý.
b. Chọn lọc các thể đột biến có kiểu hình mong muốn: 
- Dựa vào các đặc điểm có thể nhận biết được để tách các cá thể có đặc điểm mong muốn ra khỏi quần các cá thể khác.
c. Tạo dòng thuần chủng: 
- Sau khi đã nhận biết được thể đột biến mong muốn, cho chúng sinh sản để nhân lên thành dòng thuần chủng theo đột biến tạo được.
2. Một số thành tựu tạo giống bằng gây đột biến ở Việt Nam:
a. Gây đột biến bằng các tác nhân vật lý:
- Các loại tia phóng xạ, tia tử ngoại hay sốc nhiệt đều có thể gây đột biến gen và đột biến nhiễm sắc thể.
- Những thể đột biến có lợi được trực tiếp nhân thành giống mới hoặc dùng làm bố mẹ để lai tạo giống.
b. Gây đột biến bằng các tác nhân hóa học:
- Một số chất hóa học như: 5BU (5 brommôuraxin), EMS (ÊtylMêtyl sunphônat, NMU (NitrôMetylUrê).
Việc sử dụng các tác nhân đột biến vật lý hoặc hóa học tạo ra các đột biến, chọn lọc các thể đột biến có lợi để có thể nhân thành giống trực tiếp hoặc có thể làm bố mẹ để lai tạo giống.
3. Củng cố vµ h­íng dÉn vÒ nhµ : 
 - Trình bày cách tạo giống bằng phương pháp gây đột biến bằng các tác nhân vật lý hoặc 
 hóa học?
 - Trong những năm qua, ngành chọn giống Việt Nam đã đạt được những thành tựu như 
 thế nào?
* Dặn dò: Chuẩn bị bài “Tạo giống bằng phương pháp công nghệ gen”
heheïfgfg
Tuần:	 
Ngày soạn: 
Tiết: 
Ngày dạy: 
Bµi 24 : t¹o gièng b»ng c«ng nghÖ tÕ bµo
I. Môc tiªu : Sau khi häc song bµi nµy häc sinh ph¶i
 1. KiÕn thøc :
 - Nªu ®­îc c¸c øng dông c«ng nghÖ tÕ bµo trong chän bièng c©y trång,vËt nu«i 
 - Ph©n biÖt ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p chän gièng thùc vËt b»ng kü thuËt nu«i cÊy tÕ bµo.
 - Nªu ®­îc lîi Ých cña chän gièng b»ng c«ng nghÖ tÕ bµo.
 - So s¸nh hai ph­¬ng ph¸p cÊy truyÒn ph«i vµ nh©n b¶n v« tÝnh b»ng kü thuËt chuyÓn 
 nh©n ë ®éng vËt.
 2. Kü n¨ng : Ph¸t triÓn n¨ng lùc t­ duy,ph©n tÝch kªnh h×nh ®Ó rót ra kiÕn thøc
 3. Gi¸o dôc : Häc sinh ý thøc ®­îc vai trß to lín cña gièng c©y trång ®Ó tõ ®ã sö dông 
 nguån gièng hiÖn cã cña gia ®×nh sao cho cã hiÖu qu¶.
II. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc :
 1. GV: GA, SGK ,SGV
 2. HS : Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi	
III. Ph­¬ng ph¸p chñ yÕu :
 - VÊn ®¸p t×m tßi - VÊn ®¸p t¸i hiÖn
 - Quan s¸t tranh t×m tßi - Tù nghiªn cøu SGK
IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y :
KiÓm tra bµi cò : ? T¸c nh©n ,hËu qu¶ vµ môc ®Ých cña g©y ®ét biÕn ë vËt nu«i vµ c©y 
 trång lµ g×?
? Tr×nh bµy qui tr×nh t¹o gièng b»ng ph­¬ng ... ©y lai.
- C¬ së di truyÒn häc : Lai xa,lai kh¸c loµi t¹o thÓ song nhÞ béi,kh«ng th«ng qua lai h÷u tÝnh,tr¸nh hiÖn t­îng bÊt thô cña con lai.
