Giáo án môn Ngữ văn 12 - Tiết 60: Vợ nhặt (trích – Kim Lân)

Tuần 21
Tiết 60	 Ngày dạy: 11 -01 -2011
VỢ NHẶT
( Trích – KIM LÂN )
I.MỤC TIÊU :
1 Kiến thức:
- Hiểu được tình cảnh sống thê thảm của người nông dân trong nạn đói năm 1945 và niềm tin vào tương lai, sự yêu thương đùm bọc giữa những con người nghèo khổ khi cận kề cái chết
- Thấy được một số nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm.
2 Kĩ năng: Củng cố, nâng cao kĩ năng đọc – hiểu truyện ngắn hiện đại.
- Rèn kĩ năng tự nhận thức, tư duy sáng tạo.
 3. Thái độ: Có tấm lòng đồng cảm, trân trọng trước số phận con người của nhà văn, qua đó xác định các giá trị trong cuộc sống mà mỗi con người cần hướng tới
II. TRỌNG TÂM:
1. Kiến thức:
 - Tình cảnh thê thảm của người nông dân trong nạn đói khủng khiếp năm 1945 và niềm khát khao hạnh phúc gia đình, niềm tin vào cuộc sống, tình thương yêu đùm bọc giữa những con người nghèo khổ ngay trên bờ vực của cái chết.
 - Xây dựng tình huống truyện độc đáo, nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc.
2. Kĩ năng:
 Củng cố, nâng cao kĩ năng đọc – hiểu truyện ngắn hiện đại.
III. CHUẨN BỊ 
1. GV: Giáo án, SGK,SGV, hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng
2. HS: Đọc sgk và nắm nội dung cơ bản, định hướng tìm hiểu các câu hỏi theo các câu hỏi hướng dẫn học bài.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp:
 	kiểm tra sĩ số:
12A2	12B4	 
2. Kiểm tra bài cũ:
- Phân tích nhân vật A Phủ? Tìm dẫn chứng tiêu biểu. 
- Giá trị của tác phẩm?
+ Giá trị hiện thực: miêu tả chân thực số phận cực khổ của người dân nghèo, phơi bày bản chất tàn bạo của giai cấp thống trị ở miền núi.
+ Giá trị nhân đạo: thể hiện tình yêu thương, sự đồng cảm sâu sắc với thân phận đau khổ của người dân lao động miền núi trước Cách mạng ; tố cáo, lên án , phơi bày bản chất xấu xa, tàn bạo của giai cấp thống trị ; trân trọng và ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn, sức sống mãnh liệt và khả năng cách mạng của nhân dân Tây Bắc 
3. Bài mới
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1: Tạo tâm thế cho HS
Vào bài: Một cây bút chuyên viết về truyện ngắn. Ông rất thành công khi viết về đề tài nông thôn và người nông dân. Đó là Kim Lân. Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về Kim Lân và truyện ngắn Vợ nhặt
Hoạt động 2:Hướng dẫn học sinh tìm hiểu chung: 
-GV: Dựa vào tiểu dẫn, nêu vài nét về tác giả? Kể một số tác phẩm tiêu biểu của Kim Lân?
-GV: Nêu xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác của truyện ngắn?
- GV: Trình bày bối cảnh xã hội của truyện?
( Tranh nạn đói 1945)
Hoạt động 3:Hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản
- GV: Nêu ý nghĩa nhan đề Vợ nhặt?
- GV: Nhµ v¨n ®· x©y dùng t×nh huèng truyƯn nh­ thÕ nµo? T×nh huèng ®ã cã nh÷ng ý nghÜa g×?
 GV gỵi ý, nhËn xÐt vµ nhÊn m¹nh nh÷ng ý c¬ b¶n.
* GV:Gi¸ trÞ hiƯn thùc của truyện ngắn Vợ nhặt?
*GV: Gi¸ trÞ nh©n ®¹o của truyện ngắn Vợ nhặt?
