Đề tài Phương pháp giải toán sử dụng quy luật xác suất trong môn sinh học

Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
Đề tài : "Phương pháp giải toán sử dụng quy luật xác suất 
 trong môn sinh học”
 Phần I. Phần mở đầu
Lý do chọn đề tài: 
 Trong chương trình học nói chung,môn sinh học nói riêng việc giải các bài tập (toán) có vai trò rất quan trọng ,nó có tính chất thực hành ,tổng hợp và sáng tạo-là kết quả của nhiều phân môn.do đó nó huy động được nhiều vốn kiến thức ,kỷ năng vận dụng kiến thức cơ bản .vì bài tập là phương tiện dùng trong dạy và học,là nguồn để hình thành kiến thức ,kỹ năng cho học sinh.Khi giải được bài tập,người học đã tìm được kiến thức mới ,rèn luyện kỹ năng xác định mối quan hệ ,sử dụng được những điều kiện cho,như vậy là vừa củng cố kiến thức vừa nắm vững,mở rộng kiến thức.Bài tập là phương tiện để rèn luyện ,phát huy tư duy.khi giải bài tập người học phải phân tích ,xác định mối quan hệ ,so sánh đối chiếu những điều đã cho và những điều cần tìm,đòi hỏi phải suy luận lôgíc,phải luôn suy nghĩ ,do đó tư duy được phát triển .cũng qua việc tìm lời giải mà lôi cuốn ,thu hút học sinh thực hiện nhiệm vụ nhận thức ,do đó học sinh luôn cố gắng,tích cực, tự lực.
 Qua việc giải bài tập mà giáo viên và học sinh kiểm tra và tự kiểm tra được kết quả học tập của mình.Vì vậy trong quá trình dạy học cần phải tìm cách sử dụng và giải bài tập là biện pháp quan trọng để nâng cao chất lượng dạy và học.
 áp dụng phương pháp dạy học giải toán sử dụng quy luật xác suất trong môn sinh học nhằm phát huy tính tích cực ,chủ động ,sáng tạo cho học sinh tìm ra được kết quả nhanh nhất .nhận thức được điều đó tôi đã chọn đề tài này để nghiên cứu làm sáng kiến kinh nghiệm cho mình.
II.Mục đích nghiên cứu
 Xác định được quy luật chung trong việc giải bài tập nhằm phát triển tính năng động ,sáng tạo cho học sinh qua phương pháp sử dụng quy luật xác suất trong các quy luật di truyền . 
III.Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu các bài toán có liên quan
Tìm hiểu quy trình giải toán 
Đề xuất cách giải 
Tiến hành thực nghiệm để tìm kết quả theo quy trình
Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
 IV. Đối tượng nghiên cứu 
 Phát triển kỹ năng sáng tạo trong việc giải bài tập cho học sinh thông qua phương pháp sử dụng quy luật xác suất .
 V. Phương pháp nghiên cứu 
 Thông qua các bài tập có sẵn hoặc tự đề ra để kiểm tra đánh giá khả năng và vai trò tích cực ,năng động, sáng tạo của học sinh thể hiện qua các thao tác ,việc làm trong các giờ học.từ đó tạo cơ sở xây dựng quy trình giải toán sử dụng quy luật xác suất.
Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
 Phần II. Nội Dung
 Để tìm tỉ lệ kiểu gen,tỉ lệ kiểu hình,số kiểu gen,số kiểu tổ hợp trong 
 các dạng toàn quy luật di truyền ta cần sử dụng quy luật xác suất để giải thì 
 sẽ tìm ra kết quả nhanh hơn.
 Sau đây là một số ví dụ về các dạng toán sử dụng quy luật xác suất giúp
 các em học sinh vận dụng linh hoạt để giải nhanh và hiệu quả.
 I.Dạng toán 1: Bài toán tìm số kiểu gen ở đời con
 Cách giải:
 Trước hết ,phải nắm vững từng phép lai một cặp tính trạng,cụ thể là:
 Aa x Aa ---> F: 1AA : 2Aa :1aa ứng với 3 kiểu gen(AA,Aa,aa)
 Bb x bb ---> F : 1Bb : 1bb ứng với 2kiểu gen ( Bb,bb)
 cc x cc ---> F: 1cc ứng với 1 kiểu gen (cc)
 .
sau đó dưạ vào phép lai từng cặp gen ta nhân xác suất với nhau thu được kết quả.
