Giáo án Văn 12 tuần 12 tiết 35: Đò lèn - Nguyễn Duy

Tuần : 12
Tiết CT : 35
Ngày dạy: 15/11/2008
GV: Nguyễn Vũ Thái Hoà
Bài ñoïc theâm: Đ Ò LÈN----NGUYỄN DUY
I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC:
Giúp HS:
 1. Hiểu thêm về thơ Nguyễn Duy - “ một thế giới nội tâm có bản sắc”.
Cảm nhận được tình cảm tri ân sâu sắc pha nỗi xót xa ân hận muộn màng của nhà thơ đối với người bà đã khuất.
 Hiểu được những nét riêng của Nguyễn Duy trong cách nhìn về quá khứ, về tuổi thơ cũng như trong cách thể hiện những cảm nhận về người bà lam lũ tảo tần giàu yêu thương.
 2. Góp phần củng cố kĩ năng tiếp nhận văn bản văn học cho HS : Cách dùng PP đối chiếu, so sánh để tìm ra nét riêng của VBVH, của tác giả.
 3. Giáo dục tình cảm và hành vi đạo đức cho HS : Biết quý trọng người thân, biết hành động, quan tâm, chia xẻ đối với những người thân yêu nhất trong cuộc sống của mình.
II/ PHÖÔNG PHAÙP: 
 - Nêu vấn đề, phát vấn, thuyết giảng.
 - Gợi mở, dẫn dắt, hướng dẫn HS đọc thêm
III/ PHƯƠNG TIỆN:
Sách giáo khoa, SGV, thiết kế bài dạy.
IV/ TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC:
1/ ổn định lớp:
2/ Kiểm tra bài cũ:5’
Hãy nêu ý nghĩa nhan đề bài thơ và ý nghĩa biểu tượng của hình tượng con tàu và Tây Bắc.
3/ Bài mới:
TG
Hoạt động GV
Hoạt động HS
Yêu cầu cần đạt
5’
7
7
5
Hoạt động 1: 
-Cho HS đọc tiểu dẫn SGK. Dẫn dắt giúp HS nắm được những điều căn bản về tác giả, tác phẩm.
GV nh ận x ét.
Hoạt động2: 
 Hai khổ thơ đầu khắc họa cái tôi ND thời thơ ấu. GV nêu một vài chi tiết và nhận xét về cái tôi tác giả.
-Hình ảnh người bà, qua hồi ức của tác giả,hiện lên như thế nào ?(các chi tiết, hình ảnh )
GV đối chiếu bài này với bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt.Từ đó rút ra nét đặc sắc của Nguyễn Duy trong cùng thi đề viết về tình bà cháu.GV gợi mở :
- Để khắc hoạ hình ảnh người bà và gửi gắm tình cảm đối với bà, Nguyễn Duy đã sử dụng hiệu quả hai thủ pháp nghệ thuật :
 + Thủ pháp đối lập.
 + Thủ pháp so sánh, đối chiếu
GV so sánh giọng điệu ở 2 bài thơ.
-Học sinh đọc tiểu dẫn SGK, tìm các ý chính về tác giả , tác phẩm và trả lời.
HS dựa vào đoạn thơ, tìm chi tiết, hình ảnh.Qua đó, phát hiện ra những cung bậc tình cảm của tác giả khi nghĩ về bà.
 HS lắng nghe 
Lắng nghe, ghi nhớ.Tổng kết lại vấn đề theo hướng dẫn của GV.
I/ TÌM HIEÅU CHUNG:
1. Tác giả:
Sgk
2. Tác phẩm:
I/ TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1/ Cách nhìn mới mẻ của tác giả về tuổi thơ của mình trong quá khứ:
-Thời thơ ấu : câu cá , bắt chim sẻ ở vành tai tượng Phật,ăn trộm nhãn, đi chơi đền,chân đất đi đêm, níu váy bà đòi đi chợ...bộc lộ sự tinh nghịch, hiếu động, hồn nhiên.
- Cách nhìn của nhà thơ:Thành thực, thẳng thắng, tự nhiên, đậm chất quê, khác với lối thi vị hoá thường gặp
 2.Tình cảm sâu nặng đối với người bà :
- Hình ảnh người bà: mò cua xúc tép ,gánh chè xanh những đêm lạnh ,bán trứng ga Lèn ngày bom Mỹ dội, năm đói củ dong riềng luộc sượng.. . nói lên sự cơ cực, tần tảo, yêu thương .
- Tình cảm của nhà thơ khi nghĩ về bà ngoại:
+ Thấu hiểu nỗi cơ cực, tần tảo, tình yêu thương của bà .Thể hiện tình yêu thương, sự tôn kính, lòng tri ân sâu sắc đối với bà.
+ Sự ân hận , ngậm ngùi , xót đau muộn màng :
“Khi tôi biết thương bà thì đã muộn
 Bà chỉ còn một nấm cỏ thôi “
3.Những đặc sắc trong cách thể hiện của ND trong thi đề viết về tình bà cháu:
- Sử dụng thủ pháp đối lập :
+ Cái tinh nghịch vô tư của cháu với cái cơ cực, tần tảo của người bà.
+ Hoàn cảnh đói kém, chiến tranh ác liệt, đau thương của gia đình với cái đơn chiếc, già nua tội nghiệp của người bà.
+ Cái vĩnh hằng của vũ trụ với cái ngắn ngủi, hữu hạn của đời người.
-Sử dụng phép so sánh đối chiếu :
 + Giữa cái hư và cái thực; giữa bà với Tiên , Phật, thánh thần : tương đồng
 + Giữa thần thánh với bà đặt trong một bối cảnh chiến tranh : tương phản
 Nhằm tôn vinh, ngợi ca tấm lòng nhân từ cao cả của bà.Khẳng định sự bất diệt của hình ảnh người bà.
 - Giọng điệu: thành thực, thẳng thắng, tạo được dư vị về nỗi ngậm ngùi, xót xa , ân hận pha lẫn những suy niệm đầy màu sắc triết lí về sự sống con người.
III.Kết luận:
- Bài thơ để lại nhiều dư vị trong tâm hồn, chạm đến cõi sâu kín và thường nhật trong cuộc sống tình cảm của mỗi con người. Dường như ND vừa nói hộ vừa nhắc nhở cho nhiều người về lẻ sống ở đời, đặc biệt là thái độ sống của mỗi người trong hiện tại đối với những gì gần gũi nhất trong cuộc sống của mình.
5’
4/ Cuûng coá:
Caàn naém ñöôïc giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa baøi thô.
Caùi nhìn môùi meû laøm neân söùc haáp daãn cuûa taùc phaåm.
5’
5/ Daën doø:
Hoïc baøi.
Chuaån bò baøi Thöïc haønh moät soá pheùp tu töø cuù phaùp. Ñoïc caùc baøi taäp, nhôù laïi caùc pheùp tu töø cuù phaùp ñaõ hoïc ñeå thöïc haønh laøm baøi taäp.