I. Tìm hiểu chung
1/ Tác giả
Kim Lân (1902-2007):Kim Lân là cây bút chuyên viết về truyện ngắn. Ông rất thành công khi viết về đề tài nông thôn và người nông dân. §Ỉc biƯt «ng cã nh÷ng trang viÕt ®Ỉc s¾c vỊ phong tơc vµ ®êi sèng th«n quª. Kim L©n lµ nhµ v¨n mét lßng mét d¹ ®i vỊ víi "®Êt", víi "ng­êi", víi "thuÇn hËu nguyªn thđy" cđa cuéc sèng n«ng th«n.
- Tác phẩm tiêu biểu: SGK
2/ Tác phẩm
- Tóm tắt truyện
- Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác:Vợ nhặt (in trong tập Con chó xấu xí, 1962) được viết dựa trên một phần cốt truyện cũ của tiểu thuyết Xóm ngụ cư.
*Bèi c¶nh x· héi cđa truyƯn.
Ph¸t xÝt NhËt b¾t nh©n d©n ta nhỉ lĩa trång ®ay nªn th¸ng 3 n¨m 1945, n¹n ®ãi khđng khiÕp ®· diƠn ra. ChØ trong vßng vµi th¸ng, tõ Qu¶ng TrÞ ®Õn B¾c K×, h¬n hai triƯu ®ång bµo ta chÕt ®ãi.
II. Đọc – hiểu văn bản
1/ Nội dung
a.Ý nghÜa nhan ®Ị Vỵ nhỈt.
- Nhan ®Ị Vỵ nhỈt th©u tãm gi¸ trÞ néi dung t­ t­ëng t¸c phÈm. "NhỈt" ®i víi nh÷ng thø kh«ng ra g×. Th©n phËn con ng­êi bÞ rỴ rĩng nh­ c¸i r¬m, c¸i r¸c, cã thĨ "nhỈt" ë bÊt k× ®©u, bÊt k× lĩc nµo. Ng­êi ta hái vỵ, c­íi vỵ, cßn ë ®©y Trµng "nhỈt" vỵ. §ã thùc chÊt lµ sù khèn cïng cđa hoµn c¶nh.
- Nh­ng "vỵ" l¹i lµ sù tr©n träng. Ng­êi vỵ cã vÞ trÝ trung t©m x©y dùng tỉ Êm. Trong t¸c phÈm, gia ®×nh Trµng tõ khi cã ng­êi vỵ nhỈt, mäi ng­êi trë nªn g¾n bã, qu©y quÇn, ch¨m lo, thu vÐn cho tỉ Êm cđa m×nh.
- Nh­ vËy, nhan ®Ị Vỵ nhỈt võa thĨ hiƯn th¶m c¶nh cđa ng­êi d©n trong n¹n ®ãi 1945 võa béc lé sù c­u mang, ®ïm bäc vµ kh¸t väng, søc m¹nh h­íng tíi cuéc sèng, tỉ Êm, niỊm tin cđa con ng­êi trong c¶nh khèn cïng.
b. T×nh huèng truyƯn.
- Trµng lµ mét nh©n vËt cã ngo¹i h×nh xÊu. §· thÕ cßn dë ng­êi. Lêi ¨n tiÕng nãi cđa Trµng cịng céc c»n, th« kƯch nh­ chÝnh ngo¹i h×nh cđa anh ta. Gia c¶nh cđa Trµng cịng rÊt ¸i ng¹i. Nguy c¬ "Õ vỵ" ®· râ. §· vËy l¹i gỈp n¨m ®ãi khđng khiÕp, c¸i chÕt lu«n lu«n ®eo b¸m. Trong lĩc kh«ng mét ai (kĨ c¶ Trµng) nghÜ ®Õn chuyƯn vỵ con cđa anh ta th× ®ét nhiªn Trµng cã vỵ. Trong hoµn c¶nh ®ã, Trµng "nhỈt" ®­ỵc vỵ lµ nhỈt thªm mét miƯng ¨n cịng ®ång thêi lµ nhỈt thªm tai häa cho m×nh, ®Èy m×nh ®Õn gÇn h¬n víi c¸i chÕt. V× vËy, viƯc Trµng cã vỵ lµ mét nghÞch c¶nh Ðo le, vui buån lÉn lén, c­êi ra n­íc m¾t. 
