Giáo án toàn tập Sinh 12 cơ bản

 Tiết 1.	Ngày soạn: 20 / 08 /2008
 PHẦN NĂM : DI TRUYỀN HỌC
 CHƯƠNG I : CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ
 BÀI 1 : GEN, MÃ DI TRUYỀN VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI ADN
I. Mục tiêu
 1. Kiến thức: Sau khi học xong bài này học sinh cần phải:
- Trình bày được khái niệm gen, mô tả được cấu trúc chung của gen cấu trúc.
 - Nêu được khái niệm và các đặc điểm chung của mã di truyền, lí giải được vì sao mã di truyền là mã bộ ba.
 - Từ mô hình nhân đôi ADN, mô tả các bước của quá trình nhân đôi ADN, làm cơ sở cho sự nhân đôi NST.
 2. Kĩ năng: Qua bài rèn luyện và phát triển tư duy phân tích, khái quát hóa.
 3. Thái độ: qua bài tích hợp giáo dục môi trường, bảo vệ động - thực vật quý hiếm.
II. Chuẩn bị
 1. Giáo Viên:
- Tranh phóng to hình 1.2 , bảng 1 trong SGK. 
- Tranh về sơ đồ cơ chế tự nhân đôi của ADN.
 2. Học sinh: Đọc trước bài ở nhà, xem lại những kiến thức về gen ở lớp 9 và 10.
III. Phương pháp: Hỏi đáp - tìm tòi bộ phận, hỏi đáp – tái hiện thông báo.
IV. Tiến trình tổ chức bài học
 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số lớp và tư cách học sinh.
 2. Kiểm tra bài cũ: GV gợi lại kiến thức đã học ở lớp 9 và 10 về gen.
 3. Bài mới
 Hoạt động của thầy và trò
 Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu về gen
Giáo viên: Gen là gì ? cho ví dụ ?
Học sinh: Đọc mục I.1 trong SGK để trả lời câu hỏi.. 
Giáo viên: phân tích 2 dấu hiệu:
 + Cấu tạo: một đoạn của phân tử ADN.
 + Chức năng: mang thông tin mã hóa một chuỗi polipeptit hay một phân tử ARN.
Giáo viên: ADN có tính đa dạng nhờ vào đặc điểm nào? Gen có đa dạng không?
Học sinh: Nhờ thành phần, số lượng và tình tự sắp xếp các nuclêotit. Gen cũng đa dạng.
Giáo viên: Sự đa dạng của gen chính là đa dạng di truyền (đa dạng vốn gen). Chúng ta cần có ý thức để bảo vệ nguồn gen, đặc biệt nguồn gen quý. Vậy chúng ta phải làm gì?
Học sinh: Bảo vệ, nuôi dưỡng, chăm sóc ĐV- TV quý hiếm.
Giáo viên: cho hs quan sát hình 1.1
Hãy mô tả cấu trúc chung của 1 gen cấu trúc?
Chức năng của mỗi vùng ? Vùng nào của gen quyết định cấu trúc phân tử protein?
giới thiệu cho hs biết gen có nhiều loại như gen cấu trúc, gen điều hoà,
Học sinh: Đọc SGK và trả lời
Giáo viên: Gen cấu tạo từ các nu, prôtêin cấu tạo từ các a.a. Vậy làm thế nào gen quy định tổng hớp prôtêin được?
Hoạt đông 2 : Tìm hiểu về mã di truyền
Giáo viên: cho hs nghiên cứu mục II, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi.
Mã di truyền là gì?
Tại sao mã di truyền là mã bộ ba?
Học sinh: Thảo luận và trả lời:
- Mã di truyền .
- Nêu được : Trong ADN chỉ có 4 loại nu nhưng trong prôtêin lại có khoảng 20 loại a.a
* Nếu 1 nu mã hoá 1 a.a thì có 41 =4 tổ hợp chưa đủ để mã hoá cho 20 a.a
* Nếu 2 nu mã hoá 1 a.a thì có 42= 16 tổ hợp
* Nếu 3 nu mã hoá 1 a.a thì có 43= 64 tổ hợp thừa đủ để mã hoá cho 20 a.a
- Mã di tuyền có những đặc điểm gì ?
