Ôn tập Nghị luận xã hội, tham khảo một số đề

 Nghị luận về một tư tưởng đạo Lý
 1- Khái niệm:
 Quá trình kết hợp những thao tác lập luận để làm rõ những vấn đề tư tưởng, đạo lí trong cuộc đời. 
- Tư tưởng, đạo lí trong cuộc đời bao gồm: 
+ Lí tưởng (lẽ sống) 
+ Cách sống
+ Hoạt động sống 
+ Mối quan hệ trong cuộc đời giữa con người với con người (cha con, vợ chồng, anh em và những người thân thuộc khác). ở ngoài xã hội có các quan hệ trên, dưới, đơn vị, tình làng nghĩa xóm, thầy trò, bạn bè...
 2-Yêu cầu 
a . Hiểu được vấn đề cần nghị luận là gì. 
b. Từ vấn đề nghị luận đã xác định, người viết tiếp tục phân tích, chứng minh những biểu hiện cụ thể của vấn đề, thậm chí so sánh, bàn bạc, bác bỏ... nghĩa là biết áp dụng nhiều thao tác lập luận. 
c. Phải biết rút ra ý nghĩa vấn đề
 3- Cách làm 
- Trước khi tìm hiểu đề phải thực hiện ba thao tác 
+ Đọc kĩ đề bài 
+ Gạch chân các từ quan trọng 
+ Ngăn vế (nếu có) 
- Tìm hiểu đề 
a1. Tìm hiểu về nội dung (đề có những ý nào) 
a2. Thao tác chính (Thao tác làm văn) 
a3. Phạm vi xác định dẫn chứng của đề bài 
 - Lập dàn ý 
+ Mở bài đ Giới thiệu được hiện tượng đời sống cần nghị luận. 
+ Thân bài đ Kết hợp các thao tác lập luận để làm rõ các luận điểm và bàn bạc hoặc phê phán, bác bỏ. 
- Giải thích khái niệm của đề bài 
- Giải thích và chứng minh vấn đề đặt ra 
- Suy nghĩ (cách đặt vấn đề ấy có đúng? hay sai). Mở rộng bàn bạc bằng cách đi sâu vào vấn đề nào đó - một khía cạnh. Phần này phải cụ thể, sâu sắc tránh chung chung.
+ Kết bài đ Nêu ra phương hướng, một suy nghĩ mới trước hiện tượng đời sống.
 MỘT ĐỀ NL VỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO Lí
ĐỀ 1:“ Duy chỉ cú gia đỡnh, người ta mới tỡm được chốn nương thõn để chống lại tai ương của số phận ” (Euripides)
Anh (chị) nghĩ thế nào về cõu núi trờn?
1/ Giải thớch khỏi niệm của đề bài (cõu núi)
GT cõu núi: “Tại sao chỉ cú nơi gia đỡnh, người ta mới tỡm được chốn nương thõn để chống lại tai ương số phận ?” Vỡ gia đỡnh cú giỏ trị bền vững và vụ cựng to lớn khụng bất cứ thứ gỡ trờn cừi đời này sỏnh được, cũng như khụng cú bất cứ vật chất cũng như tinh thần nào thay thế nổi. Chớnh gia đỡnh là cỏi nụi nuụi dưỡng, chở che cho ta khụn lớn?” 
- Suy ra vấn đề cần bàn bạc ở đõy là: Vai trũ, giỏ trị của gia đỡnh đối với con người.
2/ Giải thớch, chứng minh vấn đề: Cú thể triển khai cỏc ý:
+ Mỗi con người sinh ra và lớn lờn, trưởng thành đều cú sự ảnh hưởng, giỏo dục to lớn từ truyền thống gia đỡnh (dẫn chứng: văn học, cuộc sống).
+ Gia đỡnh là cỏi nụi hạnh phỳc của con người từ bao thế hệ: đựm bọc, chở che, giỳp con người vượt qua được những khú khăn, trở ngại trong cuộc sống.
3/ Khẳng đinh, bàn bạc mở rộng vấn đề:
+ Khẳng định cõu núi đỳng. Bởi đó nhỡn nhận thấy được vai trũ, giỏ trị to lớn của gia đỡnh đối với sự hỡnh thành và phỏt triển nhõn cỏch của con người, là nền tảng để con người vươn lờn trong cuộc sống. Tuy nhiờn, cõu núi chưa hoàn toàn chớnh xỏc. Bởi trong thực tế cuộc sống, cú rất nhiều người ngay từ khi sinh ra đó khụng được sự chở che, đựm bọc, giỏp dục, nõng đỡ của gia đỡnh nhưng vẫn thành đạt, trở thành con người hữu ớch của XH. 
+ Cõu núi trờn đó đặt ra vấn đề cho mỗi con người, XH: Bảo vệ, xõy dựng gia đỡnh ấm no, bỡnh đẳng, hạnh phỳc. Muốn làm được điều đú cần: trong GD mọi người phải biết thương yờu, đựm bọc chở che nhau; phờ phỏn những hành vi bạo lực gia đỡnh, thúi gia trưởng.
 ĐỀ 2: Anh / chị nghĩ như thế nào về cõu núi: “Đời phải trải qua giụng tố nhưng khụng được cỳi đầu trước giụng tố” ( Trớch Nhật ký Đặng Thuỳ Trõm)
1/ Giải thớch khỏi niệm của đề bài (cõu núi)
+ Giụng tố ở đõy dựng để chỉ cảnh gian nan đầy thử thỏch hoặc việc xảy ra dữ dội .
+ Cõu núi khẳng định: cuộc đời cú thể trải qua nhiều gian nan nhưng chớ cỳi đầu trước khú khăn, chớ đầu hàng thử thỏch, gian nan. ( Đõy là vấn đề nghị luận)
2/ Giải thớch, chứng minh vấn đề: Cú thể triển khai cỏc ý:
+ Cuộc sống nhiều gian nan, thử thỏch nhưng con người khụng khuất phục.
+ Gian nan, thử thỏch chớnh là mụi trường tụi luyện con người.
3/ Khẳng đinh, bàn bạc mở rộng vấn đề:
+ Cõu núi trờn là tiếng núi của một lớp trẻ sinh ra và lớn lờn trong thời đại đầy bóo tỏp, sống thật đẹp và hào hựng.
+ Cõu núi thể hiện một quan niệm nhõn sinh tớch cực : sống khụng sợ gian nan , thử thỏch , phải cú nghị lực và bản lĩnh.
+ Cõu núi gợi cho bản thõn nhiều suy nghĩ: trong học tập, cuộc sống bản thõn phải luụn cú ý thức phấn đấu vươn lờn. Bởi cuộc đời khụng phải con đường bằng phẳng mà đầy chụng gai, mỗi lần vấp ngó khụng được chỏn nản bi quan mà phải biết đứng dậy vươn lờn. Để cú được điều này thỡ cần phải làm gỡ?
ĐỀ 3: 
 “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường . không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống ằ (Lép-Tôi-xtôi ) . Anh (chị )hiểu câu nói ấy thế nào và có suy nghĩ gì trong quá trình phấn đấu tu dưỡng lí tưởng của mình. 
Sau khi vào đề bài viết cần đạt được các ý
1/ Giải thớch:
- Giải thích lí tưởng là gì ( Điều cao cả nhất, đẹp đẽ nhất, trở thành lẽ sống
mà người ta mong ước và phấn đấu thực hiện).
 - Tại sao không có lí tưởng thì không có phương hướng
 + Không có mục tiêu phấn đáu cụ thể
 + Thiếu ý chí vươn lên để giành điều cao cả
 + Không có lẽ sống mà người ta mơ ước
 - Tại sao không có phương hướng thì không có cuộc sống
 + Không có phương hướng phấn đấu thì cuộc sống con người sẽ tẻ nhạt, sống vô vị, không có ý nghĩa , sống thừa
 + Không có phương hướng trong CS giống người lần bước trong đêm tối không nhìn thấy đường.
 + Không có phương hướng, con người có thể hành động mù quáng nhiều khi sa vào vòng tội lỗi ( chứng minh )
 - Suy nghĩ như thế nào ?