- D©n xãm ngơ c­ ng¹c nhiªn, cïng bµn t¸n, ph¸n ®o¸n råi cïng nghÜ: "biÕt cã nu«i nỉi nhau sèng qua ®­ỵc c¸i th× nµy kh«ng?", cïng nÝn lỈng.
- Bµ cơ Tø, mĐ Trµng l¹i cµng ng¹c nhiªn h¬n. Bµ l·o ch¼ng hiĨu g×, råi "cĩi ®Çu nÝn lỈng" víi nçi lo riªng mµ rÊt chung: "BiÕt chĩng nã cã nu«i nỉi nhau sèng qua ®­ỵc c¬n ®ãi kh¸t nµy kh«ng?"
- B¶n th©n Trµng cịng bÊt ngê víi chÝnh h¹nh phĩc cđa m×nh: "Nh×n thÞ ngåi ngay gi÷a nhµ ®Õn b©y giê h¾n vÉn cßn ngê ngỵ". ThËm chÝ s¸ng h«m sau Trµng vÉn ch­a hÕt bµng hoµng.
- T×nh huèng truyƯn mµ Kim L©n x©y dùng võa bÊt ngê l¹i võa hỵp lÝ. Qua ®ã, t¸c phÈm thĨ hiƯn râ gi¸ trÞ hiƯn thùc, gi¸ trÞ nh©n ®¹o vµ gi¸ trÞ nghƯ thuËt.
*Gi¸ trÞ hiƯn thùc: 
- Tè c¸o téi ¸c thùc d©n, ph¸t xÝt
- Bøc tranh x¸m xÞt vỊ th¶m c¶nh chÕt ®ãi. 
NhỈt vỵ lµ c¸i khèn cïng cđa cuéc sèng. C¸i ®ãi quay qu¾t dån ®uỉi ®Õn møc ng­êi ®µn bµ chđ ®éng gỵi ý ®ßi ¨n. ChØ v× ®ãi qu¸ mµ ng­êi ®µn bµ téi nghiƯp nµy ¨n lu«n vµ "¨n liỊn mét chỈp 4 b¸t b¸nh ®ĩc". ChØ cÇn vµi lêi nưa ®ïa nưa thËt thÞ ®· chÊp nhËn theo kh«ng Trµng. Gi¸ trÞ con ng­êi bÞ phđ nhËn khi chØ v× cïng ®­êng ®ãi kh¸t mµ ph¶i trë nªn tr¬ trÏn, liỊu lÜnh, bÊt chÊp c¶ e thĐn. C¸i ®ãi ®· bãp mÐo c¶ nh©n c¸ch con ng­êi. 
*Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: T×nh nh©n ¸i, c­u mang ®ïm bäc nhau, kh¸t väng h­íng tíi sù sèng vµ h¹nh phĩc.
 §iỊu mµ Kim L©n muèn nãi lµ: trong bèi c¶nh bi th¶m, gi¸ trÞ nh©n b¶n kh«ng mÊt ®i, con ng­êi vÉn cø muèn ®­ỵc lµ con ng­êi, muèn ®­ỵc nªn ng­êi vµ muèn cuéc ®êi thõa nhËn hä nh­ nh÷ng con ng­êi. Trµng lÊy vỵ lµ ®Ĩ tiÕp tơc sù sèng, ®Ĩ sinh con ®Ỵ c¸i, ®Ĩ h­íng ®Õn t­¬ng lai. Ng­êi ®µn bµ ®i theo Trµng cịng ®Ĩ ch¹y trèn c¸i ®ãi, c¸i chÕt ®Ĩ h­íng ®Õn sù sèng. Bµ cơ Tø, mét bµ l·o nh­ng l¹i lu«n nãi ®Õn chuyƯn t­¬ng lai, chuyƯn sung s­íng vỊ sau, nhen lªn niỊm hi väng cho d©u con. §ã chÝnh lµ søc sèng bÊt diƯt cđa Vỵ nhỈt.
§Ỉc biƯt t×nh ng­êi, lßng nh©n ¸i, sù c­u mang ®ïm bäc cđa nh÷ng con ng­êi nghÌo ®ãi lµ søc m¹nh ®Ĩ hä v­ỵt lªn c¸i chÕt.
4. Củng cố, luyện tập: 
*Nêu ý nghÜa nhan ®Ị Vỵ nhỈt?
- Nhan ®Ị Vỵ nhỈt th©u tãm gi¸ trÞ néi dung t­ t­ëng t¸c phÈm. Nó võa thĨ hiƯn th¶m c¶nh cđa ng­êi d©n trong n¹n ®ãi 1945 võa béc lé sù c­u mang, ®ïm bäc vµ kh¸t väng, søc m¹nh h­íng tíi cuéc sèng, tỉ Êm, niỊm tin cđa con ng­êi trong c¶nh khèn cïng.
* Nêu t×nh huèng truyƯn ngắn Vợ nhặt?
- Trµng lµ mét nh©n vËt cã ngo¹i h×nh xÊu. §· thÕ cßn dë ng­êi. Lêi ¨n tiÕng nãi cđa Trµng cịng céc c»n, th« kƯch nh­ chÝnh ngo¹i h×nh cđa anh ta. Gia c¶nh cđa Trµng cịng rÊt ¸i ng¹i. Nguy c¬ "Õ vỵ" ®· râ. §· vËy l¹i gỈp n¨m ®ãi khđng khiÕp, c¸i chÕt lu«n lu«n ®eo b¸m. Trong lĩc kh«ng mét ai (kĨ c¶ Trµng) nghÜ ®Õn chuyƯn vỵ con cđa anh ta th× ®ét nhiªn Trµng cã vỵ. Trong hoµn c¶nh ®ã, Trµng "nhỈt" ®­ỵc vỵ lµ nhỈt thªm mét miƯng ¨n cịng ®ång thêi lµ nhỈt thªm tai häa cho m×nh, ®Èy m×nh ®Õn gÇn h¬n víi c¸i chÕt. V× vËy, viƯc Trµng cã vỵ lµ mét nghÞch c¶nh Ðo le, vui buån lÉn lén, c­êi ra n­íc m¾t. 
- T×nh huèng truyƯn mµ Kim L©n x©y dùng võa bÊt ngê l¹i võa hỵp lÝ. Qua ®ã, t¸c phÈm thĨ hiƯn râ gi¸ trÞ hiƯn thùc, gi¸ trÞ nh©n ®¹o vµ gi¸ trÞ nghƯ thuËt.
5. Hướng dẫn tự học:
- Đối với bài học ở tiết này: Nêu xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác? Ý nghĩa nhan đề, tình huống truyện? Giá trị hiện thực, giá trị nhân đạo của tác phẩm?
- Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: 
 Chuẩn bị bài: Vợ nhặt (tt)
+ Diễn biến tâm trạng các nhân vật: Anh Tràng, người vợ nhặt, bà cụ Tứ
+ Vài nét về nghệ thuật, Ý nghĩa văn bản?
- Ôn kiến thức: Bài khái quát văn học Việt Nam từ cách mạng tháng tám 1945 đến hết thế kỉ xx
+ Khái quát Văn học Việt Nam từ 1975 đến hết thế kỉ XX
V. Rút kinh nghiệm:
Tuần 22
Tiết 61	 Ngày dạy: 18 -01 -2011
VỢ NHẶT
( Trích – KIM LÂN )
I.MỤC TIÊU :
1 Kiến thức:
- Hiểu được tình cảnh sống thê thảm của người nông dân trong nạn đói năm 1945 và niềm tin vào tương lai, sự yêu thương đùm bọc giữa những con người nghèo khổ khi cận kề cái chết
- Thấy được một số nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm.
2 Kĩ năng: Củng cố, nâng cao kĩ năng đọc – hiểu truyện ngắn hiện đại.
- Rèn kĩ năng tự nhận thức, tư duy sáng tạo.
 3. Thái độ: Có tấm lòng đồng cảm, trân trọng trước số phận con người của nhà văn, qua đó xác định các giá trị trong cuộc sống mà mỗi con người cần hướng tới
II. TRỌNG TÂM:
1. Kiến thức:
 - Tình cảnh thê thảm của người nông dân trong nạn đói khủng khiếp năm 1945 và niềm khát khao hạnh phúc gia đình, niềm tin vào cuộc sống, tình thương yêu đùm bọc giữa những con người nghèo khổ ngay trên bờ vực của cái chết.
 - Xây dựng tình huống truyện độc đáo, nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc.
2. Kĩ năng:
 Củng cố, nâng cao kĩ năng đọc – hiểu truyện ngắn hiện đại.
III. CHUẨN BỊ 
1. GV: Giáo án, SGK,SGV, hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng
2. HS: Đọc sgk và nắm nội dung cơ bản, định hướng tìm hiểu các câu hỏi theo các câu hỏi hướng dẫn học bài.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp:
 	kiểm tra sĩ số:
12A2	12B4	 
2. Kiểm tra bài cũ:
 * Tóm tắt truyện? Nêu xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác truyện ngắn Vợ nhặt?
*Nêu ý nghÜa nhan ®Ị Vỵ nhỈt?
- Nhan ®Ị Vỵ nhỈt th©u tãm gi¸ trÞ néi dung t­ t­ëng t¸c phÈm. Nó võa thĨ hiƯn th¶m c¶nh cđa ng­êi d©n trong n¹n ®ãi 1945 võa béc lé sù c­u mang, ®ïm bäc vµ kh¸t väng, søc m¹nh h­íng tíi cuéc sèng, tỉ Êm, niỊm tin cđa con ng­êi trong c¶nh khèn cïng.
* Nêu t×nh huèng truyƯn ngắn Vợ nhặt?
- Trµng lµ mét nh©n vËt cã ngo¹i h×nh xÊu. §· thÕ cßn dë ng­êi. Lêi ¨n tiÕng nãi cđa Trµng cịng céc c»n, th« kƯch nh­ chÝnh ngo¹i h×nh cđa anh ta. Gia c¶nh cđa Trµng cịng rÊt ¸i ng¹i. Nguy c¬ "Õ vỵ" ®· râ. §· vËy l¹i gỈp n¨m ®ãi khđng khiÕp, c¸i chÕt lu«n lu«n ®eo b¸m. Trong lĩc kh«ng mét ai (kĨ c¶ Trµng) nghÜ ®Õn chuyƯn vỵ con cđa anh ta th× ®ét nhiªn Trµng cã vỵ. Trong hoµn c¶nh ®ã, Trµng "nhỈt" ®­ỵc vỵ lµ nhỈt thªm mét miƯng ¨n cịng ®ång thêi lµ nhỈt thªm tai häa cho m×nh, ®Èy m×nh ®Õn gÇn h¬n víi c¸i chÕt. V× vËy, viƯc Trµng cã vỵ lµ mét nghÞch c¶nh Ðo le, vui buån lÉn lén, c­êi ra n­íc m¾t. 
- T×nh huèng truyƯn mµ Kim L©n x©y dùng võa bÊt ngê l¹i võa hỵp lÝ. Qua ®ã, t¸c phÈm thĨ hiƯn râ gi¸ trÞ hiƯn thùc, gi¸ trÞ nh©n ®¹o vµ gi¸ trÞ nghƯ thuËt.
3. Bài mới
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1: Tạo tâm thế cho HS
Vào bài: Tiết trước, chúng ta học truyện ngắn Vợ nhặt của Kim lân. Hôm nay , chúng ta học bài tiếp theo.
Hoạt động 2:Hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản:
- GV: Anh tràng là người như thế nào?
- GV: C¶m nhËn cđa em vỊ diƠn biÕn t©m tr¹ng cđa nh©n vËt Trµng? 
 (lĩc quyÕt ®Þnh ®Ĩ ng­êi ®µn bµ theo vỊ, trªn ®­êng vỊ xãm ngơ c­, buỉi s¸ng ®Çu tiªn cã vỵ).
-GV: Nhận xét của em về người vợ nhặt?
- GV: C¶m nhËn cđa em vỊ ng­êi vỵ nhỈt?
 (t­ thÕ, b­íc ®i, tiÕng nãi, t©m tr¹ng,).
- GV: Bà cụ Tứ là người như thế nào?
- GV: C¶m nhËn cđa em vỊ diƠn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt bµ cơ Tø- mĐ Trµng? 
 (lĩc míi vỊ, buỉi sím mai, b÷a c¬m ®Çu tiªn).
- GV: Em h·y nhËn xÐt vỊ nghƯ thuËt viÕt truyƯn cđa Kim L©n?
 (C¸ch kĨ chuyƯn, c¸ch dùng c¶nh, ®èi tho¹i, nghƯ thuËt miªu t¶ t©m lÝ ng©n vËt, ng«n ng÷,)
 HS vµ tr¶ lêi
- GV: Nêu ý nghĩa của văn bản?
c. Các nhân vật:
* c1. Nhân vật Tràng: là người lao động nghèo, tốt bụng và cởi mở (giữa lúc đói, anh sẵn lòng đãi người đàn bà xa lạ).
- Anh luôn khao khát hạnh phúc và có ý thức xây dựng hạnh phúc. Câu “nói đùa chứ có về với tớ thì ra khuân hàng lên xe rồi cùng về” đã ẩn chứa niềm khát khao tổ ấm gia đình và tràng đã “liều” đưa người đàn bà xa lạ về nhà. 
- Buổi sáng đầu tiên khi có vợ, thấy nhà cửa sạch sẽ, gọn gàng, Tràng cảm thấy yêu thương và gắn bó, có trách nhiệm với gia đình, nhận ra bổn phận phải lo lắng cho vợ con sau này. 
- Anh cũng nghĩ tới sự đổi thay cho dù vẫn chưa ý thức thật đầy đủ ((hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng trên đê Sộp).
*c2.Người “vợ nhặt”: là nạn nhân của nạn đói. Những xô đẩy dữ dội của hoàn cảnh đã khiến “thị” chao chát, thô tục và chấp nhận làm “vợ nhặt”. 
- Tuy nhiên, sâu thẳm trong con người này vẫn khát khao một mái ấm. “Thị” là một con người hoàn toàn khác khi trở thành người vợ trong gia đình.
*c3. Bà cụ Tứ: một người mẹ nghèo khổ, rất mực thương con; một người phụ nữ Việt Nam nhân hậu, bao dung và giàu lòng vị tha; một con người lạc quan, có niềm tin vào tương lai, hạnh phúc tươi sáng.
Ba nhân vật có niềm khát khao sống và hạnh phúc, niềm tin và hi vọng vào tương lai tươi sáng ở cả những thời khắc khó khăn nhất, ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết. Qua nhân vật, nhà văn muốn thể hiện tư tưởng: “dù kề bêân cái đói, cái chết, người ta vẫn khát khao hạnh phúc, vẫn hướng về ánh sáng, vẫn tin vào sự sống và vẫn hi vọng ở tương lai”.
