VỢ CHỒNG A PHỦ
(Tô Hoài)
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Giúp học sinh :
- Hiểu được cuộc sống cơ cực, tối tăm của đồng bào các dân tộc thiểu số vùng cao dưới ách áp bức kìm kẹp của thực dân và chúa đất thống trị; quá trình người dân các dân tộc thiểu số thức tỉnh cách mạng và vùng lên tự giải phóng đời mình, đi theo tiếng gọi của Đảng.
- Nắm được những đóng góp riêng của nhà văn trong nghệ thuật khắc hoạ tính cách các nhân vật, sự tinh tế trong diễn tả đời sống nội tâm; Sở trường của nhà văn trong quan sát những nét lạ về phong tục, tập quán và cá tính người Mông; Nghệ thuật trần thuật linh hoạt, lời văn tinh tế, mang màu sắc dân tộc và giàu chất thơ.
B- CHUẨN BỊ
1. Phương tiện dạy học: SGK, GA, Phiếu học tập .
2. Thiết bị: tranh chân dung Tô Hoài
3 . Phương pháp : thuyết trình, trao đổi thảo luận, vấn đáp
Ngµy so¹n : Ngµy d¹y : TiÕt : vî chång a phñ (T« Hoµi) A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh : - HiÓu ®îc cuéc sèng c¬ cùc, tèi t¨m cña ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè vïng cao díi ¸ch ¸p bøc k×m kÑp cña thùc d©n vµ chóa ®Êt thèng trÞ; qu¸ tr×nh ngêi d©n c¸c d©n téc thiÓu sè thøc tØnh c¸ch m¹ng vµ vïng lªn tù gi¶i phãng ®êi m×nh, ®i theo tiÕng gäi cña §¶ng. - N¾m ®îc nh÷ng ®ãng gãp riªng cña nhµ v¨n trong nghÖ thuËt kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch c¸c nh©n vËt, sù tinh tÕ trong diÔn t¶ ®êi sèng néi t©m; Së trêng cña nhµ v¨n trong quan s¸t nh÷ng nÐt l¹ vÒ phong tôc, tËp qu¸n vµ c¸ tÝnh ngêi M«ng; NghÖ thuËt trÇn thuËt linh ho¹t, lêi v¨n tinh tÕ, mang mµu s¾c d©n téc vµ giµu chÊt th¬. B- chuÈn bÞ 1. Phương tiện dạy học: SGK, GA, Phiếu học tập ... 2. ThiÕt bÞ: tranh ch©n dung T« Hoµi 3 . Ph¬ng ph¸p : thuyÕt tr×nh, trao ®æi th¶o luËn, vÊn ®¸p C- tiÕn tr×nh lªn líp 1. Ổn định líp 2. Kiểm tra bµi cò: 3. Bµi mới: *Lêi giíi thiÖu bµi míi T« Hoµi thuéc thÕ hÖ nhµ v¨n cÇm bót tõ tríc C¸ch m¹ng N¨m 1952, «ng ®i cïng bé ®éi vµo gi¶i phãng T©y B¾c. Víi thÕ m¹nh cña mét nhµ v¨n phong tôc, T« Hoµi ®· nhanh chãng n¾m b¾t ®îc hiÖn thùc cuéc sèng ®ång bµo c¸c d©n téc: Th¸i, Mêng, H'm«ng vµ «ng ®· viÕt liÒn mét h¬i 3 t¸c phÈm gép l¹i thµnh tËp "TruyÖn T©y B¾c" dµy dÆn trong ®ã tiªu biÓu nhÊt lµ Vî chång A Phñ. Ho¹t ®éng cña gv & hs Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: Tæ chøc t×m hiÓu chung 1. HS ®äc phÇn TiÓu dÉn, dùa vµo nh÷ng hiÓu biÕt cña b¶n th©n ®Ó tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ: - Cuéc ®êi, sù nghiÖp v¨n häc vµ phong c¸ch s¸ng t¸c cña T« Hoµi. - XuÊt xø truyÖn Vî chång A Phñ cña T« Hoµi. I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ - T« Hoµi tªn khai sinh lµ NguyÔn Sen. ¤ng sinh n¨m 1920. - Quª qu¸n: Kim bµi- Thanh Oai- Hµ §«ng (Nay lµ Hµ Néi) - T« Hoµi viÕt v¨n tõ tríc c¸ch m¹ng, næi tiÕng víi truyÖn ®ång tho¹i “DÕ mÌn phiªu lu kÝ .