 + Vấn đè cần bình luận : con người phải sống có lí tưởng. Không có lí tưởng, con người thực sự sống không có ý nghĩa.
 + Vấn đề đặt ra hoàn toàn đúng.
+ Mở rộng :
 * Phê phán những người sống không có lí tưởng
 * Lí tưởng của thanh niênta ngày nay là gì ( Phấn đấu đẻ có nội lực mạnh mẽ, giỏi giang đạt đỉnh cao trí tuệ và luôn kết hợp với đạo lí)
 * Làm thế nào để sống có lí tưởng
 + Nêu ý nghĩa của câu nói.
ĐỀ 4: Gốt nhận định : Một con người làm sao có thể nhận thức được chính mình . Đó không phải là việc của tư duy mà là của thực tiễn . Hãy ra sức thực hiện bổn phận của mình, lúc đó bạn lập tức hiểu được giá trị của chính mình
Anh (chị ) hiểu và suy nghĩ gì .
 Sau khi vào đề bài viết cần đạt được các ý
- Hiểu câu nói ấy như thế nào ?
 + Thế nào là nhận thức ( thuộc phạm trù của tư duy trước cuộc sống. Nhận thức về lẽ sống ở đời, về hành động của người khác, về tình cảm của con người).
 + Tại sao con người lại không thể nhận thức được chính mình lại phải qua thực tiễn .
 * Thực tiễn là kết quả đẻ đánh giá, xem xét một con người .
 * Thực tiễn cũng là căn cứ để thử thách con người .
 * Nói như Gớt : “Mọi lí thuyết chỉ là màu xám, chỉ có cây đời mãi mãi xanh tươi.
 - Suy nghĩ
+ Vấn đề bình luận là : Vai trò thực tiễn trong nhận thức của con người.
+ Khẳng định vấn đề : đúng
+ Mở rộng : Bàn thêm về vai trò thực tiễn trong nhận thức của con người.
 * Trong học tập, chon nghề nghiệp. 
 * Trong thành công cũng như thất bại, con ngưoiừ biết rút ra nhận thức cho mình phát huy chỗ mạnh. Hiểu chính mình con người mới có cơ may thnàh đạt.
 + Nêu ý nghĩa lời nhận định của Gớt
 ĐỀ 5:
 Bác Hồ dạy :Chúng ta phải thực hiện đức tính trong sạch, chất phác, hăng hái, cần kiệm, xóa bỏ hết những vết tích nô lệ trong tư tưởng và hành động. Anh (chị ) hiểu và suy nghĩ gì 
 Sau khi vào đề bài viết cần đạt được các ý
 - Hiểu câu nói ấy như thế nào ?
 + Giải thích các khái niệm.
 * Thế nào là đức tính trong sạch ( giữ gìn bản chất tốt đẹp, không làm việc xấu ảnh hưởngđến đạo đức con người.)
 * Thế nào là chất phác ( chân thật, giản dị hòa với đời thường, không làm việc xấu ảnh hưởng tới đạo đức con người)
 * Thế nào là đức tính cần kiệm ( siêng năng, tằn tiện)
 + Tại sao con người phải có đức tính trong sạch, chất phác hăng hái cần kiệm?
 * Đây là ba đức tính quan trọng của con người : cần kiệm, liêm chính, chân thật.
 * Ba đức tính ấy giúp con người hành trình trong cuộc sống.
 * Ba đức tính ấy làm nên người có ích.
 - Suy nghĩ
 + Vấn đè cần bình luận là gì ? Bác nêu phẩm chất quan trọng, cho đó là mục tiêu để mọi người phấn đấu rèn luyện. Đồng thời Người yêu cầu xóa bỏ những biểu hiện của tư tưởng, hành động nô lệ, cam chịu trong mỗi chúng ta.
 + Khẳng định vấn đề : đúng
 + Mở rộng :
 * Làm thế nào để rèn luyện 3 đức tính Bác nêu và xóa bỏ tư tưởng, hành động nô lệ.
 * Phê phán những biểu hiện sai trái
 * Nêu ý nghĩa vấn đề.