2/ Nghệ thuật
- Xây dựng được tình huống truyện độc đáo: Tràng nghèo, xấu, lại là dân ngụ cư, giữa lúc đói khát nhất, khi cái chết đang cận kề lại “nhặt” được vợ, có vợ theo. Tình huống éo le này là đầu mối cho sự phát triển của truyện, tác động đến tâm trạng, hành động của các nhân vật và thể hiện chủ đề của truyện.
- Cách kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn; dựng cảnh sinh động, có nhiều chi tiết đặc sắc.
- Nhân vật được khắc họa sinh động, đối thoại hấp dẫn, ấn tượng, thể hiện tâm lý tinh tế.
- Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị nhưng chắt lọc và giàu sức gợi.
3/ Ýù nghĩa văn bản
Tố cáo tội ác của bọn thực dân, phát xít đã gây ra nạn đói khủng khiếp năm 1945 và khẳng định: ngay bên bờ vực của cái chết, con người vẫn hướng về sự sống, tin tưởng ở tương lai, khát khao tổ ấm gia đình và thương yêu, đùm bọc lẫn nhau.
4. Củng cố, luyện tập: 
* Em h·y nhËn xÐt vỊ nghƯ thuËt viÕt truyƯn cđa Kim L©n? Xây dựng được tình huống truyện độc đáo: Tràng nghèo, xấu, lại là dân ngụ cư, giữa lúc đói khát nhất, khi cái chết đang cận kề lại “nhặt” được vợ, có vợ theo. Tình huống éo le này là đầu mối cho sự phát triển của truyện, tác động đến tâm trạng, hành động của các nhân vật và thể hiện chủ đề của truyện.
- Cách kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn; dựng cảnh sinh động, có nhiều chi tiết đặc sắc.
- Nhân vật được khắc họa sinh động, đối thoại hấp dẫn, ấn tượng, thể hiện tâm lý tinh tế.
- Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị nhưng chắt lọc và giàu sức gợi.
* Nêu ý nghĩa của văn bản? Tố cáo tội ác của bọn thực dân, phát xít đã gây ra nạn đói khủng khiếp năm 1945 và khẳng định: ngay bên bờ vực của cái chết, con người vẫn hướng về sự sống, tin tưởng ở tương lai, khát khao tổ ấm gia đình và thương yêu, đùm bọc lẫn nhau.
Luyện t ập: Phân tích ý nghĩa đoạn kết của tác phẩm
 Nó có ý nghĩa quan trọng trong việc thể hiện chủ đề tác phẩm. Truyện được khép lạibằng hình ảnh đoàn người đi phá kho thóc của Nhật và hình ảnh lá cờ đỏ của Việt Minh phất phới bay trong óc Tràng. Những hình ảnh này đối lập với hình ảnh thê thảm về cuộc sống của người nông dân trong nạn đói khủng khiếp 1945, được tác giả miêu tả ở phần đầu của thiên truyện. Cái kết thúc như vậy gợi ra một xu hướng phát triển theo chiều hướng tích cực của tác phẩm: Khi bị đẩy vào tình trạng đói khổ cùng đường, thì người nông dân lao động sẽ hướng tới cách mạng. Đây cũng là xu hướng vận động chủ yếu của văn học Việt Nam từ 1945-1975.
5. Hướng dẫn tự học:
- Đối với bài học ở tiết này: Phân tích các nhân vật, nghệ thuật, ý nghĩa văn bản?
- Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: 
 Chuẩn bị bài: Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
 + Tìm hiểu đối tượng và cách làm bài Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
 + Lập dàn ý đề bài phân tích hình ảnh người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân
Oân kiến thức: Tuyên ngôn độc lập phần tác gia
V. Rút kinh nghiệm: