Ôn luyện bài: Vợ chồng A Phủ (trích) Tô Hoài

ÔN TẬP TRUYỆN NGẮN VIỆT NAM HIỆN ðẠI Thầy giáo Nguyễn Văn Ưng 
Trang 1 
 Bài 1: 
VỢ CHỒNG A PHỦ 
(trích) 
Tô Hoài 
A/. KIẾN THỨC CƠ BẢN: 
1. Giới thiệu tác giả – tác phẩm: 
Tô Hoài là nhà văn lớn của nền văn xuôi Việt Nam hiện ñại, ông sáng tác ở cả hai thời kì 
trước và sau Cách mạng tháng Tám 1945. Trước Cách mạng, Tô Hoài từng là nhà văn hiện thực. 
Sau Cách mạng, tham gia kháng chiến và tiếp tục sáng tác, Tô Hoài có nhiều tác phẩm có giá trị 
với nhiều thể loại như truyện ngắn, tiểu thuyết, tự truyện Ông cũng là số ít những nhà văn có 
vốn hiểu biết phong phú, sâu sắc về phong tục tập quán của nhiều vùng khác nhau trên ñất nước 
ta. “Vợ chồng A Phủ” là một trong những truyện ngắn xuất sắc của Tô Hoài viết về hiện thực về 
cuộc sống, con người vùng ñất Tây Bắc. 
2. Hoàn cảnh sáng tác – tóm tắt nội dung truyện: 
Truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” ñược sáng tác năm 1952, trong tập “Truyện Tây Bắc”. 
Truyện kể về Mị, một cô gái trẻ, ñẹp, thổi sáo giỏi, ñã có người yêu, nhưng vì món nợ 
truyền kiếp, Mị phải làm dâu cho nhà thống lí Pá Tra, cuộc sống cực khổ, ngày tết Mị muốn ñi 
chơi nhưng bị A Sử trói ñứng vào cột. Truyện còn kể về A Phủ, một chàng trai mồ côi, nghèo, 
lao ñộng giỏi, ñi chơi tết, ñánh A Sử, bị xử kiện rồi trở thành nô lệ cho nhà Pá Tra. ðể mất một 
con bò, A Phủ bị Pá Tra trói ñứng vào cột mấy ngày ñêm, cuối cùng Mị ñã cắt dây trói cứu A 
Phủ, và cùng A Phủ trốn khỏi nhà Pá Tra, trốn khỏi Hồng Ngài. Tới Phiềng Sa, trở thành vợ 
chồng, Mị và A Phủ gặp cán bộ A Châu và ñược giác ngộ cách mạng, A Phủ trở thành ñội 
trưởng du kích ñánh Pháp bảo vệ dân làng. 
3. Giá trị tác phẩm: 
a. Nội dung: 
− Giá trị hiện thực: Xây dựng thành công nhân vật Mị và A Phủ. Qua ñó phản ánh chân thực 
cuộc sống của người dân nghèo miền núi Tây Bắc dưới ách thống trị của bọn phong kiến chúa 
ñất. Họ có cuộc sống bi thảm, tủi nhục nhưng ñã vùng lên tự giải phóng mình, ñi theo tiếng 
gọi của ðảng. Qua hai nhân vật Pá Tra và A Sử, phản ánh bản chất tàn bạo của giai cấp thống 
trị, là nguyên nhân gây nên nỗi thống khổ cho người lao ñộng nghèo. 
− Giá trị nhân ñạo: Thể hiện thái ñộ cảm thông, bênh vực cho người lao ñộng nghèo, tố cáo tội 
ác tàn bạo của giai cấp thống trị. Phát hiện, khẳng ñịnh và ca ngợi phẩm chất tốt ñẹp của 
người lao ñộng. Chỉ ra cho họ con ñường ñể tự giải phóng mình. 
b. Nghệ thuật: 
− Xây dựng thành công nhân vật với những tính cách ñiển hình, ñặc biệt miêu tả tâm lí nhân vật 
khá sắc sảo. 
− Ngòi bút miêu tả ñặc sắc, tái hiện sinh ñộng cảnh vật, phong tục, sinh hoạt mang nét ñặc trưng 
của vùng núi Tây Bắc. 
− Nghệ thuật trần thuật uyển chuyển, linh hoạt mang phong cách truyền thống nhưng cũng ñầy 
sáng tạo. 