II. T¹o gièng ®éng vËt :
1. CÊy truyÒn ph«i :
Phôi được tách thành nhiều phần riêng biệt, mỗi phần sau đó sẽ phát triển thành một phôi riêng biệt
2. Nh©n b¶n v« tÝnh b»ng kü thuËt chuyÓn nh©n :
*Các bước tiến hành:
+ Tách tế bào tuyến vú cua cừu cho nhân, nuôi trong phòng thí nghiệm
+ Tách tế bào trứng cuả cừu khác loại bỏ nhân của tế bào này
+ Chuyển nhân của tế bào tuyến vú vào tế bào trứng đã bỏ nhân
+ Nuôi cấy trên môi trường nhân tạo để trứng pt thành phôi
+ Chuyển phôi vào tử cung của cừu mẹ để nó mang thai
* Ý nghĩa:
- Nhân nhanh giống vật nuôi quý hiếm
- Tạo ra các giới ĐV mang gen người nhằm cung cấp cơ quan nội tạng cho người bệnh.
3. Cñng cè vµ h­íng dÉn vÒ nhµ :
* Cñng cè : Sö dông « ghi nhí vµ bµi tËp cuèi bµi
* H­íng dÉn vÒ nhµ : lµm bµi tËp,häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi tr­íc khi ®Õn líp.
heheïfgfg
Tuần:	 
Ngày soạn: 
Tiết: 
Ngày dạy: 
Bµi 25 : T¹o gièng b»ng c«ng nghÖ gen
I. Môc tiªu : Sau khi häc song bµi nµy häc sinh ph¶i
 1. KiÕn thøc :
- Trình bày được các khái niệm: công nghệ gen, kỹ thuật chuyển gen, ADN tái tổ hợp, plasmit.
- Trình bày được các bước tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen.
 2. Kü n¨ng : Ph¸t triÓn n¨ng lùc t­ duy kiÕn thøc cña häc sinh
 3. Gi¸o dôc : Häc sinh ý thøc ®­îc vai trß to lín cña gièng c©y trång ®Ó tõ ®ã sö dông 
 nguån gièng hiÖn cã cña gia ®×nh sao cho cã hiÖu qu¶.
II. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc :
 1. GV: GA, SGK ,SGV , H25.1 , H25.2 ,máy chiếu
 2. HS : Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi	
III. Ph­¬ng ph¸p chñ yÕu :
 - VÊn ®¸p t×m tßi - VÊn ®¸p t¸i hiÖn
 - Quan s¸t tranh t×m tßi - Tù nghiªn cøu SGK
IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y :
 1. KiÓm tra bµi cò :
 - Quy trình tạo giống cây khác loài bằng phương pháp lai tế bào xôma diễn ra như thế nào? 
 - Wilmut đã nhân bản cừu Dolly như thế nào?
. 2. Néi dung bµi gi¶ng :
 * Giới thiệu vào bài:
- Chúng ta đã học tạo giống bằng biến dị tổ hợp, tạo giống bằng phương pháp gây đột biến, tạo giống bằng công nghệ tế bào, bằng các phương pháp đó đã tạo ra được nhiều giống vật nuôi cây trồng đem lại lợi ích cho con người, thậm chí tạo ra được những cây lai khác loài hay những động vật vô tính. Chúng ta tim hiểu phương pháp tao giống NHỜ CÔNG NGHỆ GEN
Hoạt động của thầy vµ trò
Nội dung
Hoạt động 1: 12’
 Tìm hiểu về khái niệm công nghệ gen
GV : Yêu cầu học sinh nghiên cứu sgk và qua sát hình ảnh trên máy chiếu cho biết :
- Thế nào là công nghệ gen ?
- Sản phẩm của kỹ thuật chuyển gen.
- Thế nào là chuyển gen?
- Thể truyền là gì ? Plasmit là gì?