Hoạt động 3 :Tìm hiểu về quá trình nhân đôi của ADN
Gv cho hs nghiên cứu mục III kết hợp qua sát hình 1.2
Qúa trình nhân đôi ADN xảy ra chủ yếu ở những thành phần nào trong tế bào ?
ADN được nhân đôi theo nguyên tắc nào ? giải thích?
Có những thành phần nào tham gia vào quá trình tổng hợp ADN ?
Các giai đoạn chính tự sao ADN là gì ?
Các nu tự do môi trường liên kết với nu mạch gốc phải theo nguyên tắc nào ?
Mạch nào được tổng hợp liên tục? mạch nào tổng hợp từng đoạn ? vì sao ?
Kết quả tự nhân đôi của ADN như thế nào?
I. Gen
 1. Khái niệm
 Gen là một đoạn của phân tử ADN mang thông tin mã hoá 1 chuỗi pôlipeptit hay 1 phân tử ARN.
Ví dụ: gen tARN mã hóa ARN vận chuyển.
 2. Cấu trúc chung của gen cấu trúc
 * gen cấu trúc có 3 vùng :
- Vùng khởi đầu : mang tín hiệu khởi động kiểm soát quá trình phiên mã.
- Vùng mã hoá : mang thông tin mã hoá axit amin (a.a). (SVNS: vùng mã hóa liên tục; SVNT: vùng mã hóa không liên tục, xen kẻ giữa các đoạn mã hóa (Exon) là những đoạn không mã hóa (Intron).
- Vùng kết thúc: nằm ở cuối gen mang tính hiệu kết thúc phiên mã.
II. Mã di truyền (MDT)
Khái niệm
* Mã di truyền là trình tự các nuclêôtit trong gen quy định trình tự các a.a trong phân tử prôtêin. 
 2. Mã di truyền là mã bộ ba 
- Cứ 3 nu đứng kế tiếp nhau quy định một a.a. 
- Có 64 mã bộ ba, trong đó có:
 + Bộ ba mở đầu: AUG, mã hóa a.a mở đầu Mêtiônin ( ở SVNS là foocmin mêtiônin).
 + Bộ ba kết thúc: UAA, UGA, UAG. Không mã hóa a.a nào cả mà quy định tín hiệu kết thúc quá trinh giải mã.
 + 60 bộ ba mã hóa cho 19 loại a.a.
 3. Đặc điểm :
- MDT được đọc theo 1 chiều 5’ 3’. MDT được đọc liên tục theo từng cụm 3 nu, các bộ ba không gối lên nhau
- MDT là đặc hiệu, không 1 bộ ba nào mã hoá đồng thời 2 hoặc 1 số a.a khác nhau.
- MDT có tính thoái hoá : mỗi a.a được mã hoá bởi 1 số bộ ba khác nhau
- MDT có tính phổ biến : các loài sinh vật đều được mã hoá theo 1 nguyên tắc chung (từ các mã giống nhau )
III. Qúa trình nhân đôi của ADN
* Thời điểm : trong nhân tế bào, tại các NST, ở kì trung gian giữa 2 lần phân bào
*Nguyên tắc: nhân đôi theo nguyên tắc bổ sung và bán bảo tồn.
* Diễn biến : 
+ Dưới tác đông của Enzim ADN-polimeraza và 1 số Enzim khác, hai mạch đơn của phân tử ADN tách nhau dần tạo nên chạc chữ Y và để lộ mạch khuôn.
+ Enzim ADN-polimeraza chỉ tổng hợp mạch mới theo chiều 5’ 3’:
 - Trên mạch khuôn có chiều 3’ 5’, mạch bổ sung được tổng hợp liên tục.
 - Trên mạch khuôn 5’ 3’, mạch khuôn được tổng hợp ngắt quãng tạo nên các đoạn ngắn (đoạn Okazaki), sau đó được nối lại với nhau bởi enzim nối ligaza. 
+ Mỗi nu trong mạch gốc liên kết với 1 nu tự do theo nguyên tắc bổ sung :
 A gốc = T môi trường
 T gốc = A môi trường
 G gốc = X môi trường
 X gôc = G môi trưòng
* Kết quả : 
 1 pt ADN mẹ 1lần tự sao 2 ADN con
*Ý nghĩa : - Là cơ sở cho NST tự nhân đôi, giúp bộ NST của loài giữ tính đặc trưng và ổn định.
