Giáo án Sinh bài 17: Cấu trúc di truyền quần thể (tiết 2)

TUẦN: 9 TIẾT: 18
NS: ND:
BÀI : 17
žžžžžwwwwwœ v wwwwwžžžžžž
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
 Kiến thức: 
Sau khi học bài này học sinh cần:
Hiểu được thế nào là quần thể ngẩu phối.
Giải thích được thế nào là trạng thái cân bằng di truyền của một quần thể
Nêu được các điều kiện cần thiết để được 1 quần thể sinh vật đạt được trạng thái cân bằng di truyền về thành phần kiểu gen đối với 1 gen nào đó.
Nêu được ý nghĩa của định luật Hacđi-Vanbec.
B. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
1. Phương pháp dạy học:
	Thảo luận nhóm, hỏi đáp, diễn giảng.
2.Phương tiện dạy học:
Phiếu học tập ( các dạng bài tập đơn giản)
C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 
1. Ổn định lớp : Kiểm tra sỉ số.
2. Kiểm tra bài cũ:
 Những đặc trưng cơ bản của quần thể giao phối?
Đặc diểm cấu trúc di truyền của quần thể tự thụ phấn và giao phối cận huyết?
Cách tính tần số alen và tần số kiểu gen của quần thể giao phối?
3. Nội dung bài mới:
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG HỌC SINH
NỘI DUNG
Em hãy cho biết đặc điểm của quần thể ngẩu phối?
Ví dụ ở người có 4 nhóm máu A,B,AB,O có 3 alen khác nhau 
IA,IB,IO, tuy nhiên mỗi tế bào cơ thể người chỉ chứa 2 trong 3 alen nói trên. 
Vậy có bao nhiêu kiểu gen khác nhau?
Em hãy đọc nội dung 2 trạng thái cân bằng di truyền của quần thể và cho biết nội dung định luật Hacđi-vanbec?
Nếu trong một quần thể, locut gen A chỉ có 2 alen A và a nằm trên NST thường.
Gọi tần số alen A là p và a là q.
Hãy chỉ ra mối quan hệ p và q ?
Các kiểu gen có thể có với 2 alen của một gen?
Giả sử thành phần kiểu gen của quần thể ban đầu là:
0.04AA: 0.32Aa: 0.64aa
p được tính như thế nào?
q được tính như thế nào?
=> em hãy đưa ra công thức tổng quát.
=> Một quần thể khi thỏa mãn công thức thành phần kiểu gen trên thì là quần thể cân bằng di truyền.
Tại sao phải có các điều kiện nghiệm đúng?
Em hãy đọc mục in nghiêng trong sách giáo khoa. Và trả lời theo yêu cầu:
Học sinh thảo luận nhóm 3 phút
Đại diện 1 nhóm trả lời 
Các nhóm còn lại nhận xét
kết luận khả năng để có người bịnh bệnh là rất nhỏ.
Bệnh bạch tạng là bệnh do gen lặn nằm trên nhiểm sắc thể thường qui định
Đa dạng về mặt di truyền, tạo lượng lớn biến dị di truyền rất lớn trong quần thể làm nguồn nguyên liệu cho quá trình tiến hóa và chọn giống. Quần thể ngẩu phối có thể di trì tần số các kiểu gen khác nhau và trong quần thể một cách không đổi trong điều kiện nhất định.
Có 6 loại kiểu gen khác nhau.
Trong một quần thể lớn ngẩu phối nếu không có các yếu tố làm thay đổi tần số alen thì thành phần kiểu gen của quần thể sẽ di trì không đổi từ thế hệ này sang thế hệ khác
Ta luôn có tổng p và q =1 
Các kiểu gen có thể có là 
AA: Aa: aa.
Ta có:
 p= d+= 0.04+= 0.2
q = r+= 0.64+= 0.8
p2AA + 2pqAa + q2aa = 1.
p2 là tần số kiểu gen AA.
q2 là tần số kiểu gen aa.
2pq là tần số kiểu gen Aa.
Nếu không có các điều kiện trên thì quần thể không thể cân bằng được và không nghiệm đúng với định luật Hacđi-Vanbec.
Tần số alen a được tính bằng căn bậc 2 của => = 0.01
Tần số alen A= p = 1-0.01=0.99
p2=0.992=0.9801
Tần số alen Aa = 2pq 
2pq= 2 x 0.99 x 0.01= 0.0198
Xác xuất để hai vợ chồng có kiểu hình bình thường điều có kiểu gen dị hợp tử ( Aa) là
= xác xuất để hai vợ chồng sinh được con bạch tạng sẽ là 
x =
x 0.25=
0.00495 ( theo sách giáo viên) 
III.CẤU TRÚC DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ NGẨU PHỐI.
1.Quần thể ngẩu phối.
Quần thể ngẩu phối rất đa dạng về mặt di truyền, tức là có nhiều biến dị di truyền. Do đó các cá thể giao phối tự do một cách ngẩu nhiên tạo rất nhiều biến dị tổ hợp. ( nguyên liệu cho quá trình tiến hóa và chọn giống.
Quần thể ngẩu phối có thể di trì tần số các kiểu gen khác nhau và trong quần thể một cách không đổi trong điều kiện nhất định.
2. Trạng thái cân bằng di truyền của quần thể.
a.Nội dung định luật Hacđi-vanbec.
Trong một quần thể lớn ngẩu phối nếu không có các yếu tố làm thay đổi tần số alen thì thành phần kiểu gen của quần thể sẽ di trì không đổi từ thế hệ này sang thế hệ khác theo đẳng thức:
 p2AA + 2pqAa + q2aa = 1.
b. Bài toán:
Giả sử thành phần kiểu gen của quần thể ban đầu là:
0.04AA: 0.32Aa: 0.64aa.
Hãy tính tần số alen của bố mẹ và của quần thể đời con.
p= d+= 0.04+= 0.2
q = r+= 0.64+= 0.8
TP kiểu gen của quần thể con:
0.04AA: 0.32Aa: 0.64aa
3. Điều kiện nghiệm đúng của định luật.
Quần thể phải có kích thước lớn
Các cá thể trong quần thể phải giao phối với nhau một cách ngẩu nhiên
Các cá thể trong quần thể phải có sức sống và khả năng sinh sản như nhau( không có chọn lọc tự nhiên)
Không xảy ra đột biến, nếu có tần số đột biến thuận bằng tần số đột biến nghịch.
Quần thể cách li với quần thể khác( không có sự di-nhập gen)
IV Ý NGHĨA CỦA ĐỊNH LUẬT.
Khi quần thể ở trạng thái cân bằng, từ tần số cá thể có kiểu hình lặn có thể tính được tần số của các alen cũng như tần số của các loại kiểu gen trong quần thể.
Giải thích sự tồn tại lâu dài, ổn định của quần thể trong tự nhiên.
4.Củng cố:
Một quần thể bao gồm 320 cá thể có kiểu gen AA, 800 cá thể có kiểu gen Aa và 880 cá thể có kiểu gen aa.
Hãy tính tần số của các alen A và a trong quần thể.
Cho biết quần thể có cân bằng về thành phần kiểu gen hay không?
Bài Giải:
Tần số gen trội A được tính bằng số lượng cá thể có kiểu gen đồng hợp tử AA+1/2 số cá thể có kiểu gen dị hợp tử rồi chia tổng số cá thể trong quần thể.
p(A)= (320+400)/ 320+800+880= 0.36 è quần thể có 2 loại alen tần số alen q(a) = 1-p = 1-0.36=0.64.
Muốn biết quần thể cân bằng di truyền hay không ta áp dụng công thức:
p2AA + 2pqAa + q2aa = 1.
Quần thể cân bằng phải là:
(0.36)2AA + 2( 0.36)(0.64)Aa + (0.64)2 aa =1.
0.1296AA+ 0.4608Aa+ 0.4096 =1
Trong khi đó thành phần kiểu gen thực tế của quần thể ban đầu là:
p2 AA= 320/(320+800+880)= 0.16
2pq = 800/2000 = 0.4
q2= 0.44
quần thể ban đầu có cấu trúc như sau: 0.16AA+ 0.4Aa+ 0.44aa =1 
như vậy tần số kiểu gen của quần thể ban đầu khá với tần số kiểu gen ở trạng thái cân bằng => quần thể không ở trạng thái cân bằng.
Em Hãy chọn câu đúng :
1. Trong quần thể giao phối nếu 1 gen có 3 alen thì sự giao phối tự do sẽ tạo ra 
A. 3 loại kiểu gen	B. 6 loại kiểu gen	C. 8 loại kiểu gen 	D.10 loại kiểu gen.
2. Trong 1 quần thể giao phối có cấu trúc di truyền như sau: 0.64AA:0.32Aa:0.04aa. Tần số tương đối của Alen A và a là:
A. A:a= 0.50:0.50	B: A:a=0.60:0.40	C.A:a=0.70:0.30 	D.A:a= 0.80:0.20
3. trong 1 quần thể thực vật tần số tương đối của alen A= 0.6 alen a=0.4 Quần thể có cấu trúc di truyền ở trạng thái cân bằng là:
A. 0.36AA : 0.48Aa : 0.16aa	B. 0.34AA : 0.48Aa : 0.18aa
C. 0.32AA : 0.48Aa : 0.20aa	D. 0.38AA : 0.48Aa : 0.14aa
Đáp án: 1B	2D	3A
5 Dặn dò: 
Về nhà học bài làm bài tập sách giáo khoa bài : 1,2,3,4.
Trả lời câu hỏi sau: ưu thế lai là gì ? cách tạo ưu thế lai? Ưùng dụng của ưu thế lai đối với sản xuất và tạo giống?