ĐỀ: 6 “Một quyển sỏch tốt là một người bạn hiền”
Hóy giải thớch và chứng minh ý kiến trờn
GỢI í 
I/ Mở bài:
Sỏch là một phwong tiện quan trọng giỳp ta rất nhiều trong quỏ trỡnh học tập và rốn luyện, giỳp ta giải đỏp thắc mắc, giải trớDo đú, cú nhận định” Một quyển sỏch tốt là người bạn hiền
II/ Thõn bài
1/ Giải thớch Thế nào là sỏch tốt và tại sao vớ sỏch tốt là người bạn hiền
+ Sỏch tốt là loại sỏch mở ra co ta chõn trời mới, giỳp ta mở mang kiến thức về nhiều mặt: cuộc sống, con người, trong nước, thế giới, đời xưa, đời nay, thậm chớ cả những dự định tương lai, khoa học viễn tưởng.
+ Bạn hiền đú là người bạn cú thể giỳp ta chia sẻ những nỗi niềm trong cuộc sống, giỳp ta vươn lờn trong học tập, cuộc sống. Do tỏc dụng tốt đẹp như nhau mà cú nhận định vớ von “Một quyển sỏch tốt là một người bạn hiền”.
2/ Phõn tớch, chứng minh vấn đề
+ Sỏch tốt là người bạn hiển kể cho ta bao điều thương, bao kiếp người điờu linh đúi khổ mà vẫn giữ trọn vẹn nghĩa tỡnh: 
- Vớ dụ để hiểu được số phận người nụng dõn trước cỏch mạng khụng gỡ bằng đọc tỏc phẩm tắt đốn của Ngụ Tất Tố, Lóo Hạc của Nam Cao.
- Sỏch cho ta hiểu và cảm thụng với bao kiếp người, với những mảnh đời ở những nơi xa xụi, giỳp ta vươn tới chõn trời của ước mơ, ước mơ một xó hội tốt đẹp.
+ Sỏch giỳp ta chia sẻ, an ủi những lỳc buồn chỏn: Truyện cổ tớch, thần thoại,
3/ Bàn bạc, mở rộng vấn đề
+ Trong xó hội cú sỏch tốt và sỏch xấu, bạn tốt và bạn xấu.
+ Liờn hệ với thực tế, bản thõn:
ĐỀ 7: 
 Cú người yờu thớch văn chương, cú người say mờ khoa học. Hóy tỡm nội dung tranh luận cho hai người ấy.
GỢI í
I/ Mở bài: Giới thiệu vai trũ, tỏc dụng của văn chương và khoa học. Nờu nội dung yờu cầu đề
II/ Thõn bài:
1/ Tỡm lập luận cho người yờu khoa học
+ Khoa học đạt được những thành tựu rực rỡ với những phỏt minh cú tớnh quyết định đưa loài người phỏt triển.
- Hàng trăm phỏt minh khoa học: mỏy múc, hạt nhõn,Tất cả đó đẩy mạnh mọi lĩnh vực sản xuất cụng nghiệp, nụng nghiệp, văn húa, giỏo dục,
- Vớ dụ: Sỏch vở nhờ kĩ thuật in ấn, con người mới ghi chộp được
+ Nhờ khoa học mà con người mới khỏm phỏ ra được những điều bớ ẩn trong vũ trụ, về con người. Đời sống con người mới phỏt triển nõng cao.
+ Trỏi với lợi ớch của khoa học, văn chương khụng mang lại điều gỡ cho xó hội: lẫn lộn thực hư, mơ mộng viển vụng; chỉ để tiờu khiển, đụi khi lại cú hại
2/ Lập luận của người yờu thớch văn chương
+ Văn chương hỡnh thành và phỏt triển đạo đức con người, hướng con người đến những điều: chõn, thiện, mỹ.
+ Văn chương hun đỳc nghị lực, rốn luyện ý chớ, bản lĩnh cho ta
+ Văn chương cũn là vũ khớ sắc bộn để đấu tranh cho độc lập dõn tộc.
+ Trỏi với mọ ... hế ?”
	Và nhà xó hội học đó nhận được cựng một cõu trả lời: "Cú một người cha như thế, nờn tụi phải như thế".