- T« Hoµi lµ mét nhµ v¨n lín s¸ng t¸c nhiÒu thÓ lo¹i nh: truyÖn ng¾n, tiÓu thuyÕt, kÝ, tù truyÖn, tiÓu luËn víi mét sè lîng lín (gÇn 200 ®Çu s¸ch) ®¹t kØ lôc trong nÒn v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i. - N¨m 1996, T« Hoµi ®îc nhµ níc tÆng gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt. * Mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu cña T« Hoµi nh: DÕ mÌn phiªu lu kÝ (1941), O chuét (1942), Nhµ nghÌo (1944), TruyÖn T©y B¾c (1953), MiÒn T©y (1967), 2. T¸c phÈm - Vî chång A Phñ (1952) in trong tËp truyÖn T©y B¾c. - TËp truyÖn ®îc tÆng gi¶i nhÊt- gi¶i thëng Héi v¨n nghÖ ViÖt Nam 1954- 1955 Ho¹t ®éng 2: §äc hiÓu VB Gäi hs tãm t¾t v¨n b¶n II. §äc hiÓu v¨n b¶n 1. §äc 2. Chó gi¶i 3. T×m hiÓu v¨n b¶n GV: Em h·y ®äc ®o¹n ®Çu v¨n b¶n, nhËn xÐt c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt MÞ, c¶nh ngé cña MÞ, nh÷ng ®µy ®äa tñi cùc khi MÞ bÞ b¾t lµm con d©u g¹t nî cho nhµ Thèng lÝ P¸ Tra. HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu tù do. GV ®Þnh híng, nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý kiÕn ®óng vµ ®iÒu chØnh nh÷ng ý kiÕn cha chÝnh x¸c. 3.1. Nh©n vËt MÞ a MÞ qua c¸ch giíi thiÖu cña t¸c gi¶ - TrÎ trung, xinh ®Ñp - Tµi hoa - CÇn cï lao ®éng - HiÕu th¶o => MÞ trë thµnh niÒm m¬ íc cña nhiÒu chµng trai b Sè phËn - MÞ bÞ b¾t vÒ lµm d©u g¹t nî -> thùc chÊt lµ t«i tí n« lÖ - BÞ bãc lét tµn nhÉn vÒ søc lao ®éng: sèng l©u trong c¸i khæ MÞ còng ®· quen råi", "MÞ tëng m×nh còng lµ con tr©u, m×nh còng lµ con ngùa", ( thËm chÝ khæ h¬n c¶ con tr©u, con ngùa) MÞ chØ "cói mÆt, kh«ng nghÜ ngîi", chØ "nhí ®i nhí l¹i nh÷ng viÖc gièng nhau". - BÞ chµ ®¹p vÒ thÓ x¸c -Ngêi ®µn bµ Êy bÞ cÇm tï trong ngôc thÊt tinh thÇn, n¬i lui vµo lui ra chØ lµ "mét c¨n buång kÝn mÝt chØ cã mét chiÕc cöa sæ, mét lç vu«ng b»ng bµn tay" §· bao n¨m råi, ngêi ®µn bµ Êy ch¼ng biÕt ®Õn mïa xu©n, ch¼ng ®i ch¬i tÕt MÞ kh«ng nãi, chØ "lïi lòi nh con rïa nu«i trong xã cöa" -> MÞ kh«ng cßn ý thøc ®îc vÒ thêi gian, tuæi t¸c vµ cuéc sèng. MÞ sèng nh mét cç m¸y, mét thãi quen v« thøc. MÞ v« c¶m, kh«ng t×nh yªu, kh«ng kh¸t väng, thËm chÝ kh«ng cßn biÕt ®Õn khæ ®au. => §iÒu ®ã cã søc ¸m ¶nh ®èi víi ®éc gi¶, gieo vµo lßng ngêi nh÷ng xãt th¬ng. GV tæ chøc cho HS t×m nh÷ng chi tiÕt cho thÊy søc sèng tiÒm Èn trong MÞ vµ nhËn xÐt. Nªu kh¸i niÖm søc sèng tiÒm tµng? GV gîi ý: H×nh ¶nh mét c« MÞ khi cßn ë nhµ? Ph¶n øng cña MÞ khi vÒ nhµ Thèng lÝ? - HS lµm viÖc c¸ nh©n vµ ph¸t biÓu ý kiÕn. c Søc sèng tiÒm tµng cña nh©n vËt MÞ: * Kh¸i niÖm : søc sèng tiÒm Èn , khi gÆp ®iÒu kiÖn thuËn lîi nã sÏ bïng lªn thµnh ngän löa m·nh liÖt * BiÓu hiÖn : - BÞ b¾t vÒ nhµ Thèng lÝ, MÞ ®Þnh tù tö. MÞ t×m ®Õn c¸i chÕt chÝnh lµ c¸ch ph¶n kh¸ng duy nhÊt cña mét con ngêi cã søc sèng tiÒm tµng mµ kh«ng thÓ lµm kh¸c trong hoµn c¶nh Êy. "MÊy th¸ng rßng ®ªm nµo MÞ còng khãc", MÞ trèn vÒ nhµ cÇm theo mét n¾m