 • Các bài toán vận dụng:
 1.Bài toán 1: Trong quy luật di truyền của menđen,nếu các gen phân li độc 
 lập và trội hoàn toàn thì cơ thể có kiểu gen AaBbCc tự thụ phấn 
 với nhau sinh ra đời con có số kiểu gen là bao nhiêu?
 Bài giải:
 Theo bài ra ta có phép lai P: AaBbCc x AaBbCc 
 áp dụng quy luật xác suất cho từng cặp tính trạng ta có đời con sinh 
 ra có số kiểu gen = kiểu gen
 2.Bài toán 2: Nếu các gen phân li độc lập,và trội hoàn toàn thì phép lai 
 AABbCcDDeeFf x AaBBCcddEEff thì đời con tạo ra có số kiểu gen 
 bao nhiêu?
 Bài giải:
 Dựa vào quy luật xác suất trên cho từng cặp gen ta có: số kiểu gen đời 
 con tạo ra là 2 * 2*2*3*1*1*2 =24 KG
 3.Bài toán 3: Không cần lập bảng ,hãy tính số kiểu gen được tạo ra trong 
 phép lai AabbCcDdEeFf x aabbccDDEeFf.
 Bài giải:
 Dựa vào quy luật trên ta có:
 số kiểu gen được tạo ra = 2*1*2*2*3*3= 72 KG
Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
 Bài toán 4: Xét phép lai P: AaBbDd x AabbDd. Thì số kiểu gen ở F1 
 là bao nhiêu?
 Bài giải 
 Theo cách giải trên ta có:
 Số kiểu gen ở F1 là = 3*2*3 =18 (KG)
 II.Dạng toán 2: Bài toán về tìm số kiểu tổ hợp ở đời con
 Cách giải: 
 Cách 1: Trước hết ,ta tìm số loại giao tử của bố và mẹ ,sau đó đem 
 nhân cho nhau thu được số kiểu tổ hợp (2n *2n = 4n,trong đó n là số cặp
 gen dị hợp tử)
 Cách 2: Xét phép lai cho từng cặp gen để tìm số kiểu tổ hợp cho mỗi 
 cặp gen đó,cụ thể là: Aa x Aa ---> F : 1AA :2 Aa :1aa ứng với 4 tổ hợp
 Bb x bb ---> F : 1 Bb :1bb ứng với 2 tổ hợp
 cc x cc ---> F: 1cc ứng với 1 tổ hợp
	.
 Sau đó,dựa vào mỗi cặp gen trong phép lai đem nhân xác suất cho nhau 
 thu được kết quả.
 • Bài toán vận dụng:
 Bài toán 1: Nếu các gen phân li độc lập và trội hoàn toàn thì phép lai 
 AabbCcDD x aaBbCcDd sinh ra đời con có số kiểu tổ hợp bao nhiêu?
 Bài giải:
 Cách 1: P: AabbCcDD x aaBbCcDd
 G: 22 23
 F1 : có số kiểu tổ hợp là 22 * 23 = 32 kiểu tổ hợp
 Cách 2 : P: AabbCcDD x aaBbCcDd
 F1 : Có số kiểu tổ hợp là 2*2*4*2 = 32 kiểu tổ hợp
 Bài toán 2: ở đậu hà lan,hạt vàng là trội so với hạt xanh,thân cao là trội so 
 với thân thấp .cho cây thân cao,hạt vàng thuần chủng lai với cây thân 
 thấp ,hạt xanh được F1. cho F1 tự thụ phấn tạo F2 có số kiểu tổ hợp bao 
 nhiêu?
 Bài giải:
 Quy ước: A- thân cao. a - thân thấp
 B - hạt vàng b- hạt xanh 
 Cách 1: Pt/c : AABB x aabb
 F1: AaBb
	F1 x aabb: AaBb x aabb
	G: 22 x 21
	F2: Có số kiểu tổ hợp = 22 x21 = 4 kiểu 
 Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
 Cách 2: F1: AaBb x aabb
 F2: có số kiểu tổ hợp là: 2 *2 = 4 kiểu
 Bài toán 3: Theo qui luật phân li của Menđen ,cho phép lai :
 P: AabbCcDdEeFF x aaBbCcddEeff. đời con sinh ra có bao 
 nhiêu kiểu tổ hợp?
 Bài giải;
 Cách 1: Số kiểu tổ hợp được sinh ra là: 24 x 23 = 128
 Cách 2: số kiểu tổ hợp là: 2*2*4*2*4*1 = 128
 Bài toán 4: Xét phép lai P: AaBbDd x AabbDd.
 thì số kiểu tổ hợp giao tử ở F1 là bao nhiêu?
 Bài giải:
 Theo cách giải trên ta có :
 Cách 1: Số kiểu tổ hợp ở F1 = 23 * 22 = 32
 Cách 2: Số kiểu tổ hợp ở F1 = 4*2*4 = 32
Dạng toán 3: Bài toán về tìm tỉ lệ kiểu gen ở đời con
 Cách giải: xét riêng từng cặp gen trong phép lai ta rút ra được tỉ lệ kiểu 
 gen tương ứng
 Cụ thể là: Aa x Aa --> F1 : 
 Bb x bb --> F1 : 
 cc x cc --> F1 : 1 cc
 ..
 Sau đó nhân xác suất tỉ lệ từng cặp gen với nhau ta đợc kết quả cần tìm
 • Các bài toán vận dụng 
 Bài toán 1: Giả sử màu da người do ít nhất 3 cặp gen alen qui định ,
 trong kiểu gen sự có mặt của mỗi alen trội bất kỳ làm tăng lượng 
 mêlanin nên da xẫm hơn.Nếu 2 người có cùng kiểu gen AaBbCc kết 
 hôn với nhau thì xác suất đẻ con da trắng có kiểu gen aabbcc với tỉ lệ là
 bao nhiêu? 
	Bài giải:
 Theo cách giải trên ta có: P : AaBbCc x AaBbCc
	 F1: aabbcc = 
 Bài toán 2: Theo qui luật phân li độc lập của Menđen ,thì phép lai 
 P: AaBbCcDDEe x aaBbCcddEE sinh ra kiểu gen AabbCcDdEE 
 có tỉ lệ bao nhiêu?
 Bài giải:
 Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
 Theo cách giải trên ta có: 
 tỉ lệ Kiểu gen AabbCcDdEE = 
 Bài toán 3 : Cho phép lai Pt/c : AABBCC x aabbcc ,tạo F1, cho F1 tự thụ 
 phấn tạo F2.không cần lập bảng ,hãy xác định tỉ lệ mỗi loại kiểu gen 
 AaBbcc, AaBbCc,Aabbcc ở F2,biết các gen phân li độc lập và mỗi gen 
 qui định một tính trạng.
 Bài giải
 Theo bài ra ta có: F1: AaBbCc x AaBbCc
 F2: AaBbcc có tỉ lệ = 
	AaBbCc có tỉ lệ = 
	Aabbcc có tỉ lệ = 
 Bài toán 4: Xét phép lai P: AaBbDd x AabbDd. Thì tỉ lệ xuất hiện kiểu 
 gen AaBbdd,aaBBdd là bao nhiêu?
 Bài giải:
 Theo cách giải trên ta có:
 Tỉ lệ kiểu gen AaBbdd = 
	Tỉ lệ kiểu gen aaBBdd = 
Dạng toán 4 : Bài toán về tìm tỉ lệ kiểu hình ở đời con
 Cách giải: xét riêng từng cặp gen trong phép lai ta rút ra được tỉ lệ kiểu 
 hình tương ứng
 Cụ thể là: Aa x Aa --> F1 : => 
 => 
 Bb x bb --> F1 : => 
 cc x cc --> F1 : 1 cc => 100% lặn
 Sau đó nhân xác suất tỉ lệ từng cặp gen ứng với tỉ lệ kiểu hình với nhau ta 
 được kết quả cần tìm.
 Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
 • Bài toán vận dụng:
 Bài toán 1; Cho phép lai Pt/c : AABB x aabb ,tạo F1, cho F1 tự thụ phấn tạo 
 F2.không cần lập bảng ,hãy xác định tỉ lệ mỗi loại kiểu hình A-B-, 
 aaB- ở F2,biết các gen phân li độc lập và mỗi gen qui định một 
 tính trạng.
 Bài giải
 Theo bài ra ta có: F1: AaBb x AaBb
 F2: Tỉ lệ kiểu hình của A-B- = 
 Tỉ lệ kiểu hình của aaB- = 
Bài toán 2:Theo qui luật phân li độc lập của Men đen thì phép lai
 P: AaBbCcDdee tự thụ phấn tạo F1.không cần xác định ,hãy xác định
 tỉ lệ kiểu hình A-B-C-D-ee , aabbccD-ee,A-bbC-ddee, aabbccddee.
	Bài giải:
 Ta có:P AaBbCcDdee x AaBbCcDdee
 F1 : Có tỉ lệ kiểu hình A-B-C-D-ee = 
	Có kiểu hình aabbccD-ee =
	Có kiểu hình A-bbC-ddee =
	Có kiểu hình aabbccddee = 
 Bài toán 3: Xét phép lai P: AaBbDd x AabbDd. Thì tỉ lệ xuất hiện kiểu 
 hình A-B-D-, aabbDd là bao nhiêu ?
	Bài giải
 áp dụng cách giải trên ta có
 Kiểu hình A-B-D- có tỉ lệ = =
	Kiểu hình aabbDd có tỉ lệ = 
Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
 PhÂn III. Kết Luận
 Trên cơ sở các kiểu bài toán đã chọn và được thiết kế chi tiết,tôi tiến hành dạy thực nghiệm tại lớp 12A và 12B - trường TTGDTX thanh chương. Trong quá trình dạy thực nghiệm, tôi luôn tạo cho HS sự thoải mái và nhiệt tình trong học tập. Phát huy tính tự giác, độc lập suy nghĩ của học sinh. Tăng cường bao quát lớp trong mọi hoạt động.
 Qua những giờ dạy thực nghiệm khả năng nhận thức,sáng tạo,kỷ năng lập luận, phân tích bằng các bài toán tìm ra kết quả nhanh hơn. Học sinh rất phấn khởi,hào hứng, nhiệt tình ,sôi nổi. Đặc biệt các em tỏ ra thích thú . Dưới sự hưỡng dẫn ,chỉ đạo của giáo viên, các em phát huy được ý thức tự giác và làm chủ được mọi hoạt động của mình.
 Qua việc nghiên cứu thực tiễn trong nội dung mà đề tài tôi đã chọn. Quá trình dạy học không chỉ đơn thuần là dạy và học mà đòi hỏi phải có sự kết hợp ,vận dụng tổng hợp nhiều hình thức, phương pháp, dạy học để phù hợp với từng đối tượng của học sinh. Với phương pháp dạy giải toán sử dụng quy luật xác suất trong các môn học nói chung và môn sinh học nói riêng. học sinh vừa rèn luyện được kỷ năng lập luận,phân tích tìm tòi ra được những kiến thức mới từ đối tượng, vừa phát triển được tính năng động, sáng tạo, tính tự lập cho học sinh.
 Mặc dầu vậy, những gì mà tôi đã trình bày trong đề tài này mới chỉ là tìm hiểu về những khía cạnh mà tôi cho là quan trọng,đặc trưng của phương pháp dạy, để giúp học sinh lĩnh hội được những kiến thức cơ bản nhanh và hiểu hơn. Song với đề tài sáng kiến này tôi đã hết sức cố gắng nhưng chắc chẵn vẫn không tránh khỏi được những khiếm khuyết , vì vậy trong quá trình giảng dạy và nghiên cứu tôi rất mong nhận được những đóng góp quý báu của các nhà khoa học,của ban giám hiệu nhà trường và các bạn đồng nghiệp . Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn.
 ********** Hết **********
 Mục Lục
 Phần I. Phần  ... i xin chân thành cảm ơn.
 Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
Đề tài : "Phương pháp giải toán sử dụng quy luật xác suất 
 trong môn sinh học”
 Phần I. Phần mở đầu
Lý do chọn đề tài: 
 Trong chương trình học nói chung,môn sinh học nói riêng việc giải các bài tập (toán) có vai trò rất quan trọng ,nó có tính chất thực hành ,tổng hợp và sáng tạo-là kết quả của nhiều phân môn.do đó nó huy động được nhiều vốn kiến thức ,kỷ năng vận dụng kiến thức cơ bản .vì bài tập là phương tiện dùng trong dạy và học,là nguồn để hình thành kiến thức ,kỹ năng cho học sinh.Khi giải được bài tập,người học đã tìm được kiến thức mới ,rèn luyện kỹ năng xác định mối quan hệ ,sử dụng được những điều kiện cho,như vậy là vừa củng cố kiến thức vừa nắm vững,mở rộng kiến thức.Bài tập là phương tiện để rèn luyện ,phát huy tư duy.khi giải bài tập người học phải phân tích ,xác định mối quan hệ ,so sánh đối chiếu những điều đã cho và những điều cần tìm,đòi hỏi phải suy luận lôgíc,phải luôn suy nghĩ ,do đó tư duy được phát triển .cũng qua việc tìm lời giải mà lôi cuốn thu hút học sinh thực hiện nhiệm vụ nhận thức ,do đó học sinh luôn cố gắng,tích cực, tự lực
 Qua việc giải bài tập mà giáo viên và học sinh kiểm tra và tự kiểm tra được kết quả học tập của mình.Vì vậy trong quá trình dạy học cần phải tìm cách sử dụng và giải bài tập là biện pháp quan trọng để nâng cao chất lượng dạy và học.
 áp dụng phương pháp dạy học giải toán sử dụng quy luật xác suất trong môn sinh học nhằm phát huy tính tích cực ,chủ động ,sáng tạo cho học sinh tìm ra được kết quả nhanh nhất .nhận thức được điều đó tôi đã chọn đề tài này để nghiên cứu làm sáng kiến kinh nghiệm cho mình.
II.Mục đích nghiên cứu
 Xác định được quy luật chung trong việc giải bài tập nhằm phát triển tính năng động ,sáng tạo cho học sinh qua phương pháp sử dụng quy luật xác suất trong các quy luật di truyền . 
III.Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu các bài toán có liên quan
Tìm hiểu quy trình giải toán 
Đề xuất cách giải 
Tiến hành thực nghiệm để tìm kết quả theo quy trình
Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
 IV. Đối tượng nghiên cứu 
 Phát triển kỹ năng sáng tạo trong việc giải bài tập cho học sinh thông qua phương pháp sử dụng quy luật xác suất .
 V. Phương pháp nghiên cứu 
 Thông qua các bài tập có sẵn hoặc tự đề ra để kiểm tra đánh giá khả năng và vai trò tích cực ,năng động, sáng tạo của học sinh thể hiện qua các thao tác ,việc làm trong các giờ học.từ đó tạo cơ sở xây dựng quy trình giải toán sử dụng quy luật xác suất.
Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
 Phần II. Nội Dung
 Để tìm tỉ lệ kiểu gen,tỉ lệ kiểu hình,số kiểu gen,số kiểu tổ hợp trong các dạng toàn quy luật di truyền ta cần sử dụng quy luật xác suất để giải thì sẽ tìm ra kết quả nhanh hơn.
 Sau đây là một số ví dụ về các dạng toán sử dụng quy luật xác suất giúp các em học sinh vận dụnglinh hoạt để giải nhanh và hiệu quả.
I.Dạng toán 1: Bài toán tìm số kiểu gen ở đời con
 Cách giải:
 Trước hết ,phải nắm vững từng phép lai một cặp tính trạng,cụ thể là:
 Aa x Aa ---> F: 1AA : 2Aa :1aa ứng với 3 kiểu gen(AA,Aa,aa)
 Bb x bb ---> F : 1Bb : 1bb ứng với 2kiểu gen ( Bb,bb)
 cc x cc ---> F: 1cc ứng với 1 kiểu gen (cc)
 .
sau đó dưạ vào phép lai từng cặp gen ta nhân xác suất với nhau thu được kết quả.
 • Các bài toán vận dụng:
 1.Bài toán 1: Trong quy luật di truyền của menđen,nếu các gen phân li độc lập và trội hoàn toàn thì cơ thể có kiểu gen AaBbCc tự thụ phấn với nhau sinh ra đời con có số kiểu gen là bao nhiêu?
 Bài giải:
 Theo bài ra ta có phép lai P: AaBbCc x AaBbCc 
 áp dụng quy luật xác suất cho từng cặp tính trạng ta có đời con sinh ra có số kiểu gen = kiểu gen
 2.Bài toán 2: Nếu các gen phân li độc lập,và trội hoàn toàn thì phép lai AABbCcDDeeFf x AaBBCcddEEff thì đời con tạo ra có số kiểu gen bao nhiêu?
 Bài giải:
 Dựa vào quy luật xác suất trên cho từng cặp gen ta có: số kiểu gen đời con tạo ra là 2 * 2*2*3*1*1*2 =24 KG
 3.Bài toán 3: Không cần lập bảng ,hãy tính số kiểu gen được tạo ra trong phép lai AabbCcDdEeFf x aabbccDDEeFf.
 Bài giải:
 Dựa vào quy luật trên ta có:
 số kiểu gen được tạo ra = 2*1*2*2*3*3= 72 KG
Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
Bài toán 4: Xét phép lai P: AaBbDd x AabbDd. Thì số kiểu gen ở F1 là bao nhiêu?
 Bài giải 
 Theo cách giải trên ta có:
 Số kiểu gen ở F1 là = 3*2*3 =18 (KG)
II.Dạng toán 2: Bài toán về tìm số kiểu tổ hợp ở đời con
 Cách giải: 
 Cách 1: Trước hết ,ta tìm số loại giao tử của bố và mẹ ,sau đó đem nhân cho nhau thu được số kiểu tổ hợp (2n *2n = 4n,trong đó n là số cặp gen dị hợp tử)
 Cách 2: Xét phép lai cho từng cặp gen để tìm số kiểu tổ hợp cho mỗi cặp gen đó,cụ thể là: Aa x Aa ---> F : 1AA :2 Aa :1aa ứng với 4 tổ hợp
 Bb x bb ---> F : 1 Bb :1bb ứng với 2 tổ hợp
 cc x cc ---> F: 1cc ứng với 1 tổ hợp
	.
Sau đó,dựa vào mỗi cặp gen trong phép lai đem nhân xác suất cho nhau thu được kết quả.
 • Bài toán vận dụng:
 Bài toán 1: Nếu các gen phân li độc lập và trội hoàn toàn thì phép lai AabbCcDD x aaBbCcDd sinh ra đời con có số kiểu tổ hợp bao nhiêu?
 Bài giải:
 Cách 1: P: AabbCcDD x aaBbCcDd
 G: 22 23
 F1 : có số kiểu tổ hợp là 22 * 23 = 32 kiểu tổ hợp
 Cách 2 : P: AabbCcDD x aaBbCcDd
 F1 : Có số kiểu tổ hợp là 2*2*4*2 = 32 kiểu tổ hợp
 Bài toán 2: ở đậu hà lan,hạt vàng là trội so với hạt xanh,thân cao là trội so với thân thấp .cho cây thân cao,hạt vàng thuần chủng lai với cây thân thấp ,hạt xanh được F1. cho F1 tự thụ phấn tạo F2 có số kiểu tổ hợp bao nhiêu?
 Bài giải:
 Quy ước: A- thân cao. a - thân thấp
 B - hạt vàng b- hạt xanh 
 Cách 1: Pt/c : AABB x aabb
 F1: AaBb
	F1 x aabb: AaBb x aabb
	G: 22 x 21
	F2: Có số kiểu tổ hợp = 22 x21 = 4 kiểu 
Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
 Cách 2: F1: AaBb x aabb
 F2: có số kiểu tổ hợp là: 2 *2 = 4 kiểu
 Bài toán 3: Theo qui luật phân li của Menđen ,cho phép lai :
 P: AabbCcDdEeFF x aaBbCcddEeff. đời con sinh ra có bao 
 nhiêu kiểu tổ hợp?
 Bài giải;
 Cách 1: Số kiểu tổ hợp được sinh ra là: 24 x 23 = 128
 Cách 2: số kiểu tổ hợp là: 2*2*4*2*4*1 = 128
 Bài toán 4: Xét phép lai P: AaBbDd x AabbDd.
 thì số kiểu tổ hợp giao tử ở F1 là bao nhiêu?
 Bài giải:
 Theo cách giải trên ta có :
 Cách 1: Số kiểu tổ hợp ở F1 = 23 * 22 = 32
 Cách 2: Số kiểu tổ hợp ở F1 = 4*2*4 = 32
Dạng toán 3: Bài toán về tìm tỉ lệ kiểu gen ở đời con
 Cách giải: xét riêng từng cặp gen trong phép lai ta rút ra được tỉ lệ kiểu 
 gen tương ứng
 Cụ thể là: Aa x Aa --> F1 : 
 Bb x bb --> F1 : 
 cc x cc --> F1 : 1 cc
 ..
 Sau đó nhân xác suất tỉ lệ từng cặp gen với nhau ta đợc kết quả cần tìm
 • Các bài toán vận dụng 
 Bài toán 1: Giả sử màu da người do ít nhất 3 cặp gen alen qui định ,
 trong kiểu gen sự có mặt của mỗi alen trội bất kỳ làm tăng lượng 
 mêlanin nên da xẫm hơn.Nếu 2 người có cùng kiểu gen AaBbCc kết 
 hôn với nhau thì xác suất đẻ con da trắng có kiểu gen aabbcc với tỉ lệ là
 bao nhiêu? 
	Bài giải:
 Theo cách giải trên ta có: P : AaBbCc x AaBbCc
	 F1: aabbcc = 
 Bài toán 2: Theo qui luật phân li độc lập của Menđen ,thì phép lai 
 P: AaBbCcDDEe x aaBbCcddEE sinh ra kiểu gen AabbCcDdEE 
 có tỉ lệ bao nhiêu?
 Bài giải:
Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
 Theo cách giải trên ta có: 
 tỉ lệ Kiểu gen AabbCcDdEE = 
 Bài toán 3 : Cho phép lai Pt/c : AABBCC x aabbcc ,tạo F1, cho F1 tự thụ 
 phấn tạo F2.không cần lập bảng ,hãy xác định tỉ lệ mỗi loại kiểu gen 
 AaBbcc, AaBbCc,Aabbcc ở F2,biết các gen phân li độc lập và mỗi gen 
 qui định một tính trạng.
 Bài giải
 Theo bài ra ta có: F1: AaBbCc x AaBbCc
 F2: AaBbcc có tỉ lệ = 
	AaBbCc có tỉ lệ = 
	Aabbcc có tỉ lệ = 
 Bài toán 4: Xét phép lai P: AaBbDd x AabbDd. Thì tỉ lệ xuất hiện kiểu 
 gen AaBbdd,aaBBdd là bao nhiêu?
 Bài giải:
 Theo cách giải trên ta có:
 Tỉ lệ kiểu gen AaBbdd = 
	Tỉ lệ kiểu gen aaBBdd = 
Dạng toán 4 : Bài toán về tìm tỉ lệ kiểu hình ở đời con
 Cách giải: xét riêng từng cặp gen trong phép lai ta rút ra được tỉ lệ kiểu 
 hình tương ứng
 Cụ thể là: Aa x Aa --> F1 : => 
 => 
 Bb x bb --> F1 : => 
 cc x cc --> F1 : 1 cc => 100% lặn
 Sau đó nhân xác suất tỉ lệ từng cặp gen ứng với tỉ lệ kiểu hình với nhau ta 
 được kết quả cần tìm.
Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
 • Bài toán vận dụng:
 Bài toán 1; Cho phép lai Pt/c : AABB x aabb ,tạo F1, cho F1 tự thụ phấn tạo 
 F2.không cần lập bảng ,hãy xác định tỉ lệ mỗi loại kiểu hình A-B-, 
 aaB- ở F2,biết các gen phân li độc lập và mỗi gen qui định một 
 tính trạng.
 Bài giải
 Theo bài ra ta có: F1: AaBb x AaBb
 F2: Tỉ lệ kiểu hình của A-B- = 
 Tỉ lệ kiểu hình của aaB- = 
Bài toán 2:Theo qui luật phân li độc lập của Men đen thì phép lai
 P: AaBbCcDdee tự thụ phấn tạo F1.không cần xác định ,hãy xác định
 tỉ lệ kiểu hình A-B-C-D-ee , aabbccD-ee,A-bbC-ddee, aabbccddee.
	Bài giải:
 Ta có:P AaBbCcDdee x AaBbCcDdee
 F1 : Có tỉ lệ kiểu hình A-B-C-D-ee = 
	Có kiểu hình aabbccD-ee =
	Có kiểu hình A-bbC-ddee =
	Có kiểu hình aabbccddee = 
 Bài toán 3: Xét phép lai P: AaBbDd x AabbDd. Thì tỉ lệ xuất hiện kiểu 
 hình A-B-D-, aabbDd là bao nhiêu ?
	Bài giải
 áp dụng cách giải trên ta có
 Kiểu hình A-B-D- có tỉ lệ = =
	Kiểu hình aabbDd có tỉ lệ = 
Sáng kiến kinh nghiệm Lưu Thị Hồng Nhung
 PhÂn III. Kết Luận
 Trên cơ sở các kiểu bài toán đã chọn và được thiết kế chi tiết,tôi tiến hành dạy thực nghiệm tại lớp 12A và 12B - trường TTGDTX thanh chương. Trong quá trình dạy thực nghiệm, tôi luôn tạo cho HS sự thoải mái và nhiệt tình trong học tập. Phát huy tính tự giác, độc lập suy nghĩ của học sinh. Tăng cường bao quát lớp trong mọi hoạt động.
 Qua những giờ dạy thực nghiệm khả năng nhận thức,sáng tạo,kỷ năng lập luận, phân tích bằng các bài toán tìm ra kết quả nhanh hơn. Học sinh rất phấn khởi,hào hứng, nhiệt tình ,sôi nổi. Đặc biệt các em tỏ ra thích thú . Dưới sự hưỡng dẫn ,chỉ đạo của giáo viên, các em phát huy được ý thức tự giác và làm chủ được mọi hoạt động của mình.
 Qua việc nghiên cứu thực tiễn trong nội dung mà đề tài tôi đã chọn. Quá trình dạy học không chỉ đơn thuần là dạy và học mà đòi hỏi phải có sự kết hợp ,vận dụng tổng hợp nhiều hình thức, phương pháp, dạy học để phù hợp với từng đối tượng của học sinh. Với phương pháp dạy giải toán sử dụng quy luật xác suất trong các môn học nói chung và môn sinh học nói riêng. học sinh vừa rèn luyện được kỷ năng lập luận,phân tích tìm tòi ra được những kiến thức mới từ đối tượng, vừa phát triển được tính năng động, sáng tạo, tính tự lập cho học sinh.
 Mặc dầu vậy, những gì mà tôi đã trình bày trong đề tài này mới chỉ là một phần nhỏ trong chương trình học,tìm hiểu về những khía cạnh mà tôi cho là quan trọng,đặc trưng của phương pháp dạy toán trong môn sinh học, để giúp học sinh lĩnh hội được những kiến thức cơ bản nhanh và hiểu hơn. Song với đề tài sáng kiến này tôi đã hết sức cố gắng nhưng chắc chẵn vẫn không tránh khỏi được những khiếm khuyết,vì vậy trong quá trình giảng dạy và nghiên cứu tôi rất mong nhận được những đóng góp quý báu của các nhà khoa học,của ban giám hiệu nhà trường và của các bạn đồng nghiệp . Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn.
 ********** Hết **********