 4. Củng cố :
Giải thích NTBS và NTBBT trong quá trình tự nhân đôi ADN.
Ví sao quá trình tổng hợp trên hai mạch đơn của ADN lại không giống nhau?
Vì sao MDT là mã bộ ba?
 5. Bài tập về nhà :
 Trả lời câu hỏi và bài tập trang 10 SGK. Tìm hiểu cấu trúc không gian và cấu trúc hoá học, chức năng của ADN. Sưu tầm 5 câu hỏi trắc nghiệm về bài này. Đọc trước bài 2.
 Tiết 2.	Ngày soạn: 25 / 08 /2008
	 BÀI 2 : PHIÊN MÃ VÀ DỊCH MÃ
I. Mục tiêu
 1. Kiến thức: Sau khi học xong bài này học sinh cần phải:
- Biết được cấu trúc, chức năng của các loại ARN.
- Trình bày được thời điểm, diễn biến, kết quả , ý nghĩa của cơ chế phiên mã.
- Hiểu được cấu trúc đa phân và chức năng của prôtein.
- Nêu được các thành phần tham gia vào quá trình sinh tổng hợp prôtein, trình tự diễn biến của quá trình sinh tổng hợp prôtêin.
 2. Kĩ năng: 
- Rèn luyện kỹ năng so sánh, khái quát hoá, tư duy hoá học thông qua thành lập các công thức chung.
- Phát triển năng lực suy luận của học sinh qua việc xác định các bộ ba mã sao va số a.a trong phân tử prôtein do nó quy định từ chiếu của mã gốc suy ra chiều mã sao và chiều dịch mã
 3. Thái độ: Giáo dục thế giới quan duy vật biện chứng.
II. Chuẩn bị
 1. Giáo Viên: Sơ đồ hình 2.1đến 2.4 SGK.
 2. Học sinh: Đọc trước bài ở nhà, điền vào phiếu học tập số 1.
III. Phương pháp: Hỏi đáp - tìm tòi bộ phận, hỏi đáp – tái hiện thông báo.
IV. Tiến trình tổ chức bài học
 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số lớp và tư cách học sinh.
 2. Kiểm tra bài cũ:
Mã di truyền là gì ? vì sao mã di truyền là mã bộ ba?
Nguyên tắc bổ sung và bán bảo toàn thể hiện như thế nào trong cơ chế tự sao của ADN?
 3. Bài mới :
 Hoạt động của thầy và trò
 Nôi dung
* Hoạt động 1: Tìm hiểu về phiên mã
- Giáo viên:: ARN có những loại nào ? chức năng của nó ? yêu cầu 3 học sinh trình bày phiếu học tập của mình về 3 phần. Sau đó cho lớp nhận xét, bổ sung. Cuối cùng GV tổng kết lại.
- Học sinh:
mARN
tARN
rARN
Cấu trúc
Chức năng
* Hoạt động 2 :Tìm hiểu cơ chế phiên mã
- Giáo viên: cho hs quan sát hinh 2.2 và đọc mục I.2 và trả lời các câu hỏi:
 + Hãy cho biết có những thành phần nào tham gia vào quá trình phiên mã?
 + ARN được tạo ra dựa trên khuôn mẫu nào?
 + Enzim nào tham gia vào quá trình phiên mã?
 + Chiều của mạch khuôn tổng hợp mARN ?
 + Các Ribonu trong môi trường liên kết với mạch gốc theo nguyên tắc nào?
 + Quá trình sẽ kết thúc khi nào?
 + Sau khi kết thúc, ở tế bào nhân sơ và tế bào nhân thực các mARN có gì khác ?
 + Kết quả của quá trình phiên mã là gì ?
 + Hiện tượng xảy ra khi kết thúc quá trình phiên mã?
- Học sinh: nêu được :
* Đa số các ARN đều được tổng hợp trên khuôn ADN, dưới tác dụng của enzim ARN- polimeraza một đoạn của phân tử ADN tương ứng với 1 hay 1 số gen đợc tháo xoắn, 2 mạch đơn tách nhau ra và mỗi nu trên mạch mã gốc kết hợp với 1 ribônu của mt nội bào theo NTBS, khi Enzim chuyển tới cuối gen gặp tín hiệu kết thúc thì dừng phiên mã, phân tử m ARN được giải phóng.
