Giáo án Sinh học 12 - Tiết 14: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen - Nguyễn Kim Hoa

Giáo án số: 14
ảnh hưởng của môi trường lên 
sự biểu hiện của gen 
Ngày soạn: / /
Ngày giảng: / /
A – Chuẩn bị bài giảng:
I – Mục tiêu bài học: Sau khi học xong bài, HS cần
	- Giải thích được MQH giữa kiểu gen và môi trường trong việc hình thành kiểu hình
	- Giải thích được thế nào là mức phản ứng và cách xác định mức phản ứng
	- Kỹ năng: + Quan sát tranh, hình SGK để phát hiện kiến thức.
	+ Nghiên cứu KH: quan sát, thu thập số liệu, đưa ra giả thuyết, làm thí nghiệm chứng minh để chấp nhận hay bác bỏ giả thuyết đã nêu.
II – Tài liệu:
Sinh học 12 – sách giáo viên.
Cơ sở di truyền học – Phan Cự Nhân.
Giáo trình di truyền học - Đỗ Lê Thăng.
III – Thiết bị dạy học: 
- Tranh vẽ SGK phóng to hình 13 - SGK
- Hình ảnh về các thí nghiệm liên quan đến nội dung bài
- Giáo án điện tử, phòng máy chiếu
IV – Trọng tâm bài học:
- Giải thích được MQH giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
- Khái niệm về mức phản ứng.
V – Phương pháp:
	- Trực quan, phát vấn, thảo luận, gợi mở.
B – Tiến trình bài giảng:
I – Mở đầu:
	1. ổn định tổ chức – Kiểm tra sỹ số lớp
2. Kiểm tra bài cũ: - Đặc điểm di truyền của các gen nằm trên NSTGT (X và Y)? 1 số ứng dụng của sự DT liên kết với giới tính?
- Đặc điểm DT của gen ngoài nhân và cách thức nhận biết một gen nằm ở ngoài nhân hay trong nhân?
II – Vào bài mới : 
Nội dung
Phương pháp
I – MQH giữa gen và TT
- Sơ đồ: Gen à mRNA à PP à Pr àTT
- NX: + MQH giữa gen và TT rất phức tạp & bị nhiều yếu tố chi phối
+ Sự biểu hiện của gen qua nhiều bước nên có thể bị nhiều yếu tố MT (trong & ngoài) chi phối
II – Sự tương tác giữa KG – MT
- Nhiều yếu tố MT có ảnh hưởng sự biểu hiện của KG thành KH
VD1: Thỏ Hymalaya: lông trắng toàn thân còn đầu mút cơ thể: tai, bàn chân, đuôi, mõm có màu đen.
VD2: Hoa cẩm tú cầu có các màu trung gian từ đỏ à tím phụ thuộc pH đất
VD3: Bệnh phenylketo niệu
TĂ ----> phenylalanin ----> tyrozin
Phenylalanin (máu) à phenylalanin (não) à đầu độc TBTK
VD4: Hoa anh thảo ở to 20oC và 35oC cho màu sắc khác nhau.
* Kết luận:
- P ko truyền cho F những TT đã ht sẵn mà truyền đạt 1 KG
- KG quy định k/n PƯ của cơ thể trước MT
- KH = KG + MT
- TT chất lượng phụ thuộc nhiều KG, ít MT; TT chất lượng là TT đa gen phụ thuộc nhiều MT
III- Mức PƯ của KG
1) Thường biến
- Là những biến đổi KH của cùng 1 KG, PS trong đời cá thể dưới ảnh hưởng của MT, ko do sự biến đổi trong KG
- Thường biến = sự mềm dẻo KH
* Đặc điểm của thường biến
+ BD đồng loạt theo 1 hướng xác định (nhóm cá thể có KG # nhau trong MT # nhau)
+ Biến đổi tương ứng ĐKMT
+ ko DT (do KG ko thay đổi)
+ Giúp cơ thể SV PƯ linh hoạt à thích nghi trước những thay đổi nhất thời của MT
2. Mức PƯ
- Kn: Cùng 1 KG có thể PƯ thành những KH ≠ nhau (thường biến) phụ thuộc ĐKMT. Tập hợp các KH của cùng 1 KG tương ứng với các MT khác nhau à mức PƯ.
VD:KG1 + MT1 à KH1 KH1,n của KG1  tương ứng với nMT tập 
 KG1 + MTn à KHn hợp thành mức PƯ của KG1
- Sự mềm dẻo KH ở SV có được là do sự điều chỉnh của KG giúp SV thích nghi 
+ Độ mềm dẻo xđ = số KH có thể có của KG
- Mức PƯ được DT: mỗi gen trong 1 KG có mức PƯ riêng. (TTCL: hẹp, TTSL: rộng)
- ƯD trong SX: + KG quy định k/n về NS của #
+ kỹ thuật SX: quy định NS cụ thể trong mức PƯ do KG quy định
* HS nghiên cứu SGK và rút ra được nhận xét về MQH giữa gen và TT.
* GV: Có nhiều yếu tố ảnh hưởng: bên ngoài, bên trong.
** GVgiải thích (thỏ Hymalaya) (câu lệnh)
- TB đầu mút có to thấp: có k/n tổng hợp sắc tố Melanin à lông đen
- TB vùng thân có to cao: có k/n tổng hợp sắc tố Melanin à lông trắng (to làm biến tính E à melanin)
**) HS lấy được các VD thực tế dựa trên sự gợi ý của GV.
* GV kết luận vấn đề.
* GV bổ sung thông tin: 
- Tác động của MT trong à hoạt động gen thể hiện:
+ gen – gen
+ gen – TBC
+ gen LKGT: ở người gen Bb – hói ở nam, nữ ko có)
- T/đ MT ngoài
* GV khẳng định: Xác định mức PƯ của 1 KG thì phải nhân bản được KG đó. Nêu ra các VD.
- Thường biến là? đặc điểm?
**) Câu lệnh: - T57.
(Ko thể dự đoán chính xác ĐK khí hậu và dịch bệnh à dễ mất trắng. Trồng nhiều loại, khi thời tiết thay đổi, ít nhất cũng có 1 vài giống cho thu hoạch)
 - Mức phản ứng?
- Cách xác định độ mềm dẻo KH?
- Mức PƯ có di truyền ko?
- ứng dụng trong SX
III. Củng cố:
- Nhắc lại kiến thức trọng tâm, cần nhớ của bài
- Đọc phần ghi nhớ.
- Trả lời câu hỏi:
Câu 1: Nêu những điểm khác nhau giữa thường biến và đột biến? Cách nhận biết 1 biến dị là thường biến hay đột biến?
Câu 2: Tỷ lệ phân tính 1:1 ở F1 và F2 giống nhau ở lai thuận và lai nghịch diễn ra ở những phương thức di truyền nào:
DT TT do gen /NST thường
DT LK giới tính
Di truyền TBC
ảnh hưởng của GT
IV. Dặn dò:
- Trả lời câu hỏi Trang 49 – SGK.
- Đọc và làm bài tập chương I, II.
 Ngày tháng năm 200
Ký duyệt của tổ chuyên môn
V. Rút kinh nghiệm bài giảng:
................