Giáo án Sinh học 12 Cơ bản - Tiết 8: Quy luật Menđen: quy luật phân li

Ngày soạn: 18/09/08
Tiết 8
	CHƯƠNG II : TÍNH QUY LUẬT CỦA HIỆN TƯỢNG DI TRUYỀN
	BÀI 8 : QUY LUẬT MENĐEN : QUY LUẬT PHÂN LI
I. Mục tiêu
- Học sinh chỉ ra được phương pháp nghiên cứư độc đáo của Menđen
- Giải thích được một số khái niệm cơ bản làm cơ sở nghiên cứư các quy luật di truyền
- Giải thích được khái niệm lai một cặp tính trạng, tính trạng trội, tính trạng lặn, trội không hoàn toàn
- Giải thích kết quả thí nghiệm cũng như định luật phân lii của Međen bằng thuyết NST
- Rèn luyện kỹ năng suy luận lôgic và khả năng vận dung kiến thức toán học trong việc giải quyết các vấn đề của sinh học
II.Phương pháp: 
Quan sát, hỏi đáp, nghiên cứu SGK, thảo luận nhóm
III. Thiết bị dạy học
- Hình vẽ 8.2 sgk phóng to
- Phiếu học tập số 1 và số 2 cùng đáp án
	Phiếu học tập số 1
Quy trình thí nghiệm
Tạo ra các dòng thuần có các kiểu hình tương phản ( hoa đỏ- hoa trắng )
Lai các dòng thuần với nhau để tạo ra đời con F1
Cho các cây lai F1 tự thụ phấn với nhau để toạ ra đời con F2
Cho từng cây F2 tự thụ phấn để tạo ra đời con F3
Kết quả thí nghiệm
F1: 100/100 Cây hoa đỏ
F2: ¾ số cây hoa đỏ
 ¼ cây hoa trắng ( 3 trội : 1 lặn )
F3 : ¼ cây ho đỏ F2 cho F3 gồm toàn cây hoa đỏ 
 2/3 cây hoa đỏ F2 cho F3 tỉ lệ 3 đỏ :1 trắng
 tất cả các cây hoa trắng ở F2 cho F3 gồm toàn cây hoa trắng
Phiếu học tập số 2
Giải thích kết quả 
( Hình thành giả thuyết )
- Mỗi tính trạng do 1 cặp nhân tố di truyền quy định ( cặp alen): 1 có nguồn gốc từ bố, 1 có nguồn gốc từ mẹ 
- các nhân tố di truyền của bố và mẹ tồn tại ở cơ thể con một cách riêng rẽ , không hoà trộn vào nhau , khi giảm phân chúng phân li đồng đều về các giao tử
Kiểm định giả thuyết
- nếu giả thuyết nêu trên là đúng thì cây dị hợp tử Aa khi giảm phân sẽ cho 2 loại giao tử với tỉ lệ ngang nhau
- có thê kiểm tra điều này bằng phép lai phân tích
IV. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Ổn định: 
2. Kiểm tra bài cũ: KT bài tường trình TH 5’
3. Bài mới
TG
Hoạt động của GV
Hoạt động của GV
Nội dung
10’
10’
10’
Hoạt động 1 : 
* GV yêu cầu học sinh đọc mục I sgk và thảo luận nhóm tìm hiểu pp ng/cứu đẫn đén thành công của Menđen thông qua việc phân tích thí nghiệm của ông
* yêu cầu hs hoàn thành phiếu học tập
? Nét độc đáo trong thí nghiệm của Menđen 
*Hoạt động 2: 
- GV yêu cấu hs đọc nội dung mục II sgk thảo luận nhóm và hoàn thành phiêu học tập số 2
Giải thích kết quả
Kiểm định giả thuyết
Kết hợp quan sát bảng 8
? Tỉ lệ phân li KG ở F2 ( 1:2:1 ) được giải thích dựa trên cơ sở nào 
? Hãy đề xuất cách tính xác suất của mỗi loại hợp tử được hình thành ở thế hệ F2
* GV : theo em Menđen đã thực hiện phép lai như thế nào để kiểm nghiệm lại giả thuyết của mình ?
***? Hãy phát biểu nội dung quy luật phân li theo thuật ngữ của DT học hiện đại?
* Hoạt động 3 : 
GV cho hs quan sát hình 8.2 trong SGK phóng to
? Hình vẽ thể hiện điều gì
? Vị trí của alen A so với alen a trên NST
? Sự phân li của NST và phân li của các gen trên đó như thế nào
? Tỉ lệ giao tử chứa alen A và tỉ lệ giao tử cứa alen a như thế nào 
 điều gì quyết định tỉ lệ đó ?
