Giáo án Sinh học 12 kì 1 - Trường THPT Mường Nhé

PHẦN NĂM : DI TRUYỀN HỌC
CHƯƠNG I : CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ
BÀI 1 : GEN , MÃ DI TRUYỀN VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI AND
I. Mục tiêu
- Học sinh phát biểu được khái niệm gen , mô tả được cấu trúc chung của gen cấu trúc
- Trình bày được các chức năng của a xit nucleic, đặc điểm của sự mã hoá thông tin di truyền trong a xit nucleic , lí giải được vì sao mã di truyền là mã bộ ba
- Trình bày được thời điểm , diễn biến , kết quả, ý nghĩa của cơ chế tự sao của AND
II.Thiết bị dạy học
Hình 1.1 , bảng 1 mã di truyền SGK 
Sơ đồ cơ chế tự nhân đôi của AND
Mô hình cấu trúc không gian của AND
 Sơ đồ liên kết các nucleotit trong chuỗi pôlinuclêotit
Máy chiếu qua đầ nếu dùng bản trong
III. Tiến trình tổ chức bài học
 1 . Kiểm tra bài cũ
 2. Bài mới
 Hoạt động của thầy và trò
 Nội dung
Gen là gì ? cho ví dụ ?
Gv giới thiệu cho hs cấu trúc không gian và cấu trúc hoá học của AND
Hoạt động 1: Tìm hiểu về gen
Gv cho hs quan sát hình 1.1
Hãy mô tả cấu trúc chung của 1 gen cấu trúc
Chức năng chủa mỗi vùng ?
gv giới thiệu cho hs biết gen có nhiều loại như gen cấu trúc , gen điều hoà,,
Hoạt đông 2 : Tìm hiểu về mã di truyền
GV cho hs nghiên cứu mục II
Mã di truyền là gì
Tại sao mã di truyền là mã bộ ba
HS nêu được : Trong AND chỉ có 4 loại nu nhưng trong pr lại có khoảng 20 loại a.a
* nếu 1 nu mã hoá 1 a.a thì có 41 =4 tổ hợp chưa đủ để mã hoá cho 20 a.a
*nếu 2 nu mã hoá 1 a.a thì có 42= 16 tổ hợp
*Nếu 3 nu mã hoá 1 a.a thì có 43= 64 tổ hợp thừa đủ để mã hoá cho 20 a.a
- Mã di tuyền có những đặc điểm gì ?
Hoạt động 3 :Tìm hiểu về quá trình nhân đôi của ADN
Gv cho hs nghiên cứu mục III kết hợp qua sát hình 1.2
Qúa trình nhân đôi ADN xảy ra chủ yếu ở những thành phần nào trong tế bào ?
ADN được nhân đôi theo nguyên tắc nào ? giải thích?
Có những thành phần nào tham gia vào quá trình tổng hợp ADN ?
Các giai đoạn chính tự sao ADN là gì ?
Các nu tự do môi trường liên kết với các mạch gốc phải theo nguyên tắc nào ?
Mạch nào được tổng hợp liên tục? mạch nào tổng hợp từng đoạn ? vì sao ?