	Anh, chị hóy viết một bài luận ngắn (khụng quỏ 400 từ), trỡnh bày suy nghĩ của mỡnh về cõu chuyện trờn.
GỢI í
	- Yờu cầu về hỡnh thức: Viết được kiểu bài nghị luận về một tư tưởng, đạo lớ.
 - Yờu cầu về nội dung: Bài làm cú thể cú nhiều cỏch diễn đạt, nhưng phải đảm bảo được hai ý sau:
 + Một trong những nền tảng quan trọng hỡnh thành nờn nhõn cỏch con người là gia đỡnh. (Ở bầu thỡ trũn, ở ống thỡ dài - Gần mực thỡ đen, gần đốn thỡ sỏng)
 + Sức mạnh của con người nằm ở ý chớ và nghị lực.
1- Khái niệm 
- Sử dụng tổng hợp các thao tác lập luận để làm cho người đọc hiểu rõ, hiểu đúng, hiểu sâu để đồng tình trước những hiện tượng đời sống, có ý nghĩa XH. Đó là NL về một hiện tượng đời sống 
2-Yêu cầu 
a. Phải hiểu rõ, hiểu đúng, hiểu sâu bản chất hiện tượng. Muốn vậy phải đi sâu tìm tòi, giải thích. 
b. Qua hiện tượng đó chỉ ra vấn đề cần quan tâm là gì? Trên cơ sở này mà phân tích, bàn bạc hoặc so sánh, bác bỏ.... Nghĩa là phải biết phối hợp nhiều thao tác lập luận chỉ ra đúng, sai, nguyên nhân cách khắc phục, bày tỏ thái độ của mình. 
3-Cách làm
 + Xác định vấn đề cần nghị luận.
+ Giải thớch, chứng minh vấn đề: Cú thể triển khai cỏc ý:
+ Suy nghĩ và hành động như thế nào trước vấn đề?
 MỘT SỐ ĐỀ THAM KHẢO
ĐỀ 1: 
 Anh ( chị ) có suy nghĩ và hành động như thế nào trước tình hình tai nạn giao thông hiện nay. 
 a- Sau khi vào đề bài viết cần đạt được các ý.
1/ Xác định vấn đề cần nghị luận.
+ Tai nạn giao thông đây là vấn đề bức xúc đặt ra đối với mọi phương tiện, mọi người tham ra giao thông nhất là giao thông trên đường bộ.
+ Vấn đề ấy đặt ra đối với tuổi trẻ học đường. Chúng ta phải suy nghĩ và hành động như thế nào để làm giảm tới mức tối thiểu tai nạn giao thông.
 Vậy vấn đề cần bàn luận là: Vai trò trách nhiệm từ suy nghĩ đến hành động của tuổi trẻ học đường góp phần làm giảm thiểu tai nạn giao thông.
2/ Giải thớch, chứng minh vấn đề: Cú thể triển khai cỏc ý:
+ Tai nạn giao thông nhất là giao thông đường bộ đang diễn ra thành vấn đề lo ngại của xã hội.
+ Cả XH đang hết sức quan tâm. Giảm thiểu TNGT đây là cuộc vận đọng lớn của toàn xã hội.
+ Tuổi trẻ học đường là một lực lượng đáng kể trực tiếp tham gia giao thông. Vi thế tuổi trẻ học đường cần suy nghĩ và hành động phù hợp để góp phần làm giảm thiểu tai nạn giao thông.
3/ Suy nghĩ và hành động như thế nào trước vấn đề?
	+ An toàn giao thông góp phần giữ gìn an ninh trật tự xã hội và đảm bảo hạnh phúc gia đình. Bất cứ trường hợp nào, ở đâu phải nhớ “an toàn là bạn tai nạn là thù”.
	+ An toàn giao thông không chỉ có ý nghĩa xã hội mà còn có ý nghĩa quan hệ quốc tế nhất là trong thời buổi hội nhập này.
