Giáo án Sinh học 9 tiết 34: Gây đột biến nhân tạo trong chọn giống

Ngày soạn:
Ngày dạy:
Tiết 36
	GÂY ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO TRONG CHỌN GIỐNG
:
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức : 
HS trình bày được :
	+ Sự cần thiết phải chọn tác nhân cụ thể khi gây đột biến.
	+ Phương pháp sử dụng tác nhân vật lí và hóa học để gây đột biến.
HS giải thích được sự giống và khác nhau trong việc sử dụng các thể đột biến trong chọn giống vi sinh vật và thực vật.
2. Kĩ năng 
Nghiên cứu thông tin phát hiện kiến thức.
Kĩ năng so sánh tổng hợp.
Khái quát hóa kiến thức, hoạt động nhóm.
3. Thái độ 
Giáo dục ý thức tìm hiểu thành tựu khoa học.Tạo lòng yêu thích môn học.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC 
Tư liệu về chọn giống, thành tựu sinh học
Phiếu học tập : Tìm hiểu tác nhân vật lí gây đột biến (HS kẻ bảng vàovở).
Tác nhân
Tiến hành
Kết quả
Ứng dụng
Tia phóng xạ a, b, g
Tia tử ngoại 
Sốc nhiệt 
III. HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
Kiểm tra bài cũ :
GV hỏi kiến thức cũ để vào bài: Thế nào là đột biến? Đột biến có ý nghĩa như thế nào trong thực tiễn?
 HOẠT ĐỘNG 1
 GÂY ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO BẰNG TÁC NHÂN VẬT LÍ
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh- Nộâi dung
- GV yêu cầu :
+ Hoàn thành nội dung phiếu học tập.
+ Trả lời câu hỏi :
* Tại sao tia phóng xạ có khả năng gây đột biến?
* Tại sao tia tử ngoại thường được dùng để xử lí các đối tượng có kích thước nhỏ?
+ GV chữa bài bằng cách kẻ phiếu trên bảng, các nhóm ghi nội dung.
- GV đánh giá hoạt động và kết quả các nhóm giúp HS hoàn thiện kiến thức. 
- HS nghiên cứu SGK, ghi nhớ kiến thức 
- Trao đổi nhóm ,thống nhất câu trả lời , hoàn thành phiếu học tập.
- Đại diện nhóm chữa phiếu học tập trên bảng, các nhóm khác theo dõi, nhận xét bổ sung. 
* Kết luận : Nội dung trong phiếu học tập.
Tác nhân vật lí
Tiến hành
Kết quả
Ứng dụng
1. Tia phóng xạ a, b, g.
- Chiếu tia, các tia xuyên qua màng, mô (xuyên sâu).
- Tác động lên ADN.
- Gây đột biến gen.
- Chấn thương, gây đột biến ở nhiễm sắc thể 
- Chiếu xạ vàohạt nảy mầm, đỉnh sinh trưởng.
- Mô thực vật nuôi cáy.
2. Tia tử ngoại 
- Chiếu tia, các tia xuyên qua màng, (xuyên nông).
- Gây đột biến gen.
- Xử lí vi sinh vật bào tử và hạt phấn. 
3. Sốc nhiệt 
- Tăng giảm nhiệt độ môi trường đột ngột.
- Mất cơ chế tự bảo vệ cân bằng.
-Tổn thương thoi phân bào à rối loạn phân bào.
- Đột biến số lượng nhiễm sắc thể. 
- Gây hiện tượng đa bội ở một số cây trồng (đặc biệt là cây họ cà).
HOẠT ĐỘNG 2: 
GÂY ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO BẰNG TÁC NHÂN HÓA HỌC
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh- Nộâi dung
- GV yêu cầu HS nghiên cứu, trả lời câu hỏi mục ▼ SGK tr.97.
- GV nhận xét giúp HS hoàn thiện kiến thức
- HS nghiên cứu SGK, ghi nhớ kiến thức.
- Thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi.
- Một vài HS trình bày đáp án, HS khác theo dõi, nhận xét và bổ sung.
- HS tổng hợp kiến thức. 
KẾT LUẬN:
- Hóa chất : EMS, NMU, NEU, côsixin.
- Phương pháp :
+ Ngâm hạt khô, hạt nảy mầm vào dung dịch hóa chất, tiêm dung dịch vào bầu nhụy, tẩm dung dịch vào bầu nhụy, 
+ Dung dịch hóa chất tác động lên phân tử ADN làm thay thế cặp nuclêôtit, hay cản trở sự hình thành thoi vô sắc.
HOẠT ĐỘNG 3:
SỬ DỤNG ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO TRONG CHỌN GIỐNG
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh- Nội dung
- GV định hướng trước cho HS sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống gồm:
+ Chọn giống vi sinh vật.
+ Chọn giống cây trồng.
- GV nêu câu hỏi.
+ Người ta sử dụng các thể đột biến trong chọn giống vi sinh vật và cây trồng theo hướng nào? Tại sao?
- Tại sao người ta ít sử dụng phương pháp gây đột biến trong chọn giống vật nuôi?
- GV nhận xét, giúp HS hoàn thiện kiến thức. 
- HS nghiên cứu SGK tr.97, 98 kết hợp với các tư liệu sưu tầm, ghi nhớ kiến thức.
- HS thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến.
Yêu cầu :
+ Nêu điểm khác nhau trong việc sử dụng thể đột biến ở vi sinh vật, thực vật.
+ Đưa ví dụ.
- Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác bổ sung. 
HS đưa ví dụ :
- Xử lí bào tử nấm Penicillium bằng tia phóng xạ, tạo được các chủng Penicillium có hoạt tính Penicilin tăng gấp 200 lần (sản xuất kháng sinh).
- Giống táo má hồng đã được xử lí bằng hóa chất NMU từ giống táo Gia Lộc (Hải Dương) cho 2 vụ 1 năm, quả tròn, ngọt, dòn, thơm phía bên má, khi chín có sắc tím hồng.
- Sử dụng đa bội ở dâu tằm, dương liễu tạo giống cây trồng đa bội có năng suất cao.
KẾT LUẬN:
a) Trong chọn giống vi sinh vật
(Phổ biến là gây đột biến và chọn lọc)
- Chọn các thể đột biến tạo ra chất có hoạt tính cao.
- Chọn thể đột biến sinh trưởng mạnh, để tăng sinh khối ở nấm men và vi khuẩn.
- Chọn các thể đột biến giảm sức sống, không còn khả năng gây bệnh để sản xuất vácxin.
b) Trong chọn giống cây trồng
- Chọn đột biến có lợi, nhân thành giống mới hoặc dùng làm bố mẹ để lai tạo giống.
- Chú ý các đột biến : Kháng bệnh, khả năng chống chịu, rút ngắn thời gian sinh trưởng 
c) Đối với vật nuôi
- Chỉ sử dụng các nhóm động vật bậc thấp. 
- Các động vật bậc cao : Cơ quan sinh sản nằm sâu trong cơ thể, dễ gây chết khi xử lí bằng tác nhân lí hóa. 
IV. KIỂM TRA – ĐÁNH GIÁ
GV hỏi : Con người đã gây đột biến nhân tạo bằng loại tác nhân nào và tiến hành như thế nào?
V. DẶN DÒ 
Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
Tìm hiểu hiện tượng thoái hóa giống.