kết quả tự nhân đôi của ADN như thế nào
I.Gen
1. Khái niệm
 Gen là một đoạn của phân tử AND mang thông tin mã hoá 1 chuỗi pôlipeptit hay 1 phân tử A RN
2.Cấu trúc chung của gen cấu trúc
 * gen cấu trúc có 3 vùng :
- Vùng điều hoà đầu gen : mang tín hiệu khởi động
- Vùng mã hoá : mang thông tin mã hoá a.a
- Vùng kết thúc :nằm ở cuối gen mang tín hiệu kết thúc phiên mã
II. Mã di truyền
Khái niệm
* Mã di truyền là trình tự các nuclêôtit trong gen quy định trình tự các a.a trong phân tử prôtêin
2. Đặc điểm :
- Mã di truyền là mã bộ ba : nghĩa là cứ 3 nu đứng kế tiếp nhau mã hoá cho 1 a.a hoặc làm nhiệm vụ kết thúc chuỗi pôlipeptit
- Mã di truyền được đọc theo 1 chiều 5’ 3’
- Mã di truyền được đọc liên tục theo từng cụm 3 nu, các bộ ba không gối lên nhau
-Mã di truyền là đặc hiệu , không 1 bộ ba nào mã hoá đồng thời 2 hoặc 1 số a.a khác nhau
- Mã di truyền có tính thoái hoá : mỗi a.a được mã hoá bởi 1 số bộ ba khác nhau
- Mã di truyền có tính phổ biến : các loài sinh vật đều được mã hoá theo 1 nguyên tắc chung ( từ các mã giống nhau )
III. Qúa trình nhân đôi của ADN
* Thời điểm : trong nhân tế bào , tại các NST, ở kì trung gian giữa 2 lần phân bào
*Nguyên tắc: nhân đôi theo nguyên tắc bổ sung và bán bảo toàn
* Diễn biến : + Dưới tác đông của E ADN-polime raza và 1 số E khác, ADN duỗi xoắn ,2 mạch đơn tách từ đầu đến cuối
+ Cả 2 mạch đều làm mạch gốc
+ Mỗi nu trong mạch gốc liên kết với 1 nu tự do theo nguyên tắc bổ sung :
 A gốc = T môi trường
 T gốc = A môi trường
 G gốc = X môi trường
 X gôc = G môi trưòng
* Kết quả : 1 pt ADN mẹ 1lần tự sao → 2 ADN con
*Ý nghĩa : - Là cơ sở cho NST tự nhân đôi , giúp bộ NST của loài giữ tính đặc trưng và ổn định
IV. Củng cố :
nêu những điểm giống nhau và khác nhau giữa sự tự nhân đôi của ADN ở sinh vật nhân sơ và ở sinh vật nhân thực
V. Bài tập về nhà :
chuẩn bị câu hỏi và bài tập trang 10 SGK , đọc trước bài 2
tìm hiểu cấu trúc không gian và cấu trúc hoá học, hức năng của ADN
ngày soạn :
	Tiết BÀI 2 : PHIÊN MÃ VÀ DỊCH MÃ
I. Mục tiêu
- Trình bày được thời điểm ,diễn biến, kết quả , ý nghĩa của cơ chế phiên mã
-Biết được cấu trúc ,chức năng của các loại ARN
- Hiểu được cấu trúc đa phân và chức năng của prôtein
- Nêu được các thành phần tham gia vào quá trình sinh tổng hợp prôtein, trình tự diễn biến của quá trình sinh tổng hợp pr
- Rèn luyện kỹ năng so sánh ,khái quát hoá, tư duy hoá học thông qua thành lập các công thức chung
- Phát triển năng lực suy luận của học sinh qua việc xác định các bộ ba mã sao va số a.a trong pt prôtein do nó quy định từ chiếu của mã gốc suy ra chiều mã sao và chiều dịch mã
II. Thiết bị dạy học
Sơ đồ cấu trúc phân tử tARN
Sơ đồ khái quát quá trình dịch mã
Sơ đồ cơ chế dịch mã
Sơ đồ hoạt động của pôliribôxôm trong quá trình dịch mã
III. Tiến trình tổ chức bài học
Kiểm tra bài cũ
Mã di truyền là gì ? vì sao mã di truyền là mã bộ ba /
Nguyên tắc bổ sung và bán bảo toàn thể hiện như thế nào trong cơ chế tự sao của ADN?
Bài mới :
 Hoạt động của thầy và trò
 Nôi dung
* Hoạt động 1: Tìm hiểu về phiên mã
- Gv đặt vấn đề : ARN có những loại nào ? chức năng của nó ?. yêu cầu học sinh đọc sgk và hoàn thành phiếu học tập sau
mARN
tARN
rARN
cấu tr úc
chức n ăng
* Hoạt động 2 :Tìm hiểu cơ chế phiên mã
- Gv cho hs quan sát hinh 2.2 và đọc mục I.2
 ? Hãy cho biết có những thành phần nào tham gia vào quá trình phiên mã
? ARN được tạo ra dựa trên khuônmẫu nào
? Enzim nào tham gia vào quá trình phiên mã 
? Chiều của mạch khuôn tổng hợp mARN ?
