Giáo án Sinh học 12 bài 43: Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái

11/03/2009
Tiết thứ: 46
Bài 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG HỆ SINH THÁI
I.Mục tiêu:
 Trước, trong và sau khi học xong bài này, học sinh phải:
THỜI ĐIỂM
TRƯỚC
TRONG
SAU
1.Kiến thức
-Sau khi học xong bài trước.
-Hiểu được những khái niệm, những nội dung mới.
-Nêu được khái niệm chuỗi, lưới và bậc dinh dưỡng thức ăn.
-Nêu nguyên tắc thiết lập các bậc dinh dưỡng.
2.Kỹ năng
-Nghiên cứu, xử lý tài liệu độc lập.
-Truy vấn bạn bè những điều chưa hiểu.
-Xử lý tài liệu theo sự định hướng của giáo viên.
-Năng lực làm việc theo nhóm.
-Truy vấn giáo viên những điều chưa hiểu.
-Rèn luyện kĩ năng phân tích các thành phần của môi trường và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường thiên nhiên.
-Khái quát được nội dung cơ bản của bài. 
-Xây dựng được mối liên hệ giữa các khái niệm cũ và mới.
3.Thái độ
-Góp phần hình thành, củng cố năng lực tự học tập suốt đời.
-Hứng thú với những nội dung kiến thức mới và một số vận dụng của nội dung đó trong cuộc sống.
-Áp dụng những điều được học và trong cuộc sống.
II.Nội dung:
-Kiến thức trọng tâm: Tháp sinh thái.
-Khái niệm khó, mới: Chuỗi thức ăn, lưới thức ăn, bậc dinh dưỡng, tháp sinh thái.
-Bản đồ khái niệm:
III.Phương pháp, phương tiện tổ chức dạy học chính:
 1.Phương pháp:
 Hỏi đáp- tìm tòi bộ phận.
 2.Phương tiện:
 Tranh phóng to hình 43.1 đến 43.3.
IV.Tiến trình tổ chức học bài mới:
 1.Kiểm tra bài cũ:
-Hệ sinh thái là gì ? Có các kiểu HST nào ? Phân biệt hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo ?
 2.Đặt vấn đề:
Vì sao nói hệ sinh thái là hệ thống mở, thường xuyên trao đổi chất và năng lượng với môi trương ?
Bài 43 và 44 cùng đi chứng minh điều đó.
 3.Hoạt động tổ chức học bài mới:
TG
HOẠT ĐỘNG THẦY - TRÒ
NỘI DUNG
HOẠT ĐỘNG 1
Nghiên cứu chuỗi thức ăn, lưới thức ăn
GV: Các loài trong quần xã có mối quan hệ gì với nhau hay không ?
GV: Nghiên cứu 2 sơ đồ a và b trong SGK cho biết chuỗi thức ăn là gì ?
GV: Có các loại chuỗi thức ăn nào ?
GV: Có phải trong quần xã, nhái chỉ bị rắn hổ mang ăn hay không ?
GV: Làm thế nào để phân biệt các loài trong chuỗi, lưới thức ăn ?
HOẠT ĐỘNG 2
Nghiên cứu nội dung, ý nghĩa của hình tháp sinh thái
GV: Quan sát Hình 43.3 SGK, em có nhận xét gì về đặc điểm xây dựng, nội dung của hình tháp sinh thái ?
GV: Có mấy loại hình tháp sinh thái ?
GV: Có phải tất cả năng lượng của SV phía trước đều được SV ở mắt xích phía sau tiêu thụ ?
I.TRAO ĐỔI CHẤT TRONG QXSV
1.Chuỗi thức ăn:
a.VD:
Cỏ → Trâu → Hổ
b.Định nghĩa: Là tập hợp các loài có mối quan hệ dinh dưỡng với nhau. Trong đó, mỗi loài là một mắt xích, vừa là nguồn thức ăn của mắt xích phía trước, vừa là nguồn thức ăn của mắt xích phía sau.
c.Phân loại:
-Chuỗi thức ăn bắt đầu bằng sinh sản xuất.
-Chuỗi thức ăn bắt đầu bằng sinh vật phân giải.
2.Lưới thức ăn:
Là tập hợp các chuỗi thức ăn có chung mắt xích.
3.Bậc dinh dưỡng: Có 2 cách phân chia.
II.THÁP SINH THÁI
1.VD:
Hình 43.3 SGK
2.Định nghĩa:
Là sơ đồ biểu thị bậc dinh dưỡng và mối quan hệ về dinh dưỡng giữa các loài trong lưới thức ăn
3.Phân loại:
-Tháp số lượng.
-Tháp sinh khối.
-Tháp năng lượng.
 4.Củng cố
-Theo em trong 3 dạng hình tháp trên, hình tháp sinh thái nào là bản chất nhất ?
 5.Kiểm tra đánh giá:
-
 6.Bài tập về nhà:
-Hoàn thiện các câu hỏi cuối bài.
-Soạn bài mới.
 7.Từ khoá tra cứu:
-Food chain: Chuỗi thức ăn - Food web: Lưới thức ăn - Ecological pyramid: Tháp sinh thái.
-Energy flow: Dòng năng lượng.
V.Kiến thức nâng cao, bổ sung:
-
VI.Tài liệu tham khảo:
-SGV.
-Tranh ảnh từ mạng internet.
Ngày 13 tháng 03 năm 2009
Tổ trưởng:
Lê Thị Thanh