- Dẫn ý: Để chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác cần 1 yếu tố trung gian là ADN tái tổ hợp. Như vậy chúng ta định nghĩa lại hoàn thiện thế nào là kỹ thuật chuyển gen?
- Cho hs phân biệt công nghệ gen và kỹ thuật chuyển gen. 
+ Công nghệ sản xuất insulin trên qui mô công nghiệp là kỹ thuật chuyển gen 
+ Tạo ra các sinh vật mang gen loài khác là kỹ thuật chuyển gen 
HS : nghiên cứu,trả lời
GV: kết luận,bổ sung
Hoạt động 2: 	20’
Tìm hiểu các bước tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen
GV : Yêu cầu hs quan sát hình và cho biết
 - Kĩ thuật chuyển gen có những thành phần nào tham gia?
- Đầu tiên người ta đã tiến hành làm gì?
- Vị trí cắt tạo thành đầu dính. Em có nhận xét gì về đầu dính trên plasmit và trên ADN của tế bào cho?
- Tại sao enzim giới hạn không chỉ cắt đoạn gen cần chuyển mà cắt thành rất nhiều đoạn?
- ADN tái tổ hợp gồm những thành phần nào?
- Vậy ADN tái tổ hợp là gì?
- Vai trò của các enzim tham gia?
HS : nghiên cứu,trả lời
GV : kết luận,bổ sung.
GV : Có những trường hợp nào xảy ra khi đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận?
- Để ADN tái tổ hợp dễ dàng qua màng vào tế bào nhận người ta đã làm cách nào?
- Cho nhận xét về số lượng khuẩn lạc?
- Theo em người ta sẽ chọn dòng vk nào để tiếp tục nuôi cấy?
HS : nghiên cứu,trả lời
GV : kết luận,bổ sung.
GV : Cách chọn lọc như vậy gọi là phân lập.
- Vậy bước 3 được tiến hành như thế nào?
HS : nghiên cứu,trả lời
GV : kết luận,bổ sung.
Hoạt động 3 : 6’
Tìm hiểu các bước tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen
GV : Yêu cầu học sinh nghiên cứu sgk và cho biết công nghệ gen đã góp phần cải thiện cuộc sống như thế nào ?
- Vì sao các nước phát triển e ngại nhập khẩu hàng nông sản biến đổi gen ? 
HS : nghiên cứu,trả lời
GV : kết luận,bổ sung.
I. kh¸i niÖm c«ng nghÖ gen :
 * Công nghệ gen: là quy trình tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới.
* Kĩ thuật chuyển gen là kĩ thuật tạo ADN tái tổ hợp để chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác. 
- Kĩ thuật chuyển gen đóng vai trò trung tâm của công nghệ gen.
- Plasmit là phân tử ADN nhỏ, dạng vòng, thường có trong tế bào chất của nhiều loài vi khuẩn, có khả năng nhân đôi độc lập với hệ gen của tế bào.
II. Qui tr×nh chuyÓn gen :
 1. Tạo ADN tái tổ hợp :
Vi khuẩn 
Plasmit
ADN của tế bào cho
Đầu dính
ADN tái tổ hợp
Gen cần chuyển
Enzim giới hạn (restrictaza)
Sõ đồ kỹ thuật chuyển gen ggengen
Enzim ligaza
- Tách chiết thể truyền và gen cần chuyển ra khỏi tế bào.
- Dùng enzim giới hạn (restrictaza) để tạo ra cùng 1 loại đầu dính có thể khớp nối các đoạn ADN với nhau.
- Dùng enzim ligaza để gắn chúng lại thành ADN tái tổ hợp.
 2. Chuyển ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận.
- Dùng muối CaCl2 hoặc dùng xung điện cao áp để làm dãn màng sinh chất của tế bào, làm cho phân tử ADN tái tổ hợp dễ dàng đi qua màng.
3.Tách dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp.
- Dựa vào thể truyền có gen đánh dấu để biết được các tế bào có ADN tái tổ hợp.
III. Thành tựu ứng dụng công nghệ gen 
- Tái tổ hợp thông tin di truyền giữa các loài đứng xa nhau trong hệ thống phân loại.
- Công nghệ gen được ứng dụng tạo ra các sinh vật chuyển gen,góp phần phục vụ tốt hơn cho cuộc sống của con người cả về số lượng và chất lượng.
3. Cñng cè vµ h­íng dÉn vÒ nhµ :
* Cñng cè : Sö dông « ghi nhí vµ bµi tËp cuèi bµi
* H­íng dÉn vÒ nhµ : lµm bµi tËp,häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi tr­íc khi ®Õn líp.
heheïfgfg
Tuần:	 
Ngày soạn: 
Tiết: 
Ngày dạy: 
Bài 26 . TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ GEN (tiếp theo)
I. Môc tiªu : Sau khi häc song bµi nµy häc sinh ph¶i
 1. KiÕn thøc :
 - Nêu được các ứng dụng của công nghệ gen trong việc tạo ra các giống sinh vật biến 
 đổi gen ở vật nuôi, cây trồng và động vật.
 2. Kü n¨ng : Ph¸t triÓn n¨ng quan sát,phân tích kênh hình trong bài học.
 3. Gi¸o dôc : Häc sinh ý thøc ®­îc vai trß to lín cña gièng c©y trång ®Ó tõ ®ã sö dông 
 nguån gièng hiÖn cã cña gia ®×nh sao cho cã hiÖu qu¶. 
II. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc :
 1. GV: GA, SGK ,SGV , máy chiếu
 2. HS : Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi	
III. Ph­¬ng ph¸p chñ yÕu :
 - VÊn ®¸p t×m tßi - VÊn ®¸p t¸i hiÖn
 - Quan s¸t tranh t×m tßi - Tù nghiªn cøu SGK
IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y :
 1. KiÓm tra bµi cò : Trình bày các khâu trong qui trình chuyển gen?
. 2. Néi dung bµi gi¶ng :
(đvđ) : Ngày nay các nhà khoa học đã tạo ra nhiều nhóm vi sinh vật, thực vật,động vật có ích cho con người ,nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống. Vậy đó là những sản phẩm nào ta cùng nghiên cứu tiếp bài 26.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
Hoạt động 4 :	15’
Tìm hiểu về cách tạo dòng vi sinh vật 
GV : Yêu cầu hs nghiên cứu sgk và cho biết
vai trò của các dòng vsv chuyển gen ? 
- Chuyển gen trừ sâu từ vi khuẩn vào cây bông tạo được giống bông kháng sâu hại.
HS : nghiên cứu,trả lời
GV : kết luận,bổ sung
GV : - Insulin ?
 - Vai trò của Insulin?
 - Qui trình sản xuất insulin ở người ?
GV : Yêu cầu hs nghiên cứu sgk và cho biết
- Phân lập gen mã hóa somatostatin ( in vitro).
- Tạo ADN tái tổ hợp ( gắn vào plasmit).
- Chuyển vào E.coli.
- Hocmôn somatostatin? Vai trò của hocmôn somatostatin?
- Mô tả tóm lược quy trình sản xuất hocmôn somatostatin trên quy mô công nghiệp ? 
HS : nghiên cứu,trả lời
GV : kết luận,bổ sung
Hoạt động 5 :	10’
Tìm hiểu về cách tạo giống thực vật 
GV : Yêu cầu hs nghiên cứu sgk và cho biết
- Quan sát hình 26.4 em hãy nêu các bước tạo bò biến đổi gen sản sinh prôtêin người trong sữa?
- Vai trò của đối với cơ thể người ?
HS : nghiên cứu,trả lời
GV : kết luận,bổ sung : nhờ vào công nghệ gen người ta tạo ra được rất nhiều dạng các sinh vật biến đổi gen nhằm phục vụ cho lợi ích, nhu cầu con người.
Hoạt động 6 :	15’
Tìm hiểu về cách tạo giônmgs động vật 
GV : Yêu cầu hs nghiên cứu sgk và cho biết
- Ưu điểm của động vật chuyển gen? 
- Hãy cho biết tạo giống bằng kĩ thuật gen có ưu thế gì so với tạo giống bằng các biện pháp thông thường ?
- Các phương pháp chuyển gen vào động vật ?
- Cho HS thảo luận trình bày các bước cơ bản trong tạo giống bò chuyển gen
- Động vật biến đổi gen có năng suất và chất lượng cao hơn, có thể tạo ra thuóc chữa bệnh cho con người,
- Vì sao các nước phát triển có xu hướng tẩy chay các sản phẩm biến đổi gen ?
HS : nghiên cứu,trả lời
GV : kết luận,bổ sung
* Vi tiêm :đoạn ADN được bơm vào nhân non.
* Sử dụng tế bào gốc: tánh tế bào gốc à chuyển gen à cấy trở lại phôi.
* Sử dụng tinh trùng làm vectơ mang gen
IV. Tạo dòng vi sinh vật :
- Các chủng VSV chuyển gen ( mang gen người hay các đối tượng khác) à sản phẩm mong muốn( hocmôn,prôtêin, vacxin)
1. Tạo chủng vi khuẩn E.coli sản xuất insulin ở người:
 Chuyển gen tổng hợp hooc môn insulin của người vào vi khuẩn Ecoli bằng cách dùng plasmit làm thể truyền g Vi khuẩn sản xuất hooc môn insulin làm thuốc chữa bệnh tiểu đường trên quy mô cong nghiệp.
2. Tạo chủng VK Ecoli sản xuất hocmôn somatostatin:
- Phân lập gen mã hóa somatostatin ( in vitro).
- Tạo ADN tái tổ hợp ( gắn vào plasmit).
- Chuyển vào E.coli.
- Phân lập dòng thuần.
- Nuôi cấy trên quy mô công nghiệp
V. Tạo giống thực vật:
- Thực vật biến đổi gen sản xuất prôtêin trị liệu, kháng thể, chất dẻo; tăng năng suất,
- Thời gian tạo giống ngắn.
- Phương pháp chuyển gen: chuyển gen bằng Ti-plasmit, bằng virut, chuyển gen qua ống phấn, vi tiêm vào tế bào trần, dùng súng bắn gen
1. Cà chua chuyển gen :( gen SX etilen bị bất hoạt) cho quả chín chậm, cà chua được chuyển gen kháng virut giúp giảm chi phí SX.
2. Lúa chuyển gen tổng hợp 
VI. Tạo giống động vật:
- Động vật biến đổi gen có năng suất và chất lượng cao hơn, có thể tạo ra thuóc chữa bệnh cho con người,
- phương pháp chuyển gen :
* Vi tiêm :đoạn ADN được bơm vào nhân non.
* Sử dụng tế bào gốc: tánh tế bào gốc à chuyển gen à cấy trở lại phôi.
* Sử dụng tinh trùng làm vectơ mang gen
1. Tạo giống cừu sản xuất prôtêin người. 
2. Tạo giống bò chuyển gen:có 2 cách 
PP vi tiêm :
- Lấy trứng ra khỏi con vật rồi cho thụ tinh trong ống nghiệm.
- Tiêm gen cần chuyển vào hợp tử(nhân non) và nuôi hợp tử phát triển thành phôi.
- Cấy phôi vào tử cung con cái khác để nó mang thai và đẻ bình thường g con vật biến đổi gen. 
PP chuyển gen đã cải biến :
- Nuôi tế bào và bổ sung AND mang gen cải biến.
- Chọn lọc tế bào thay thế gen.
- Dung hợp với tế bào trứng đã loại nhân.
- Tế bào dung hợp được cấy vào bò mẹ.
	3. Cñng cè vµ h­íng dÉn vÒ nhµ :
* Cñng cè : Sö dông « ghi nhí vµ bµi tËp cuèi bµi
* H­íng dÉn vÒ nhµ : lµm bµi tËp,häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi tr­íc khi ®Õn líp.
heheïfgfg