Bài giảng môn Ngữ Văn Lớp 12 - Bài: Chiếc thuyền ngoài xa - Nhữ Thị Thanh Huyền - Trường THPT Nguyễn Bính

Trường THPT Nguyễn Bính 
Tổ : Ngữ Văn - GDCD 
Chiếc thuyền ngoài xa 
 Nguyễn Minh Châu 
 Giáo vi ê n : Nhữ Thị Thanh Huyền 
 I. Tìm hiểu chung 
 1. Tác giả 
Nguyễn Minh Châu 
Quê : Quỳnh Lưu - Nghệ An 
Tác phẩm 
Cửa sông (1967) 
Chiếc thuyền ngoài xa (1987) 
Dấu chân người lính (1972) 
Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh (2000) 
“ Nhà văn mở đường tinh anh và tài năng ” của văn học hiện đại 
Hãy trình bày những nét chính về t/g Nguyễn Minh Châu ? Nêu một số tác phẩm tiêu biểu ? 
 2. Phong cách nghệ thuật 
Phong cách 
Trước 1975 
Ngòi bút sử thi có thiên hướng trữ tình lãng mạn . 
Tái hiện bức tranh hiện thực về con người và cuộc sống của nhân dân trong k/c chống Mĩ 
Sau 1975 
Ngôn ngữ đời thường,giàu tính chính luận,triết luận . 
Cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức , triết lí , nhân sinh . 
Nhân/v trung tâm thường là những con người trong cuộc mưu sinh , trong hành trình nhọc nhằn kiềm tìm h/p và hoàn thiện nhân cách . 
Những nét chính về phong cách 
nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu ? 
 3. Đoạn trích “ Chiếc thuyền ngoài xa ” 
 a. Xuất xứ 
- Rút từ truyện ngắn “ Chiếc thuyền ngoài xa ” 
“ Chiếc thuyền ngoài xa ” được viết vào tháng 8/1983.Lúc đầu được in trong tập “ Bến quê ” (_NXB tác phẩm mới-1985), sau được in riêng thành tập “ Chiếc thuyền ngoài xa ” (NXB tác phẩm mới -1987). 
Xuất xứ của đoạn trích “ Chiếc thuyền ngoài xa ? 
Kháng chiến chống Mĩ kết thúc 
Hòa bình lặp lại 
Cuộc sống trở lại sau chiến tranh 
Nhiều quan niệm đạo đức phải được nhìn nhận lại trong tình hình mới 
Nhiều yếu tố mới nảy sinh 
Văn học cũng phải đổi mới 
Hướng nội 
Khai thác sâu sắc số phận cá nhân và thân phận con người đời thường 
“ Chiếc thuyền ngoài xa ” ra đời trong xu hướng nghệ thuật chung của văn học thời kì đổi mới 
 b. Hoàn cảnh ra đời 
Hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm “ Chiếc thuyền ngoài xa ? 
c.Đọc và tóm tắt: 
Tóm tắt nội dung tác phẩm ? 
-Đọc : 
-Tóm tắt: 
 d. Bố cục 
Bồ cục 
Phần 1 ( Từ đầu đến “ Chiếc thuyền lưới vó đã biến mất ”): Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh 
Phần 2 ( “ Đây là lần thứ hai ” đến “ sóng gió giữa phá ” ): Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở tòa án huyện 
Phần 3 ( Còn lại ): Tấm ảnh được chọn trong “ bộ lịch năm ấy ” 
Văn bản có thể chia làm mấy phần ? Nội dung của từng phần ? 
II. Đọc hiểu văn bản 
 1. Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh 
 a. Phát hiện thứ nhất : 
“ một cảnh đắt trời cho ” 
“ Cảnh đắt trời cho ” 
Bức họa diệu kì của thiên nhiên , cuộc sống 
“ Sản phẩm ” quý hiếm của hóa công 
“ Bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ ” 
Tác phẩm nghệ thuật tuyệt tác – “ một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích ” 
 Lí giải vì sao lại gọi phát hiện thứ nhất là “ một cảnh đắt trời cho ” ? 
Cảm xúc 
Ngh ệ sĩ Phùng 
“ Bối rối ” 
“ Trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào ” 
Tâm hồn rung động 
Cảm nhận cái Chân , cái Thiện của cuộc đời 
“ Bản thân cái đẹp chính là đạo đức ” 
Cái đẹp thanh lọc tâm hồn con người 
“ Cảnh đắt trời cho ” 
Bởi 
Nhận ra 
Cảm xúc của nghệ sĩ Phùng khi đứng trước “ một cảnh đắt trời cho ” ? 
Tại sao nghệ sĩ Phùng lại cảm nhận “ Bản thân cái đẹp chính là đạo đức ” ? 
 b. Phát hiện thứ hai 
: Một cảnh tàn nhẫn 
Ngh ệ sĩ Phùng 
“[] cảnh đắt trời cho ” 
Cảnh tàn nhẫn 
Nhìn thấy 
Gã chồng đánh đập người vợ một cách thô bạo 
Con thương mẹ đánh lại cha 
Người đàn bà xấu xí , mệt mỏi 
Một gã đàn ông to lớn , dữ dằn 
Tâm trạng 
Kinh ngạc đến thẫn thờ 
Chết lặng không tin vào những gì đang diễn ra trước mắt 
vì 
Bắt gặp 
Đằng sau vẻ toàn bích của tạo hóa kh ông phải là “ đạo đức ”, là “ chân lí của sự toàn thi ệ n ” mà là cái xấu , cái ác,là bạo lực gia đình . 
Khi tâm hồn thăng hoa nhất,nghệ sĩ Phùng bất ngờ phát hiện ra điều gì ? 
Tâm trạng của nghệ sĩ Phùng như thế nào khi chứng kiến những cảnh tàn nhẫn?Vì sao anh lại có tâm trạng như vậy ? 
Phát hiện thứ nhất 
“ Cảnh đắt trời cho ” 
Phát hiện thứ hai 
Cảnh tàn nhẫn 
Nhận thức về cuộc đời 
Cuộc đời không đơn giản , xuôi chiều mà chứa đựng nhiều nghịch lí 
Cuộc sống luôn tồn tại những mặt đối lập , những mâu thuẫn : đẹp – xấu ; thiện - ác 
Không thể đòi hỏi sự toàn thiện ở cuộc đời 
 
 
Từ hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng , Nguyễn Minh Châu muốn người đọc nhận thức gì về cuộc đời ? 
Đừng nhầm lẫn hiện tượng với bản chất , đừng vội đánh giá ở dáng vẻ bề ngoài , hãy phát hiện ra bản chất thực sau hình thức . 
Nhận thức về cuộc đời 
Cuộc đời không đơn giản , xuôi chiều mà chứa đựng nhiều nghịch lí 
Cuộc sống luôn tồn tại những mặt đối lập , những mâu thuẫn : đẹp – xấu ; thiện - ác 
Không thể đòi hỏi sự toàn thiện ở cuộc đời 
Ý tưởng ng hệ thuật của nhà văn 
Thông điệp về cuộc sống