Giáo án Ngữ văn 12 chuẩn tiết 91+ 92: Phong cách ngôn ngữ hành chính

Tiết 91 - 92
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ HÀNH CHÍNH
	Ngày soạn: 14.3.09
	Ngày giảng:
	Lớp giảng: 12A1	12A2	12A3
	Sĩ số:
A. Mục tiêu bài học
	Qua bài giảng, nhằm giúp học sinh:
 Nắm vững khái niệm ngôn ngữ hành chính và các đặc trưng cơ bản của phong cách ngôn ngữ hành chính.
 Có kĩ năng soạn thảo một số văn bản hành chính cần thiết
B. Phương tiện thực hiện
- SGK, SGV
- Thiết kế bài giảng
- Giáo án, bài soạn
- Bồi dưỡng Ngữ văn 12
C. Cách thức tiến hành
- Đàm thoại, phát vấn
- Thuyết giảng
D. Tiến trình dạy học
1. Ổn định
2. KTBC
3. GTBM
4. Hoạt động dạy học
Hoạt động của Thầy và Trò
Yêu cầu cần đạt
GV yêu cầu học sinh đọc 3 văn bản trong SGK
GV: Ở 3 văn bản trên có điểm gì giống nhau và khác nhau? (gợi ý: đối tượng, phạm vi)
HS phát biểu GV chốt lại
GV: Nhận xét gì về cách trình bày, về từ ngữ và kiểu câu được sử dụng trong các văn bản trên?
HS thảo luận GV lấy kết quả
GV: VD:
T«i tªn lµ:
Sinh ngµy:
N¬i sinh:
GV: em hiểu thế nào là ngôn ngữ hành chính?
HS: là ngôn ngữ được sử dụng trong những văn bản hành chính
GV: hướng dẫn HS phân tích các văn bản ở phần I, HS chỉ ra điểm giống nhau trong cách trình bày của văn bản hành chính -> tính khuôn mẫu được thể hiện như thế nào?
GV: Chó ý: 
+ NÕu lµ ®¬n tõ, kª khai th× phÇn cuèi nhÊt thiÕt ph¶i cã ch÷ kÝ, hä tªn ®Çy ®ñ cña ng­êi lµm ®¬n hoÆc k khai.
+ KÕt cÊu 3 phÇn cã thÓ "xª dÞch" mét vµi ®iÓm nhá tïy thuéc vµo nh÷ng lo¹i v¨n b¶n kh¸c nhau, song nh×n chung ®Òu mang tÝnh khu«n mÉu thèng nhÊt.
GV: giải thích từ minh xác -> tính minh xác được thể hiện ở điểm nào? Tại sao văn bản hành chính phải đảm bảo yêu cầu này?
HS: đọc SGK trả lời, GV ghi bảng
GV: VD: NÕu v¨n b»ng mµ kh«ng chÝnh x¸c vÒ gµy sinh, hä, tªn, ®Öm, quª, th× bÞ coi nh­ kh«ng hîp lÖ (kh«ng ph¶i cña m×nh).
Trong x· héi vÉn cã hiÖn t­îng m¹o ch÷ kÝ, lµm dÊu gi¶ ®Ó lµm c¸c giÊy tê gi¶: b»ng gi¶, chøng minh th­ gi¶, hîp ®ång gi¶,
GV: tính công vụ được biểu hiện ở những điểm nào?
HS trả lời GV chốt lại
GV: yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ
GV: yêu cầu HS kể tên những văn bản hành chính thường liên quan đến công việc học tập của học sinh
HS trả lời: Giấy khai sinh, giấy chứngnhận, CMND....
GV yêu càu HS đọc bài tập 2, dừa vào phần II, để làm bài
G: yêu cầu HS soạn thảo 1 văn bản hành chính theo yêu cầu
HS làm sau đó trình bày kết quả
I. Văn bản hành chính và ngôn ngữ hành chính
1. Văn bản hành chính
a. Văn bản
- V¨n b¶n 1 lµ nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ (Ban hµnh ®iÒu lÖ b¶o hiÓm y tÕ). GÇn víi nghÞ ®Þnh lµ c¸c v¨n b¶n kh¸c cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc (hoÆc tæ chøc chÝnh trÞ, x· héi) nh­: th«ng t­, th«ng c¸o, chØ thÞ, quyÕt ®Þnh, ph¸p lÖnh, nghÞ quyÕt,
- V¨n b¶n 2 lµ giÊy chøng nhËn cña thñ tr­ëng mét c¬ quan Nhµ n­íc (GiÊy chøng nhËn tèt nghiÖp THPT- t¹m thêi). GÇn víi giÊy chøng nhËn lµ c¸c lo¹i b¨n b¶n nh­: v¨n b»ng, chøng chØ, giÊy khai sinh,
- V¨n b¶n 3 lµ ®¬n cña mét c«ng d©n göi mét c¬ quan Nhµ n­íc hay do Nhµ n­íc qu¶n lÝ (§¬n xin häc nghÒ). GÇn víi ®¬n lµ c¸c lo¹i v¨n b¶n kh¸c nh­: b¶n khai, b¸o c¸o, biªn b¶n,
b. Điểm giống và khác của 3 văn bản 
- Gièng nhau: C¸c v¨n b¶n ®Òu cã tÝnh ph¸p lÝ, lµ c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh hµnh chÝnh, c«ng vô. 
- Mçi lo¹i v¨n b¶n thuéc ph¹m vi, quyÒn h¹n kh¸c nhau, ®èi t­îng thùc hiÖn kh¸c nhau.
2.Ngôn ngữ hành chính
- VÒ tr×nh bµy, kÕt cÊu: C¸c v¨n b¶n ®Òu ®­îc tr×nh bµy thèng nhÊt. Mçi v¨n b¶n th­êng gåm 3 phÇn theo mét khu«n mÉu nhÊt ®Þnh:
+ PhÇn ®Çu: c¸c tiªu môc cña v¨n b¶n.
+ PhÇn chÝnh: néi dung v¨n b¶n.
+ PhÇn cuèi: c¸c thñ tôc cÇn thiÕt (thêi gian, ®Þa ®iÓm, ch÷ kÝ,).
- VÒ tõ ng÷: V¨n b¶n hµnh chÝnh sö dông nh÷ng tõ ng÷ toµn d©n mét c¸ch chÝnh x¸c. Ngoµi ra, cã mét líp tõ ng÷ hµnh chÝnh ®­îc sö dông víi tÇn sè cao (c¨n cø, ®­îc sù ñy nhiÖm cña, t¹i c«ng v¨n sè, nay quyÕt ®Þnh, chÞu quyÕt ®Þnh, chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh quyÕt ®Þnh, cã hiÖu lùc tõ ngµy, xin cam ®oan
- VÒ c©u v¨n: cã nh÷ng v¨n b¶n tuy dµi nh­ng chØ lµ kÕt cÊu cña mét c©u (ChÝnh phñ c¨n cø. QuyÕt ®Þnh: ®iÒu 1, 2, 3,). Mçi ý quan träng th­êng ®­îc t¸ch ra vµ xuèng dßng, viÕt hoa ®Çu dßng. 
- Nh×n chung, v¨n b¶n hµnh chÝnh cÇn chÝnh x¸c bëi v× ®a sè ®Òu cã gi¸ trÞ ph¸p lÝ. Mçi c©u, ch÷, con sè dÊu chÊm dÊu ph¶y ®Òu ph¶i chÝnh x¸c ®Ó khái g©y phiÒn phøc vÒ sau. Ng«n ng÷ hµnh chÝnh kh«ng ph¶i lµ ng«n ng÷ biÓu c¶m nªn c¸c tõ ng÷ biÓu c¶m h¹n chÕ sö dông. Tuy nhiªn, v¨n b¶n hµnh chÝnh cÇn sù trang träng nªn th­êng sö dông nh÷ng tõ H¸n- ViÖt.
3. Ngôn ngữ hành chính là gì?
- Ng«n ng÷ hµnh chÝnh lµ ng«n ng÷ dïng trong c¸c v¨n b¶n hµnh chÝnh ®Ó giao tiÕp trong ph¹m vi c¸c c¬ quan Nhµ n­íc hay c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, x· héi (gäi chung lµ c¬ quan), hoÆc gi÷a c¬ quan víi ng­êi d©n vµ gi÷a ng­êi d©n víi c¬ quan, hay gi÷a nh÷ng ng­êi d©n víi nhau trªn c¬ së ph¸p lÝ.
II. Đặc trưng của phong cách ngôn ngữ hành chính
1. Tính khuôn mẫu
a. TÝnh khu«n mÉu thÓ hiÖn ë kÕt cÊu 3 phÇn thèng nhÊt
* PhÇn më ®Çu gåm:
- Quèc hiÖu vµ tiªu ng÷.
- Tªn c¬ quan, tæ chøc ban hµnh v¨n b¶n.
- §Þa ®iÓm, thêi gian ban hµnh v¨n b¶n.
- Tªn v¨n b¶n- môc tiªu v¨n b¶n.
* PhÇn chÝnh: néi dung v¨n b¶n.
* PhÇn cuèi:
- §Þa ®iÓm, thêi gian (nÕu ch­a ®Æt ë phÇn ®Çu).
- Ch÷ kÝ vµ dÊu (nÕu cã thÈm quyÒn).
b. Tính khuôn mẫu còn được thể hiện ở điểm có nhiều loại văn bản có mẫu chung, được in sẵn
2. Tính minh xác
- Tính minh xác được thể hiện:
+ Mỗi từ chỉ có một nghĩa, mỗi câu chỉ có một ý. Không đượ sử dụng phép tu từ hoặc lối biểu đạt hàm ý.
+ TÝnh chÝnh x¸c vÒ ng«n tõ ®ßi hái ®Õn tõng dÊu chÊm, dÊu phÈy, con sè, ngµy th¸ng, ch÷ kÝ,
+ V¨n b¶n hµnh chÝnh kh«ng ®­îc dïng tõ ®Þa ph­¬ng, tõ khÈu ng÷, kh«ng dïng c¸c biÖn ph¸p tu tõ hoÆc lèi biÓu ®¹t hµm ý, kh«ng xãa bá, thay ®æi, söa ch÷a.
Chó ý:
V¨n b¶n hµnh chÝnh cÇn ®¶m b¶o tÝnh minh x¸c bëi v× v¨n b¶n ®­îc viÕt ra chñ yÕu ®Ó thùc thi. Ng«n tõ chÝnh lµ "chøng tÝch ph¸p lÝ".
+ Nội dung của văn bản hành chính trình bày minh bạch thành các điều khoản, chương, mục để người tiếp nhận chính xác và thi hành nghiêm túc
3. Tính công vụ
- TÝnh c«ng vô thÓ hiÖn ë:
+ H¹n chÕ tèi ®a nh÷ng biÓu ®¹t t×nh c¶m c¸ nh©n.
+ C¸c tõ ng÷ biÓu c¶m nÕu dïng còng chØ mang tÝnh ­íc lÖ, khu«n mÉu.
VD: kÝnh chuyÓn, kÝnh mong, tr©n träng kÝnh mêi,
+ Trong ®¬n tõ cña c¸ nh©n, ng­êi ta chó träng ®Õn nh÷ng tõ ng÷ biÓu ý h¬n lµ c¸c tõ ng÷ biÓu c¶m.
VD: trong ®¬n xin nghØ häc, x¸c nhËn cña cha mÑ, bÖnh viÖn cã gi¸ trÞ h¬n nh÷ng lêi tr×nh bµy cã c¶m xóc ®Ó ®­îc th«ng c¶m.
+ Người kí văn bản không phải kí với tư cách là cá nhân mà với cương vị và trách nhiệm của người đại diện cho cả cơ quan hay tổ chức
III. Luyện tập
1. Bài tập 1
2. Bài tập 2
3. Bài tập 3
Yªu cÇu cña biªn b¶n mét cuéc häp: chÝnh x¸c vÒ thêi gian, ®Þa ®iÓm, thµnh phÇn. Näi dung cuéc häp cÇn ghi v¾n t¾t nh­ng râ rµng. Cuèi biªn b¶n cÇn cã ch÷ kÝ cña chñ täa vµ th­ kÝ cuéc häp.
Ví dụ:
Yªu cÇu cña ®¬n xin gia nhËp §oµn TNCS Hå ChÝ Minh:
5. Củng cố và dặn dò
- Nhắc lại kiến thức cơ bản
- Chuẩn bị bài Văn bản tổng kết