Giáo án Ngữ văn 12 tiết 100 - 102: Ôn tập văn học

ÔN TẬP VĂN HỌC
100-102------------------------------------------------------------------------------------------------------------
A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh
 - Tổng kết, ôn tập một cách có hệ thống những kiến thức cơ bản về VHVN( truyện và kịch từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến hết thế kỷ XX ) và văn học nước ngoài đã học trong SGK Ngữ văn 12, tập 2.
 - Biết vận dụng linh hoạt và sáng tạo những kiến thức đó.
 - Rèn năng lực phân tích văn học theo từng cấp độ: tác phẩm, hình tượng, ngôn ngữ văn học.
B. Phương tiện thực hiện: sgk, sgv, thiết kế bài học.
C. Cách thức tiến hành: Giáo viên tiến hành tổ chức giờ học theo các phương pháp gợi tìm, trao đổi, thảo luận.
D. Tiến trình bài dạy:
1. Ổn định: Kiểm tra sĩ số 
2. Bài cũ : Kiểm tra trong quá trình ôn tập.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung cần đạt
*Hoạt động 1: Gv hướng dẫn hsinh ôn tập truyện ngắn và tiểu thuyết.
- Hệ thống lại những tác phẩm thuộc thể loại truyện ngắn và tiểu thuyết đã học.
- Phân tích và so sánh tư tuởng nhân đạo trong truyện ngắn vợ nhặt và vợ chồng A Phủ?
- Nhắc lại những đặc điểm cơ bản của VHVN từ Cách mạng tháng Tám đến 1975?
- So sánh rừng xà nu và những đứa con trong gia đình để làm nổi bật đặc điểm đó?
- Tình huống truyện là gì? Có những loại tình huống nào?
- Tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa có gì đặc biệt?
*Hoạt động 2: Gv giúp học sinh ôn tập thể loại kịch
- Nêu ý nghĩa tư tưởng của đoạn trích vở kịch hôn Trương Ba, da hàng thịt?
*Hoạt động 3: Hướng dẫn HS ôn tập Văn học NN
- Nêu ý nghĩa tư tưởng và nghệ thuật của những đoạn trích đã học?
Hsinh hệ thống ghi rõ tên tác giả, tác phẩm, hoàn cảnh ra đời và sắp xếptheo trật tự thời gian.
Hsinh phân tích.
Hsinh nhắc lại.
Hsinh thảo luận để so sánh.
Hsinh trả lời.
Hsinh trả lời.
Hsinh trả lời.
Hsinh trả lời.
I. Truyện ngắn và tiểu thuyết.
1. Các tác phẩm: Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài), Vợ nhặt(Kim Lân), rừng xà nu(Nguyễn Trung Thành), Những đứa con trong gia đình( Nguyễn Thi), chiếc thuyền ngoài xa(Nguyễn Minh Châu) và các tác phẩm đọc thêm.
2. Tư tưởng nhân đạo
Vợ chồng A Phủ
Vợ nhặt
* Đều viết về số phận và cảnh ngộ của người nông dân trước Cách mạng tháng Tám năm 1945
*Khác nhau: những nét riêng về tư tưởng nhân đạo
 -Nỗi khổ nhục của cô Mỵ, con dâu gạt nợ của nhà thống lí Pá Tra.
- Ở lâu trong cái khổ, Mị dường như mất đời sống ý thức, tê liệt về đời sống tinh thần. Thế nhưng, từ trong tâm hồn Mị vẫn tiềm tàng một sức sống mãnh liệt. Sự gặp gỡ giữa Mị và A Phủ đã tự giải thoát cuộc đời mình.
-Thân phận nghèo hèn của mẹ con Tràng.
- Tình cảnh thê thảm của người nông dân trong nạn đói khủng khiếp 1945,
3. Chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
Rừng xà nu
Những đứa con trong gia đình
-Ý thức cộng đồng.
- Lòng căm thù giặc sôi sục và tinh thần bất khuất, sức mạnh vùng lên quật khởi, sự nối tiếp cách mạng từ thế hệ này đến thế hệ khác.
- Bắt nguồn từ thù nhà gắn với nợ nước, sự hoà hợp giữa truyền thống gia đình với truyền thống của quê hương và cách mạng=> đánh giặc để trả thù nhà, đền nợ nước là bổn phận, là lẽ sống.
4.Truyện Chiếc thuyền ngoài xa
- Là tình huống nhận nhận thức.
- Các tình tiết, chi tiết trong truyện: người đàn ông, người đàn bà, cậu bé Phác..đều dẫn đến sự bừng tỉnh, giây phút “giác ngộ” chân lí, làm sáng tỏ nhận thức mới mẻ của nhân vật Đẩu: “ Một cái gì mới vừa.”
II. Kịch: Hồn Trương Ba, da hàng thịt
- Ý nghĩa tư tưởng: phê phán một số biểu hiện tiêu cực của lối sống đương thời.
- Triết lí về lẽ sống, lẽ làm người: Con người phải luôn đấu tranh với bản thân để vươn tới sự thống nhất hài hoà giữa linh hồn và thể xác, hướng tới sự hoàn thiện nhân cách.
III. Văn học nước ngoài
1. Các tác phẩm:
 Thuốc (Lỗ Tấn ), Số phận con người (M. Sô- lô- khốp), Ông già và biển cả (Ơ- Hê-minh-uê)
2. 
-Thuốc: Thuốc là hồi chuông cảnh báo sự mê muội đơn hèn của người Trung Hoa cuối TK XIX đầu TKXX và cần phải có phương thuốc chữa bệnh cho quốc dân
-Số phận con người: 
+ Ý nghĩa tư tưởng: Số phận mỗi người thường không phẳng phiu mà đầy éo le trắc trở. Con người phải có đủ bản lĩnh và lòng nhân hậu để làm chủ số phận của mình,vượt lên sự cô đơn, mất mát, đau thương.
+Nghệ thuật kể chuyện, khắc hoạ tính cách và sử dụng chi tiết.
- Ông già và biển cả: Nghệ thuật “tảng băng trôi”
4. Củng cố - Dặn dò: Gv yêu câu hsinh hệ thống hoá kiến thức đã học bằng cách lập bảng.
5. Rút kinh nghiệm, bổ sung