	+ Bản thân chấp hành tốt luật lệ giao thông ( không đi dàn hàng ngang ra đường, không đi xe máy tới trường, không phóng xe đạp nhanh hoặc vượt ẩu, chấp hành các tín hiệu chỉ dẫn trên đường giao thông. Phương tiện bảo đảm an toàn
	+ Vận động mọi người chấp hành luật lệ giao thông. Tham ra nhiệt tình vào các phong trào tuyên truyền cổ động hoặc viết báo nêu điển hình người tốt , việc tốt trong việc giữ gìn an toàn giao thông.
ĐỀ 2:
 Anh ( chị ) có suy nghĩ gì và hành động như thế nào trước hiểm hoạ của căn bệnh HIV/AIDS.
	- Giới thiệu vấn đề: ở thế kỉ 21 chúng ta chứng kiến nhiều vấn đề hệ trọng. Trong đó hiểm họa căn bệnh HIV/AIDS là đáng chú ý.
- Những con số biết nói.
+ Mỗi phút đồng hồ của một ngày trôi đi có khoảng 10 người bị nhiễm HIV.
+ ở những nơi bị ảnh hưởng nặng nề, tuổi thọ của người dân bị giảm sút nghiêm trọng.
+ HIV dang lây lan báo động ở phụ nữ, chiếm một nử số người bị nhiễm trên toàn thế giới.
+ Khu vực Đông Âu và toàn bộ Châu á.
- Làm thế nào để ngăn chặn hiểm họa này?
+ Đưa vấn đề AIDS lên vị trí hàng đầu trong chương trình nghị sự của mỗi quốc gia.
+ Mỗi người phải tự ý thức để tránh xa căn bệnh này.
+ Không kì thị phân biệt đối xử với những người mắc bệnh AIDS.
+ Mở rộng mạng lưới tuyên truyền.	
Đề tham khảo
 Anh(chị) cú suy nghĩ gỡ về tệ nạn nghiện ma tuý hiện nay?
GỢI í 
* Đặt vấn đề : 
 - Cựng với sự phỏt triển của đất nước, cú rất nhiều tệ nạn xó hội đó và đang gõy tỏc hại khụng nhỏ cho cuộc sống của chỳng ta.
 - Tệ nạn xó hội : nghiện ma tuý đang gay khủng hoảng ở nước ta và trờn thế giới.
* Giải quyết vấn đề : 
- Giải thớch :
 + Tệ nạn xó hội là hiện tượng xó hội bao gồm những hành vi sai lệch chuẩn mực xó hội, gõy hậu quả xấu về mọi mặt đời sống xó hội.
 + Ma tuý là tờn gọi chung cỏc chất kớch thớch, gõy trạng thỏi ngõy ngất, đờ dẫn, dựng quen thành nghiện như thuốc phiện, heroin...
→ Ma tuý là một tệ nạn xó hội cần được loại bỏ càng nhanh càng tốt.
- Lý giải tại sao - bởi những tỏc hại ghờ gớm :
 + Với người nghiện : sức khoẻ giảm, học tập và làm việc sa sỳt, mất đạo đức, nhõn cỏch, chết do dựng quỏ liều... 
 + Với gia đỡnh người nghiện : mất yờn ổn, hạnh phỳc, tỏn gia bại sản...
 + Với xó hội : ảnh hưởng đến trật tự an ninh- tội phạm gia tăng, kộo sự phỏt triển của xó hội xuống.
 + Với đất nước : ảnh hưởng đến sự phỏt triển, làm suy yếu thế hệ trẻ- thế hệ tương lai sẽ làm chủ đất nước.
- Cần bài trừ tệ nạn này :
 + Thấy nguyờn nhõn để trỏnh :
 * Thất nghiệp
 * Thiếu sự quan tõm của gia đỡnh
 * Ham vui, đua đũi, bạn bố rủ 
 + Biện phỏp : 
 * Giỏo dục, tuyờn truyền - một số phim ảnh cú tớnh giỏo dục.
 * Xử phạt nghiờm khắc những kẻ buụn bỏn.
 * Kết hợp gia đỡnh- nhà trường-xó hội.
3. Kết thỳc vấn đề :
 - Hóy núi khụng với ma tuý.
 - Sống cần cú ý chớ, nghị lực và lý tưởng để vững bước vào tương lai.
