Đề tài Giới thiệu một số phương pháp dạy học tích cực môn Sinh học trong trường THPT

 A/ PHẦN MỞ ĐẦU :
 I/ LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI :
Xuất phát từ yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học hiện nay,nhằm tạo ra những con người năng động, sáng tạo tiếp thu được những tri thức khoa học kỹ thuật hiện đại của nhân loại, biết tìm ra các giải pháp hợp lí cho những vấn đề trong cuộc sống của bản thân và xã hội.
Trong tình hình hiện nay, nền kinh tế đang phát triển cùng với sự phát triển của xã hội thì khoa học công nghệ cũng phát triển mạnh mẽ. Xã hội đòi hỏi người có học vấn hiện đại không chỉ có khả năng lấy ra từ trí nhớ các tri thức dưới dạng có sẵn đã lĩnh hội ở nhà trường phổ thông mà còn phải có năng lực chiếm lĩnh, sử dụng các tri thức mới một cách độc lập, khả năng đánh giá các sự kiện, các tư tưởng các hiện tượng mới một cách thông minh, sáng suốt trong cuộc sống, trong lao động và trong quan hệ với mọi người. Chính vì vậy, đứng trước nhu cầu tất yếu của xã hội, ngành giáo dục phải đổi mới PPDH theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh là yêu cầu cấp bách của thời đại, là xu thế tất yếu khách quan.
Trong luật giáo dục của nước ta đã được thông qua tháng 12 năm 1996 mục II điều 4 đã nêu rõ : “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tính tự giác chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng năng lực tự học, lòng say mê học tập, ý chí vươn lên”.
Nghị quyết TW2 Ban chấp hành TW Đảng khoá VIII đã nhấn mạnh : “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục – đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiên đại vào quá trình dạy – học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh nhất là sinh viên đại học. Phát triển mạnh phong trào tự học, tự đào tạo thường xuyên và rộng khắp toàn dân nhất là thanh niên”.
Trước thực tế đó, Nghị quyết số 40/ 2000/ QH10, ngày 9 tháng 12 năm 2000 của Quốc hội khoá X về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông đã khẳng định : “Mục tiêu của việc đổi mới chương trình giáo dục phổ thông lần này là xây dựng nội dung chương trình, phương pháp giáo dục, sách giáo khoa phổ thông mới nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tòan diện thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực, phục vụ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, phù hợp với thực tiễn và truyền thống Việt Nam, tiếp cận trình độ giáo dục phổ thông ở các nước phát triển trong khu vực và thế giới”.
 Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của Đảng ta cũng đề ra nhiệm vụ là : “Khẩn trương biên soạn và đưa vào sử dụng ổn định trong cả nước bộ trương trình
và sách giáo khoa phổ thông phù hợp với yêu cầu phát triển mới.Bởi vậy, vấn đề đặt ra của ngành giáo dục trong giai đoạn hiện nay là phải đổi mới phương pháp dạy học theo hướng đề cao vai trò chủ thể hoạt động của học sinh trong học tập là yêu cầu cấp thiết của sự nghiệp giáo dục hiện nay và hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển của thế giới.