HS đọc mục I sgk và thảo luận nhóm tìm hiểu pp ng/cứu đẫn đến thành công của Menđen thông qua việc phân tích thí nghiệm của ông, hoàn thành PHT
Quy trình thí nghiệm
Kết quả thí nghiệm
- MĐ đã biết cách tạo ra các dòng thuần chủng khác nhau dùng như những dòng đối chứng
Biết phân tích kết quả của mỗi cây laivế từng tính tạng riêng biệt qua nhiều thế hệ
-Lặp lại thí nghiệm nhiều lần để tăng độ chính xác
- tiến hành lai thuận nghịch để tìm hiểu vai trò của bố mẹ trong sự di truyền tính trạng
- Lựa chọn đối tượng ng/cứu thích hợp
- HS đọc nội dung mục II sgk thảo luận nhóm và hoàn thành phiêu học tập số 2
Giải thích kết quả
Kiểm định giả thuyết
- lai cây dị hợp tử với cây đồng hợp tử aa 
- HS phát biểu
- HS quan sát hình 8.2 trong SGK phóng to lần lượt trả lời các câu hỏi
- Ngang nhau 
I.Phương pháp nghiên cứu di truyền học của Menđen
1. Tạo dòng thuần chủn về nhiều thế hệ
2. Lai các dòng thuần chủng khác biệt về 1 hoặc 2 tính trạng rồi phân tích kết quả lai ở F1, F2, F3
3.Sử dụng toán xác suất để phân tích kết quả lai sau đó đưa ra giả thuyết để giải thích kết quả
4. Tiến hành thí nghiệm chứng minh cho giả thuyết
II. Hình thành giả thuyết
1. Nội dung giả thuyết 
 a. Mỗi tính trạng đều do một cặp nhân tố di truyền quy định . trong tế bào nhân tố di truyền không hoà trộn vào nhau
b. Bố ( mẹ) chỉ truyền cho con ( qua giao tử ) 1 trong 2 thành viên của cặp nhân tố di truyền
c. Khi thụ tinh các giao tử kết hợp với nhau một cách ngẫu nhiên tạo nên các hợp tử
2. Kiểm tra giả thuyết
Bằng phép lai phân tích ( lai kiểm nghiệm ) đều cho tỉ lệ kiểu hinhf xấp xỉ 1:1 như dự đoán của Međen
3. Nội dung của quy luật
 Sgk
III. Cơ sở tế bào học của quy luật phân li
- Trong tế bào sinh dưỡng, các gen và các NST luôn tồn tại thành từng cặp , các gen nằm trên các NST
-Khi giảm phân tạo giao tử, các NST tương đồng phân li đồng đều về giao tử , kéo theo sự phân li đồng đều của các alen trên nó
4. Củng cố 8’
	1. Nếu bố mẹ đem lai không thuần chủng , các alen của một gen không có quan hệ trội lặn hoàn toàn (đồng trội ) thì quy luâtj phân li của Menden con đúng nữa hay không?
	2. Cần làm gì để biết chính xác KG của một cá thể có kiểu hình trội
Chọn phương án trả lới đúng hoặc đúng nhất trong mỗi câu sau:
*1/ Điểm độc đáo nhất trong nghiên cứu Di truyền của Men đen là
chọn bố mẹ thuần chủng đem lai.
lai từ một đến nhiều cặp tính trạng.
sử dụng lai phân tích để kiểm tra kết quả.
đã tách ra từng cặp tính trạng, theo dõi sự thể hiện cặp tính trạng đó qua các thế hệ lai, sử dụng lí thuyết xác suất và toán học để xử lý kết quả.
2/ Khi lai bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản ở thế hệ thứ hai có sự phân ly theo tỉ lệ
2 trội: 1 lặn. 
 B. 1 trội: 1 lặn. 
 C. 3 trội: 1 lặn. 
 D. 1 trội: 2 lặn.
3/ Điều không thuộc bản chất của qui luật phân ly của Men Đen
mỗi tính trạng của cơ thể do nhiều cặp gen qui định.
mỗi tính trạng của cơ thể do một cặp nhân tố di truyền qui định.
do sự phân ly đồng đều của cặp nhân tố di truyền nên mỗi giao tử chỉ chứa một nhân tố của cặp.
các giao tử là giao tử thuần khiết.
4/ Cơ sở tế bào học của quy luật phân là
sự phân ly đồng đều của cặp NST tương đồng trong phát sinh giao tử và sự tổ hợp của chúng qua thụ tinh dẫn đến sự phân li và tổ hợp của cặp gen alen.
sự phân ly độc lập, tổ hợp tự do của các nhiễm sắc thể.
các gen nằm trên các nhiễm sắc thể.
do sự di truyền cùng nhau của cặp alen trên một nhiễm sắc thể. 
5/ Qui luật phân ly không nghiệm đúng trong điều kiện
bố mẹ thuần chủng về cặp tính trạng đem lai.
số lượng cá thể thu được của phép lai phải đủ lớn.
tính trạng do một gen qui định và chịu ảnh hưởng của môi trường.
tính trạng do một gen qui định trong đó gen trội át hoàn toàn gen lặn.
Đáp án 1D 2C 3A 4A 5C
5. Bài tập 2’
	1. Bằng cách nào để xác định được phương thức di truyền của một tính trạng
	2. Nêu vai trò của phương pháp phân tích giống lai của Menđen