* Hoạt động 3 :
- Giáo viên: phân tử prôtêin được hình thành như thế nào ?
Yêu cầu hs quan sát hình 2.3 và n/c mục II. Gv đặt câu hỏi, hs trả lời:
 + Qúa trình tổng hợp có những thành phần nào tham gia ?
 + a.a được hoạt hoá nhờ gắn với chất nào ?
 + a.a hoạt hoá kết hợp với tARN nhằm mục đích gì?
+ mARN kết hợp với ribôxôm ở vị trí nào?
 + tARN mang a.a thứ mở đầu tiến vào vị trí nào của ribôxôm? Tiếp theo tiểu thể lớn gắn vào đâu?
 + tARN mang a.a thứ 1 tiến vào vị trí nào của ribôxôm? Làm thế nào để tARN đến đúng vị trí cần lắp ráp? NTBS thể hiện như thế nào? liên kết nào được hình thành?
Học sinh: NTBS: A – U, G – X và ngược lại.
 + Ribôxôm dịch chuyển như thế nào? 
 + Diễn biến thiếp theo là gì?
+ Sự chuyển vị của ribôxôm đến khi nào thì kết thúc?
 + Sau khi được tổng hợp có những hiện tượng gì xảy ra ở chuỗi polipeptit?
 + 1 ribôxôm trượt hết chiều dài mARN tổng hợp dc bao nhiêu phân tử prôtêin?
 + Nếu có 10 ribôxôm trượt hết chiều dài mARN thì có bao nhiêu phân tử prôtêin được hình thành ? chúng thuộc bao nhiêu loại?
I. Phiên mã
 1. Cấu trúc và chức năng của các loại ARN
 ( Nội dung như trong phiếu)
2. Cơ chế phiên mã
* Thời điểm : xảy ra trước khi tế bào tổng hợp prôtêin.
* Diễn biến: 
 + Dưới tác dụng của enzim ARN-polimeraza, 1 đoạn phân tử ADN duỗi xoắn và 2 mạch đơn tách nhau ra. Bắt đầu tổng hợp mARN tại vị trí đặc hiệu.
 + ARN – polimeraza trượt trên mạch gốc có chiều 3’→ 5’ để tổng hợp nên mARN theo chiều 5’→ 3’ theo NTBS:
Agốc - Umôi trường
Tgốc - Amôi trường
Ggốc - Xmôi trường
Xgốc - Gmôi trường 
 + Khi Enzim di chuyển tới cuối gen gặp tính hiệu kết thúc, thì nó dừng phiên mã và giải phóng mARN vừa tổng hợp. Vùng nào trên gen tổng hợp xong thì 2 mạch đơn đóng xoắn ngay lại.
+ Sau phiên mã, ở tế bào nhân sơ, mARN được trực tiếp dùng làm khuôn để tổng hợp prôtêin. Còn ở tế bào nhân thực, mARN phải được cắt bỏ các intron, nối các êxôn lại với nhau thành mARN trưởng thành rồi đi qua màng nhân tới tế bào chất làm khuôn tổng hợp prôtêin.
* Kết quả : một đoạn phân tử ADN→ 1 phân tử ARN.
* Ý nghĩa : hình thành ARN trực tiếp tham gia vào qúa trình sinh tổng hợp prôtêin quy định tính trạng.
II. Dịch mã
 1. Hoạt hoá a.a
- Dưới tác động của 1 số Enzim, các a.a tự do trong môi trường nội bào được hoạt hoá nhờ gắn với hợp chất ATP.
- Nhờ tác dụng của Enzim đặc hiệu, a.a được hoạt hoá liên kết với tARN tương ứng → phức hợp a.a - tARN.
 2. Tổng hợp chuỗi pôlipeptit
a. Mở đầu:
- Tiểu thể bé của ribôxôm gắn với m ... 
Nội dung
* Tìm hiểu về trao đổi vật chất trong quần xã sinh vật
 +Giáo viên: Hãy nghiên cứu sơ đồ ở SGK và cho biết
- Chuỗi thức ăn là gì?
- Lưới thức ăn và chuỗi thức ăn có gì khác nhau?
- Lấy ví dụ về chuỗi thức ăn và lưới thức ăn?
+ Học sinh:
+ Giáo viên: Nghiên cứu SGK, cho biết bậc dinh dưỡng là gì? Phân biệt các bậc dinh dưỡng có trong một lưới thức ăn? Hiểu biêt về chuổi thức ăn và lưới thức ăn có ý nghĩa gì?
+ Học sinh:
*Tìm hiểu tháp sinh thái:
+ Giáo viên: Tháp sinh thái là gì? Phân biệt các loại tháp sinh thái?
I- Trao đổi vật chất trong quần xã sinh vật:
1. Chuỗi thức ăn:
- Một chuỗi thức ăn gồm nhiều loài có quan hệ dinh dưỡng với nhau và mỗi loài là một mắt xích của chuỗi.
- Trong một chuỗi thức ăn, một mắt xích vừa có nguồn thức ăn là mắt xích phía trước, mừa là nguồn thức ăn của mắt xích phía sau.
- Trong hệ sinh thái có hai loại chuỗi thức ăn:
+ Chuỗi thức ăn gồm các sinh vật tự dưỡng, sau đến là động vật ăn sinh vật tự dưỡng và tiếp nữa là động vật ăn động vật.
+ Chuỗi thức ăn gồm các sinh vật phân giải mùn bã hữu cơ, sau đến các loài động vật ăn sinh vật phân giải và tiếp nữa là các động vật ăn động vật.
2. Lưới thức ăn:
- Lưới thức ăn gồm nhiều chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung.
- Quần xa sinh vật càng đa dạng về thành phần loài thì lưới thức ăn trong quần xã càng phức tạp.
3. Bậc dinh dưỡng:
- Tập hợp các loài sinh vật có cùng mức dinh dưỡng hợp thành một bậc dinh dưỡng.
- Trong quần xã có nhiều bậc dinh dưỡng:
+ Bậc dinh dưỡng cấp 1(Sinh vật sản xuất)
+ Bậc dinh dưỡng cấp 2(Sinh vật tiêu thụ bậc 1)
+ Bậc dinh dưỡng câp 3(Sinh vật tiêu thụ bậc 2)
+ Bậc dinh dưỡng cấp cao nhất:
II- Tháp sinh thái:
 - Để xem xét mức độ dinh dưỡng ở từng bậc dinh dưỡng và toàn bộ quần xã, người ta xây dựng các tháp sinh thái.
- Tháp sinh thái bao gồm nhiều hình chữ nhật xếp chồng lên nhau, các hình chữ nhật có chiều cao bằng nhau, còn chiều dài thì khác nhau biểu thị độ lớn của mỗi bậc dinh dưỡng.
- Có ba loại tháp sinh thái:
+ Tháp số lượng:
+ Tháp sinh khối:
+ Tháp năng lượng:
4 - Củng cố: gv yêu cầu học sinh liệt kê các chuổi thức ăn trong hình 43.1, sau đó viết lại thành lưới thức ăn. Xác định bậc dinh dưỡng.
5. Dặn dò : Học bài củ và làm bài tập1-4 trang 194. Chuẩn bị bài 44.Tiết 47	Ngày soạn : 6/4/2009.
CHU TRÌNH SINH ÑÒA HOAÙ VAØ SINH QUYEÅN
I- MUÏC TIEÂU
 1/ Kieán thöùc
Neâu khaùi nieäm nieäm khaùi quaùt veà chu trình sinh ñòa hoaù. Neâu ñöôïc caùc noäi dung chuû yeáu cuûa chu trình cacbon, nitô, nöôùc.
Neâu ñöôïc khaùi nieäm sinh quyeån, caùc khu sinh hoïc trong sinh quyeån vaø laáy ví duï minh hoïa caùc khu sinh hoïc ñoù.
Giaûi thích ñöôïc nguyeân nhaân cuûa moät soá hoaït ñoäng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, töø ñoù naâng cao yù thöùc baûo veä moâi tröôøng thieân nhieân.
 2/ Kó naêng
 Phaùt trieån naêng löïc quan saùt, phaân tích, so saùnh, khaùi quaùt hoaù
 3/ Thaùi ñoä
 Yeâu thích nghieân cöùu veà sinh thaùi hoïc
 coù yù thöùc baûo veä moâi tröôøng soáng
II- PHÖÔNG TIEÄN
 1/ Chuaån bò cuûa GV
 Tranh veõ hình 44.1, 44.2, 44.3, 44.4. 44.5
 2/ Chuaån bò cuûa HS
 Chuaån bò baøi tröôùc ôû nhaø
III- PHÖÔNG PHAÙP
 Hoûi ñaùp – dieãn giaûng – thaûo luaän
IV – TIEÁN TRÌNH BAØI GIAÛNG
 1/ Oån ñònh lôùp : kieåm tra só soá
 2/ Kieåm tra baøi cuõ
Theá naøo laø chuoãi vaø löôùi thöùc aên ? cho ví duï minh hoïa veà 2 loaïi chuoãi thöùc aên.