l¸ ngãn. ChÝnh kh¸t väng ®îc sèng mét cuéc sèng ®óng nghÜa cña nã khiÕn MÞ kh«ng muèn chÊp nhËn cuéc sèng bÞ chµ ®¹p, cuéc sèng lÇm than, tñi cùc, bÞ ®èi xö bÊt c«ng nh mét con vËt. GV tæ chøc cho HS ph¸t biÓu c¶m nhËn vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn sù håi sinh cña MÞ, ®Æc biÖt lµ tiÕng s¸o vµ diÔn biÕn t©m tr¹ng MÞ trong ®ªm t×nh mïa xu©n. HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu tù do. GV ®Þnh híng, nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý kiÕn ®óng vµ ®iÒu chØnh nh÷ng ý kiÕn cha chÝnh x¸c. "MÞ nghe tiÕng s¸o väng l¹i, thiÕt tha, båi håi. MÞ ngåi nhÈm thÇm bµi h¸t cña ngêi ®ang thæi". "Ngµy tríc, MÞ thæi s¸o giái MÞ uèn chiÕc l¸ trªn m«i, thæi l¸ còng hay nh thæi s¸o. Cã biÕt bao nhiªu ngêi mª, ngµy ®ªm ®· thæi s¸o ®i theo MÞ hÕt nói nµy sang nói kh¸c". "TiÕng s¸o gäi b¹n cø thiÕt tha, båi håi", "ngoµi ®Çu nói lÊp lã ®· cã tiÕng ai thæi s¸o", "tai MÞ v¼ng tiÕng s¸o gäi b¹n ®Çu lµng", "mµ tiÕng s¸o gäi b¹n yªu vÉn löng l¬ bay ngoµi ®êng", "MÞ vÉn nghe tiÕng s¸o ®a MÞ ®i theo nh÷ng cuéc ch¬i, nh÷ng ®¸m ch¬i", "trong ®Çu MÞ rËp rên tiÕng s¸o", - Sù trçi dËy lßng ham sèng vµ kh¸t väng h¹nh phóc cña nh©n vËt MÞ: + Nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn sù håi sinh cña MÞ: / Khung c¶nh Hång Ngµi ¨n tÕt : "Nh÷ng chiÕc v¸y hoa ®· ®em ph¬i trªn mám ®¸, xße nh con bím sÆc sì, hoa thuèc phiÖn võa në tr¾ng l¹i ®æi ra mµu ®á hau, ®á thËm råi sang mµu tÝm man m¸c". "§¸m trÎ ®îi tÕt ch¬i quay cêi Çm trªn s©n ch¬i tríc nhµ" còng cã nh÷ng t¸c ®éng nhÊt ®Þnh ®Õn t©m lÝ cña MÞ. / Rîu lµ chÊt xóc t¸c trùc tiÕp ®Ó t©m hån yªu ®êi, kh¸t sèng cña MÞ trçi dËy. "MÞ ®· lÊy hò rîu uèng õng ùc tõng b¸t mét". MÞ võa nh uèng cho h¶ giËn võa nh uèng hËn, nuèt hËn. H¬i men ®· d×u t©m hån MÞ theo tiÕng s¸o. / Trong ®o¹n diÔn t¶ t©m tr¹ng håi sinh cña MÞ, tiÕng s¸o cã mét vai trß ®Æc biÖt quan träng. => T« Hoµi ®· miªu t¶ tiÕng s¸o nh mét dông ý nghÖ thuËt ®Ó lay tØnh t©m hån MÞ. TiÕng s¸o lµ biÓu tîng cña kh¸t väng t×nh yªu tù do, ®· theo s¸t diÔn biÕn t©m tr¹ng MÞ, lµ ngän giã thæi bïng lªn ®èng löa tëng ®· nguéi t¾t. Tho¹t tiªn, tiÕng s¸o cßn "lÊp lã", "löng l¬" ®Çu nói, ngoµi ®êng. Sau ®ã, tiÕng s¸o ®· th©m nhËp vµo thÕ giíi néi t©m cña MÞ vµ cuèi cïng tiÕng s¸o trë thµnh lêi mêi gäi tha thiÕt ®Ó råi t©m hån MÞ bay theo tiÕng s¸o. + DiÔn biÕn t©m tr¹ng MÞ trong ®ªm t×nh mïa xu©n: / DÊu hiÖu ®Çu tiªn cña viÖc sèng l¹i ®ã lµ MÞ nhí l¹i qu¸ khø, nhí vÒ h¹nh phóc ng¾n ngñi trong cuéc ®êi tuæi trÎ cña m×nh vµ niÒm ham sèng trë l¹i "MÞ thÊy ph¬i phíi trë l¹i, lßng ®ét nhiªn vui síng nh nh÷ng ®ªm tÕt ngµy tríc". "MÞ cßn trÎ l¾m. MÞ vÉn cßn trÎ l¾m. MÞ muèn ®i ch¬i". / Suy nghÜ : "nÕu cã n¾m l¸ ngãn t rong tay MÞ sÏ ¨n cho chÕt". MÞ ®· ý thøc ®îc t×nh c¶nh ®au xãt cña m×nh. - Hµnh ®éng: + "lÊy èng mì s¾n mét miÕng bá thªm vµo ®Üa dÇu". MÞ muèn th¾p lªn ¸nh s¸ng cho c¨n phßng bÊy l©u chØ lµ bãng tèi. MÞ muèn th¾p lªn ¸nh s¸ng cho cuéc ®êi t¨m tèi cña m×nh. + "quÊn tãc l¹i, víi tay lÊy c¸i v¸y hoa v¾t ë phÝa trong v¸ch". - MÞ quªn h¼n sù cã mÆt cña A Sö, quªn h¼n m×nh ®ang bÞ trãi, tiÕng s¸o vÉn d×u t©m hån MÞ "®i theo nh÷ng cuéc ch¬i, nh÷ng ®¸m ch¬i". => T« Hoµi ®· ®Æt sù håi sinh cña MÞ vµo t×nh huèng bi kÞch: kh¸t väng m·nh liÖt- hiÖn thùc phò phµng khiÕn cho søc sèng ë MÞ cµng thªm phÇn d÷ déi. Qua ®©y, nhµ v¨n muèn ph¸t biÓu mét t tëng: søc sèng cña con ngêi cho dï bÞ giÉm ®¹p. bÞ trãi chÆt vÉn kh«ng thÓ chÕt mµ lu«n lu«n ©m Ø, chØ gÆp dÞp lµ bïng lªn. GV tæ chøc cho HS ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng MÞ tríc c¶nh A Phñ bÞ trãi. GV gîi ý: lóc ®Çu? Khi nh×n thÊy dßng níc m¾t cña A Phñ? Hµnh ®éng c¾t d©y trãi cña MÞ? HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu tù do. GV ®Þnh híng, nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý kiÕn ®óng vµ ®iÒu chØnh nh÷ng ý kiÕn cha chÝnh x¸c. - Suy nghÜ vµ hµnh ®éng cña MÞ tríc c¶nh A Phñ bÞ trãi + Tríc c¶nh A Phñ bÞ trãi, ban ®Çu MÞ hoµn toµn v« c¶m: "MÞ vÉn th¶n nhiªn thæi löa h¬ tay". + ThÕ råi, "MÞ lÐ m¾t tr«ng sang thÊy mét dßng níc m¾t lÊp l¸nh bß xuèng hai hám m¸ ®· x¸m ®en l¹i cña A Phñ". Giät níc m¾t tuyÖt väng cña A Phñ ®· gióp MÞ nhí l¹i m×nh, nhËn ra m×nh, xãt xa cho m×nh. Th¬ng ngêi vµ th¬ng m×nh ®ång thêi nhËn ra tÊt c¶ sù tµn ¸c cña nhµ Thèng lÝ, tÊt c¶ ®· khiÕn cho hµnh ®éng cña MÞ mang tÝnh tÊt yÕu. + TÊt nhiªn, MÞ còng rÊt lo l¾ng, ho¶ng sî. MÞ sî m×nh bÞ trãi thay vµo c¸i cäc Êy, "ph¶i chÕt trªn c¸i cäc Êy". Khi ®· ch¹y theo A Phñ, c¸i ý nghÜ Êy vÉn cßn ®uæi theo MÞ: "ë ®©y th× chÕt mÊt". Nçi lo l¾ng cña MÞ còng lµ mét khÝa c¹nh cña lßng ham sèng, nã ®· tiÕp thªm cho MÞ søc m¹nh vïng tho¸t khái sè phËn m×nh. Qua tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®· t×m hiÓu, HS rót ra nhËn xÐt tæng qu¸t vÒ nh©n vËt MÞ HS ph¸t biÓu tù do. GV nhËn xÐt, ®Þnh híng vµo mét sè ý chÝnh e) Tãm l¹i MÞ lµ c« g¸i trÎ ®Ñp, bÞ ®Èy vµo t×nh c¶nh bi ®¸t, triÒn miªn trong kiÕp sèng n« lÖ, MÞ dÇn dÇn bÞ tª liÖt. Nhng trong MÞ vÉn tiÒm tµng søc sèng. Søc sèng Êy ®· trçi dËy, cho MÞ søc m¹nh dÉn tíi hµnh ®éng quyÕt liÖt, t¸o b¹o. §iÒu ®ã cho thÊy MÞ lµ c« g¸i cã ®êi sèng néi t©m ©m thÇm mµ m¹nh mÏ. Nhµ v¨n ®· dông c«ng miªu t¶ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt MÞ. Qua ®ã ®Ó thÓ hiÖn t tëng nh©n ®¹o s©u s¾c, lín lao. GV tæ chøc cho HS t×m hiÓu vÒ nh©n vËt A Phñ (sù xuÊt hiÖn, th©n phËn, tÝnh c¸ch,). HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu tù do. GV ®Þnh híng, nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý kiÕn ®óng vµ ®iÒu chØnh nh÷ng ý kiÕn cha chÝnh x¸c. 3.2 Nh©n vËt A Phñ a)A Phñ qua lêi giíi thiÖu cña t¸c gi¶ + Cha , mÑ, anh chÞ em chÕt c¶ trong trËn dÞch ®Ëu mïa. + A Phñ lµ mét thanh niªn nghÌo. + TÝnh c¸ch: ham chuéng tù do, søc sèng m¹nh mÏ, mét tµi n¨ng lao ®éng ®¸ng quý: "biÕt ®óc lìi cµy, ®ôc cuèc, cµy giái vµ ®i s¨n bß tãt rÊt b¹o". => A Phñ lµ ®øa con cña nói rõng, tù do, hån nhiªn, chÊt ph¸c, niÒm m¬ íc cña c¸c c« g¸i HS ph¸t biÓu c¶m nhËn vÒ c¶nh xö kiÖn A Phñ qu¸i ®¶n, l¹ lïng trong t¸c phÈm. HS ph¸t biÓu tù do. GV nhËn xÐt, ®Þnh híng vµo mét sè ý chÝnh b. Sè phËn - Nguyªn nh©n Do APhñ ®¸nh A Sö con quan -Cuéc xö kiÖn +§Þa ®iÓm : t¹i nhµ thèng lÝ P¸ Tra + Thµnh phÇn : ®«ng ®ñ, n»m dµi hót thuèc phiÖn + Nh©n chøng : trë thµnh tay sai ®Ó ®¸nh ®Ëp, chöi bíi A Phñ, hót thuèc phiÖn + Quan tßa ®ång thêi lµ nguyªn c¸o + BÞ c¸o : qu× im nh tîng ®¸ chÞu ®ßn + DiÔn biÕn / Kh«ng khÝ hçn lo¹n : "Ngêi th× ®¸nh, ngêi th× quú l¹y, kÓ lÓ, chöi bíi. Xong mét lît ®¸nh, kÓ, chöi, l¹i hót. Cø thÕ tõ tra ®Õn hÕt ®ªm". / B¶n ¸n : A Phñ chÞu mét b¶n ¸n v« lÝ , nÆnh nÒ: 100 ®ång b¹c tr¾ng => A Phñ trë thµnh ... ... Ngµy so¹n : Ngµy d¹y : TiÕt : «n tËp phÇn v¨n häc A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh - Tæng kÕt, «n tËp mét c¸ch cã hÖ thèng nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ v¨n häc ViÖt Nam (truyÖn vµ kÞch tõ c¸ch m¹ng th¸ng 8 -1945 ®Õn cuèi thÕ kû XX) vµ v¨n häc níc ngoµi ®· häc trong SGK ng÷ v¨n líp 12 tËp II ; vËn dông mét c¸ch linh ho¹t vµ s¸ng t¹o nh÷ng kiÕn thøc ®ã. - RÌn n¨ng lùc ph©n tÝch v¨n häc theo tõng cÊp ®é : t¸c phÈm, h×nh tîng, ng«n ng÷ v¨n häc .... B- chuÈn bÞ 1. Phương tiện dạy học: SGK, GA ... 2. ThiÕt bÞ: 3.Ph¬ng ph¸p : «n luyÖn, trao ®æi th¶o luËn, vÊn ®¸p C- tiÕn tr×nh lªn líp 1. Ổn định líp 2. Kiểm tra bµi cò: kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh 3. Bµi míi Ho¹t ®éng cña gv & hs Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: Tæ chøc «n tËp v¨n häc ViÖt Nam I. ¤n tËp v¨n häc viÖt nam 1. Nh÷ng ph¸t hiÖn kh¸c nhau vÒ sè phËn vµ c¶nh ngé cña ngêi d©n lao ®éng trong c¸c t¸c phÈm Vî nhÆt (Kim L©n) vµ Vî chång A Phñ (T« Hoµi). Ph©n tÝch nÐt ®Æc s¾c trong t tëng nh©n ®¹o cña mçi t¸c phÈm. (GV híng dÉn HS lËp b¶ng so s¸nh. HS ph¸t biÓu tõng khÝa c¹nh. GV nhËn xÐt vµ hoµn chØnh b¶ng so s¸nh) 1. Vî nhÆt (Kim L©n) vµ Vî chång A Phñ (T« Hoµi) Vî nhÆt Vî chång A Phñ Sè phËn vµ c¶nh ngé cña con ngêi T×nh c¶nh thª th¶m cña ngêi d©n lao ®éng trong n¹n ®ãi n¨m 1945. Sè phËn bi th¶m cña ngêi d©n miÒn nói T©y B¾c díi ¸ch ¸p bøc, bãc lét cña bän phong kiÕn tríc c¸ch m¹ng. T tëng nh©n ®¹o cña t¸c phÈm Ngîi ca t×nh ngêi cao ®Ñp, kh¸t väng sèng vµ hi väng vµo mét t¬ng lai t¬i s¸ng. Ngîi ca søc sèng tiÒm tµng cña con ngêi vµ con ®êng hä tù gi¶i phãng, ®i theo c¸ch m¹ng. 2. C¸c t¸c phÈm Rõng xµ nu cña NguyÔn Trung Thµnh, Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh cña NguyÔn Thi ®Òu viÕt vÒ chñ nghÜa anh hïng c¸ch m¹ng. H·y so s¸nh ®Ó lµm râ nh÷ng kh¸m ph¸, s¸ng t¹o riªng cña tõng t¸c phÈm trong viÖc thÓ hiÖn chñ ®Ò chung ®ã. (GV híng dÉn HS so s¸nh trªn mét sè ph¬ng diÖn. HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu ý kiÕn) 2. Rõng xµ nu cña NguyÔn Trung Thµnh, Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh cña NguyÔn Thi CÇn so s¸nh trªn mét sè ph¬ng diÖn tËp trung thÓ hiÖn chñ nghÜa anh hïng c¸ch m¹ng: - Lßng yªu níc, c¨m thï giÆc. - Tinh thÇn chiÕn ®Êu kiªn cêng, bÊt khuÊt chèng kÎ thï x©m lîc. - §êi sèng t©m hån, t×nh c¶m cao ®Ñp. - Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt thÓ hiÖn: nghÖ thuËt kÓ chuyÖn, nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt, nghÖ thuËt x©y dùng h×nh tîng vµ nh÷ng chi tiÕt nghÖ thuËt giµu ý nghÜa,... 3. Quan niÖm nghÖ thuËt cña NguyÔn Minh Ch©u ®îc göi g¾m qua truyÖn ng¾n ChiÕc thuyÒn ngoµi xa? (GV gîi cho HS nhí l¹i bµi häc. HS suy nghÜ vµ ph¸t biÓu). 3. ChiÕc thuyÒn ngoµi xa cña NguyÔn Minh Ch©u Quan niÖm nghÖ thuËt cña NguyÔn Minh Ch©u ®îc göi g¾m qua truyÖn ng¾n ChiÕc thuyÒn ngoµi xa rÊt phong phó vµ s©u s¾c: - Cuéc sèng cã nh÷ng nghÞch lÝ mµ con ngêi buéc ph¶i chÊp nhËn, "sèng chung" víi nã. - Muèn con ngêi tho¸t ra khái c¶nh ®au khæ, t¨m tèi, man rî cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p thiÕt thùc chø kh«ng ph¶i chØ lµ thiÖn chÝ hoÆc c¸c lÝ thuyÕt ®Ñp ®Ï nhng xa rêi thùc tiÔn. - Nhan ®Ò ChiÕc thuyÒn ngoµi xa gièng nh mét gîi ý vÒ kho¶ng c¸ch, vÒ cù li nh×n ng¾m ®êi sèng mµ ngêi nghÖ sÜ cÇn coi träng. Khi quan s¸t tõ "ngoµi xa", ngêi nghÖ sÜ sÏ kh«ng thÓ thÊy hÕt nh÷ng m¶ng tèi, nh÷ng gãc khuÊt. Chñ nghÜa nh©n ®¹o trong nghÖ thuËt kh«ng thÓ xa l¹ víi sè phËn cô thÓ cña con ngêi. NghÖ thuËt mµ kh«ng v× cuéc sèng con ngêi th× nghÖ thuËt pháng cã Ých g×. Ngêi nghÖ sÜ khi thùc sù sèng víi cuéc sèng, thùc sù hiÓu con ngêi th× míi cã nh÷ng s¸ng t¹o nghÖ thuËt cã gi¸ trÞ ®Ých thùc gãp phÇn c¶i t¹o cuéc sèng. 4. Ph©n tÝch ®o¹n trÝch vë kÞch Hån Tr¬ng Ba, da hµng thÞt cña Lu Quang Vò ®Ó lµm râ sù chiÕn th¾ng cña l¬ng t©m, ®¹o ®øc ®èi víi b¶n n¨ng cña con ngêi. (GV ®Þnh híng cho HS nh÷ng ý chÝnh cÇn ph©n tÝch vµ giao viÖc cho c¸c nhãm, mçi nhãm chuÈn bÞ mét ý- ®¹i diÖn nhãm ph©n tÝch. GV nhËn xÐt, kh¾c s©u nh÷ng ý c¬ b¶n). 4. §o¹n trÝch vë kÞch Hån Tr¬ng Ba, da hµng thÞt cña Lu Quang Vò CÇn tËp trung ph©n tÝch nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n sau: 1) Ph©n tÝch hoµn c¶nh trí trªu cña Hån Tr¬ng Ba qua ®éc tho¹i néi t©m, ®èi tho¹i víi c¸c nh©n vËt ®Æc biÖt lµ ®èi tho¹i víi x¸c anh hµng thÞt. - Tr¬ng Ba b©y giê kh«ng cßn lµ Tr¬ng Ba ngµy tríc. - Tr¬ng Ba b©y giê vông vÒ, th« lç, phò phµng. - Mäi ngêi xãt xa tríc t×nh c¶nh cña Tr¬ng Ba, x¸c anh hµng thÞt cêi nh¹o Tr¬ng Ba, b¶n th©n Tr¬ng Ba v« cïng ®au khæ, d»n vÆt. 2) Ph©n tÝch th¸i ®é, t©m tr¹ng cña Hån Tr¬ng Ba trong cuéc ®èi tho¹i víi §Õ ThÝch vµ quyÕt ®Þnh cuèi cïng cña Hån Tr¬ng Ba ®Ó rót ra chñ ®Ò, ý nghÜa t tëng cña ®o¹n trÝch nãi riªng vµ vë kÞch nãi chung. - Cuéc ®èi tho¹i víi §Õ ThÝch, ®Æc biÖt lêi tho¹i mang ý nghÜa t tëng cña t¸c phÈm. - C¸i chÕt cña cu TÞ vµ nh÷ng h×nh dung cña Hån Tr¬ng Ba khi Hån nhËp vµo x¸c cu TÞ. - QuyÕt ®Þnh cuèi cïng cña Hån Tr¬ng Ba: xin cho cu TÞ sèng vµ m×nh chÕt h¼n- ý nghÜ nh©n v¨n cña quyÕt ®Þnh Êy. 3) Tæng hîp nh÷ng ®iÒu ®· ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chiÒu s©u triÕt lÝ vµ ý nghÜa t tëng cña vë kÞch: sù chiÕn th¾ng cña l¬ng t©m, ®¹o ®øc ®èi víi b¶n n¨ng cña con ngêi. Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc «n tËp v¨n häc Níc ngoµi 1. ý nghÜa t tëng vµ ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n Sè phËn con ngêi cña S«-l«-khèp. (GV yªu cÇu HS xem l¹i phÇn tæng kÕt bµi Sè phËn con ngêi, trªn c¬ së ®ã ®Ó ph¸t biÓu thµnh 2 ý lín. HS lµm viÖc c¸ nh©n vµ ph¸t biÓu) II. ¤n tËp v¨n häc Níc ngoµi 1. Sè phËn con ngêi cña S«-l«-khèp - ý nghÜa t tëng: Sè phËn con ngêi cña S«-l«-khèp ®· khiÕn ta suy nghÜ nhiÒu h¬n ®Õn sè phËn cña tõng con ngêi cô thÓ sau chiÕn tranh. T¸c phÈm ®· kh¼ng ®Þnh mét c¸ch viÕt míi vÒ chiÕn tranh: kh«ng nÐ tr¸nh mÊt m¸t, kh«ng say víi chiÕn th¾ng mµ biÕt c¶m nhËn chia sÎ nh÷ng ®au khæ tét cïng cña con ngêi sau chiÕn tranh. Tõ ®ã mµ tin yªu h¬n ®èi víi con ngêi. Sè phËn con ngêi kh¼ng ®Þnh søc m¹nh cña lßng nh©n ¸i, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, nghÞ lùc con ngêi. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã sÏ n©ng ®ì con ngêi vît lªn sè phËn. - §Æc s¾c nghÖ thuËt: Sè phËn con ngêi cã søc rung c¶m v« h¹n cña chÊt tr÷ t×nh s©u l¾ng. Nhµ v¨n ®· s¸ng t¹o ra h×nh thøc tù sù ®éc ®¸o, sù xen kÏ nhÞp nhµng giäng ®iÖu cña ngêi kÓ chuyÖn (t¸c gi¶ vµ nh©n vËt chÝnh). Sù hoµ quyÖn chÆt chÏ chÊt tr÷ t×nh cña t¸c gi¶ vµ chÊt tr÷ t×nh cña nh©n vËt ®· më réng, t¨ng cêng ®Õn tèi ®a c¶m xóc nghÜ suy vµ nh÷ng liªn tëng phong phó cho ngêi ®äc. 2. Trong truyÖn ng¾n Thuèc, Lç TÊn phª ph¸n c¨n bÖnh g× cña ngêi Trung Quèc ®Çu thÕ kØ XX? §Æc s¾c nghÖ thuËt cña t¸c phÈm? (GV yªu cÇu HS xem l¹i phÇn tæng kÕt bµi Thuèc, trªn c¬ së ®ã ®Ó ph¸t biÓu thµnh 2 ý lín. HS lµm viÖc c¸ nh©n vµ ph¸t biÓu) 2. TruyÖn ng¾n Thuèc cña Lç TÊn - Lç TÊn phª ph¸n nh÷ng c¨n bÖnh cña ngêi Trung Quèc ®Çu thÕ kØ XX: + BÖnh u mª l¹c hËu cña ngêi d©n. + BÖnh xa rêi quÇn chóng cña nh÷ng ngêi c¸ch m¹ng tiªn phong. - §Æc s¾c nghÖ thuËt cña t¸c phÈm: + Cèt truyÖn ®¬n gi¶n nhng hµm sóc. + C¸c chi tiÕt, h×nh ¶nh ®Òu giµu ý nghÜa tîng trùng. §Æc biÖt lµ h×nh ¶nh chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u, h×nh ¶nh con ®êng, h×nh ¶nh vßng hoa trªn mé H¹ Du,... + Kh«ng gian, thêi gian cña truyÖn lµ mét tÝn hiÖu nghÖ thuËt cã ý nghÜa . 3. ý nghÜa biÓu tîng trong ®o¹n trÝch ¤ng giµ vµ biÓn c¶ cña Hª-ming-uª? (GV yªu cÇu HS xem l¹i bµi ¤ng giµ vµ biÓn c¶, trªn c¬ së ®ã ®Ó th¶o luËn. HS lµm viÖc c¸ nh©n vµ ph¸t biÓu, th¶o luËn) 3. §o¹n trÝch ¤ng giµ vµ biÓn c¶ cña Hª-minh-uª ý nghÜa biÓu tîng trong ®o¹n trÝch ¤ng giµ vµ biÓn c¶ cña Hª-ming-uª - ¤ng l·o vµ con c¸ kiÕm. Hai h×nh tîng mang mét vÎ ®Ñp song song t¬ng ®ång trong mét t×nh huèng c¨ng th¼ng ®èi lËp. - ¤ng l·o tîng trng cho vÎ ®Ñp cña con ngêi trong viÖc theo ®uæi íc m¬ gi¶n dÞ nhng rÊt to lín cña ®êi m×nh. - Con c¸ kiÕm lµ ®¹i diÖn cho tÝnh chÊt kiªu hïng vÜ ®¹i cña tù nhiªn. - Trong mèi quan hÖ phøc t¹p cña thiªn nhiªn víi con ngêi kh«ng ph¶i lóc nµo thiªn nhiªn còng lµ kÎ thï. Con ngêi vµ thiªn nhiªn cã thÓ võa lµ b¹n võa lµ ®èi thñ. Con c¸ kiÕm lµ biÓu tîng cña íc m¬ võa b×nh thêng gi¶n dÞ nhng ®ång thêi còng rÊt kh¸c thêng, cao c¶ mµ con ngêi Ýt nhÊt tõng theo ®uæi mét lÇn trong ®êi. 4. Cñng cè:- hÖ thèng hãa kiÕn thøc v¨n häc ViÖt nam líp 12 - hÖ thèng hãa kiÕn thøc v¨n häc níc ngoµi líp 12 5.DÆn dß : - ChuÈn bÞ kiÓm tra cuèi n¨m * Rót kinh nghiÖm sau khi d¹y: ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngµy so¹n : Ngµy d¹y : TiÕt : Bµi kiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m A. Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp HS: - N¾m v÷ng néi dung c¬ b¶n cña c¶ ba phÇn: V¨n, TiÕng ViÖt, Lµm v¨n trong SGK Ng÷ v¨n 12, chñ yÕu ë tËp hai. - BiÕt c¸ch vËn dông nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng Ng÷ v¨n ®· häc mét c¸ch tæng hîp, toµn diÖn ®Ó ®¹t kÕt qu¶ tèt theo h×nh thøc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ míi. B- chuÈn bÞ 1. Phương tiện dạy học: SGK, GA, bµi lµm häc sinh 2. ThiÕt bÞ: 3. Ph¬ng ph¸p : kiÓm tra tËp trung, tù luËn C- tiÕn tr×nh lªn líp 1. Ổn định líp 2. Kiểm tra bµi cò: kh«ng 3. Bµi mới: §Ò bµi (®Ò chung ) 4. cñng cè: nhËn xÐt buæi kiÓm tra 5. DÆn dß: «n tËp chuÈn bÞ thi tèt nghiÖp * Rót kinh nghiÖm sau khi d¹y: ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngµy so¹n : Ngµy d¹y : TiÕt : Tr¶ bµi kiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh - Ph¸t hiÖn vµ bæ sung nh÷ng mÆt cßn yÕu vÒ kiÕn thøc vµ kü n¨ng. - Rót ®îc kinh nghiÖm bæ Ých ®Ó chuÈn bÞ tèt cho kú thi tèt nghiÖp THPT. B- chuÈn bÞ 1. Phương tiện dạy học: SGK, GA, bµi lµm häc sinh... 2. ThiÕt bÞ: 3. Ph¬ng ph¸p : trao ®æi th¶o luËn C- tiÕn tr×nh lªn líp 1. Ổn định líp 2. Kiểm tra bµi cò: kh«ng 3. Bµi mới: a. Bíc 1: Híng dÉn HS t×m hiÓu ®Ò, lËp dµn ý -Ghi ®Ò lªn b¶ng. §Ò Bµi: Híng dÉn HS thùc hµnh ph©n tÝch ®Ò, lËp dµn ý dùa theo ®¸p ¸n ®· so¹n ë tiÕt lµm bµi kiÓm tra b. Bíc 2: NhËn xÐt chÊt lîng bµi lµm vµ tr¶ bµi. - ¦u ®iÓm : - Nhîc ®iÓm - §äc bµi tèt lµm mÉu - Hs trao ®æi bµi ®Ó cïng rót kinh nghiÖm - Tr¶ bµi, vµo sæ ®iÓm - Thèng kª ®iÓm Líp Giái Kh¸ TB YÕu KÐm - Nép bµi vÒ v¨n phßng 4. Cñng cè : Rót kinh nghiÖm 5.DÆn dß : hs chuÈn bÞ thi tèt nghiÖp * Rót kinh nghiÖm sau khi d¹y: ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Tài liệu đính kèm: