Giáo án Ngữ văn 12 chuẩn tiết 63: Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi

Tiết 63
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM,
MỘT ĐOẠN TRÍCH VĂN XUÔI
	Ngày soạn: 12.1.09
	Ngày giảng:
	Lớp giảng: 	12A1	12A2	12A3
	Sĩ số:
A. Mục tiêu bài học
	Qua giờ giảng, nhằm giúp HS: 
 1. Có kĩ năng vận dụng các thao tác phân tich, bình luận, chứng minh, so sánh... để làm bài văn nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi.
 2. Biết cách làm bài nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi.
B. Phương tiện thực hiện
	- SGK, SGV, SBT
	- Giáo án
	- Thiết kế bài giảng
C. Cách thức tiến hành
	- Nêu và trả lời câu hỏi
	- Trao đổi, thảo luận
	- Thuyết trình
	- Khái quát vấn đề
D. Tiến trình dạy học
	1. Ổn định
	2. KTBC
	3. GTBM
	4. Hoạt động dạy học
Hoạt động của Thầy và Trò
Yêu cầu cần đạt
GV: yêu cầu đọc đề 1 và gợi ý thảo luận -> GV lấy kết quả
GV: qua việc thực hiện đề 1, rút ra cách làm bài nghị luận về 1 tác phẩm văn học?
HS trả lời GV chốt lại
GV: yêu cầu HS đọc đề 2 và hướng dẫn làm theo gợi ý trong SGK
GV: Qua việc thực hiện đề 2, em rút ra cách làm bài nghị luận một tác phẩm văn học?
HS trả lời GV chốt lại
GV yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ SGK (T36)
GV yêu cầu HS làm dàn ý cho đề bài phần luyện tập
1. Tìm hiểu đề và lập dàn ý
a. Đề 1:
* Tìm hiểu đề
- Nội dung: giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn Tinh thần thể dục của Nguyễn Công Hoan.
- PPNL: phân tích, giải thích, chứng minh, bình luận...
- PVTL: truyện ngắn Tinh thần thể dục của Nguyễn Công Hoan.
* Lập dàn ý
- Mở bài: Giới thiệu truyên ngắn Tinh thần thể dục của Nguyễn Công Hoan: nội dung và nghệ thuật của tác phẩm (đặc biệt thành công về nghệ thuật của tác phẩm)
- Thân bài:
+ Đặc sắc về kết cấu truyện: truyện gồm nhiều cảnh khác nhau (cảnh van xin, đút lót, thuê người đi thay, bị áp giải đi xem đá bóng) nhưng đều tập trung làm sáng tỏ chủ đề: bọn quan lại cường quyền cưỡng bức dân chúng để thực hiện ý đồ bịp bơm.
+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng của truyện:
● Việc xem bóng đá vốn mang tính chất giải trí bỗng thành một tai hoạ giáng xuống người dân
● Sự tận tuỵ, siêng năng thực thi lệnh trên của lí trưởng đã gặp mọi cách đối phó của dân
+ Đặc điểm ngôn ngữ của truyện:
● Ngôn ngữ người kể chuyện: rất ít lời, mỗi cảnh khoảng 2 dòng
● Ngôn ngữ nhân vật: lời đối thoại giữa các nhân vật tự nhiên, sinh động... thể hiện đúng thân phận và trình độ của họ, qua ngôn ngữ đó cho thấy 1 xã hội lộn xộn
+ Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán của truyện: châm biếm trò lừa bịp của chính quyền.
- Kết bài:
Mối quan hệ giữa văn học và đời sống xã hội, văn học phản ánh hiện thức xã hội và thức tỉnh xã hội.
* Cách làm bài nghị luận một tác phẩm văn học:
- §äc, t×m hiÓu, kh¸m ph¸ néi dung, nghÖ thuËt cña t¸c phÈm.
- §¸nh gi¸ ®­îc gi¸ trÞ cña t¸c phÈm
b. Đề 2
* T×m hiÓu ®Ò, ®Þnh h­íng bµi viÕt:
- §Ò yªu cÇu nghÞ luËn vÒ mét kÝa c¹nh cña t¸c phÈm: nghÖ thuËt sö dông ng«n tõ.
- C¸c ý cÇn cã:
+ Giíi thiÖu truyÖn ng¾n Ch÷ ng­êi tö tï, néi dung vµ ®Æc s¾c nghÖ thuËt, chñ ®Ò t­ t­ëng cña truyÖn.
+ Tµi n¨ng nghÖ thuËt trong viÖc sö dông ng«n ng÷ ®Ó dùng l¹i mét vÎ ®Ñp x­a- mét con ng­êi tµi hoa, khÝ ph¸ch, thiªn l­¬ng nªn ng«n ng÷ trang träng (dÉn chøng ng«n ng÷ NguyÔn Tu©n khi kh¾c häa h×nh t­îng HuÊn Cao, ®o¹n «ng HuÊn Cao khuyªn qu¶n ngôc).
+ So s¸nh víi ng«n ng÷ trµo phóng cña Vò Träng Phông trong H¹nh phóc cña mét tang gia ®Ó lµm næi bËt ng«n ng÷ NguyÔn Tu©n.
*Cách làm bài nghị luận một tác phẩm văn học:
- CÇn ®äc kÜ vµ nhËn thøc ®­îc kÝa c¹nh mµ ®Ò yªu cÇu.
- T×m vµ ph©n tÝch nh÷ng chi tiÕt phï hîp víi khÝa c¹nh mµ ®Ò y©u cÇu.
2. Ghi nhớ 
3. Luyện tập.
* Gợi ý:
Nghệ thuật châm biếm đả kích trong truyện ngắn "Vi hành" của Nguyễn Ái Quốc.
- Truyện ngắn "Vi hành" châm biếm đả kích vua bù nhìn Khải Định và bọn mật thám Pháp trong chuyến Khải Định sang Pháp.
- Đòn châm biếm đả kịch tập trung vào các mặt:
+ Biến Khải Định thành một tên hề
+ Biến Khải Định thành một kẻ có hành động lén lút đáng ngờ
+ Chú ý đến từ ngữ giọng văn...
	5. Củng cố và dặn dò
	- Nhắc lại kiến thức cần nắm
	- Soạn bài: Rừng xà nu - Nguyễn Trung Thành + đọc thêm