Giáo án Ngữ văn 12 tiết 69: Chiếc thuyền ngoài xa (Nguyễn Minh Châu)

Tuần 24
Tiết 69	Ngày dạy:16-02-2011
CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA
Nguyễn Minh Châu
I.MỤC TIÊU :
1 Kiến thức:- Hiểu được quan niệm của nhà văn về mối quan hệ giữa cuộc đời và nghệ thuật , về cách nhìn đời và nhìn người trong cuộc sống;
- Thấy được một số nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm và bước đầu nhận diện được một số đặc trưng cơ bản của văn xuôi Việt nam sau năm 1975.
2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng tự nhận thức về cách tiếp cận và thể hiện hiện thực trong tác phẩm, tư duy sáng tạo
- Đọc – hiểu truyện ngắn hiện đại .
3. Thái độ: 
- Giáo dục HS biết nhìn nhận, đánh giá cuộc đời, con người một cách tồn diện và cĩ chiều sâu. 
- Giáo dục HS lịng nhân ái, biết trắc ẩn khi đối diện trước cuộc đời..., biết thấu hiểu rằng: mỗi người trong cõi đời, nhất là người nghệ sĩ, khơng hề đơn giản, sơ lược khi nhìn nhận cuộc sống và con người. 
 II. TRỌNG TÂM:
1. Kiến thức: - Những chiêm nghiệm sâu sắc của nhà văn về cuộc đời và nghệ thuật: phải nhìn nhận cuộc sống và con người một cách đa diện ; nghệ thuật chân chính luôn gắn với cuộc đời, vì cuộc đời.
- Tình huống truyện độc đáo , mang ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống. Điểm nhìn nghệ thuật đa chiều. Lời văn giản dị mà sâu sắc, dư ba.
2. Kĩ năng: Đọc – hiểu truyện ngắn hiện đại .
III. CHUẨN BỊ 
1. GV: Giáo án, SGK,SGV, hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng
2. HS: Đọc sgk và nắm nội dung cơ bản, định hướng tìm hiểu các câu hỏi theo các câu hỏi của giáo viên.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp:
 	kiểm tra sĩ số:
12A2	12B4	 
2. Kiểm tra bài cũ: 
Phân tích nhân vật ChiÕn vµ ViƯt?
*.Nh©n vËt ChiÕn:
- Chiến cĩ những nét giống mẹ: 
- Cĩ tính cách đa dạng:
- Nét khác biệt so với người mẹ:
 * Nhân vật Việt:
- Cĩ nét riêng của cậu con trai mới lớn, tính tình cịn trẻ con, ngây thơ, hiếu động: 
- Vừa là một chiến sĩ dũng cảm, kiên cường:
 “Tao sẽ chờ mày  Mày cĩ bắn tao thi tao cũng bắn được mày  Mày chỉ giỏi giết gia đình tao, cịn đối với tao thì mày là thằng chạy”
=> Kế tục truyền thống gia đình nhưng Việt và Chiến cịn tiến xa hơn, lập nhiều chiến cơng mới hiển hách. ChiÕn vµ ViƯt lµ khĩc s«ng sau nªn ®i xa h¬n trong c¶ dßng s«ng truyỊn thèng.
3. Bài mới:
Vào bài: Nếu trước 1975, Nguyễn Minh Châu là ngịi bút sử thi cĩ thiên hướng trữ tình lãng mạn thì từ đầu thập kỉ 80 đến khi mất, ơng chuyển hẳn sang cảm hứng thế sự với vấn đề đạo đức và triết lí nhân sinh.. Một trong những tác phẩm tiêu biểu là truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa mà hôm nay chúng ta tìm hiểu. 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1:Hướng dẫn học sinh tìm hiểu chung
GV hướng dẫn HS tìm hiểu về tác giả, tác phẩm ở phần tiểu dẫn trong SGK.
-GV: anh (chị) đã biết được gì về nhà văn Nguyễn Minh Châu và sáng tác của ơng, nhất là ở chặng đường 1975?.