? Các ri Nu trong môi trường liên kết với mạch gốc theo nguyên tắc nào
? Kết quả của quá trình phiên mã là gì 
? Hiện tượng xảy ra khi kết thúc quá trình phiên mã
HS nêu được :
* Đa số các ARN đều được tổng hợp trên khuôn ADN, dưới tác dụng của enzim ARN- polime raza một đoạn của phân tử ADN tương ứng với 1 hay 1 số gen được tháo xoắn, 2 mạch đơn tách nhau ra và mỗi nu trên mạch mã gốc kết hợp với 1 ribônu của mt nội bào theo NTBS , khi E chuyển tới cuôi gen gặp tín hiệu kết thúc thì dừng phiên mã, pt m ARN dc giải phóng
* Hoạt động 3 :
- gv nêu vấn đề : pt prôtêin được hình thành như thế nào ?
- yêu cầu hs quan sát hình 2.3 và n/c mục II 
*? Qt tổng hợp có những tp nào tham gia 
?a.a được hoạt hoá nhờ gắn với chất nào 
? a.a hoạt hoá kết hợp với tARN nhằm mục đích gì
? mARN từ nhân tế bào chất kết hợp với ri ở vị trí nào
? tARN mang a.a thứ mấy tiến vào vị trí đầu tiên của ri? vị trí kế tiếp là của t ARN mang a.a thứ mấy ? liên kết nào dc hình thành
? Ri có hoạt động nào tiếp theo? kết quả cuả hoạt động đó
? Sự chuyển vị của ri đến khi nào thì kết thúc
? Sau khi dc tổng hợp có những hiện tượng gì xảy ra ở chuỗi polipeptit
? 1 Ri trượt hết chiều dài mARN tổng hợp dc bao nhiêu pt prôtêin
* sau khi hs mô tả cơ chế giải mã ở 1 Ri gv thông báo về trường hợp 1 pôlĩôm. Nêu câu hỏi
 ?? nếu có 10 ri trượt hết chiều dài mARN thì có bao nhiêu pt prôtêin dc hình thành ? chúng thuộc bao nhiêu loại?
I. Phiên mã
1. Cấu trúc và chức năng của các loại ARN
nội dung PHT
2.Cơ chế phiên mã
* Thời điểm : xảy ra trước khi tế bào tổng hợp prôtêin
* Diễn biến: dưới tác dụng của enzim ARN-pol, 1 đoạn pt ADN duỗi xoắn và 2 mạch đơn tách nhau ra
+ Chỉ có 1 mạch làm mạch gốc
+ Mỗi nu trong mỗi mạch gốc kết hợp với 1 Ri nu tự do theo NTBS
Agốc - Umôi trường
Tgốc - Amôi trường
Ggốc – Xmôi trường
Xgốc – Gmôi trường 
→ chuỗi poli ribonucleotit có cấu trúc bậc 1. nếu là tARN , rARN thì tiếp tục hình thành cấu trúc ko gian bậc cao hơn
+ sau khi hình thành ARN chuyển qua màng nhân tới tế bào chất, ADN xoắn lại như cũ
* Kết quả : một đoạn pt ADN→ 1 Pt ARN
* Ý nghĩa : hình thanh ARN trực tiếp tham gia vào qt sinh tổng hợp prôtêin quy định tính trạng
II. Dịch mã
Hoạt hoá a.a
- Dưới tác động của 1 số E các a.a tự do trong mt nội bào dc hoạt hoá nhờ gắn với hợp chất ATP
- Nhờ tác dụng của E đặc hiệu, a.a dc hoạt hoá liên kết với tARN tương ứng→ phức hợp a.a—tARN
2. Tổng hợp chuỗi pôlipeptit
- m A RN tiếp xúc với ri ở vị trí mã đầu ( AUG), tARN mang a.a mở đầu(Met)→ Ri, đối mã của nó khớp với mã của a.a mở đầu/mARN theo NTBS
- a.a 1- tARN→ tới vị trí bên cạnh, đối mã của nó khớp với mã của a.a 1/mARN theo NTBS, liên kết peptit dc hình thành giữa a.a mở đầu và a.a 1
- Ri dịch chuyển 1 bộ ba/m ARNlàmcho tARN ban đầu rời khỏi ri, a.a2-tARN →Ri, đối mã của nó khớp với mã của a.a2/mARN theo NTBS, liên kết peptit dc hình thàn giữa a.a1 và a.a2
- Sự chuyển vị lại xảy ra đến khi Ri tiếp xúc với mã kết thúc/mARN thì tARN cuối cùng rời khỏi ri→ chuỗi polipeptit dc giải phóng