ĐỀ 3: Môi trường sống đang hủy hoạị
Gợi ý : 
 Sau khi vào đề bài viét cần đạt được các ý.
 - Môi trường sống bao gồm những vấn đề gì (nguồn nước, nguồn thức ăn, bầu không khí, cây xanh trên mặt đất).
- Môi trường sống đang bị đe dọa như thế nào?
+ Nguồn nước.
+ Nguồn thức ăn.
+ Bầu không khí.
+ Rừng đầu nguồn.
- Trách nhiệm của mỗi chúng ta.
 ĐỀ SỐ 4:
“Trong thế giới AIDS khốc liệt này khụng cú khỏi niệm chỳng ta và họ. Trong thế giới đú, im lặng đồng nghĩa với cỏi chết” 
 (Thụng điệp nhõn Ngày Thế giới phũng chống AIDS, 1-12-2003 – Cụ-phi An-nan. Theo Ngữ văn 12, tập một, trang 82,NXB Giỏo dục, 2008)
 Anh/ chị suy nghĩ như thế nào về ý kiến trờn?
Gợi ý 
Yờu cầu về kiến thức:
- Nhận thức rừ nguy cơ của đại dịch AIDS đang hoành hành trờn thế giới.
	+ Mỗi phút đồng hồ của một ngày trôi đi có khoảng 10 người bị nhiễm HIV.
	+ ở những nơi bị ảnh hưởng nặng nề, tuổi thọ của người dân bị giảm sút nghiêm trọng.
	+ HIV dang lây lan báo động ở phụ nữ, chiếm một nử số người bị nhiễm trên toàn thế giới.
	+ Khu vực Đông Âu và toàn bộ Châu á.
- Làm thế nào để ngăn chặn hiểm họa này?
+ Thỏi độ đối với những những người bị HIV/AIDS: khụng nờn cú sự ngăn cỏch, sự kỳ thị phõn biệt đối xử (khụng cú khỏi niệm chỳng ta và họ). Lấy dẫn chứng cụ thể.
+ Phải cú hành động tớch cực bởi im lặng là đồng nghĩa với cỏi chết.( tự nờu phương hướng hành động: đưa vấn đề AIDS lên vị trí hàng đầu trong chương trình nghị sự của mỗi quốc gia; Mỗi người phải tự ý thức để tránh xa căn bệnh này; không kì thị phân biệt đối xử với những người mắc bệnh AIDS; mở rộng mạng lưới tuyên truyền)
ĐỀ THAM KHẢO
 Trong Thông điệp nhân Ngày Thế giới phòng chống AIDS, 1-2-2003, Cô-phi An-nan viết: " Trong thế giới khốc liệt của AIDS, không có khái niệm chúng ta và họ. Trong thế giới đó, im lặng đồng nghĩa với cái chết" (Ngữ văn 12, tập, NXB Giáo dục, 2008, tr. 82)
 Anh/ chị suy nghĩ như thế nào về ý nghĩ trên?
GỢI í 
1. Yêu cầu về kĩ năng: Biết cách làm bài nghị luận xã hội. kết cấu bài viết chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.
2. Yêu cầu về kiến thức:
a. Mở bài:
- Giới thiệu về vấn đề cần nghị luận
- Trích dẫn ý kiến của Cô-phi An-nan.
b. Thân bài:
Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng đảm bảo tính chặt chẽ và hợp lí theo hệ thống ý sau
- Nêu rõ hiện tượng: 
 + Thực trạng của đại dịch HIV/AIDS trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng: tốc độ lây nhiễm, con đường lây nhiễm, mức độ lây nhiễm...
 + Thái độ của mọi người với những bệnh nhân nhiễm HIV còn có sự kì thị, ngăn cách, phân biệt đối xử.
- Giải pháp:
+ Phê phán những hành động kì thị, ngăn cách, phân biệt đối xử với những bệnh nhân HIV. Từ đó mọi người phải từ bỏ thái độ kì thị, ngăn cách, phân biệt đối xử với những bệnh nhân HIV (không có khái niệm chúng ta và họ).
 + Phải có hành động tích cực, cụ thể bởi im lặng đồng nghĩa với cái chết.
 + Trách nhiệm của học sinh để góp phần phá vỡ sự ngăn cách giữa mọi người và bênh nhân nhiễm HIV: tuyên truyền, vận động, hành động cụ thể....
c. Kết bài: Bày tỏ suy nghĩ của người viết.
	ĐỀ SỐ 5:
 Một người đi du lịch bốn phương, khi trở về quờ nhà, bạn bố, người thõn hỏi anh: nơi nào trờn đất nước mỡnh đẹp nhất, anh đó trả lời:
 “ Khụng nơi nào đẹp bằng quờ hương”
í kiến của anh, chị.
Gợi ý
1/ Giải thớch vấn đề: Đõy là cảm nhận của một người đó từng đi khắp đú đõy, thưởng thức cảnh đẹp 4 phương nhưng anh vẫn khẳng định quờ hương mỡnh đẹp nhất.
2/ Phõn tớch, chứng minh, bàn luận vấn đề: Vỡ sao quờ hương mỡnh lại đẹp nhất, vỡ: 
-Quờ hương là nơi sinh ra lớn lờn trưởng thành,in dấu bao kỉ niệm buồn vui...
-Quờ hương cú người thõn với những tỡnh cản yờu thương gắn bú...
-Quờ hương cũn là những cảnh sắc thiờn nhiờn đẹp đẽ,bỡnh dị mà nờn thơ,là sản vật đặc trưng với hương vị quờ nhà đậm đà khú quờn...
3/ Khẳng đinh, mở rộng vấn đề: Một cõu núi cú ý nghĩa:
-Thể hiện lũng tự hào kiờu hónh về quờ hương
-Thể hiện tỡnh yờu quờ hương đất nước đằm thắm thuỷ chung...
-Nhắn nhủ con người cú ý thức xõy dựng bảo vệ quờ hương.
Đề 6 : 
 Hóy viết một bài văn ngắn ( khụng quỏ 400 từ) phỏt biểu ý kiến về vấn đề sau:
 Hiện tượng sống thờ ơ, vụ cảm, thiếu trỏch nhiệm với người thõn, gia đỡnh và cộng đồng trong 
 thế hệ trẻ hiện nay
Gợi ý 
 * Yờu cầu về kĩ năng:
 Biết cỏch làm bài văn nghị luận xó hội; kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loỏt; khụng mắc lỗi chớnh tả, dựng từ và ngữ phỏp.
 *Yờu cầu về kiến thức:
 Học sinh cú thể đưa ra những ý kiến riờng và trỡnh bày theo nhiều cỏch khỏc nhau nhưng cần chõn thành, thiết thực, hợp lớ, chặt chẽ và thuyết phục. Cần nờu bật được cỏc ý chớnh sau:
A. Mở bài
B. Thõn bài
1. Thực trạng của lối sống thờ ơ vụ cảm:
Hiện đang là một xu hướng của rất nhiều học sinh, thanh niờn: sống ớch kỉ, ham chơi, chỉ biết đũi hỏi, hưởng thụ khụng cú trỏch nhiệm với gia đỡnh, xó hội. Thậm chớ cú học sinh tỡm đến cỏi chết chỉ vỡ cha mẹ khụng đỏp ứng cỏc yờu cầu của m ỡnh...
2. Nguyờn nhõn
- Xó hội phỏt triển, nhiều cỏc loại hỡnh vui chơi giải trớ. Nền kinh tế thị trường khiến con người coi trọng vật chất, sống thực dụng hơn
- Do phụ huynh nuụng chiều con cỏi...
- Nhà trường, xó hội chưa cú cỏc biện phỏp quản lớ, giỏo dục thớch hợp
 .............
 3. Hậu quả
- Hiện tượng sống thờ ơ, vụ cảm, thiếu trỏch nhiệm với người thõn, gia đỡnh và cộng đồng trong thế hệ trẻ hiện nay.dẫn đến việc ...........
5. Biện phỏp giải quyết vấn đề trờn.
C. Kết bài : 
Bài học rỳt ra cho bản thõn về nhiệm vụ học tập và tu dưỡng đạo đức, sống cú trỏch nhiệm với bản thõn, gia đỡnh và xó hội.