-GV: Tác phẩm thuộc giai đoạn nào trong tiến trình lịch sử văn học Việt Nam? Đặc điểm lịch sử và xu hướng nghệ thuật chung của văn học giai đoạn này là gì? (tích hợp với bài Khái quát văn học Việt Nam 1945 - cuối thế kỉ XX).
-Hoạt động 2:GV hướng dẩn HS đọc- hiểu văn bản.
+ Trong những nội dung chuẩn bị cho bài học Chiếc thuyền ngồi xa, GV phải yêu cầu HS chủ động đọc tác phẩm ở nhà (khuyến khích HS tìm đọc tồn văn truyện ngắn), tĩm tắt và xác định bố cục tác phẩm. Để kiểm tra sự chuẩn bị của HS đồng thời giúp các em thâm nhập tác phẩm
- GV gọi một số HS tĩm tắt truyện ngắn và trình bày quan điểm, suy nghĩ của mình về bố cục văn bản tác phẩm.
-GVdẫn dắt và nêu vấn đề: Như đã nĩi ở phần tĩm tắt, phát hiện thứ nhất của người nghệ sĩ nhiếp ảnh tại vùng biển nọ là “một cảnh đắt trời cho”. Anh (chị) hiểu “một cảnh đắt trời cho” ở đây nghĩa là thế nào và vì sao người nghệ sĩ lại đánh giá cái cảnh tượng ấy như vậy ?
- Gợi mở và nêu vấn đề: Cảm nhận của người nghệ sĩ khi được chiêm ngưỡng “bức ảnh nghệ thuật của tạo hĩa“ là thế nào? Vì sao trong lúc cảm nhận vẻ đẹp của bức tranh anh lại nghĩ đến cái đúc kết của một ai đĩ: “bản thân cái đẹp chính là đạo đức”?
-GV chuyển dẫn: Tuy nhiên, ngay khi tâm hồn đang bay bổng trong những xúc cảm thẫm mĩ, đang tận hưởng cái khoảng khắc trong ngần của tâm hồn thì người nghệ sĩ đã kinh ngạc phát hiện ra điều gì tiếp theo ngay sau bức tranh? Vì sao anh lại kinh ngạc đến mức như vậy?
-Gợi mở: Đến đây, qua hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng, Nguyễn Minh Châu muốn người đọc nhận thức điều gì về cuộc đời?
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: (1930-1989)
- Nguyễn Minh Châu là cây bút tiên phong của văn học Việt Nam thời kì đổi mới. Ơng “thuộc trong số những người mở đường tinh anh và tài năng nhất của văn học Việt Nam thời kì đổi mới ” (Nguyên Ngọc). 
- Nếu trước 1975, Nguyễn Minh Châu là ngịi bút sử thi cĩ thiên hướng trữ tình lãng mạn thì từ đầu thập kỉ 80 đến khi mất, ơng chuyển hẳn sang cảm hứng thế sự với vấn đề đạo đức và triết lí nhân sinh.
2) Tác phẩm: 
	Chiếc thuyền ngồi xa tiêu biểu cho xu hướng chung của VHVN thời kì đổi mới: hướng nội, khai thác sâu sắc số phận cá nhân và thân phận con người trong cuộc sống đời thường.
