Giáo án Sinh khối 12 bài 4: Đột biến gen

Bài 4: ĐỘT BIẾN GEN
Tiết: 04
Ngày soạn:
Mục tiêu bài học
Sau khi học xong bài, học sinh cần:
Nêu được khái niệm và cơ chế phát sinh đột biến gen
Nêu được hậu quả chung và ý nghĩa của đột biến gen.
Chuẩn bị
Tranh phóng to sơ đồ các hình 4.1 – 2 sgk
Hình ảnh về thể đột biến
Máy chiếu overhear
III. Tiến trình lên lớp
Kiểm tra sĩ số - ổn định lớp
Kiểm tra bài cũ
Opêron là gì? Trình bày cấu trúc của opêron Lac ở E.coli
Bài mới
Hoạt động thầy – trò
Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm và các dạng đột biến
Giáo viên đặt vấn đề vào bài mới
Đột biến gen là gì?
HSTL
Giáo viên lưu ý: -biến đổi nhỏ
 - liên quan tới một hoặc một số cặp nu.
Đột biến gen khác gì với thể đột biến.
Tác nhân đột biến là gì? Có những loại tác nhân nào?
Đột biến gen xảy ra ở loại tế bào nào?
Hãy kể tên các dạng đột biến điểm?
GV đưa hình yêu cầu học sinh nhân diện dạng đột biến.
Trong các dạng đột biến trên, dạng nào gây hậu quả lớn hơn? giải thích.
I. Khái niệm và các dạng đột biến gen
1. Khái niệm: 
* Đột biến gen là những biến đổi nhỏ xảy ra trong cấu trúc của gen thường liên quan đến một hoặc một số cặp nu.
Chú ý: Những đột biến gen chỉ liên quan tới một cặp nư gọi là đột biến điểm.
* Thể đột biến là những cá thể mang gen đột biến đã biểu hiện thành kiểu hình.
* Tác nhân gây đột biến: là các nhân tố gây nên đột biến. 
* Các loại tác nhân:
Tác nhân hoá học (5BU)
Tác nhân vật lí (tia phóng xạ, tử ngoại..), Tác nhân sinh học (virut trong cơ thể...)
Đột biến gen có thể xảy ra ở cả tế bào nhân sơ và tế bào nhân thức, xảy ra ỏ cả tế bào sinh dưỡngvà tế bào sinh dục.
2. Các dạng đột biến gen
a. Đột biến thay thế một cặp nu: một cặp nu trong gen bị thay thế bằng một cặp nu khác có thể dẫn đến thay đổi trình tự a.a trong phân tử pr và thay đổi chức năng của pr.
VD: A-T -> G-X
 A – T - > T – A
b. Đột biến thêm hoặc mất một cặp nuclêôtit. Khi đột biến thêm hay mất một cặp nuclêôtit trong gen sẽ dẫn đến mã di truyền được đọc lệnh đi một nuclêôtit kể từ vị trí xảy ra đột biến -> thay đổi trình tự a.a trong pr -> thay đổi chức năng của pr.
Hoạt dộng 2: Tìm hiểu nguyên nhân và cơ chế phát sinh đột biến gen
Giáo viên chiếu hình và trình bày cơ chế phát sinh đột biến:
-Do bắt cặp nhầm trong nhân đôi ADN
Do tác nhân vật lí 
Do tác nhân hoá học
Do tác nhân sinh học.
II. Nguyên nhân và cơ chế phát sinh đột biến gen.
1. Nguyên nhân:
- Do ngoại cảnh; tác động tác nhân vật lí, hoá học, sinh học bên ngoài
- Do rối loạn sinh lí, hoá sinh của tế bào
2. Cơ chế phát sinh đột biến gen:
* Sự kết cặp không đúng trong nhân đôi ADN
VD: G – X -> A-T 
* Tác động của các tác nhân gây đột biến
- Tác động của các tác nhân vật lí;
Ví dụ: Tia tử ngoại (UV) có thể làm cho timin trên cùng mạch ADN liên kết với nhau-> đột biến mất hoặc thêm cặp nu.
-Tác động của tác nhân hoá học
VD: 5 – BU gây đột biến thay thế A-T -> G – X 
- Tác nhân sinh học; VD như các virut viêm gen B.
Hoạt động 3: Hậu quả và ý nghĩa của đột biến gen
Tại sao nhiều đột biến điểm như đột biến thay thế cặp nu lại hầu như vô hại đối với thể mang đột biến?
III. Hậu quả và ý nghĩa của đột biến gen
1. Hậu quả của đột biến gen
2. Vai trò và ý nghĩa của đột biến gen
- Đối với tiến hoá; Cung cấp nguyên liệu cho tiến hoá 
- Đối với chọn giống: Cung cấp nguyên liệu cho chọn giống
Củng cố bài học
Đột biến gen là gì? Hayx trình bày các dạng đột biến và cơ ché phát sinh?
5. Bài về nhà: 	Làm câu hỏi trong sgk
Một đoạn gen cấu trúc ở sinh vật nhân sơ có có trình tự nuclêôtit như sau:
3’ – TAX TGX ATT AGG XXT XAX - 5’ 
Xác định trình tự của nuclêôtit trên mARN?
Xác định trình tự các a.a trên phân tử pr do đoạn gen quy định.
Khi xảy ra đột biến thay thế A bằng G ở côđon thứ 3 thì trình tựa.a trên pr thay đổi như thế nào?
Nếu mất đi 1nuclêôtit thứ 9 thì trình tự và thành phần của a.a trên pr thay đổi như thế nào?
	Đọc trước bài đột biến gen
6. Rút kinh nghiệm sau khi giảng
7. Tư liệu bổ sung