Giáo án Sinh học 12 - Tiết 23, Bài 22: Bảo vệ vốn gene của loài người và một số vấn đề xã hội của di truyền học - Trần Thị Phương Anh

06/12/2009
Tiết thứ: 23
Bài 22: BẢO VỆ VỐN GENE CỦA LOÀI NGƯỜI 
VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
I.Mục tiêu:
 Trước, trong và sau khi học xong bài này, học sinh phải:
THỜI ĐIỂM
TRƯỚC
TRONG
SAU
1.Kiến thức
-Sau khi học xong bài trước.
-Hiểu được những khái niệm, những nội dung mới.
-Trình bày được các biện pháp bảo vệ vốn gene của loài người
-Nêu được một số vấn đề xã hội của di truyền học
-Hiểu được vai trò của tư vấn di truyền và việc sàng lọc trước sinh	
2.Kỹ năng
-Nghiên cứu, xử lý tài liệu độc lập.
-Truy vấn bạn bè những điều chưa hiểu.
-Xử lý tài liệu theo sự định hướng của giáo viên.
-Năng lực làm việc theo nhóm.
-Truy vấn giáo viên những điều chưa hiểu.
-Khái quát được nội dung cơ bản của bài. 
-Xây dựng được mối liên hệ giữa các khái niệm cũ và mới.
3.Thái độ
-Góp phần hình thành, củng cố năng lực tự học tập suốt đời.
-Hứng thú với những nội dung kiến thức mới và một số vận dụng của nội dung đó trong cuộc sống.
-Xây dựng được ý thức bảo vệ môi trường chống tác nhân gây đột biến
-Áp dụng những điều được học và trong cuộc sống.
II.Phương pháp, phương tiện tổ chức dạy học chính:
 1.Phương pháp:
 Hỏi đáp- tìm tòi bộ phận.
 2.Phương tiện:
-Hình 22 SGK.
III.Tiến trình tổ chức học bài mới:
 1.Ổn định lớp: 
 2.Kiểm tra bài cũ:
-Hãy dùng sơ đồ tóm tắt cơ chế gây bệnh Phenylketo-niệu ở người ?
-Trình bày cơ chế phát sinh hội chứng Down.
-Bệnh ung thư là gì ? Nguyên nhân phát sinh và các biện pháp phòng tránh ?
 3.Bài mới:
GV đặt vấn đề:
Làm thế nào để xác định một cách tương đối chính xác khả năng xuất hiện bệnh di truyền ở đứa con sinh của một cặp vợ chồng ?
Ngoài những thành tựu mà di truyền học mang lại thì có vấn đề gì phải lo ngại ?
HOẠT ĐỘNG GV - HS
NỘI DUNG
HOẠT ĐỘNG 1
Tìm hiểu vấn đề bảo vệ vốn gene của loài người
GV: Vốn gene là gì ?
GV: Tại sao cần bảo vệ vốn gene của loài người ?
GV: Việc sử dụng thuốc trừ sâu, chất diệt cỏ chất khích thích sinh trưởng tác động đến môi trường như thế nào ?
Nguyên nhân dẫ đế ô nhiễm đất , nước, không khí ? 
GV: Tư vấn di truyền là gì ?
GV: Quan sát hình 22, mô tả từng bước của pp chọc dò dịch ối và sinh thiết tua nhau thai
** pp chọc dò dịch ối :
+Dùng bơm tiêm hút ra 10-20 ml dịch ối vào ống nghiệm đem li tâm để tách riêng tế bào phôi
+Nuôi cấy các tế bào phôi, sau vài tuần làm tiêu bản phân tích xem thai có bị bệnh di truyền ko
+Phân tích hoá sinh (ADN) dịch ối và tế bào phôi xem thai có bị bệnh DT ko.
**PP sinh thiết tua nhau thai:
+Dùng ống nhỏ để tách tua nhau thai
+Làm tiêu bản phân tích NST
GV:(kiểm tra kiến thức bài 20 nhắc lại các bước của công nghệ gen, đọc mục I.3)
Quy trình liệu pháp gene gồm mấy bước ?
HOẠT ĐỘNG 2
Tìm hiểu 1 số vấn đề xã hội của di truyền học
GV: Những thành tựu của di truyền học có mang đến những lo ngại nào cho con người không ?
GV: N/c SGK, cho biết người ta tính chỉ số IQ như thế nào ? 
GV (Kiểm tra lại kiến thức đã học ở lớp 10 về HIV/AIDS)
GV: Di truyền học có biện pháp gì để ngăn chặn đại dịch AIDS ?
I.BẢO VỆ VỐN GENE CỦA LOÀI NGƯỜI
1.Vốn gene:
-Là toàn bộ các gene quy định các đặc điểm, tính chất và các quá trình sinh lý có ở mỗi loài sinh vật.
2.Nguyên nhân: (Tại sao cần phải bảo vệ ?)
-Đột biến không ngừng phát sinh.
-Thường gây hại.
-Khi đã phát sinh thì khó bị loại bỏ.
→ Làm suy thoái khi các đột biến có hại lan tràn trong quần thể.
3.Biện pháp:
a.Phòng: 
*Tạo môi trường trong sạch nhằm hạn chế các tác nhân gây đột biến
-Trồng cây, bảo vệ rừng.
-Không sử dụng các loại hoá chất độc hại.
*Tư vấn di truyền
-Là hình thức chuyên gia di truyền đưa ra các tiên đoán về khả năng đứa trẻ sinh ra mắc 1 tật bệnh di truyền và cho các cặp vợ chồng lời khuyên có nên sinh con tiếp theo không, nếu có thì làm gì để tránh cho ra đời những đứa trẻ tật nguyền.
-Kỹ thuật: Xây dựng phả hệ người bệnh.
*Sàng lọc trước khi sinh:
-Xét nghiệm: Là xét nghiệm phân tích NST, ADN xem thai nhi có bị bệnh di truyền hay ko
-Phương pháp: + Chọc dò dịch ối
 + Sinh thiết tua nhau thai
b.Chữa: Liệu pháp gene - kỹ thuật của tương lai
-Nội dung: Là kỹ thuật chữa bệnh bằng thay thế gene bệnh bằng gene lành.
-Nguyên tắc: là kỹ thuật chuyển gene, dùng thể truyền là virus.
-Khó khăn: Virus có thể gây hư hỏng các gene khác, không chèn gene lành vào đúng vị trí.
II.Một số vấn đề xã hội của di truyền học
1.Tác động xã hội của việc giải mã bộ gene người
-Thông báo về cái chết sớm có thể xảy ra không thể tránh khỏi.
-Hồ sơ di truyền của mỗi cá nhân có thể bị xã hội chống lại → bất an.
2.Vấn đề phát sinh do công nghệ gene và công nghệ tế bào
-Phát tán gene kháng thuốc: Sang vi sinh vật gây bệnh, sang cỏ dại.
-An toàn sức khoẻ cho con người: Khi sử dụng thực phẩm biến đổi gene.
-Tới côn trùng có ích: Với các cây chuyển gene kháng sâu.
-Vấn đề nhân bản vô tính người.
3.Vấn đề di truyền khả năng trí tuệ
a) Hệ số thông minh ( IQ)
-Cơ sở: Đánh giá việc trả lời các trắc nghiệm với các bài tập có độ khó tăng dần.
-Cách tính: 
IQ = (Tuổi trí tuệ : Tuổi sinh học) x 100 
b) Khả năng trí tuệ và sự di truyền.
-Tính di truyền có ảnh hưởng ở mức độ nhất định tới khả năng trí tuệ.
-Không thể chỉ căn cứ vào IQ để đánh giá sự di truyền khả năng trí tuệ.
4.Di truyền học với bệnh AIDS
-Để làm chậm sự tiến triển của bệnh người ta sử dụng biện pháp di truyền nhằm hạn chế sự phát triển của virut HIV.
 4.Củng cố
-Vì sao các bệnh di truyền hiện nay có khuynh hướng gia tăng trong khi các bệnh nhiễm trùng hay suy dinh dưỡng lại giảm ?
-Giả sử răng allele b liên kết với giới tính (nằm trên X) và lặn gây chết, allele này gây chết hợp tử hoặc phôi. Một người đàn ông lấy 1 cô vợ di hợp tử về gen này. Hãy cho biết tỷ lệ con trai – con gái của cặp vợ chồng này sẽ là bao nhiêu nếu họ có rất nhiều con ?
 5.Bài tập về nhà:
-Hoàn thiện các câu hỏi cuối bài.
-Soạn bài mới.