 3/ Baøi môùi
NOÄI DUNG
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HS
I- Trao ñoåi vaät chaát qua chu trình sinh ñòa hoùa 
 - Chu trình sinh ñòa hoaù laø chu trình trao ñoåi caùc chaát trong töï nhieân.
- Moät chu trình sinh ñòa hoaù goàm coù caùc phaàn: toång hôïp caùc chaát, tuaàn hoaøn vaät chaát trong töï nhieân, phaân giaûi vaø laéng ñoïng moät phaàn vaät chaát trong ñaát , nöôùc. 
II- Moät soá chu trình sinh ñòa hoaù
 1/ Chu trình cacbon
- Cacbon ñi vaøo chu trình döôùi daïng cabon ñioâxit ( CO2) .
- TV laáy CO2 ñeå taïo ra chaát höõu cô ñaàu tieân thoâng qua QH.
- khi söû duïng vaø phaân huûy caùc hôïp chaát chöùa cacbon, SV traû laïi CO2 vaø nöôùc cho moâi tröôøng
- Noàng ñoä khí CO2 trong baàu khí quyeån ñang taêng gaây theâm nhieàu thieân tai treân traùi ñaát.
2/ Chu trình nitô
- TV haáp thuï nitô döôùi daïng muoái amoân (NH4+) vaø nitrat (NO3-) .
- Caùc muoài treân ñöôïc hình thaønh trong töï nhieân baèng con ñöôøng vaät lí, hoùa hoïc vaø sinh hoïc.
- Nitô töø xaùc SV trôû laïi moâi tröôøng ñaát, nöôùc thoâng qua hoaït ñoäng phaân giaûi chaát höõu cô cuûa VK, naám,
- Hoaït ñoäng phaûn nitrat cuûa VK traû laïi moät löôïng nitô phaân töû cho ñaát, nöôùc vaø baàu khí quyeån.
 3/ Chu trình nöôùc
- Nöôùc möa rôi xuoáng ñaát, moät phaàn thaám xuoáng caùc maïch nöôùc ngaàm, moät phaàn tích luõy trong soâng , suoái, ao , hoà,
- Nöôùc möa trôû laïi baàu khí quyeån döôùi daïng nöôùc thoâng qua hoaït ñoäng thoaùt hôi nöôùc cuûa laù caây vaø boác hôi nöôùc treân maët ñaát.
III- Sinh quyeån
 1/ Khaùi nieäm SQ
 SQ laø toaøn boä SV soáng trong caùc lôùp ñaát, nöôùc vaø khoâng khí cuûa TÑ.
 2/ Caùc khu sinh hoïc trong sinh quyeån
- Khu sinh hoïc treân caïn: ñoàng reâu ñôùi laïnh, röøng thoâng phöông Baéc, röøng ruõng laù oân ñôùi,
- khu sinh hoïc nöôùc ngoït: khu nöôùc ñöùng ( ñaàm, hoà, ao,..)vaø khu nöôùc chaûy ( soâng suoái).
- Khu sinh hoc bieån:
 + theo chieàu thaúng ñöùng: SV noåi, ÑV ñaùy,..
 + theo chieàu ngang: vuøng ven bôø vaø vuøng khôi
- Voøng beân ngoaøi theå hieän ñieàu gì?
- Voøng beân trong theå hieän ñieàu gì?
- Trao ñoåi vaät chaát giöõa quaàn xaõ vaø moâi tröôøng voâ sinh ñöôïc thöïc hieän qua quaù trình naøo? 
- Theo chieàu muõi teân treân hình 44.1 haõy giaûi thích moät caùch khaùi quaùt söï trao ñoåi vaät chaát trong quaàn xaõ vaø chu trình sinh ñòa hoaù.
- Chu trình sinh ñòa hoaù laø gì? bao goàm caùc thaønh phaàn naøo?
- Daïng cacbon ñi vaøo chu trình laø gì?
- Baèng nhöõng con ñöôøng naøo cacbon ñaõ ñi töø moâi tröôøng ngoaøi vaøo cô theå SV, trao ñoåi vaät chaát trong QX vaø trôû laïi MT khoâng khí vaø moâi tröôøng ñaát?
- Coù phaûi löôïng cacbon trong QX ñöôïc trao ñoåi lieân tuïc theo voøng tuaàn hoaøn kín hay khoâng? vì sao?
- Nguyeân nhaân gaây neân hieäu öùng nhaø kính?
- TV haáp thuï nitô döôùi daïng naøo?
- Moâ taû ngaén goïn söï trao ñoåi nitô trong töï nhieân?
- Löôïng nitô ñöôïc toång hôïp töø con ñöôøng naøo laø lôùn nhaát?
- Haõy neâu moät soá bieän phaùp sinh hoïc laøm taêng haøm löôïng ñaïm trong ñaát ñeå naêng cao naêng suaát caây troàng vaø caûi taïo ñaát?
- Neâu noäi dung chuû yeáu cuûa chu trình nöôùc?
- Neâu caùc bieän phaùp baûo veä nguoàn nöôùc?
- Sinh quyeån laø gì? 
- Neâu teân vaø ññ cuûa caùc khu sinh hoïc trong SQ?
- Quan saùt hình 44.1
- Theå hieän chu trình sinh ñòa hoaù
- Theå hieän trao ñoåi vaät chaát trong QX
- Quaù trình sinh vaät haáp thuï vaät chaát vaø naêng löôïng töø moâi tröôøng ngoaøi vaøo cô theå SV vaø phaân giaûi xaùc SV töø chaát höõu cô thaønh chaát voâ cô.
- Tham khaûo SGK ñeå traû lôøi
- Quan saùt hình 44.2 vaø caùc kieán thöùc sinh hoïc ñaõ hoïc
- CO2
- Cacbon ñi töø moâi tröôøng voâ cô vaøo QX: TV haáp thu, qua QH taïo neân chaát höõu cô
- Cacbon trao ñoåi trong QX: thoâng qua chuoãi vaø löôùi thöùc aên
- Cacbon trôû laïi moâi tröôøng voâ cô: qua hoâ haáp vaø quaù trình phaân giaûi cuûa VSV
- Khoâng, maø coù moät phaàn laéng ñoïng hình thaønh nhieân lieäu hoaù thaïch,
- Tham khaûo SGK vaø nhöõng hieåu bieát ñeå traû lôøi
- Quan saùt hình 44.3
- NH4+ vaø NO3-
- Tham haûo SGK traû lôøi
Con ñöôøng sinh hoïc
- Qua hieåu bieát vaø SGK ñeå traû lôøi.
Quan saùt hình 44.4
Tham khaûo SGK traû lôøi
Baèng nhöõng hieåu bieát hs coù theå traû lôøi.
Tham khaûo SGK ñeå traû lôøi
- HS traû lôøi ( thoâng qua gôïi yù cuûa GV)
4/ Cuûng coá
- Neâu khaùi nieäm veà chu trình sinh ñòahoaù, chu trình cacbon, chu trình nitô, chu trình nöôùc trong töï nhieân.
- Nhöõng nguyeân nhaân laøm cho noàng ñoä khí co2 trong baàu khí quyeån taêng? Neâu haäu quaû vaø caùch haïn cheá.
- Neâu caùc bieän phaùp sinh hoïc ñeå naâng cao haøm löôïng ñaïm trong ñaát nhaèm caûi taïo vaø naâng ca naêng suaát caây troàng.
 5/ Daën doø: Học bài củ và làm bài tập1-6 trang 200. Chuẩn bị bài 45.
BAØI 45: DOØNG NAÊNG LÖÔÏNG TRONG HEÄ SINH THAÙI
I.Muïc tieâu baøi hoïc:
1. Kieán thöùc
 Saukhi hoïc xong baøi hoïc sinh caàn
 -Moâ taû ñöôïc moät caùch khaùi quaùt veà doøng naêng löôïng trong heä sinh thaùi
 -Khaùi nieäm veà hieäu suaát sinh thaùi
 -Giaûi thích ñöôïc söï tieâu hao naêng löôïng giöûa caùc baäc dinh döôõng 
2. Kó naêng
 Coù theå giaûi thích ñöôïc söï tieâu hao naêng löôïng ôû caùc baäc dinh döôõng
3. Thaùi ñoä
 Naâng cao yù thöùc bvaûo veä moâi tröôøng thieân nhieân
II.Chuaån bò:
 Giaùo vieân: Giaùo vieân: Tranh veõ hình 45.1,45.2,45.3 SGK
 Hoïc sinh: Chuaån bò baøi tröôùc
III.Tiến trình bài giảng
A.OÅn ñònh lôùp_kieåm dieän
B.Kieåm tra baøi cuû Noäi dung kieåm tra
1-Trình baøy khaùi quaùt theá naøo laø chu trình sinh ñiaï caùc chaát?
2-Neâu dieãn bieán cuûa chu trình nitô?
3-Theá naøo laø sinh quyeån?
C.Giaûng baøi môùi
NOÄI DUNG LÖU BAÛNG
HOÏAT ÑOÄNG DAÏY HOÏC
THAÀY
TROØ
I.Doøng naêng löôïng trong heä sinh thaùi
1. Phaân boá naêng löôïng treân traùi ñaát
-Maët trôøi laø nguoàn cung caáp naêng löôïng chuû yeáu cho söï soáng treân traùi ñaát
-Sinh vaät saûn xuaát chæ söû duïng ñöôïc nhöõng tia saùng nhìn thaáy(50% böùc xaï) cho quan hôïp
-Quang hôïp chæ söû duïng khoaûng 0,2-0,5% toång löôïng böùc xaï ñeå toång hôïp chaát höõu cô
2. Doøng naêng löôïng trong heä sinh thaùi
-Caøng leân baäc dinh döôõng cao hôn thì naêng löôïng caøng giaûm
-Trong heä sinh thaùi naêng löôïng ñöôïc truyeàn moät chieàu töø SVSX qua caùc baäc dinh döôõng, tôùi moâi tröôøng, coøn vaät chaát ñöôïc trao ñoåi qua chu trình dinh döôõng
II.Hieäu suaát sinh thaùi
-Hieäu suaát sinh thaùi laø tæ leä % chuyeån hoaù naêng löôïng qua caùc baäc dinh döôõng trong heä sinh thaùi
Hieäu suaát sinh thaùi cuûa baäc dinh döôõngsau tích luyõ ñöôïc thöôøng laø 10% so vôùi baäc tröôùc lieàn keà
-Phoå aùnh saùng chieáu xuoáng haønh tinh goàm nhöõng daûi chuû yeáu naøo?
-Caây xanh coù theå ñöôïc ñoàng hoaù loaïi aùnh saùng naøo vaø chieám bao nhieâu %?
Vì sao caøng leân baäc dinh döôõng cao hôn naêng löôïng caøng giaûm daàn? Yeâu caàu Hs quan saùt hình 45-2 SGK
Höôùng daån hoïc sinh thöïc hieän leänh trong SGK
Theá naøo laø hieäu suaát sinh 
 thaùi?
 Phaàn lôùn naêng löôïng bò tieâu hao do ñaâu?
Tia hoàng ngoaïi , daõy saùng nhìn thaáy
Caây xanh chæ söû duïng ñöôïc tia saùng nhìn thaáy vaø chæ söû duïng khoaûng0,2-0,5%
HS tröïc quan SGK vaø traû lôøi
 Thaûo luaän vaø hoaøn thaønh leänh
Laø tæ leä % chuyeån hoaù naêng löôïng qua caùc baät dinh döôõnh
 HS traû lôøi hoâ haát, taïo nhieät
D.Cuûng coá baøi
1.Nguyeân nhaân chính gaây ra söï thaát thoaùt naêng löôïng trong heä sinh thaùi?
2.Trong moät heä sinh thai sinh khoái cuûa moãi baäc dinh döôõng ñöôïc kí hieäu baèng caùc chöõ caùi. Trong ñoù A= 500Kg B=5Kg C=50Kg D=5000Kg
Heä sinh thaùi naøo coù chuoåi thöùc aên sau laø coù theå xaûy ra?
A .A -> B-> C-> D B. C ->A-> B-> D
C. B-> C ->A-> D D. D ->A-> B-> C