II.Đọc – hiểu văn bản: 
1) Tĩm tắt và xác định bố cục tác phẩm : 
a) Tĩm tắt :
 Theo yêu cầu của trưởng phịng, nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng đến một vùng ven biển miền Trung (cũng la nơi anh đã từng chiến đấu) để chụp một tấm ảnh cho cuốn lịch năm sau. Sau nhiều ngày “phục kích”, người nghệ sĩ đã phát hiện và chụp được “một cảnh đặt trời cho” - đĩ là cảnh một chiếc thuyền ngồi xa đang ẩn hiện trong biển sớm mờ sương. Nhưng khi chiếc thuyền vào bờ, anh đã kinh ngạc hết mức khi chúng kiến cảnh một gã chồng vũ phu đánh đập người vợ hết sức dã man, đứa con vì muốn bảo vệ mẹ đã đánh trả lại cha mình. Những ngày sau, cảnh tượng đĩ lại tiếp diễn và lần này người nghệ sĩ đã ra tay can thiệp Theo lời mời của chánh án Đẩu (một người đồng đội cũ của Phùng), người đàn bà hàng chài đã đến tịa án huyện. Tại đây, người phụ nữ ấy đã từ chối sự giúp đỡ của Đẩu và Phùng, nhất quyết khơng bỏ lão chồng vũ phu. Chị đã kể câu chuyện về cuộc đời mình và coi đĩ như là lí do giải thích cho sự từ chối trên. Rời vùng biển với khá nhiều ảnh, người nghệ sĩ đã cĩ một tấm được chọn vào bộ lịch “tĩnh vật hồn tồn” về “thuyền và biển” năm ấy. Tuy nhiên, mỗi lần đứng trước tấm ảnh, người nghệ sĩ đều thấy hiện lên cái màu hồng hồng của ánh sương mai và nếu nhìn lâu hơn bao giờ anh cũng thấy hình ảnh người đàn bà nghèo khổ, lam lũ ấy bước ra từ bức tranh.
b) xác định bố cục tác phẩm :
 Bố cục:
- Đoạn 1 (từ đầu đến “chiếc thuyền lưới vĩ đã biến mất”): Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh. 
- Đoạn 2 (từ “Đây là lần thứ hai” đến “chiếc thuyền đang chống chọi với sĩng giĩ giữa phá”): Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở tồ án huyện. 
- Đoạn 3 (cịn lại): Tấm ảnh được chọn trong “bộ lịch năm ấy”. 
2) Nội dung truyện:
a ) Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh: 
- Một cảnh đắt trời cho là cảnh chiếc thuyền lưới vĩ ẩn hiện trong biển sớm mờ sương cĩ pha đơi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vàoVới người nghệ sĩ, khung cảnh đĩ chứa đựng “chân lí của sự hồn thiện” , làm dấy lên trong Phùng những xúc cảm thẩm mĩ, khiến tâm hồn anh như được gột rửa, thanh lọc.
	- Một cảnh tượng phi thẩm mĩ (một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi; gã đàn ơng to lớn, dữ dằn), phi nhân tính(người chồng đánh vợ một cách thơ bạo, đứa con thương mẹ đã đánh lại cha,)giống như trị đùa quái ác, làm phùng ngơ ngác khơng tin vào mắt mình.
=>Qua hai phát hiện của người nghệ sĩ, nhà văn chỉ ra: cuộc đờichứa đựng nhiều nghịch lí, mâu thuẫn; khơng thể đánh giá con người, cuộc sống ở dáng vẻ bên ngồi mà phải đi sâu tìm hiểu, phát hiện bản chất bên trong.
4. Củng cố, luyện tập:
*Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh? 
- Một cảnh đắt trời cho là cảnh chiếc thuyền lưới vĩ ẩn hiện trong biển sớm mờ sương cĩ pha đơi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vàoVới người nghệ sĩ, khung cảnh đĩ chứa đựng “chân lí của sự hồn thiện” , làm dấy lên trong Phùng những xúc cảm thẩm mĩ, khiến tâm hồn anh như được gột rửa, thanh lọc.
	- Một cảnh tượng phi thẩm mĩ (một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi; gã đàn ơng to lớn, dữ dằn), phi nhân tính(người chồng đánh vợ một cách thơ bạo, đứa con thương mẹ đã đánh lại cha,)giống như trị đùa quái ác, làm phùng ngơ ngác khơng tin vào mắt mình.
=>Qua hai phát hiện của người nghệ sĩ, nhà văn chỉ ra: cuộc đờichứa đựng nhiều nghịch lí, mâu thuẫn; khơng thể đánh giá con người, cuộc sống ở dáng vẻ bên ngồi mà phải đi sâu tìm hiểu, phát hiện bản chất bên trong.
5. Hướng dẫn tự học:
- Đối với bài học ở tiết này: - Tìm đọc trọn vẹn truyện ngắn Chiếc thuyền ngồi xa. 
+ Vài nét về tác giả? Xuất xứ, HCST? Tóm tắt truyện? Hai phát hiện của người nghệ sĩ?
- Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: 
 Chuẩn bị bài: Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu (tt)
+ Câu chuyện của người đàn bà làng chài ? Nghệ thuật, Ý nghĩa văn bản?
Oân kiến thức: Tây Tiến của Quang Dũng; Dàn ý phân tích bài thơ.
V. Rút kinh nghiệm:
Tuần 25
Tiết 70	Ngày dạy:22-02-2011
CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA
Nguyễn Minh Châu
I.MỤC TIÊU :
1 Kiến thức:- Hiểu được quan niệm của nhà văn về mối quan hệ giữa cuộc đời và nghệ thuật , về cách nhìn đời và nhìn người trong cuộc sống;
- Thấy được một số nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm và bước đầu nhận diện được một số đặc trưng cơ bản của văn xuôi Việt nam sau năm 1975.
2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng tự nhận thức về cách tiếp cận và thể hiện hiện thực trong tác phẩm, tư duy sáng tạo
- Đọc – hiểu truyện ngắn hiện đại .
3. Thái độ: 
- Giáo dục HS biết nhìn nhận, đánh giá cuộc đời, con người một cách tồn diện và cĩ chiều sâu. 
- Giáo dục HS lịng nhân ái, biết trắc ẩn khi đối diện trước cuộc đời..., biết thấu hiểu rằng: mỗi người trong cõi đời, nhất là người nghệ sĩ, khơng hề đơn giản, sơ lược khi nhìn nhận cuộc sống và con người. 
 II. TRỌNG TÂM:
1. Kiến thức: - Những chiêm nghiệm sâu sắc của nhà văn về cuộc đời và nghệ thuật: phải nhìn nhận cuộc sống và con người một cách đa diện ; nghệ thuật chân chính luôn gắn với cuộc đời, vì cuộc đời.
- Tình huống truyện độc đáo , mang ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống. Điểm nhìn nghệ thuật đa chiều. Lời văn giản dị mà sâu sắc, dư ba.
2. Kĩ năng: Đọc – hiểu truyện ngắn hiện đại .
III. CHUẨN BỊ 
1. GV: Giáo án, SGK,SGV, hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng
2. HS: Đọc sgk và nắm nội dung cơ bản, định hướng tìm hiểu các câu hỏi theo các câu hỏi của giáo viên.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp:
 	kiểm tra sĩ số:
12A2	12B4	 
2. Kiểm tra bài cũ: * Vài nét về tác giả? Xuất xứ, HCST? Tóm tắt truyện?
*Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh? 
- Một cảnh đắt trời cho là cảnh chiếc thuyền lưới vĩ ẩn hiện trong biển sớm mờ sương cĩ pha đơi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vàoVới người nghệ sĩ, khung cảnh đĩ chứa đự ... nào? 
-GV; Qua đĩ, Nguyễn Minh Châu muốn người đọc nhận thức điều gì về cuộc đời?
+ Về người đàn bà vùng biển?
+ Về người đàn ông độc ác?
+ Chị em thằng Phác?
+ Người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng?
b) Câu chuyện của người đàn bà ở tịa án huyện :
- Đĩ là câu chuyện về cuộc đời nhiều bí ẩn và éo le của một người đàn bà hàng chài nghèo khổ, lam lũ
	- Câu chuyện đã giúp nghệ sĩ Phùng hiểu về người đàn bà hàng chài (một phụ nữ nghèo khổ, nhẫn nhục, sống kín đáo, sâu sắc, thấu hiểu lẽ đời, cĩ tâm hồn đẹp đẽ, giàu đức hi sinh và lịng vị tha); về người chồng của chị(bất kể lúc nào thấy khổ quá là lơi vợ ra đánh); chánh án Đẩu (cĩ lịng tốt, sẵn sàng bảo vệ cơng lí nhưng kinh nghiệm sống chưa nhiều) và về chính mình (sẵn sàng làm tất cả vì sự cơng bằng nhưng lại đơn giản trong cách nhìn nhận, suy nghĩ).