Mỗi một bài giảng cũng như một đứa con tinh thần trong suy nghĩ của người dạy, là người thầy truyền đạt kiến thức cho học sinh ai cũng muốn chăm chút cho đứa con tinh thần ấy đẹp về cả nội dung, hình thức và đẹp cả ở cách thể hiện. Ngay bản thân tôi, mặc dầu là người chưa có nhiều kinh nghiệm trong nghề nghiệp, nhưng mỗi một bài dạy đều để laị trong tôi nỗi ưu tư khó tả, đặc biệt là những bài dạy mà sau khi tôi giảng xong ánh mắt các em ngơ ngác và khuôn mặt tỏ vẻ không hài lòng vì không hiểu bài. Những lúc ấy, tôi thật buồn và cảm thấy bản thân mình đã chưa hoàn thành nhiệm vụ của một nhà giáo, chưa biết cách khơi gợi niềm đam mê yêu thích môn học ở học sinh, không khơi dậy được tư duy tích cực và sáng tạo ở học sinh. Chính vì điều đó đã khiến tôi phải suy nghĩ đi tìm con đường cho mỗi bài giảng , từ đó tôi quyết tâm nghiên cứu phương pháp dạy học vừa mới lạ vừa phát huy tính tích cực ở học sinh. Đồng thời tôi thấu hiểu rõ quan điểm của Đảng – Nhà nước về đổi mới giáo dục hiện nay,tôi nhận thấy bản thân cũng phải tự vận động, tự đổi mới tư duy trong dạy học và đổi mới phương pháp dạy học là rất cần thiết. Vậy việc đổi mới phương pháp giảng dạy và đưa công nghệ thông tin trong giảng dạy ở các cấp bậc học, ở toàn thể các môn học, cốt lõi của việc đổi mới là “ Lấy học sinh làm trung tâm và phát huy tính tích cực sáng tạo, tự học, tự nghiên cưú ở học sinh “. Nhưng trong thực tế vẫn còn một lượng không nhỏ học sinh vẫn học theo lối tư duy máy móc, thụ động tiếp thu kiến thức, học thuộc mà không hiểu, không biết cách vận dụng kiến thức vào thực tiễn, mặt khác về phía giáo viên vẫn còn không ít thầy cô vẫn dạy theo phương pháp đọc chép hoặc chiếu chép, hoặc chỉ giảng giải cho học sinh mà chúng ta đã vô tình không biết rằng học sinh nghe nhưng không hiểu.Vì thế, tôi muốn viết đề tài này để trao đổi, học hỏi kinh nghiệm cùng qúi thầy cô về việc đổi mới phương pháp dạy học và giúp những người đứng lớp tìm ra phương pháp dạy học tích cực phù hợp cho mỗi bài dạy, tôi rất mong được nhận sự đóng góp ý kiến cuả qúi thầy cô ! Tôi xin chân thành cảm ơn ! 
II/ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU :
Về phương diện lí thuyết tập trung nghiên cứu một số phương pháp dạy học tích cực chủ yếu như dạy học giải quyết vấn đề và một phương pháp tôi mạnh dạn đặt tên là dạy học dùng phương pháp sơ đồ hoá dựa trên cơ sở của các phương pháp như : dùng hình ảnh trực quan sinh động kết hợp với hỏi đáp, tự làm việc với sách giáo khoa tìm tòi nội dung kiến thức và sơ đồ hoá nội dung kiến thức bằng ngôn ngữ cụ thể của bài học, đồng thời nêu được đặc điểm, vai trò và những ứng dụng của các phương pháp này trong giảng dạy .
Về phương diện thực nghiệm vận dụng trong giảng dạy môn sinh học bằng những phương pháp dạy tích cực trong trường học, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm để phát huy những mặt tích cực của phương pháp và khắc phục mặt hạn chế của phương pháp. 
III/ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU VÀ GIỚI HẠN ĐỀ TÀI :
Tìm ra những phương pháp dạy học tích cực phù hợp cho từng bài nhằm nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn sinh học.
Vận dụng những phương pháp tích cực vào từng bài dạy cụ thể để phát huy tư duy độc lập giúp học sinh tự tìm ra kiến thức và phát triển khả năng sáng tạo của học sinh, đồng thời kích thích ở học sinh niềm đam mê yêu thích môn học.
Rút ra những bài học kinh nghiệm để cùng toàn thể quí thầy cô trao đổi và hoàn thiện phương pháp dạy học ngày càng tiến bộ.
Trong đề tài này, tôi chỉ đề cập tới nghiên cứu một số phương pháp dạy học tích cực đối với bộ môn sinh học ( chủ yếu chương trình chuẩn ) mà trên thực tế tôi đã ứng dụng giảng dạy ở trường. Tuy nhiên, do thời gian có hạn và đề tài cũng còn nhiều vấn đề quan tâm của tất cả quí thầy cô, tôi chỉ đề cập tới một số nội dung trong bài tiêu biểu cụ thể ở mỗi chương. Rất mong người dạy mỗi chúng ta gọt thêm cho nhọn, cho sắc để mỗi bài dạy của chúng ta chính là đứa con tinh thần rất đẹp. 