B/. LUYỆN TẬP: 
ÔN TẬP TRUYỆN NGẮN VIỆT NAM HIỆN ðẠI Thầy giáo Nguyễn Văn Ưng 
Trang 2 
1. Dựa vào kiến thức ñọc - hiểu, theo hướng dẫn cách học truyện ngắn, trả lời những 
câu hỏi sau: 
• Câu 1: Theo diễn biến truyện, ñoạn trích có mấy ñoạn ? Mỗi ñoạn có những nội dung gì ? Ở 
mỗi nội dung ấy có những chi tiết nào, nghệ thuật gì cần chú ý ? Những chi tiết ấy có ý nghĩa 
gì ? 
• Câu 2: Phân tích giá trị nhân ñạo truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” cần có những luận ñiểm nào 
? ðể làm rõ những luận ñiểm ấy cần có những chi tiết, dẫn chứng nào ? 
Gợi ý luận ñiểm 
− Luận ñiểm 1: Cảm thông, thương xót cho số phận người dân nghèo có số phận bi thảm, tác 
giả ñã tố cáo bản chất thâm ñộc, tàn bạo của giai cấp thống trị, là nguyên nhân gây nên nỗi 
thống khổ cho họ (phân tích nhân vật Pá Tra và A Sử gây nên cuộc ñời ñau khổ cho Mị và A 
Phủ) 
− Luận ñiểm 2: Nhà văn ñã phát hiện, khẳng ñịnh và ca ngợi những phẩm chất tốt dẹp của 
những người lao ñộng nghèo khổ (phân tích phẩm chất của nhân vật Mị: có tinh thần phản 
kháng / có lòng hiếu thảo / có sức sống tiềm tàng mãnh liệt thể hiện trong ñêm mùa xuân / 
trong ñêm cứu A Phủ: có lòng thương người, cứu người và ñã vùng lên tự cứu mình ñể có tự 
do. Nhân vật A Phủ: hồi nhỏ mồ côi nhưng ñã có bản lĩnh (có gan bướng) / lớn lên lao ñộng 
giỏi, có sức khỏe / ñánh A Sử, khi bị xử kiện, thể hiện ban lĩnh “chịu ñòn chỉ im như cái 
tượng ñá” / làm mất bò, bị trói, ñược Mị cứu ñã chấp nhận nguy hiểm cho Mị ñi theo, A Phủ 
chính là người ñã mang lại hạnh phúc cho Mị) 
− Luận ñiểm 3: Qua các nhân vật, tác giả chỉ rõ: muốn thoát khỏi cuộc sống nô lệ, con người 
phải tự vùng lên tự cứu mình. Lối kết thúc có hậu ñã ñem lại niềm tin cho con người có số 
phận bi thảm. 
− Luận ñiểm 3: Nghệ thuật thể hiện: xây dựng nhân vật ñặc sắc với những tính cách ñiển hình 
/ miêu tả tâm lí nhân vật sắc sảo / giọng văn giàu cảm xúc. 
• Câu 3: Phân tích giá trị hiện thực truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” cần có những luận ñiểm 
nào ? ðể làm rõ những luận ñiểm ấy cần có những chi tiết, dẫn chứng nào ? 
Gợi ý luận ñiểm 
− Luận ñiểm 1: Truyện ngắn phản ánh chân thực hiện thực về số phận bi thảm của người lao 
ñộng nghèo ở miến núi Tây Bắc dưới ách thống trị của bọn phong kiến chúa ñất qua hai nhân 
vật Mị và A Phủ. (phân tích số phận bi thảm của Mị: mở ñầu truyện ñã gợi ra số phận bi thảm 
/ có phẩm chất tốt nhưng Mị là nạn nhân của chế ñộ cho vay nợ lãi, bị tước ñoạt tự do, hạnh 
phúc cá nhân / trở thành con dâu gạt nợ, trong nhà Pá Tra, Mị có cuộc sống tủi nhục. Phân 
tích nhân vật A Phủ: là nạn nhân của chế ñộ phân biệt giàu nghèo, A Phủ có phẩm chất tốt 
ñẹp nhưng lại không có ñược hạnh phúc / ñánh A Sử, bị xử kiện tàn bạo, bất công, A Phủ trở 
thành nô lệ / ñể mất bò, bị Pá Tra ñối xử tàn bạo, A Phủ sẽ chết nếu không có Mị Cứu.) 
− Luận ñiểm 2: Truyện ngắn cũng phản ánh bản chất thâm ñộc, tàn bạo của giai cấp thống trị 
qua hai nhân vật Pá Tra và A Sử (phân tích Pá Tra: có âm mưu thâm ñộc, bắt Mị làm dâu 
nhưng ñể trự nợ, thực chất là biến Mị thành nô lệ, khiến cho Mị mất tự do, hạnh phúc cá nhân, 
ÔN TẬP TRUYỆN NGẮN VIỆT NAM HIỆN ðẠI Thầy giáo Nguyễn Văn Ưng 
Trang 3 
chịu cuộc sống tủi nhục / xử kiện tàn bạo, bất công với A Phủ / tàn bạo với A Phủ khi A Phủ 
ñế mất bò. Phân tích A Sử tàn bạo với Mị khi Mị ñịnh ñi chơi tết) 
− Luận ñiểm 3: Nghệ thuật thể hiện: kết cấu truyện linh hoạt / xây dựng nhân vật ñặc sắc. 
• Câu 4: Phân tích nhân vật Mị cần có nội dung nào ? ðể làm rõ những nội ấy cần có những 
chi tiết, dẫn chứng nào ? 
Gợi ý nội dung phân tích 
− Mị ñược giới thiệu ấn tượng ở phần mở ñầu truyện. 
− Mị trẻ ñẹp, thổi sáo giỏi, ñã có người yêu nhưng Mị là nạn nhân của chế ñộ cho vay nợ lãi, bị 
tước ñoạt tự do, hạnh phúc cá nhân. 
− Trở thành con dâu gạt nợ, trong nhà Pá Tra, Mị có cuộc sống tủi nhục. 
− Mị có phẩm chất tốt: có tinh thần phản kháng / có lòng hiếu thảo / có sức sống tiềm tàng 
mãnh liệt thể hiện trong ñêm mùa xuân / trong ñêm cứu A Phủ: có lòng thương người, cứu 
người và ñã vùng lên tự cứu mình ñể có tự do. 
− Mị là nhân vật ñiển hình cho người phụ nữ nghèo ở miền núi. 
− Nghệ thuật xây dựng nhân vật ñặc sắc, nhất là miêu tả tâm lí nhân vật. 
• Câu 5: Phân tích nhân vật A Phủ cần có nội dung nào ? ðể làm rõ những dung ấy cần có 
những chi tiết, dẫn chứng nào ? 
Gợi ý nội dung phân tích 
− Hồi nhỏ A Phủ có hoàn cảnh ñáng thương nhưng có bản lĩnh “gan bướng”. 
− Lớn lên A Phủ có sức khỏe, lao ñộng giỏi nhưng A Phủ không có hạnh phúc vì sự phân biệt 
giàu nghèo. 
− ðánh A Sử, A Phủ bị xử kiện tàn bạo, bất công vẫn thể hiện bản lĩnh (không chịu van xin khi 
bị ñánh) 
− Bị Pá Tra ñối xử tàn bạo khi ñề mất bò. 
− Khắc họa tính cách nhân vật ñộc ñáo. 
2. Dựa vào kiến thức ñọc - hiểu, theo hướng dẫn cách học truyện ngắn, hướng dẫn ôn 
tập, lập dàn ý cho những ñề bài sau: 
• ðề 1: Phân tích giá trị nhân ñạo truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” của nhà văn Tô Hoài. 
• ðề 2: Phân tích nhân vật Mị trong truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” của nhà văn Tô Hoài. 
• ðề 3: Phân tích sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị trong truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” của 
nhà văn Tô Hoài, từ lúc Mị bị bắt làm con dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra ñến khi trốn khỏi 
Hồng Ngài. Từ ñó nêu bật tư tưởng nhân ñạo của nhà văn. 
• ðề 4: Phân tích nhân vật A Phủ trong truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” của nhà văn Tô Hoài. 
• ðề 5: Qua số phận hai nhân vật Mị và A Phủ, hãy làm rõ giá trị nhân ñạo của truyện ngắn 
“Vợ chồng A Phủ”. 
* 
* *