	=> Qua câu chuyện về cuộc đời của người đàn bà hàng chài và cách ứng xử của các nhân vật, nhà văn muốn gửi đến người đọc thơng điệp: đừng nhìn cuộc đời, con người một cách đơn giản, phiến diện; phải đánh giá sự việc, hiện tượng trong các mối quan hệ đa diện, nhiều chiều.
5. VỊ c¸c nh©n vËt trong truyƯn
- VỊ ng­êi ®µn bµ vïng biĨn: T¸c gi¶ gäi mét c¸ch phiÕm ®Þnh “ng­êi ®µn bµ”. §iỊu t¸c gi¶ g©y Ên t­ỵng chÝnh lµ sè phËn cđa chÞ. Ngoµi 40, th« kƯch, mỈt rç, xuÊt hiƯn víi “khu«n mỈt mƯt mái”, ng­êi ®µn bµ gỵi Ên t­ỵng vỊ mét cuéc ®êi nhäc nh»n, lam lị, nhiỊu cay ®¾ng. Bµ thÇm lỈng chÞu mäi ®au ®ín khi bÞ chång ®¸nh kh«ng kªu mét tiÕng, kh«ng chèng tr¶, kh«ng trèn ch¹y, “t×nh th­¬ng con cịng nh­ nçi ®au, sù th©m trÇm trong c¸i viƯc hiĨu thÊu c¸c lÏ ®êi h×nh nh­ mơ ch¼ng ®Ĩ lé ra bªn ngoµi”.... - Mét sù cam chÞu ®¸ng chia sỴ, c¶m th«ng. ThÊp tho¸ng trong ng­êi ®µn bµ Êy lµ bãng d¸ng bao ng­êi phơ n÷ ViƯt Nam nh©n hËu, bao dung, giµu lßng vÞ tha.
- VỊ ng­êi ®µn «ng ®éc ¸c: Cuéc sèng ®ãi nghÌo ®· biÕn “anh con trai” cơc tÝnh nh­ng hiỊn lµnh x­a kia thµnh mét ng­êi chång vị phu. L·o ®µn «ng “m¸i tãc tỉ qu¹”, “ch©n ch÷ b¸t”, “hai con m¾t ®Çy vỴ ®éc d÷ võa lµ n¹n ng­êi cđa cuéc sèng khèn khỉ, võa lµ thđ ph¹m g©y nªn bao ®au khỉ cho ng­êi th©n cđa m×nh. Ph¶i lµm sao ®Ĩ n©ng cao c¸i phÇn thiƯn, c¸i phÇn ng­êi trong nh÷ng kỴ th« b¹o Êy.
- ChÞ em th»ng Ph¸c: BÞ ®Èy vµo t×nh thÕ khã xưa khi ë trong hoµn c¶nh Êy. ChÞ th»ng Ph¸c, mét c« bÐ yÕu ít mµ can ®¶m, ®· ph¶i vËt lén ®Ĩ t­íc con dao trªn tay th»ng em trai, ng¨n em lµm viƯc tr¸i lu©n th­êng ®¹o lÝ. C« bÐ lµ ®iĨm tùa v÷ng ch¾c cđa ng­êi mĐ ®¸ng th­¬ng, c« ®· hµnh ®éng ®ĩng khi c¶n ®­ỵc viƯc lµm d¹i dét cđa ®øa em, l¹i biÕt ch¨m sãc, lo toan khi mĐ ph¶i ®Õn toµ ¸n huyƯn. Th»ng Ph¸c th­¬ng mĐ theo kiĨu mét cËu bÐ con cßn nhá, theo c¸i c¸ch mét ®øa con trai vïng biĨn. Nã “lỈng lÏ ®­a mÊy ngãn tay khÏ sê trªn khu«n mỈt ng­êi mĐ, nh­ muèn lau ®i nh÷ng giät n­íc m¾t chøa ®Çy trong nh÷ng nèt rç chỈng chÞt”, “nã tuyªn bè víi c¸c b¸c ë x­ëng ®ãng thuyỊn r»ng nã cßn cã mỈt ë d­íi biĨn nµy th× mĐ nã kh«ng bÞ ®¸nh”. H×nh ¶nh th»ng Ph¸c khiÕn ng­êi ®äc c¶m ®éng bëi t×nh th­¬ng mĐ d¹t dµo.
- Ng­êi nghƯ sÜ nhiÕp ¶nh: Vèn lµ ng­êi lÝnh th­êng vµo sinh ra tư, Phïng c¨m ghÐt mäi sù ¸p bøc, bÊt c«ng, s½n sµng lµm tÊt c¶ v× ®iỊu thiƯn, lÏ c«ng b»ng. Anh xĩc ®éng ngì ngµng tr­íc vỴ ®Đp tinh kh«i cđa thuyỊn biĨn lĩc b×nh minh. Mét ng­êi nh¹y c¶m nh­ anh tr¸nh sao khái nçi tøc giËn khi ph¸t hiƯn ra sù b¹o hµnh cđa c¸i xÊu, c¸i ¸c ngay sau c¶nh ®Đp huyỊn ¶o trªn biĨn. H¬n bao giê hÕt, Phïng hiĨu râ: tr­íc khi lµ mét nghƯ sÜ biÕt rung ®éng tr­íc c¸i ®Đp, h·y lµ mét ng­êi biÕt yªu ghÐt vui buån tr­íc mäi lÏ ®êi th­êng t×nh, biÕt hµnh ®éng ®Ĩ cã mét cuéc sèng xøng ®¸ng víi con ng­êi.
4. Củng cố, luyện tập:
* Trình bày câu chuyện về người đàn bà hàng chài? 
- Đĩ là câu chuyện về cuộc đời nhiều bí ẩn và éo le của một người đàn bà hàng chài nghèo khổ, lam lũ
	- Câu chuyện đã giúp nghệ sĩ Phùng hiểu về người đàn bà hàng chài (một phụ nữ nghèo khổ, nhẫn nhục, sống kín đáo, sâu sắc, thấu hiểu lẽ đời, cĩ tâm hồn đẹp đẽ, giàu đức hi sinh và lịng vị tha); về người chồng của chị(bất kể lúc nào thấy khổ quá là lơi vợ ra đánh); chánh án Đẩu (cĩ lịng tốt, sẵn sàng bảo vệ cơng lí nhưng kinh nghiệm sống chưa nhiều) và về chính mình (sẵn sàng làm tất cả vì sự cơng bằng nhưng lại đơn giản trong cách nhìn nhận, suy nghĩ).
	=> Qua câu chuyện về cuộc đời của người đàn bà hàng chài và cách ứng xử của các nhân vật, nhà văn muốn gửi đến người đọc thơng điệp: đừng nhìn cuộc đời, con người một cách đơn giản, phiến diện; phải đánh giá sự việc, hiện tượng trong các mối quan hệ đa diện, nhiều chiều.
5. Hướng dẫn tự học:
- Đối với bài học ở tiết này: - Tìm đọc trọn vẹn truyện ngắn Chiếc thuyền ngồi xa. 
- Phân tích nhân vật người đàn bà hàng chài trong tác phẩm? Phát biểu cảm nghĩ về một nhân vật trong tác phẩm.? Câu chuyện của người đàn bà ở tịa án huyện ?
- Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: 
 Chuẩn bị bài: Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu (tt)
+Tấm ảnh được chọn trong bộ lịch năm ấy? Nghệ thuật, Ý nghĩa văn bản?
 Oân kiến thức: Việt Bắc của Tố Hữu ; Dàn ý phân tích bài thơ.