Mặt khác một phương pháp tôi nêu tên là dạy học dùng phương pháp sơ đồ hoá thì trong đề tài này tôi chỉ nêu ở phần thực nghiệm vì là phương pháp dựa trên cơ sở của một số phương pháp đã có. Chỉ khác ở cách thể hiện của giáo viên khi hướng dẫn giúp học sinh tự tìm ra kiến thức.
IV/ CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU :
Các phương pháp nghiên cứu phản ánh đúng quá trình dạy học sinh học, và kết quả của quá trình đó. Sau đây là một số phương pháp chủ yếu thường áp dụng nghiên cứu về phương pháp giảng dạy trong đó có giảng dạy sinh học.
1/ Phương pháp nghiên cứu lí thuyết :
 Phương pháp lí thuyết thường dùng phổ biến cho nhiều nghiên cứu khoa học . 
 Thực chất của phương pháp nghiên cứu lí thuyết là nghiên cứu, thu thập tất cả những tài liệu có liên quan đến chủ đề nghiên cứu, nhờ đó định hướng được nội dung và vi phạm, mức độ nghiên cứu của đề tài. Cũng qua đó, giúp ta hiểu rõ hơn những vấn đề đã nghiên cứu, được giải quyết, những vấn đề còn tồn tại, những quan điểm lí thuyết của vấn đề nghiên cứu. Dựa vào những tài liệu thu thập được, lí giải, so sánh, để xác nhận số liệu khoa học thu thập được, nhờ đó mà những cứ liệu đưa ra có cơ sở, có độ tin cậy, có sức thuyết phục. Do vậy, phương pháp nghiên cứu lí thuyết được sử dụng ngay từ khi xác lập đề tài cho đến khi kết thúc đề tài nghiên cứu.
2/ Phương pháp điều tra :
Điều tra cũng thường được sử dụng trong nhiều loại đề tài nghiên cứu của lí luận dạy học. Thực chất của phương pháp này là người thu thập số liệu đặt ra những câu hỏi cho đối tượng được điều tra trả lời nói hay viết. Nội dung người trả lời cần chân thật mà người điều tra thu được sau khi xử lí là kết quả điều tra.
Đối tượng điều tra là học sinh. Để thu được sự trả lời trung thực, đúng đắn, của học sinh thì phải có kĩ thuật đặt câu hỏi.
Phương pháp này thường dùng để tìm hiểu chất lượng dạy học một vấn đề nào đó trong chương trình, hoặc thăm dò ý kiến của học sinh về phương pháp dạy học mới có đem lại kết quả mong muốn hay không.
Câu hỏi nêu ra có thể dưới dạng trắc nghiệm (test) hay theo dạng câu hỏi truyền thống, tuy nhiên mỗi dạng đều có những ưu nhược điểm. Ngày nay, thường sử dụng phối hợp cả hai dạng câu hỏi. 
3/Phương pháp quan sát sư phạm :
Quan sát sư phạm là một quá trình tri giác một hiện tượng, một quá trình sư phạm trong hay ngoài lớp học theo một kế hoạch cụ thể nhằm rút ra những kết luận cần thiết.
Nhờ có quan sát sư phạm mà người nghiên cứu thu thập được nhiều sự kiện trong quá trình giảng dạy và giáo dục. Từ những sự kiện riêng lẻ, đơn nhất nhưng được lặp lại nhiều lần, người nghiên cứu có thể phát hiện ra cái chung, cái bản chất, nhờ đó mà tích luỹ được nhiều kinh nghiệm giảng dạy sinh học, tránh những sai lầm, nâng cao hiệu quả giảng dạy.
Quan sát  ... miễn sao sử dụng từ ngữ đúng là được chứ không có áp đặt có sẵn nội dung từng dòng từng chữ phải giống thầy.
* / Nhược điểm của phương pháp này là đòi hỏi học sinh phải đầu tư thời gian khá nhiều đồng thời không phải bất kỳ học sinh nào cũng làm được điều này vì muốn tự học thì khả năng tư duy của học sinh phải khá tốt, khả năng khai quát cao,  nói chung là yêu cầu ở học sinh rất nhiều khả năng đặc biệt là sự tự giác trong học tập thì không phải học sinh nào cũng có. Đôi khi học sinh làm là do bắt buộc hoặc một số học sinh làm số còn lại mượn chép thì nó trở thành sự ì tư duy. Vì vậy yếu tố tự học và sự kiên trì là điều rất cần thiết để thực hiện phương pháp này tốt hơn.
 Ngoài ra về phía GV cũng phải đầu tư rất nhiều không chỉ thời gian mà còn khả năng khái quát của GV đòi hỏi chuyên môn sâu rộng và sự kiên trì bởi vậy cũng là trở ngại để thực hiện phương pháp này.
Nói chung phương pháp nào cũng có ưu và nhược điểm của nó, nhưng viết đề tài này trên tinh thần học hỏi những kinh nghiệm giảng dạy tôi cũng xin chân thành cảm ơn sự đóng góp ý kiến của quý đồng nghiệp.
* / Sau đây là một số bài khảo sát khi giảng dạy các em HS đã thực hiện được một số sơ đồ khá hay mời quý đồng nghiệp xem và góp ý.
 C / PHẦN KẾT LUẬN
I / KẾT LUẬN
Qua đề tài trên chúng ta thấy đổi mới phương pháp dạy học là rất cần thiết là mục tiêu hàng đầu nhằm nâng cao chất lượng dạy học. Trên cơ sở những bài thực nghiệm dạy học giải quyết vấn đề và thực nghiệm dùng phương pháp sơ đồ hoá đều phản ánh được mặt tích cực của những phương pháp này. Giúp học sinh học hiểu sâu hơn, tự giác và tư duy độc lập sáng tạo hơn, đồng thời giúp các em luôn có hứng thú với môn học. 
Vấn đề khó khăn ở những phương pháp này là thời gian của cả GV và học sinh phải đầu tư rất nhiều trong khi đó các em học rất nhiều môn và các quý thầy cô thì không phải ai cũng thích dạy những phương pháp này. Ngoài ra, giáo viên phải đầu tư liên tục ở mỗi bài mới hình thành thói quen học tập độc lập nhưng không phải bất kỳ bài nào cũng dạy được bằng các phương pháp trên mà tuỳ bài, tuỳ năng lực cụ thể của học sinh, tuỳ điều kiện về thời gian của mỗi giáo viên, trở ngại nữa là sử dụng phương pháp này rất dễ bị cháy giáo án. 
Vì thế trong đề tài này tôi chỉ nêu nhũng phương pháp dạy phát huy tính tích cực của học sinh để quý đồng nghiệp tham khảo thêm và linh hoạt trong phương pháp miễn sao các em hiểu bài và tích cực tư duy là được. Nếu dạy học mà chúng ta chỉ cứng ngắc một phương pháp nhất định trong quá trình dạy thừơng gây nhàm chán không hiệu quả dù đó là phương pháp tích cực, tức là tôi muốn nói tới sự linh hoạt của GV biết cách khơi gợi niềm tin, hứng thú học tập, để học sinh yêu thích môn học và tích cực học môn sinh học.
Nói chung nếu có nhiều thời gian và điều kiện cho phép thì bản thân tôi sẽ đầu tư nghiên cứu không những phương pháp dạy học tích cực môn sinh học mà còn nghiên cứu tâm lý học sinh khi học môn học này để cân đối phương pháp dạy học phù hợp với tâm lý từng đối tượng người học. 
II / ĐỀ XUẤT
Thông qua dạy học bằng phương pháp tích cực bản thân tôi nghĩ nên rèn luyện cho các em tư duy độc lập ngay từ bé khi còn ở nhà trẻ nhưng ở mức độ thấp hơn, còn ở học sinh tiểu học chúng ta cũng nên sử dụng phương pháp dạy theo hướng giải quyết vấn đề giúp các em có tư duy độc lập từ nhỏ. Đặc biệt chúng ta nên đẩy mạnh những phương pháp dạy học tích cực ở học sinh cấp II và cấp III, và sinh viên. Nhưng trên thực tế phạm vi trường THPT tôi rất mong được đề xuất những vấn đề sau :
- Mỗi cá nhân trong trường học cần tích cực đổi mới phương pháp dạy học, bằng cách đầu tư sâu chuyên môn, nghiên cứu thật kỹ phương pháp dạy học của mỗi bài phù hợp trình độ nhận thức của học sinh. Mỗi thầy cô nên dạy một khối để có thời gian đầu tư phương pháp tốt hơn và rút kinh nghiệm cũng dễ dàng hơn. Nhưng trên thực tế thì mỗi GV cùng một năm dạy 3 khối vừa cực mà lại ít thời gian đi sâu kiến thức và tìm ra phương pháp tích cực phù hợp. Trên thực tế nhiều thầy cô dạy quá nhiều khối mà đây là ép phải như vậy. Trong tình hình hiện nay có nên hay không bởi vì SGK mới liền một lúc dạy cả khối 10 và 12 hoặc 11 và 12 thì đều là những kiến thức mới vấn đề mới mà có rất nhiều bài đề cập tới. Đồng thời SGK viết rất nhiều mà không rõ ý như sinh 12 cơ bản năm nay gây áp lực không nhỏ cho người trực tiếp dạy học cũng như là học sinh thì đương nhiên việc thay đổi một phương pháp dạy học mới ở mỗi GV là tất yếu để phù hợp với nhu cầu học cuả học sinh.
- Mặt khác do kiểu thi trắc nghiệm thì mỗi GV nên dạy theo hình thức ngắn gọn dễ hiểu phù hợp với trắc nghiệm mà không nên áp đặt ngôn ngữ của mình bắt học sinh học dài hàng trang gây áp lực rất lớn đối với học sinh. Vì vậy, tôi thiết nghĩ cần sử dụng sơ đồ hoá kiến thức nhiều hơn giúp học sinh tóm gọn kiến thức và học dễ dàng hơn và cách này cần phổ biến hơn nữa vì trên thực tế có nhiều thầy cô đã sử dụng nhưng chưa dám mạnh dạn sử dụng đôi khi sợ học sinh học sơ đồ phát biểu thành nội dung không được. Nhưng chúng ta cần kiên trì rèn luyện cho học sinh dù với hình thức ghi như thế nào thì cốt lõi vẫn là các em phải biến kiến thức thành của mình dùng ngôn từ của mình miễn sao đảm bảo tính chính xác khoa học là đủ.
- Ngoài ra khi dạy học giải quyết vấn đề giúp cho học sinh cũng như GV rất nhiều, khó khăn của phương pháp này là thời gian và điều kiện để GV thực hiện là rất khó có thể sử dụng phổ biến, mặt khác còn do không phải nội dung nào cũng dạy theo phương pháp này được. Vì vậy, tôi mạnh dạn đề nghị cần lập ra một tổ chức nghiên cứu phương pháp dạy học tích cực tình nguyện bao gồm thầy
chuyên viên sở và những thầy cô dạy giỏi có nhiều kinh nghiệm ở các trường có những phương pháp dạy hiệu quả soạn giảng tải mạng để tập hợp thành những cuốn giáo án chung là giáo án tham khảo cho nội bộ các GV của tỉnh áp dụng, mỗi năm mỗi chỉnh sửa cho phù hợp và thầy cô nào có giáo án hay mạnh dạn tải về sở cho thầy chuyên viên của sở chỉnh lí và phổ biến rộng rãi. Đồng thời có những khuyến khích cụ thể đối với những cá nhân thầy cô có bài soạn hay. Nếu ứng dụng được điều này tôi thiết nghĩ bộ môn sinh học sẽ giảm bớt rất nhiều áp lực cho người học cũng như người dạy.
III / KIẾN NGHỊ ỨNG DỤNG
- Phương pháp DHGQVĐ đã trở lên quen thuộc đối với một số thầy cô nhưng vẫn còn một bộ phận không nhỏ thầy cô vẫn dạy theo phương pháp đọc chép, và 
còn giảng giải nhiền hơn việc nêu ra câu hỏi khiến học sinh phải tư duy. Vì vậy chúng ta nên thay đổi phương pháp dạy học bằng cách ứng dụng DHGQVĐ thường xuyên hơn trong giảng dạy các môn học nói chung đặc biệt là môn sinh học nói riêng. Điều mà tôi rất boăn khoăn là khi xã hội từng bước phát triển và thế giới ngày một thay đổi rất khác vậy mà sức học của học sinh ngày càng đi xuống. Tôi nhận thấy học sinh không còn coi trọng việc học, mà đến trường mục đích chủ yếu là bạn bè vui là chính. Chắc chắn rằng rất nhiều quý thầy cô đau khổ, buồn rầu vì thế hệ trẻ ngày nay nhưng tôi nhận thấy rằng cái mặt mạnh của học sinh ngày nay là rất năng động, tự tin. Vậy tại sao chúng ta không kết hợp những mặt mạnh của học sinh đánh vào tâm lý của các em, giáo dục các em lý tưởng để giúp các em đi đúng hướng. Như vậy ngoài dạy chuyên môn thì GV cần dạy cả cách làm người cho học sinh mà phải cực kỳ khéo léo tế nhị lấy từ những tấm gương thực tế để chỉ dạy. Tại sao tôi lại đề nghị vấn đề này, thực tế là do cuộc sống hiện đại chúng ta quên đi nghĩa vụ rất quan trọng của người thầy là chỉ dạy kiến thức mà không dạy cách làm người cho học sinh thì sự thành công trong giảng dạy của chúng ta cũng chỉ là thành công ảo mà thôi.
- Phương pháp tôi nêu là dạy học dùng phương pháp sơ đồ hoá có nên sử dụng hay không thì do cách dạy của mỗi thầy cô. Nhưng tôi thiết nghĩ nếu cách thức nào giúp học sinh tích cực tư duy thì chúng ta ứng dụng càng nhiều càng tốt. Chính vì chúng ta không để học sinh tự nghiên cứu bài trước chỉ dặn các em đọc trước thì chẳng em nào chịu đọc mà GV chúng ta khéo léo giao việc cho các em thực hiện ở nhà để các em tự nghiên cứu tài liệu thì mới giúp chúng ta hoàn thành bài trên lớp đồng thời chính bản thân các em cũng học tốt hơn. Nhiều thầy cô cho rằng cách này vượt quá tầm tri thức của học sinh chỉ những sinh viên mới tự học 
như vậy, đây là quan điểm theo tôi thấy nó chưa thoả đáng vì hầu hết những học sinh chưa học theo kiểu như vậy học lên cao càng dở, đặc biệt là ở sinh viên. Những sinh viên tự nghiên cứu tài liệu tự tìm tòi kiến thức chính là những sinh viên giỏi, còn những sinh viên không biết tự học thì học rất khó khăn. Vậy thì tại sao chúng ta không bắt tay vào khai thác tính tự học tự nghiên cứu ở học sinh ngay từ bây giờ ở các trường phổ thông ? Ứng dụng phương pháp này cũng là cơ sở giúp các em phát triển tư duy cao đồng thời chuẩn bị một tâm lý tốt khi là những sinh viên.
Do thời gian có hạn trong đề tài này tôi chỉ nêu một vài cách thức cũng như quan điểm về phương pháp dạy học cũng mong quý đồng nghiệp tham khảo đóng góp ý kiến để sự nghiệp giáo dục của nước ta nói chung và tỉnh nhà nói riêng luôn phát triển tích cực và đạt hiệu quả cao.
 D / TÀI LIỆU THAM KHẢO
1 / Kỹ thuật dạy học sinh học - Tác giả Trần Bá Hoành.
2 / Lý luận dạy học sinh học – Đồng tác giả : Đinh Quang Báo _ nguyễn Đức Thành.
3 / Phương pháp giáo dục tích cực lấy người học làm trung tâm – Tác giả Nguyễn Kỳ.
4 / Dạy học giải quyết vấn đề – một đổi mới trong công tác GD – ĐT : Đồng tác giả Vũ Văn Tảo – Trần Văn Hà.
5 / Tổ chức dạy học nêu vấn đề ở nhà trường (tài liệu dịch) : Tác giả Macmutop.