Giáo án ôn tốt nghiệp Ngữ văn 12 tiết 13+ 14: Hồn trương ba, da hàng thịt - Lưu Quang Vũ

Tiết 13 - 14
HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT
	Lưu Quang Vũ
	Ngày soạn: 
	Ngày giảng:
	Lớp giảng: 12A1	12A2	12A3
	Sĩ số:
A. Mục tiêu bài học
	Qua giờ ôn tập nhằm giúp học sinh:
 Củng cố lại kiến thức về văn bản Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Lưu Quang Vũ, nắm vững giá trị nội dung và nghệ thuật để áp dụng làm bài nghị luận văn học.
 Rèn luyện kĩ năng viết bài nghi luận về văn học
B. Phương tiện thực hiện
	- SGK, SGV
	- Hướng dẫn ôn tốt nghiệp...
	- Cấu trúc đề thi 
	- giáo án
C. Cách thức thực hiện
	- Củng cố kiến thức
	- Trao đổi thảo luận
	- Đàm thoại phát vấn
	- Thực hành luyện đề
D. Tiến trình giờ giảng
	1. Ổn định
	2. KTBC
	GV: tóm tắt nội dung kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt - Lưu Quang Vũ
	3. GTBM
	4. hoạt động dạy học
Hoạt động của Thầy và Trò
Yêu cầu cần đạt
GV yêu cầu HS nhắc lại điểm đáng lưu ý về cuộc đời và sự nghiệp của Lưu Quang Vũ?
HS trả lời Gv chốt lại
GV: hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm?
HS trả lời GV ghi bảng
GV: tóm tắt nội dung vở kịch gồm 7 cảnh và đoạn kết: 
- Cảnh I: Nam Tào và Bắc Đẩu trên Thiên đình, vì vội đi dự tiệc Nam Tào vội gạch bừa một tên là Trương Ba
- Cảnh II: Trương Ba đang chăm vườn và trò chuyện cùng người thân và đánh cờ thì đột ngột qua đời
- Cảnh III: Cảnh Thiên đình, vợ TB lên đòi trả lại mạng sống cho TB. Nam Tào và Đế Thích "sửa sai" bằng cách cho hồn TB nhập vào xác anh hàng thịt
- Cảnh IV: nhà anh hàng thịt, xác anh hàng thịt đòi về nhà TB mọi người ngỡ ngàng hưng đành chấp nhận
- Cảnh V: mọi rắc rối do hồn TB phải mượn xác anh hàng thịt xẩy ra -> TB phải về nhà anh hàng thịt đến nửa đêm mới được về nhà mình
- Cảnh VI: nhà người hàng thịt, đêm đã khuya, hồn TB giúp chị hàng thịt mổ lợn, pha thịt xong, chuẩn bị về thì vợ hàng thịt mời rượu và định giữ lại. Hồn TB bị thể xác xui khiến, lúc đầu định xuôi theo nhưng rồi vượt qua, trở về nhà
- Cảnh VII: nhà TB, ....
GV yêu cầu HS làm việc sách Hướng dẫn ôn thi tốt nghiệp, yêu cầu HS tóm tắt lại giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản
GV: yêu càu HS tìm hiểu đề và lập dàn ý
GV: yêu cầu HS dựa vào câu 3 trong Hướng dẫn ôn tốt nghiệp để viết bài
I. Kiến thức cơ bản cần nắm
1. Tác giả
- Lưu Quang Vũ là một nghệ sĩ đa tài, thành công trên nhiều lĩnh vực, đặc bieetk là kịch, ông được coi là một trong những nhà viết kịch tài năng nhất của văn nghệ Việt Nam hiện đại
- Kịch của LQV hấp dẫn bởi những xunng đột trong cách sống và quan nnieemj sống, khẳng định khát vọng hoàn thiện nhân cách của con người
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác
- Là vở kịch gây được nhiều tiếng vang nhất của LQV. Vở kịch được viết từ năm 1981 nhưng đến năm 1984 mới lần đầu ra mắt công chúng.
- Được công diễn nhiều lần trong và ngoài nước
b. Nội dung vở kịch và đoạn trích
* Vở kịch: dựa vào cốt truyện dân gian tác giả hư cấu và đặt ra nhiều vấn đề hiẹn đại, mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng, triết lí nhân sinh sâu sắc
* Đoạn trích
- Đoạn trích cảnh VII và đoạn kết của vở kịch diễn tả sự đau khổ và dằn vặt, cũng như quyết định cao thượng của TB
c. Giá trị nội dung
- Đoạn trích gửi tới bạn đọc và người xem thông điệp: 
- Cuộc sống và được sống làm người quý giá thật nhưng cuộc sống đúng là mình, sống trọn vẹn những giá trị mình muốn có và theo đuổi còn quý giá hơn
- Cuộc sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi người ta được sống tự nhiên với sự hài hoà giữa thể xác và tâm hồn
- Con người phải luôn luôn biết đấu tranh với những nghịch cảnh với chính bản thân chống lại sự dung tục để hoàn thiện nhân cách và vươn tới những giá trị tinh thần cao quý
d. Nghệ thuật
- Đoạn trích thành công trong việc dựng đối thoại, những đối thoại giàu kịch tính, đậm chất triết lí đã tạo nên chiều sâu của vở kịch
- Hành động của nhân vật phù hợp với hoàn cảnh, góp phần phát triển tình huống truyện
- Những đoạn độc thoại nội tâm của nhân vật hồn TB góp phần thể hiện rõ tính cách nhân vật và quan niệm sống đúng đắn
II. Các dạng đề
1. Cảm nhận của anh (chị) về những mâu thuẫn, xung đột trong con người TB và thái độ của nhân vật trước hoàn cảnh đó.
a. Tìm hiểu đề:
- Thể loại: nghị luận về một nhân vật văn học
- Nội dung: mâu thuẫn, xung đột và thái độ của TB trong hoàn cảnh phải sống nhờ xác anh hàng thịt
- Thao tác nghị luận: giải thích, chứng minh, phân tích, bình luận...
- PVTL: cảnh VII và đoạn kết "Hồn TB da hàng thịt" (LQV)
b. Dàn ý
* Mở bài:
- Giới thiệu ngắn về vở kịch và nội dung của đoạn trích
- Khái quát vè hình ảnh nhân vật TB trong đoạn trích
* Thân bài
- Hoàn cảnh: trong thân xác hàng thịt, hồn TB lâm vào hoàn cảnh vô cùng trớ trêu - tâm hồn cao khiết, giỏi đánh cờ, có học thức, thích chăm sóc cây cối nhưng thể xác anh hàng thịt cứ phì nộn ra, luôn đòi hỏi những ham muốn tầm thường dung tục -> dù không muốn nhưng hồn TB vawnx phải làm những điều ngang trái, trái hẳn với lương tâm của mình để thoả mãn những đòi hỏi của thân xác
(những dẫn chứng cụ thể qua lời thoại của xác hàng thịt)
- Nghịch lí đã gây nhiều phiền toái cho TB: mọi người xung quanh không thừa nhận ông, người thân trong gia đình cảm thấy xa lạ (dẫn chứng đoạn đối thoại giữa hồn TB và người thân) họ xa lánh thậm chí ghét bỏ ông -> TB nhận thức được hoàn cảnh của mình, rơi vào hụt hẫng cô đơn, đau buồn
-> TB rơi vào hoàn cảnh trớ trêu, sự tồn tại của ông trở nên vô nghĩa, thậm chí gây nặng nề, bức bối
- Nghệ thuật: rất thành công trong ngôn ngữ nhân vật để thể hiện nội dung. Đồng thời hành động của nhân vật TB cũng góp phần làm sâu sắc hơn tình cảnh của nhân vật.
2. Qua đoạn trích anh (chị) hãy nêu nên quan niệm sống?
- Không thể bên trong mọt đằng bên ngoài một nẻo được -> sự thống nhất giữa nội dung và hình thức
- Ông chỉ đơn giản...ông chẳng cần biết
-> HS phân tích kĩ những lời thoại của TB khi đối thoại với Đế Thích
	5. Củng cố và dặn dò
	- Nhắc lại đơn vị kiến thức cơ bản
	- Chuẩn bị bài Nhìn về vốn văn hoá dân tộc