V. Rút kinh nghiệm:
Tuần 25
Tiết 71	Ngày dạy:22-02-2011
CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA(tt)
Nguyễn Minh Châu
I.MỤC TIÊU :
1 Kiến thức:- Hiểu được quan niệm của nhà văn về mối quan hệ giữa cuộc đời và nghệ thuật , về cách nhìn đời và nhìn người trong cuộc sống;
- Thấy được một số nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm và bước đầu nhận diện được một số đặc trưng cơ bản của văn xuôi Việt nam sau năm 1975.
2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng tự nhận thức về cách tiếp cận và thể hiện hiện thực trong tác phẩm, tư duy sáng tạo
- Đọc – hiểu truyện ngắn hiện đại .
3. Thái độ: 
- Giáo dục HS biết nhìn nhận, đánh giá cuộc đời, con người một cách tồn diện và cĩ chiều sâu. 
- Giáo dục HS lịng nhân ái, biết trắc ẩn khi đối diện trước cuộc đời..., biết thấu hiểu rằng: mỗi người trong cõi đời, nhất là người nghệ sĩ, khơng hề đơn giản, sơ lược khi nhìn nhận cuộc sống và con người. 
 II. TRỌNG TÂM:
1. Kiến thức: - Những chiêm nghiệm sâu sắc của nhà văn về cuộc đời và nghệ thuật: phải nhìn nhận cuộc sống và con người một cách đa diện ; nghệ thuật chân chính luôn gắn với cuộc đời, vì cuộc đời.
- Tình huống truyện độc đáo , mang ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống. Điểm nhìn nghệ thuật đa chiều. Lời văn giản dị mà sâu sắc, dư ba.
2. Kĩ năng: Đọc – hiểu truyện ngắn hiện đại .
III. CHUẨN BỊ 
1. GV: Giáo án, SGK,SGV, hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng
2. HS: Đọc sgk và nắm nội dung cơ bản, định hướng tìm hiểu các câu hỏi theo các câu hỏi của giáo viên.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp:
 	kiểm tra sĩ số:
12A2	12B4	 
2. Kiểm tra bài cũ::* Câu chuyện của người đàn bà ở tịa án huyện ?
- Đĩ là câu chuyện về cuộc đời nhiều bí ẩn và éo le của một người đàn bà hàng chài nghèo khổ, lam lũ
	- Câu chuyện đã giúp nghệ sĩ Phùng hiểu về người đàn bà hàng chài (một phụ nữ nghèo khổ, nhẫn nhục, sống kín đáo, sâu sắc, thấu hiểu lẽ đời, cĩ tâm hồn đẹp đẽ, giàu đức hi sinh và lịng vị tha); về người chồng của chị(bất kể lúc nào thấy khổ quá là lơi vợ ra đánh); chánh án Đẩu (cĩ lịng tốt, sẵn sàng bảo vệ cơng lí nhưng kinh nghiệm sống chưa nhiều) và về chính mình (sẵn sàng làm tất cả vì sự cơng bằng nhưng lại đơn giản trong cách nhìn nhận, suy nghĩ).
	=> Qua câu chuyện về cuộc đời của người đàn bà hàng chài và cách ứng xử của các nhân vật, nhà văn muốn gửi đến người đọc thơng điệp: đừng nhìn cuộc đời, con người một cách đơn giản, phiến diện; phải đánh giá sự việc, hiện tượng trong các mối quan hệ đa diện, nhiều chiều.
3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1: Tạo tâm thế cho HS
Vào bài:Chúng ta tìm hiểu truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu. Hôm nay, chúng ta tìm hiểu tiếp truyện ngắn này.
Hoạt động 2:Hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản-
-GV: Gọi một HS đọc lại đoạn văn cuối cùng của truyện ngắn rồi nêu câu hỏi: Mỗi khi ngắm bức ảnh được chọn, người nghệ sĩ nhiếp ảnh đều nhìn thấy những gì đằng sau bức tranh? Theo anh chị , những hình ảnh ấy tượng trương cho điều gì?
-GV: Nguyễn Minh Châu muốn phát biểu điều gì về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời?
-GV: Nêu vài nét về nghệ thuật? ngơn ngữ nhân vật?
- Hãy rút ra ý nghĩa văn bản?
c) Tấm ảnh được chọn trong “bộ lịch năm ấy”:
- Mỗi lần nhìn kĩ vào bức ảnh đen trắng, người nghệ sĩ thấy “hiện lên cái màu hồng hồng của ánh sương mai” (đĩ là chất thơ, vẻ đẹp lãng mạn của cuộc đời, cũng là biểu tượng của nghệ thuật). Và nếu nhìn lâu hơn, bao giờ anh cũng thấy “người đàn bà ấy đang bước ra khỏi tấm ảnh” (đĩ là hiện thân của những lam lũ, khốn khĩ, là sự thật cuộc đời).
-Ý nghĩa: Nghệ thuật chân chính khơng thể tách rời, thốt li cuộc sống. Nghệ thuật chính là cuộc đời và phải vì cuộc đời.
2) Nghệ thuật:
- Tình huống truyện độc đáo, cĩ ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống.
- Tác giả lựa chọn ngơi kể, điểm nhìn thích hợp, làm cho câu chuyện trở nên gần gũi, chân thực và cĩ sức thuyết phục.
- Ngơn ngữ nhân vật sinh động, phù hợp với tính cách. Lời văn giản dị mà sâu sắc, đa nghĩa.
3) Ý nghĩa văn bản:
Chiếc thuyền ngồi xa thể hiện những chiêm nghiệm sâu sắc của nhà văn về nghệ thuật và cuộc đời: nghệ thuật chân chính phải luơn gắn với cuộc đời, vì cuộc đời; người nghệ sĩ cần phải nhìn nhận cuộc sống và con người một cách tồn diện, sâu sắc. Tác phẩm cũng rung lên hồi chuơng báo động về tình trạng bạo lực gia đình và hậu quả khơn lường của nĩ.
4. Củng cố, luyện tập:
* Qua truyện ngắn, Nguyễn Minh Châu muốn phát biểu điều gì về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời?
- Nghệ thuât chân chính phải luơn luơn gắn với cuộc đời và vì cuộc đời . Khơng thể nhìn đời một cách giản đơn , cần phải nhìn nhận cuộc sống , con người một cách đa diện và cĩ chiều sâu .
* Truyện ngắn tiêu biểu cho VHVN giai đoạn nào?
- Chiếc thuyền ngồi xa đã cho thấy những đổi mới cơ bản của văn học Việt Nam sau 1975 văn học đã trở về với những vấn đề của đời sống nhân sinh , quan tâm nhiều hơn đến các đề tài đạo đức - thế sự . Mặt khác , văn học sau 1975 hướng nội nhiều hơn , đi sâu vào thế giới nội tâm phức tạp và đầy mâu thuẫn của con người trong cuộc sống thường nhật Văn học giai đoạn này khai thác sâu sắc số phận cá nhân và thân phận con người đời thường (VD: số phận của người lao động nghèo vùng biển ).
5. Hướng dẫn tự học:
- Đối với bài học ở tiết này: - Tìm đọc trọn vẹn truyện ngắn Chiếc thuyền ngồi xa. Tấm ảnh được chọn trong bộ lịch năm ấy? Nghệ thuật, Ý nghĩa văn bản? -Nếu là chánh án Đẩu,anh (chị) cĩ chấp nhận lý do mà người phụ nữ vùng biền ấy đưa ra khơng?theo anh (chị) ,cần phải làm những gì để chấm dứt nạn bạo hành trong gia đình hàng chài ấy và trong đời sống nĩi chung. 
- Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: 
 Chuẩn bị bài: Thực hành về hàm ý
Đọc và trả lời câu hỏi SGK ; xem lại kiến thức ở THCS
Oân kiến thức:Việt Bắc của Tố Hữu; Dàn ý phân tích bài thơ.
V. Rút kinh nghiệm:
: