Giáo án Sinh 12 chuẩn bài 39: Biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật

Thứ 2 ngày 9 Tháng 2 năm 2009
Tiết 41
Bài 39: Biến động số lượng cá thể của 
quần thể sinh vật
I/ Mục tiêu:
Sau khi học xong bài này, học sinh phải:
- Trình bày được các hình thức biến động số lượng cá thể của quần thể, lấy được ví dụ minh hoạ.
Phân tích được nguyên nhân gây nên biến động số lượng cá thể của quần thể và nguyên nhân quần thể tự điều chỉnh về trạng thái cân bằng.
- Vận dụng kiến thức của bài họ vào giải thích các vấn đề có liên quan trong sản xuất nông nghiệp và bảo vệ môi trường.
II/ Phương tiện dạy học:
Tranh phóng to hình 39.1-3 sgk. 
III/ Tiến trình bài giảng:
1, ổn định tổ chức lớp:
Kiểm tra sỉ số lớp
2, Kiểm tra bài củ:
- Vì sao quần thể sinh vật không tăng kích thước quần thể theo tiềm năng sinh học?
- Hậu quả của việc phát triển dân số không hợp lí? Cho ví dụ? 
3, Nội dung bài mới:
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cơ bản (ghi bảng)
Hs nghiên cứu hình 39.1 và các ví dụ khác. Hãy cho biết: Biến động số lượng cá thể là gì? Vì sao số lượng thỏ và mèo rừng lại tăng và giảm theo chu kì gần giống nhau. Vì thỏ rừng là nguồn thức ăn của mèo rừng.
- Có những dạng chu kì nào? cho ví dụ. 
- Quan sát hình 39.2 cho biết như thế nào là biến động không theo chu kì?
- Những biến động bất thường thường do các yếu tố nào? hs: do điều kiện bất thường của môi trường như lũ lụt, hạn hán, cháy rừng, bệnh dịch
- Hs trả lời lệnh sgk(hoàn thành bảng 39)
- Sự biến động số lượng cá thể của quần thể là do nguyên nhân nào?
Hs: do các nhân tố vô sinh và hữu sinh.
- Các nhân tố vô sinh nào ảnh hưởng tới sự biến động số lượng cá thể của quần thể?
Hoạt động của thầy và trò
I/ Biến động số lượng cá thể
1. Biến động theo chu kì
- Là biến động xảy ra do thay đổi có chu kì của điều kiện môi trường.
- Các loại chu kì: Ngày - đêm, mùa, năm, nhiều năm
2. Biến động không theo chu kì
- Là só lượng cá thể của quần thể tăng giảm một cách đột ngột do điều kiện bất thường của môi trường như lũ lụt, hạn hán, cháy rừng, bệnh dịch
II/ Nguyên nhân gây biến động và sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể
1. Nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể của quần thể 
a) Do thay đổi các nhân tố sinh thái vô sinh
Kiến thức cơ bản (ghi bảng)
- Trong đó thì nhân tố vô sinh nào có tác động rõ rệt nhất? Cho ví dụ.
- Cơ chế tác động của các nhân tố sinh thái vô sinh tới sự biến động số lượng cá thể của quần thể? Hs trả lời như nội dung cơ bản.
- Các nhân tố sinh thái hữu sinh làm biến động số lượng cá thể của quần thể như thế nào? cho ví dụ.
- Nhân tố nào điều chỉnh mật độ cá thể của quần thể. Khi nào thì số lượng cá thể tăng, khi nào thì số lượng cá thể giảm?
- Hs nghiên cứu hình 39.3 Sgk và trả lời các câu lệnh.
- Trạng thái cân bằng của quần thể là gì?
Cơ chế cân bằng số lượng cá thể của quần thể
Trong các nhân tố vô sinh thi nhân tố khí hậu có ảnh hưởng thường xuyên và rõ rệt nhất
 Sự thay đổi của những nhân tố sinh thái vô sinh ảnh hưởng tới trạng thái sinh lí của các cá thể
b) Do thay đổi của các nhân tố sinh thái hữu sinh
- Các nhân tố sinh thái hữu sinh bị chi phối bởi mật độ cá thể của quần thể.
- Cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể, số lượng kẻ thù, sức sinh sản, mức tử vong...
2. Điều chỉnh mật độ cá thể của quần thể
 Các nhân tố điều chỉnh mật độ cá thể của quần thể
 Quần thể luôn có xu hướng tự điều chỉnh mật độ cá thể bằng cách làm giảm số lượng cá thể hoặc kích thích làm số lượng cá thể tăng cao.
- Khi điều kiện thuận lợi thức ăn dồi dào, chổ ở rộng rãi, ít kẻ thù đ Sinh sản tăng, tử vong giảm  đ số lượng cá thể của quần thể tăng lên nhanh chóng
- Khi mật độ cá thể quá cao đ thức ăn thiếu thốn đ cạnh tranh gay gắt đ tử vong tăng, sinh sản giảm, xuất cư tăng đ số lượng cá thể của quần thể giảm xuống
3. Trạng thái cân bằng của quần thể
- Khái niệm: Sgk
Quần thể cân bằng khi 
Mức sinh sản+ nhập cư= Mức tử vong + xuất cư
4, Củng cố:
Theo Sgk
5, Bài tập:
Bài tập 1-5 Sgk