Bi kịch của hồn Trương Ba và cuộc đấu tranh để được là chính mình

Bi kịch của hồn Trương Ba và cuộc đấu tranh để được là chính mình.
 1. Bi kịch của hồn Trương Ba trước hết là bi kịch phải sống nhờ , sống gửi khơng được là mình khơng được sống như chính mình. ( Màn đối thọai giữa hồn với xác hành thịt ) 
 + Vốn là một người lương thiện , hiền lành , chăm chỉ , giỏi đánh cờ, cĩ học thức  được mọi người nể trọng , con cháu kính yêu. Để được sống , hồn Trương Ba phải nhập vào xác anh hàng thịt . 
 + Có thể nói Trương Ba đã chết một cách vô lí. Cái chết của hồn Trương Ba là do sự vô tâm và tắc trách của Nam Tào. Nhưng sự sửa sai của Nam Tào và Bắc Đẩu theo lời khuyên của Đế Thích nhằm trả lại công bằng cho Trương Ba lại đẩy Trương Ba vào một nghịch cảnh vô lí hơn: linh hồn mình phải trú nhờ trong thể xác của kẻ khác. Do phải sống nhờ thể xác của hàng thịt, hồn Trương Ba đành chiều theo một số nhu cầu hiển nhiên của xác thịt. Linh hồn nhân hậu, trong sạch, bản tính ngay thẳng của Trương Ba xưa kia, nay phải sống mượn, lệ thuộc nên không sai khiến được xác thịt thô phàm của anh hàng thịt mà trái lại còn bị nhiễm độc bởi cái tầm thường, dung tục. Nên linh hồn Trường Ba đằn vặt, đau khổ, quyết chống trả bằng cách tách ra khỏi xác thịt để tồn tại độc lập, không lệ thuộc vào thân xác. Xác hàng thịt biết rõ những cố gằng đó là vô ích, đã cười nhạo hồn Trương Ba.
 Nhưng : 
+ Những lí lẽ mà xác hàng thịt đưa ra để tranh cãi với hồn Trương Ba là xác đáng :
- Xác hàng thịt dù có đui mù, âm u nhưng có khả năng lấn át, sai khiến linh hồn cao khiết. Hồn trương Ba dù cao khiết nhưng đã bị nhiễm những thĩi xấu , bị tha hoá.
- Việc làm của Trương Ba có tham dự của xác hàng thịt: Xao xuyến với vợ hàng thịt ; cảm xúc lâng lâng trước món ăn dung tục ; thô lỗ, phũ phàng “ tát thằng con toé máu mồm, máu mũi”.
- Xác hàng thịt khẳng định linh hồn không thể có sự nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn khi tồn tại nhơ trong xác và phải chiều theo những đòi hỏi của xác thịt dung tục.
+ Trương Ba chống chế trong cay đắng uất ức và tuyệt vọng : :"ngåi «m ®Çu mét håi l©u råi vơt ®øng dËy" "Kh«ng. Kh«ng! T«i kh«ng muèn sèng nh­ thÕ nµy m·i”!. 
 Nhưng lí lẽ của xác hàng thịt hoàn toàn có căn cứ khiên hồn Trương Ba phải chấp nhận thua cuộc bởi vì thực tế hồn trương Ba dần dần thấy mình đổi khác. Phải đau khổ thừa nhận nghịch cảnh trớ trêu: Được sống nhưng lại phải nhờ vào xác kẻ khác và bị thể xác đó điều khiển, khiến tâm hồn ngày càng bị tha hoá mà không có cách gì thay đổi được .
+ Đắc thắng xác hàng thịt kết luận: “ Chẳng còn cách nào khác đâu! Phải sống hoà thuận với nhau thôi!” vì “ chúng ta tuy hai mà một”.Và cuối cùng , hồn Trương Ba đã phải “ bần thần nhập lại vào xác hàng Thịt ”
ð Qua đĩ ta thấy : Trương Ba được sống nhưng là sống nhờ sống gửi , sống vay mượn đáng hổ thẹn vì phải chung đụng với sự dung tục và bị sự dung tục đồng hoá.
 Tác giả cảnh báo: Khi con người phải sống trong dung tục thì cái dung tục sẽ ngự trị, sẽ dần thắng thế, lấn át và sẽ tàn phá những gì trong sạch, đẹp đẽ, cao quý trong con người.
2. Bi kịch thứ 2 của hồn Trương Ba là bi kịch khơng được người thân thừa nhận.
 ( Màn đối thọai với người thân ) 
 Nçi ®au khỉ, tuyƯt väng cđa Hån Tr­¬ng Ba ®­ỵc ®Èy lªn cao khi ®èi tho¹i víi nh÷ng ng­êi th©n. Trương Ba khơng cịn là mình nữa nên đã bị người thân xa lánh
 + Ng­êi vỵ mµ «ng rÊt mùc yªu th­¬ng giê ®©y buån b· muốn chết , nhÊt quyÕt ®ßi bá ®i “ Đi biệt để ông được thảnh thơi với cô vợ người hàng thịt.” "®i ®©u cịng ®­ỵc cßn h¬n lµ thÕ nµy", vì "«ng ®©u cßn lµ «ng, ®©u cßn lµ «ng Tr­¬ng Ba lµm v­ên ngµy x­a"... 
+ C¸i G¸i, ch¸u «ng giê ®©y kh«ng thĨ chÊp nhËn c¸i con ng­êi cã "bµn tay giÕt lỵn", bµn ch©n "to bÌ nh­ c¸i xỴng" ®· lµm "g·y tiƯt c¸i chåi non", "giÉm lªn n¸t c¶ c©y s©m quý míi ­¬m" trong m¶nh v­ên cđa «ng néi nã. Nã mét mùc kh­íc tõ t×nh th©n “t«i kh«ng ph¶i lµ ch¸u «ng ¤ng néi t«i chÕt råi”. "¤ng néi ®êi nµo th« lç, phị phµng nh­ vËy". Nĩ xua ®uỉi quyÕt liƯt: "¤ng xÊu l¾m, ¸c l¾m! Cĩt ®i! L·o ®å tĨ, cĩt ®i!".
+ ChÞ con d©u lµ ng­êi s©u s¾c, chÝn ch¾n, th­¬ng bè chång trong t×nh c¶nh trí trªu. ChÞ biÕt «ng khỉ l¾m, "khỉ h¬n x­a nhiỊu l¾m". Nh­ng sợ hãi : "ThÇy b¶o con: C¸i bªn ngoµi lµ kh«ng ®¸ng kĨ, chØ cã c¸i bªn trong, nh­ng thÇy ¬i, con sỵ l¾m, bëi con c¶m thÊy, ®au ®ín thÊy mçi ngµy thÇy mét ®ỉi kh¸c dÇn, mÊt m¸t dÇn, tÊt c¶ cø nh­ lƯch l¹c, nhßa mê dÇn ®i, ®Õn nèi cã lĩc chÝnh con cịng kh«ng nhËn ra thÇy n÷a"
 ð Trước thái độ của người thân , thấm thía nỗi đau mình đã khơng cịn như xưa , khơng được yêu thương , kính trọng , tin tưởng như xưa  Hồn Trương Ba trở nên cơ đơn , cảm thấy sự tồn tại của mình trong xác hàng thịt là vơ nghĩa . 
 Trương Ba thẫn thờ, lặng ngắt như tảng đá. Tay ôm đầu. run rẫy, lập cập. Vì hiểu sống nhờ xác hàng thịt , mình đang và sẽ làm cho người thân đau khổ . Khi mình khơng cịn được là mình thật là đau khổ ! Thật là bi kịch !
 Tác giả đã để cho Trương Ba mét m×nh víi nh÷ng lêi ®éc tho¹i nội tâm ®Çy chua ch¸t nh­ng cịng ®Çy tinh thần đấu tranh quyÕt liƯt: “Mµy ®· th¾ng thÕ råi ®Êy, c¸i th©n x¸c kh«ng ph¶i cđa ta ¹ Nh­ng lÏ nµo ta l¹i chÞu thua mµy, khuÊt phơc mµy vµ tù ®¸nh mÊt m×nh” . Trương Ba đã quyết định gọi Đế Thích đễ giã từ sự sống ấy 
 Hành động cho thấy vẻ đẹp tâm hồn cao quý của người lao động trong cuộc đấu tranh với cái dung tục để tự hoàn thiện nhân cách.
3. Cuéc đối thoại gi÷a Hån Tr­¬ng Ba víi §Õ ThÝch trë thµnh n¬i t¸c gi¶ gưi g¾m nh÷ng quan niƯm vỊ h¹nh phĩc, vỊ lÏ sèng vµ c¸i chÕt. 
 Trong lúc chưa biết trú ngụ thích hợp nào cho Trương Ba thì Cu Tỵ - đứa bé hàng xĩm chết – Chắc lại do Nam Tào Bác Đẩu “ gạch nhầm tên” nữa , hay do bà “Vương Mẫu khơng ưa trẻ con” ! – Đế Thích liền bảo hồn Trương Ba hãy nhập xác Cu Tỵ - Một thể xác cịn trong trắng để tiếp tục tồn tại . 
 - Đế Thích quan niệm về sự sống đơn giản : Sống cĩ nghĩa là khơng chết. Vì vậy Đế Thích cho rằng hồn Trương Ba nhập vào xác hàng thịt hay xác cu Tị để tiếp tục sống là điều bình thường . Như Trương Ba nĩi : “ ơng nghĩ đơn giản là cho tơi sống , nhưng sống như thế nào thì ơng khơng cần biết”. 
 - Trương Ba sau một hồi suy nghĩ , h×nh dung c¶nh hån cđa m×nh l¹i nhËp vµo x¸c cu TÞ - thể xác đứa bé lên 10 ®Ĩ sèng vµ thÊy râ “bao nhiªu sù r¾c rèi” v« lÝ l¹i tiÕp tơc x¶y ra.Làm sao trước nỗi nhớ con , đau khổ của cơ Lụa – mẹ cu Tỵ , đối xử với cái Gái cháu ơng- bạn cu Tỵ thế nào ?Vơ ơng sẽ nghĩ gì về ơng ? Thì .Đã døt kho¸t xin tiªn §Õ ThÝch cho cu TÞ ®­ỵc sèng l¹i, cho m×nh ®­ỵc chÕt h¼n chø kh«ng nhËp hån vµo th©n thĨ ai n÷a .
 Bởi hồn Trương Ba quan niệm : Sống khơng chỉ là sự tồn tại mà sống phải là sự sống cĩ ý nghĩa . Phải được sống như chính mình trong sự hài hịa giữa linh hồn và thể xác của mình . Khơng thể sống nhờ , sống gửi , sống mà làm khổ bao người
 . “ Sèng nhê vµo ®å ®¹c, cđa c¶i ng­êi kh¸c ®· lµ chuyƯn kh«ng nªn, ®»ng nµy ®Õn c¸i th©n t«i cịng ph¶i sèng nhê anh hµng thÞt” , 
 . “Ơng tưởng tơi khơng ham sống hay sao ? Nhưng sống thế này , cịn khổ hơn cái chết . Mà khơng phải chỉ một mình tơi khổ ! Những người thân của tơi sẽ cịn phải khổ vì tơi” .
 Nh÷ng lêi tho¹i cđa Hån Tr­¬ng Ba víi §Õ ThÝch chøng tá nh©n vËt ®· ý thøc râ vỊ t×nh c¶nh trí trªu, ®Çy tÝnh chÊt bi hµi cđa m×nh, thÊm thÝa nçi ®au khỉ vỊ t×nh tr¹ng ngµy cµng vªnh lƯch gi÷a hån vµ x¸c, chøng tá quyÕt t©m gi¶i tho¸t . Đĩ là cuộc đấu tranh , lựa chọn quyết liệt : Thà chết để được là mình , hơn sống mà sống nhờ , sống gửi , mình khơng cịn là mình nữa . Đĩ cũng là bản chất nhân hậu vốn cĩ của Trương Ba 
 Qua quyÕt ®Þnh nµy, chĩng ta thÊy Tr­¬ng Ba lµ con ng­êi nh©n hËu,trung thực , s¸ng suèt, tù träng, ý thøc ®­ỵc một cách sâu sắc : Được sống hay phải chết một cách trung thực , sống vì mọi người , vì hạnh phúc và sự tốt đẹp của con người đều là nhân văn .Đĩ là cuộc đấu tranh để hồn thiện và bảo vệ nhân cách. Đĩ lµ kÕt qu¶ cđa mét qu¸ tr×nh diƠn biÕn hỵp lÝ. Cái chết làm cho hồn Trương Ba trở nên bất tử ( Đọan cuối ) 1