- Nhờ tác dụng của E đặc hiệu, a.a mở đầu tách khỏi chuỗi poli, tiếp tục hình thành cấu trúc bậc cao hơn→ pt prôtêin hoàn chỉnh
*Lưu ý : mARN dc sử dụng để tổng hợp vài chục chuỗi poli cùng loại rồi tự huỷ, còn riboxôm đc sủ dụng nhiều lần
IV. Củng cố
các cơ chế di truyền ở cấp độ pt : tự sao , sao mã va giải mã
sự kết hợp 3 cơ chế trên trong qt sinh tổng hợp pr đảm bảo cho cơ thể tổng hợp thường xuyên các pr đặc thù, biểu hiện thành tính trạng di truyền từ bố mẹ cho con gái
công thức : 
Ngày soạn:	BÀI 3: ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG CỦA GEN
I. Mục tiêu
- Học sinh hiểu dc thế nào là điều hoà hoạt động của gen
-hiểu dc khái niệm ôperon và trình bày dc cấu trúc của ôperon
- giải thích dc cơ chế điều hoà hoạt động của ôperon Lac
II. Thiết bị dạy học
- hình 3.1, 3.2a, 3.2b
III. Tiến trình tổ chức bài học
Kiểm tra bài cũ
trình bày diễn biến và kết quả của quá trình phiên mã
Bài mới :
Hoạt động của thầy và trò
nội dung
* hoạt động 1:
Gv đặt vấn đề : Điều hoà hoạt động của gen chính là điều hoà lượng sản phẩm của gen dc tạo ra.
? Điều hoà hoạt động của gen có ý nghĩa như thế nào đối với cơ thể sinh vật ?
* hoạt động 2 : tìm hiểu điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân sơ
GV yêu cầu học sinh nghiên cứư mục II.1 và quan sát hình 3.1
? ôpe ron là gì 
? dựa vào hình 3.1 hãy mô tả cấu trúc của ôpe ron Lac
* hoạt động 3 :gv yêu cầu học sinh nghiên cứư mục II.2 và quan sát hình 3.2a và 3.2b
? quan sát hình 3.2a mô tả hoạt động của các gen trong ôpe ron lac khi môi trường không có lactôzơ
? khi môi trường không có chất cảm ứng lactôzơ thì gen điều hoà ( R) tác đọng như thế nàp để ức chế các gen cấu trúc không phiên mã
? quan sát hình 3.2b mô tả hoạt động của các gen trong ôpe ron Lac khi môi trường có lactôzơ?
? tại sao khi môi trường có chất cảm ứng lactôzơ thì các gen cấu trúc hoạt đông phiên mã
I.Khái quát về điều hoà hoạt động của gen
- Điều hoà hoạt động của gen chính là điều hoà lượng sản phẩm của gen dc tạo ra trong tế bào nhằm đamt bảo cho hoạt động sống của tế bào phù hợp với điều kiện môi trường cũng như sự phát triển bình thường của cơ thể
II. Điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân sở
1. mô hình cấu trúc ope ron Lac
- các gen có cấu trúc liên quan về chức năng thường dc phân bố liền nhau thành từng cụm và có chung 1 cơ chế điều hoà gọi chung la ôpe ron
- cấu trúc của 1 ôpe ron gồm :
+ Z,Y,A : các gen cấu trúc
+ O( ope rato) : vùng vận hành
+ P( prômte r) : vùng khởi động
+R: gen điều hoà
2.sự điều hoà hoạt động của ôperon lac
* khi môi trường không có la ... oài bướm sâu đo (Biston betularia) sống trên thân cây bạch dương ở khu rừng bạch dương vùng ngoại ô thành phố Manchester (nước Anh) nên đa số bướm đều có cánh trắng, đôi khi có đột biến cánh đen.
 Vào cuối thế kĩ XIX thành phố này trở thành phố công nghiệp đồng thời có hiện tượng “hóa đen” của loài bướm sâu đo này.
☺HS: Thảo luận nhóm nhỏ giải thích nguyên nhân “hóa đen” của loài bướm sâu đo bạch dương.
MT chưa ô nhiễm MT ô nhiễm
♦ GV: Bổ sung và kết luận:
- Khi thành phố này chưa bị công nghiệp hóa, các rừng cây bạch dương chưa bị ô nhiễm nên thân cây màu trắng. Do đó, trên nền thân cây màu trắng bướm trắng là biến dị có lợi vì chim không phát hiện ra, trong khi đó đột biến bướm đen là biến dị có hại vì rất dễ bị chim phát hiện và tiêu diệt → kết quả là trong quần thể chủ yếu là bướm trắng, số lượng bướm đen rất hiếm.
- Khi rừng cây bị khói từ các nhà máy làm cho thân cây bị ám muội đen thì bướm trắng trở nên là biến dị bất lợi vì rất dễ bị chim phát hiện và tiêu diệt nên số lượng bướm trắng giảm dần, đột biến bướm đen lại là biến dị có lợi, chim khó phát hiện nên có nhiều khả năng tồn tại nên số lượng tăng lên.
* Để chứng minh điều này, một số nhà khoa học đã tiến hành 2 thí nghiệm sau:
♦ GV: Trình bày 2 thí nghiệm trên bảng, HS vừa theo dõi vừa viết vào vỡ.
☺HS: Từ 2 thí nghiệm trên nhận xét về vai trò của CLTN?
♦ GV: Bổ sung và rút ra kết luận:
GV nêu tình huống như sau:
Khi nghiên cứu về chọn lọc tự nhiên Đacuyn đã thấy, trên quần đảo Mađerơ có: 
550 loài trong đó có: 350 loài bay được và 200 loài không bay được.
(?) Trong trường hợp có gió thổi rất mạnh thì loài nào sẽ có lợi, loài nào không có lợi?
 HSTL: các loài không bay được có lợi, các loài bay được không có lợi.
(?) Trong trường hợp kẻ thù là các loài ăn sậu bọ thì loài nào có lợi, loài nào không có lợi?
 HSTL: các loài bay được có lợi, các loài không bay được không có lợi.
GV y/c HS đọc ví dụ trong sgk, và cho biết:
(?) Khả năng thích nghi của sinh vật với môi trường như thế nào?
(?) Hãy lấy thêm ví dụ về sự không hợp lí của các đặc điểm thích nghi của sinh vật trong tự nhiên?
(?) Mỗi sinh vật có thể thích nghi với nhiều môi trường khác nhau không?
 HSTL: không
I/ Khái niệm đặc điểm thích nghi:
1. Khái niệm :
Các đặc điểm giúp sinh vật thích nghi với môi trường làm tăng khả năng sống sót và sinh sản của chúng.
2. Đặc điểm của quần thể thích nghi :
- Hoàn thiện khả năng thích nghi của các sinh vật trong quần thể từ thế hệ này sang thế hệ khác .
- Làm tăng số lượng cá thể có kiểu gen quy định kiểu hình thích nghi trong quần thể từ thế hệ này sang thế hệ khác
II/ Quá trình hình thành quần thể thích nghi:
Cơ sở di truyền:
Ví dụ:
 « Hình dạng và màu sắc tự vệ của sâu bọ: 
- Các gen quy định những đđ về h.dạng, màu sắc tự vệ của sâu bọ xuất hiện ngẫu nhiên ở một vài cá thể do kết quả của đột biến và biến dị tổ hợp.
- Nếu các tính trạng do các alen này quy định có lợi cho loài sâu bọ trước môi trường thì số lượng cá thể trong quần thể sẽ tăng nhanh qua các thế hệ nhờ quá trình sinh sản.
« Sự tăng cường sức đề kháng của VK:
+ VD: Khi pênixilin được sử dụng lần đầu tiên trên thế giới, nó có hiệu lực rất mạnh trong việc tiêu diệt các VK tụ cầu vàng gây bệnh cho người nhưng chỉ ít năm sau hiệu lực này giảm đi rất nhanh.
+ Giải thích:
- Khả năng kháng pênixilin của VK này liên quan với những đột biến và những tổ hợp đột biến đã phát sinh ngẫu nhiên từ trước trong quần thể (làm thay đổi cấu trúc thành TB làm cho thuốc không thể 
bám vào thành TB) .
- Trong mt không có pênixilin: các VK có gen ĐB kháng pênixilin có sức sống yếu hơn dạng bình thường.
- Khi mt có pênixilin: những thể ĐB tỏ ra ưu thế hơn. Gen ĐB kháng thuốc nhanh chóng lan rộng trong quần thể nhờ quá trình sinh sản (truyền theo hàng dọc) hoặc truyền theo hàng ngang (qua biến nạp/ tải nạp).
- Khi liều lượng pênixilin càng tăng nhanh → áp lực của CLTN càng mạnh thì sự phát triển và sinh sản càng nhanh chóng đã làm tăng số lượng VK có gen ĐB kháng thuốc trong quần thể.
¯ Quá trình hình thành qthể tn là quá trình làm tăng dần số lượng số lượng cá thể có KH tn và nếu mt thay đổi theo 1 hướng xác định thì khả năng tn sẽ không ngừng được hoàn thiện. Quá trình này phụ thuộc vào quá trình phát sinh ĐB và tích luỹ ĐB; quá trình sinh sản; áp lực CLTN. 
Thí nghiệm chứng minh vai trò của CLTN trong quá trình hình thành quần thể thích nghi:
 a/ Thí nghiệm:
* Đối tượng thí nghiệm: Loài bướm sâu đo (Biston betularia) sống trên thân cây bạch dương. 
* Thí nghiệm 1: Thả 500 bướm đen vào rừng cây bạch dương trồng trong vùng không bị ô nhiễm (thân cây màu trắng). Sau một thời gian, người ta tiến hành bắt lại các con bướm ở vùng rừng này và nhận thấy hầu hết bướm bắt được đều là bướm trắng. Đồng thời khi nghiên cứu thành phần thức ăn trong dạ dày của các con chim bắt được ở vùng này, người ta thấy chim bắt được số lượng bướm đen nhiều hơn so với bướm trắng.
* Thí nghiệm 2: Thả 500 bướm trắng vào rừng cây bạch dương trồng trong vùng bị ô nhiễm (thân cây màu xám đen). Sau một thời gian, người ta tiến hành bắt lại các con bướm ở vùng rừng này và nhận thấy hầu hết bướm bắt được đều là bướm đen. Đồng thời khi nghiên cứu thành phần thức ăn trong dạ dày của các con chim bắt được ở vùng này, người ta thấy chim bắt được số lượng bướm trắng nhiều hơn so với bướm đen.
 b/ Vai trò của CLTN:
 CLTN đóng vai trò sàng lọc và làm tăng số lượng cá thể có KH thích nghi tồn tại sẵn trong quần thể cũng như tăng cường mức độ thích nghi của các đặc điểm bằng cách tích lũy các alen tham gia qui định các đặc điểm thích nghi.
III. Sự hợp lí tương đối của các đặc điểm thích nghi:
Các đặc điểm thích nghi chỉ mang tính tương đối vì trong môi trường này thì nó có thể là thích nghi nhưng trong môi trường khác lại có thể không thích nghi. 
Vì vậy không thể có một sinh vật nào có nhiều đặc điểm thích nghi với nhiều môi trường khác nhau.
Ví dụ: sgk.
3. Củng cố:
Ý nào trong các ý sau KHÔNG đúng?
Khả năng thích nghi của sinh vật với môi trường mang tính tương đối.
Không thể có một sinh vật nào có nhiều đặc điểm thích nghi với nhiều môi trường khác nhau.
Khả năng thích nghi của sinh vật mang tính hoàn hảo.
Sinh vật có thể thích nghi với môi trường này nhưng không thích nghi với môi trường khác .
 4. Dặn dò về nhà:
Bai 28 : Loài
I. Môc tiªu: 
Häc xong lµm bµi nµy häc sinh cÇn n¾m ®­îc 
1.KiÕn thøc: 
-Gi¶i thÝch ®­îc kh¸i niÖm loµi sinh häc
-Nªu vµ gi¶i thÝch ®­îc c¸c c¬ chÕ c¸ch li tr­íc hîp tö
-Nªu vµ gi¶i thÝch ®­îc c¸c c¬ chÕ c¸ch li sau hîp tö
-Gi¶i thÝch ®­îc vai trß cña c¸c c¬ chÕ c¸ch li trong qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ 
2.KÜ n¨ng:
-RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch t­ duy kh¸i qu¸t 
-RÌn kÜ n¨ng ho¹t ®éng nhãm, lµm viÖc ®éc lËp
II. ChuÈn bÞ 
1.Ph­¬ng ph¸p : 
VÊn ®¸p, lµm viÖc ®éc lËp, th¶o luËn nhãm
2.§å dïng d¹y häc : 
PhiÕu häc tËp, vÝ dô thùc tÕ, sgk
III.Träng t©m : kh¸i niÖm loµi sinh häc, kh¸i niÖm c¸ch li sinh s¶n 
IV. TiÕn tr×nh thùc hiÖn
1.æn ®Þnh tæ chøc líp
2.KiÓm tra bµi cò :
C©u hái 1: 
§Æc ®iÓm thÝch nghi lµ g× ? cho VD
C©u hái 2: 
QuÇn thÓ thÝch nghi ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së nµo ? cho VD
3.Bµi míi:
Cã nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ loµi, v× vËy cã nhiÒu kh¸i niÖm vÒ loµi. S¸ch gi¸o khoa chØ giíi thiÖu loµi sinh häc 
a.Kh¸i niÖm loµi sinh häc:
Ho¹t ®éng cña thÇy
Ho¹t ®éng cña trß
Néi dung
N¨m 1942, nhµ tiÕn ho¸ häc ¬nxtMay¬ ®· ®­a ra kh¸i niÖm loµi sinh häc
-Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu SGK.Tr¶ lêi c©u hái kh¸i niÖm loµi sinh häc ?
-Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u hái sau :
Loµi sinh häc chØ ¸p dông cho nh÷ng tr­êng hîp nµo?
Kh¸i niÖm loµi sinh häc nhÊn m¹nh ®iÒu g× ?
§Ó ph©n biÖt 2 loµi ng­êi ta dùa vµo c¸c tiªu chuÈn ®Ó ph©n biÖt: 3 tiªu chuÈn, chñ yÕu lµ c¸ch li sinh s¶n
Theo tiªu chuÈn c¸ch li sinh s¶n 2 sinh vËt thuéc 2 loµi cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g× ?
Häc trß nghiªn cøu SGK tr¶ lêi kh¸i niÖm loµi sinh häc 
-Häc sinh tr¶ lêi c©u hái yªu cÇu nªu ®­îc : chØ ¸p dông cho loµi sinh s¶n h÷u tÝnh, kh«ng ¸p dông cho loµi sinh s¶n v« tÝnh hoÆc trong ph©n biÖt c¸c loµi ho¸ th¹ch
- Häc sinh nghiªn cøu SGK tr¶ lêi c©u hái yªu cÇu nªu ®­îc: kh¸i niÖm loµi sinh häc nhÊn m¹nh c¸ch li sinh s¶n
- Häc sinh nghiªn cøu SGK x¸c ®Þnh ®­îc c¸c tiªu chuÈn 
- Häc sinh nghiªn cøu SGK tr¶ lêi nªu ®­îc 3 ý 
1.Kh¸i niÖm: 
Loµi sinh häc lµ mét hoÆc mét nhãm quÇn thÓ gåm c¸c c¸ thÓ cã kh¶ n¨ng giao phèi víi nhau trong tù nhiªn vµ sinh ra con cã søc sèng, cã kh¶ n¨ng sinh s¶n vµ c¸ch li sinh s¶n víi c¸c nhãm quÇn thÓ kh¸c
2.C¸c tiªu chuÈn ph©n biÖt 2 loµi
- Tiªu chuÈn h×nh th¸i
-Tiªu chuÈn ho¸ sinh
-Tiªu chuÈn c¸ch li sinh s¶n
Hai quÇn thÓ thuéc hai loµi cã :
-§Æc ®iÓm h×nh th¸i gièng nhau sèng trong cïng khu vùc ®Þa lÝ
-Kh«ng giao phèi víi nhau hoÆc cã giao phèi nh­ng l¹i sinh ra ®êi con bÊt thô
B.C¸c c¬ chÕ c¸ch li sinh s¶n gi÷a c¸c loµi
Ho¹t ®éng cña thÇy
Ho¹t ®éng cña trß
Néi dung
Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu SGK tr¶ lêi c©u hái sau : 
ThÕ nµo lµ c¸ch li ? thÕ nµo lµ c¸ch li sinh s¶n?
Bæ sung : C¬ chÕ c¸ch li kh«ng ®­îc xem lµ nh©n tè tiÕn ho¸ v× nh©n tè tiÕn hãa lµm biÕn ®æi tÇn sè cña alen vµ thµnh phÇn kiÓu gen cña quÇn thÓ, nh­ng hai quÇn thÓ cña cïng 1 loµi ®­îc tiÕn ho¸ thµnh hai loµi míi nÕu gi÷a chóng xuÊt hiÖn sù c¸ch li sinh s¶n.
-Cã mÊy h×nh thøc c¸ch li sinh s¶n ?
-Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu SGK vµ th¶o luËn nhãm hoµn thµnh phiÕu häc tËp theo mÉu sau :
 H×nh thøc
Néi dung
C¸ch li tr­íc hîp tö
C¸ch li sau hîp tö
Kh¸i niÖm
§Æc ®iÓm
Vai trß
-Gäi 2 häc sinh tr×nh bµy 2 h×nh thøc trªn 
-GV bæ sung hoµn thµnh néi dung
Häc sinh nghiªn cøu SGK tr¶ lêi ®­îc hai kh¸i niÖm.
Häc sinh nghiªn cøu sgk nªu ®­îc 2 h×nh thøc.
Häc sinh nghiªn cøu SGK tr¶ lêi th¶o luËn nhãm thµnh phiÕu häc tËp.
1.Kh¸i niÖm:
-C¬ chÕ c¸ch li lµ ch­íng ng¹i vËt lµm cho c¸c sinh vËt c¸ch li nhau 
-C¸ch li sinh s¶n lµ c¸c trë ng¹i (trªn c¬ thÓ sinh vËt ) sinh häc ng¨n c¶n c¸c c¸ thÓ giao phèi víi nhau hoÆc ng¨n c¶n viÖc t¹o ra con lai h÷u thô ngay c¶ khi c¸c sinh vËt nµy cïng sèng mét chç
2.C¸c h×nh thøc c¸ch li sinh s¶n
 H×nh thøc
Néi dung
C¸ch li tr­íc hîp tö
C¸ch li sau hîp tö
Kh¸i niÖm
Nh÷ng trë ng¹i ng¨n c¶n sinh vËt giao phèi víi nhau
Nh÷ng trë ng¹i ng¨n c¶n viÖc t¹o ra con lai hoÆc ng¨n c¶n t¹o ra con lai h÷u thô 
®Æc ®iÓm
-C¸ch li n¬i ë c¸c c¸ thÓ trong cïng mét sinh c¶nh kh«ng giao phèi víi nhau
-c¸ch li tËp tÝnh c¸c c¸ thÓ thuéc c¸c loµi cã nh÷ng tËp tÝnh riªng biÖt kh«ng giao phèi víi nhau
-c¸ch li mïa vô c¸c c¸ thÓ thuéc c¸c loµi kh¸c nhau cã thÓ sinh s¶n vµo c¸c mïa vô kh¸c nhau nªn chóng kh«ng cã ®iÒu kiÖn giao phèi víi nhau.
-c¸ch li c¬ häc: c¸c c¸ thÓ thuéc c¸c loµi kh¸c nhau nªn chóng kh«ng giao phèi ®­îc víi nhau
Con lai cã søc sèng nh­ng kh«ng sinh s¶n h÷u tÝnh do kh¸c biÖt vÒ cÊu tróc di truyÒn mÊt c©n b»ng gen gi¶m kh¶ n¨ng sinh s¶n 
 C¬ thÓ bÊt thô hoµn toµn
Vai trß
-®ãng vai trß quan träng trong h×nh thµnh loµi
-duy tr× sù toµn vÑn cña loµi.
V. Cñng cè:
- Yªu cÇu häc sinh ®äc phÇn kÕt luËn SGK
- Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u hái SGK:
NÕu chØ dùa vµo c¸c ®Æc ®iÓm h×nh th¸i ®Ó ph©n biÖt c¸c loµi cã chÝnh x¸c kh«ng? v× sao?
VI. H­íng dÉn vÒ nhµ: 
§äc môc Em cã biÕt?, häc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK ; 
chuÈn bÞ bµi 29