Chương II . NGUYÊN NHÂN VÀ CƠ CHẾ TIÉN HÓA
Bài 35. HỌC THUYẾT TIẾN HÓA CỔ ĐIỂN
I. Môc tiªu : Sau khi häc song bµi nµy häc sinh ph¶i
1. KiÕn thøc :
- Trình bày được những luận điểm cơ bản trong học thuyết của Lamac.
- Phân tích được quan niệm của ĐacUyn về:
• Biến dị và di truyền, mối quan hệ của chúng với chọn lọc.
• Vai trò của chọn lọc tự nhiên trong sự hình thành các đặc điểm thích nghi.
• Sự hình thành loài mới và nguồn gốc các loài.
2. Kü n¨ng : Ph¸t triÓn n¨ng quan sát,phân tích kênh hình trong bài học.
3. Gi¸o dôc : Ghi nhận đóng góp và tồn tại của Lamac và ĐacUyn trong việc giải thích
tính đa dạng và hợp lý của sinh giới
Tuần: Ngày soạn: Tiết: Ngày dạy: Chương II . NGUYÊN NHÂN VÀ CƠ CHẾ TIÉN HÓA Bài 35. HỌC THUYẾT TIẾN HÓA CỔ ĐIỂN I. Môc tiªu : Sau khi häc song bµi nµy häc sinh ph¶i 1. KiÕn thøc : - Trình bày được những luận điểm cơ bản trong học thuyết của Lamac. - Phân tích được quan niệm của ĐacUyn về: · Biến dị và di truyền, mối quan hệ của chúng với chọn lọc. · Vai trò của chọn lọc tự nhiên trong sự hình thành các đặc điểm thích nghi. · Sự hình thành loài mới và nguồn gốc các loài. 2. Kü n¨ng : Ph¸t triÓn n¨ng quan sát,phân tích kênh hình trong bài học. 3. Gi¸o dôc : Ghi nhận đóng góp và tồn tại của Lamac và ĐacUyn trong việc giải thích tính đa dạng và hợp lý của sinh giới II. Ph¬ng tiÖn d¹y häc : 1. GV: GA, SGK ,SGV,Tranh ảnh về tiến hóa của Lamac và ĐacUyn, phiếu học tập 2. HS : Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi III. Ph¬ng ph¸p chñ yÕu : - VÊn ®¸p t×m tßi - VÊn ®¸p t¸i hiÖn - Quan s¸t tranh t×m tßi - Tù nghiªn cøu SGK IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y : 1. KiÓm tra bµi cò : - Nguồn gốc thống nhất của sinh giới được thể hiện ở những bằng chứng sh phân tử nào? Mức độ giống và sai khác nhau trong cấu trúc của ADN và prôtêin giữa các loài được giải thích như thế nào? 2. Néi dung bµi gi¶ng : (đvđ) : Giới sinh vật đang tồn tại nổi bật ở tính đa dạng và hợp lý. Người ta giải thích vấn đề này như thế nào? Các quan niệm duy tâm siêu hình và quan niệm duy vật biện chứng của Lamac về sự biến đổi của sinh vật. Hoạt động của thầy Nội dung Hoạt động 1: 20’ Tìm hiểu về học thuyết tiến hóa GV: Yêu cầu hs nghiên cứu sgk, thảo luận nhóm và hoàn thành phiếu học tập sau : Phiếu học tập 1 nhóm thời gian 6’ Chỉ tiêu Lamac Nguyên nhân tiến hóa Cơ chế tiến hóa Sự hình thành đặc điểm thích nghi Sự hình thành loài mới Chiếu hướng tiến hóa - Quan sát H 35a và giải thích quan điểm của Lamac ? - Những cống hiến của Lamac? - Vì sao nói Lamac chưa thành công trong việc giải thích tính hợp lí của các đặc điểm thích nghi trên cơ thể sinh vật. HS : Thảo luận nhóm và cử đại diện trả lời GV : Kết luận, bổ sung : trong loài hươu cố ngắn, xuất hiện biến dị cá thể (có con cổ dài, những con cổ ngắn không kiếm được lá cây ® chết, hươu cổ dài ăn được lá trên cao ® sống sót sinh sản nhiều ® loài hươu cao cổ). Hoạt động 2: 20’ Tìm hiểu về học thuyết của Đác Uyn GV yêu cầu HS nghiên cứu mục II.1 và trả lời các câu hỏi: - ĐacUyn quan niệm về biến dị và di truyền như thế nào? - Những loại biến dị và biến đổi nêu trên tương ứng với những loại biến dị nào theo quan niệm di truyền học hiện đại? - Vai trò của biến dị và di truyền đối với quá trình tiến hóa? - Hạn chế của ĐacUyn trong vấn đề biến dị và di truyền? HS : Nghiên cứu, trả lời GV : Kết luận, bổ sung GV yêu cầu HS nghiên cứu mục II.2, thảo luận nhóm và điền vào phiếu học tập các vấn đề về chọn lọc nhân tạo và chọn lọc tự nhiên. Chỉ tiêu Chọn lọc nhân tạo Chọn lọc tự nhiên Nội dung Động lực Kết quả Vai trò - Quan sát H35b và giải thích theo quan điểm của Đac uyn?. - Nêu mối quan hệ của biến dị, di truyền và chọn lọc. HS :Thảo luận nhóm và cử đại diện trả lời GV : Kết luận, bổ sung + GV phân tích thêm học thuyết ĐacUyn đã giải thích những thành công và điểm tồn tại trong học thuyết của Lamac. I. Học thuyết của Lamac (1744-1829): * Tiến hóa không đơn thuần là sự biến đổi mà là sự phát triển có kế thừa lịch sử . * Dấu hiệu của tiến hóa : Sự nâng cao dần trình độ tổ chức của cơ thể từ đơn giản đến phức tạp. 1. Nguyên nhân : Do thay đổi của ngoại cảnh hoặc tập quán hoạt động của động vật. 2. Cơ chế: Những biến đổi do tác dụng của ngoại cảnh hoặc tập quán hoạt động của đv đều được di truyền và tích lũy qua các thế hệ. 3. Sự hình thành đặc điểm thích nghi: Ngoại cảnh thay đổi chậm nên mọi sinh vật có khả năng phản ứng kịp thời và không loài nào bị đào thải. 4. Sự hình thành loài mới: Loài mới được hình thành từ từ tương ứng với sự thay đổi ngoại cảnh. 5. Thành công và tồn tại: · Thành công : - Người đầu tiên xây dựng học thuyết tiến hóa trên cơ sở duy vật biện chứng. - Người đầu tiên bác bỏ vai trò của thượng đế trong việc giải thích nguồn gốc các loài. · Tồn tại : Chưa giải thích được tính hợp lý của đặc điểm thích nghi.và chưa giải thích được chiều hướng tiến hóa của sinh giới. II. Học thuyết của ĐacUyn (1809-1882) 1. Biến dị và di truyền a) Biến dị cá thể: Sự phát sinh những đặc điểm sai khác giữa các cá thể cùng loài trong quá trình sinh sản xuất hiện ở từng cá thể riêng lẻ và theo hướng không xác định là nguyên liệu chủ yếu của chọn giống và tiến hóa. b) Tính di truyền: Cơ sở cho sự tích lũy các biến dị nhỏ ® biến đổi lớn. 2. Chọn lọc nhân tạo a) Nội dung: Vừa đào thải những biến dị bất lợi, vừa tích lũy những biến dị có lợi cho con người. b) Động lực: Nhu cầu thị hiếu của con người. c) Kết quả: Mỗi giống vật nuôi hay cây trồng thích nghi cao độ với nhu cầu xác định của người. d) Vai trò: Nhân tố chính qui định chiều hướng và tốc độ biến đổi của các giống vậtnuôi,cây trồng. 3. Chọn lọc tự nhiên a) Nội dung: Vừa đào thải những biến dị bất lợi, vừa tích lũy những biến dị có lợi cho sinh vật. b) Động lực: Đấu tranh sinh tồn. c) Kết quả: Phân hóa khả năng sống sót và sinh sản của các cá thể trong quần thể. d) Vai trò: Nhân tố chính qui định sự hình thành các đặc điểm thích nghi trên cơ thể sinh vật. e) Sự hình thành loài mới: Loài mới được hình thành qua nhiều dạng trung gian dưới t/d của CLTN theo con đường phân li tt từ 1 gốc chung. 4. Thành công và tồn tại: - Chứng minh toàn bộ sinh giới ngày nay là kết quả quá trình tiến hóa từ một gốc chung - Chưa hiểu rõ nguyên nhân phát sinh biến dị và cơ chế di truyền các biến dị. 3. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ : * Cñng cè : Sö dông « ghi nhí vµ bµi tËp cuèi bµi * Híng dÉn vÒ nhµ : lµm bµi tËp,häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi tríc khi ®Õn líp. heheïfgfg Tuần: Ngày soạn: Tiết: Ngày dạy: Bài 36: THUYẾT TIẾN HÓA HIỆN ĐẠI I. Môc tiªu : Sau khi häc song bµi nµy häc sinh ph¶i 1. KiÕn thøc : - Nêu được những cơ sở cho sự ra đời của thuyết tiến hóa hiện đại. - Phân biệt được tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn. - Giải thích được vì sao quần thể là đơn vị tiến hóa cơ sở. - Nêu được những luận điểm cơ bản trong thuyết tiến hóa bằng đột biến trung tính 2. Kü n¨ng : Ph¸t triÓn n¨ng quan sát,phân tích kênh hình trong bài học. 3. Gi¸o dôc : Học sinh nhận biết nguồn gốc chung của các loài II. Ph¬ng tiÖn d¹y häc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, máy chiếu, phiếu học tập 2. HS : Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi III. Ph¬ng ph¸p chñ yÕu : - VÊn ®¸p t×m tßi - VÊn ®¸p t¸i hiÖn - Quan s¸t tranh t×m tßi - Tù nghiªn cøu SGK IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y : 1. KiÓm tra bµi cò : - Trình bày nội dung thuyết tiến hóa của lamác? - Trình bày nội dung thuyết tiến hóa của Đác uyn? 2. Néi dung bµi gi¶ng : (đvđ) : Lamac là người đầu tiên đề ra học thuyết tiến hoá. Tuy nhiên,quan điểm của ông về tiến hoá là chưa chính xác.Đến Đacuyn, ông đã đưa ra được những quan điểm đúng đắn về CLTN, biến dị di truyền, nguồn gốc chung của sinh giới.Nhưng ông vẫn chưa giải thích được nguyên nhân phát sinh và cơ chế di truyền các biến dị. Tiếp tục khắc phục những hạn chế của Đacuyn, đưa quan niệm tiến hoá đi đến chỗ đúng đắn và đầy đủ hơn, thuyết tiến hoá hiện đại đã ra đời. Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1 : 20’ Tìm hiểu về thuyết tiến hóa tổng hợp GV : Yêu cầu hs nghiên cứu sgk và trả lời các câu hỏi sau : - Thuyết tiến hóa tổng hợp hình thành dựa trên những thành tựu nào? - Những ai là đại diện đầu tiên cho thuyết tiến hóa tổng hợp? Trong đó, mỗi người đã đóng góp những gì? - Thuyết tiến hóa tổng hợp hiện được chia thành mấy mức độ? Cho hs 3 phút hoàn thành bảng so sánh tiến hóa lớn và tiến hóa nhỏ trong phiếu học tập. HS : nghiên cứu , cử đại diện trả lời GV : Kết luận, bổ sung : Nhờ di truyền học quần thể và sinh học phân tử, tiến hóa nhỏ sáng tỏ rồi thành trung tâm thuyết tiến hóa hiện đại. 1 thời gian, tiến hóa lớn được xem là hệ quả của tiến hóa nhỏ. I. Thuyết tiến hóa tổng hợp: 1. Sự ra đời của thuyết tiến hóa tổng hợp: - Dobsanxki: biến đổi di truyền liên quan đến tiến hóa, chủ yếu là biến dị nhỏ tuân theo các qui luật Menđen - Mayơ: đề cập các khái niệm: sinh học về loài, sự hình thành loài khác khu. - Simson: tiến hóa là sự tích lũy dần các gen đột biến nhỏ trong quần thể. 2. Tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn: a. Tiến hóa nhỏ : - K/N: quá trình biến đổi thành phần kiểu gen của quần thể gốc đưa đến hình thành loài mới - Diễn biến : phát sinh đột biến trong quần thể,thông qua giao phối phát tán đb. - Qui mô : Phạm vi phân bố tương đối hẹp, thời gian lịch sử tương đối ngắn b. Tiến hóa lớn : - K/N : Là quá trình hình thành các đơn vị trên loài như chi, họ, bộ, lớp, ngành. - Qui mô : Rộng lớn, thời gian địa chất rất dài Vấn đề Tiến hóa nhỏ Tiến hóa lớn Nội dung Qui mô, thời gian Phương thức nghiên cứu Hoạt động của thầy và trò Nội dung - Đơn vị tiến hóa cơ sở phải có điều kiện gì? - Vì sao quần thể là đơn vị tổ chức tự nhiên? Đơn vị sinh sản nhỏ nhất? - Chứng minh qt là nơi diễn ra tiến hóa nhỏ? - Quá trình TH bắt đầu bằng hiện tượng gì? - Dấu hiệu nào chứng tỏ bắt đầu có quá trình tiến hóa? HS : Nghiên cứu, trả lời GV : Kết luận, bổ sung Hoạt động 2 : 10’ Tìm hểu về thuyết tiến hóa trung tính GV : Yêu cầu hs Nghiên cứu sgk và trả lời - Thuyết tiến hóa trung tính do ai đề xuất? Nói đến sự tiến hóa ở cấp độ nào? - Vậy đột biến trung tính là gì? - Theo Kimura, nhân tố nào đã thúc đẩy sự tiến hóa ở cấp phân tử? - Ki đã đóng góp những gì cho tiến hóa? - Thuyết TH bằng các đột biến trung tính có phủ nhận thuyết TH bằng con đường CLTN ? HS : Nghiên cứu, trả lời GV : Kết luận, bổ sung 3. Đơn vị tiến hóa cơ sở: a. Quần thể: đơn vị tiến hóa cơ sở + Có tính toàn vẹn trong không gian, thời gian + Biến đổi cấu trúc di truyền qua các thế hệ + Đơn vị tồn tại thực trong tự nhiên,đơn vị sinh sản nhỏ nhất,là nơi diễn ra tiến hóa nhỏ b. Quá trình tiến hóa: - Bất đầu bằng những biến đổi di truyền trong qt - Dấu hiệu: sự thay đổi tần số alen và kiểu gen của qt theo hướng xác định, qua nhiều thế hệ II. Thuyết tiến hóa trung tính: - Do Kimura đề xuất dựa trên các nghiên cứu về cấp phân tử (prôtêin) - Đột biến trung tính: đột biến không có lợi cũng không có hại (đa số ở cấp phân tử) - Nội dung thuyết tiến hóa trung tính: - Nhân tố tiến hóa: Quá trình đột biến làm phát sinh những đột biến trung tính - Cơ chế tiến hóa: Sự củng cố ngẫu nhiên các đột biến trung tính, không chịu tác dụng của CLTN - Cống hiến: Nêu lên sự tiến hóa cấp phân tử. Giải thích sự đa dạng của các phân tử prôtêin, sự đa dạng cân bằng trong quần thể 3. Củng cố: Vấn đề Tiến hóa nhỏ Tiến hóa lớn Nội dung Là quá trình biến đổi thành phần kiểu gen của quần thể gốc đưa đến hình thành loài mới Là quá trình hình thành các đơn vị trên loài như chi, họ, bộ, lớp, ngành. Qui mô, thời gian Phạm vi phân bố tương đối hẹp, thời gian lịch sử tương đối ngắn Qui mô rộng lớn, thời gian địa chất rất dài Phương thức nghiên cứu Có thể nghiên cứu bằng thực nghiệm Thường nghiên cứu gián tiếp qua các bằng chứng Nhân tố ti ... o caùc nhoùm caù theå ñaõ phaân hoaù tích luyõ caùc bieán dò di truyeàn theo nhöõng höôùng khaùc nhau, laøm cho thaønh phaàn kieåu gen sai khaùc ngaøy caøng nhieàu. -Caùch li ñòa lí keùo daøi daãn ñeán caùch li sinh saûn (caùch li di truyeàn) ñaùnh daáu söï xuaát hieän loaøi môùi 3. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ : * Cñng cè : Sö dông « ghi nhí vµ bµi tËp cuèi bµi * Híng dÉn vÒ nhµ : lµm bµi tËp,häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi tríc khi ®Õn líp. heheïfgfg Tuần: Ngày soạn: Tiết: Ngày dạy: BAØI 41: QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH LOAØI I. Môc tiªu : Sau khi häc song bµi nµy häc sinh ph¶i 1. KiÕn thøc : - Phân tích được vai trò của điều kiện địa lí,cách li địa lí và CLTN trong các hình thức hình thành loài bằng con đường địa lí thông qua ví dụ cụ thể. - Nêu được đặc điểm của sự hình thành loài bằng con đường sinh thái. - Cơ chế hình thành loài nhanh bằng con đường lai xa và đa bội hóa. - Nêu được thực chất của quá trình hình thành loài mới và vai trò của các nhân tố tiến hóa đối với quá trình này. 2. Kü n¨ng : Phaùt trieån ñöôïc naêng löïc tö duy lí thuyeát cho hs 3. Gi¸o dôc : Có tầm nhìn mở rộng về thế giới và chiều hướng tiến hóa. II. Ph¬ng tiÖn d¹y häc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, H41.1 – H41.2 2. HS : Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi III. Ph¬ng ph¸p chñ yÕu : - VÊn ®¸p t×m tßi - VÊn ®¸p t¸i hiÖn - Quan s¸t tranh t×m tßi IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y : 1. KiÓm tra bµi cò : Nêu đặc điểm của các tiêu chuẩn để phân biệt các loài thân thuộc? Phân biệt nòi địa lí,nòi sinh thái và nòi sinh học? 2. Néi dung bµi gi¶ng : (đvđ) : Thực chất của quá trình hình thành loài là gì ? nó diễn ra theo những con đường nào ? Những cơ chế nào đã thúc đẩy quá trình hình thành loài mới ? HOAÏT ÑOÄNG THAÀYVÀ TROØ NOÄI DUNG Hoạt động 1 : 13’ Tìm hiểu về hình thành loài bằng con đường địa lí GV : Yêu cầu hs nghiên cứu sgk và trả lời -H41.1 loaøi chim seû ngoâ coù maáy noøi chính? -Noøi Chaâu AÂu coù ñaëc ñieåm gì? -Noøi Trung Quoác coù ñaëc ñieåm gì? -Noøi AÁn Ñoä coù ñaëc ñieåm gì? -Chuùng phaân bieät nhau bôûi nhöõng yeáu toá naøo? -Giöõa caùc noøi nôi naøo coù daïng lai tö nhieân? Nôi naøo khoâng? " Keát luaän ñöôïc ñieàu gì? -Do ñaâu caùc qtheå trong loaøi bò caùch li? -Ñieàu kieän ñòa lí khaùc nhau, CLTN dieãn ra nhö theá naøo daãn ñeán hieän tuôïng gì? - Vai troø của điều kiện địa lí và cách li đlí -CLTN giöõ vai troø gì? -Hình thaønh loaøi baèng con ñöôøng ñòa lí coù ôû nhöõng sinh vaät naøo? HS : Nghiên cứu, trả lời GV : Kết luận, bổ sung Hoạt động 2 : 10’ Tìm hiểu về con đường hình thành loài bằng con đường sinh thái GV : Yêu cầu hs nghiên cứu sgk và trả lời -Ñieàu kieän sinh thaùi khaùc nhaïu caùc qt cuûa loaøi ñöôïc choïn loïc ntn?daãn ñeán hieän tuôïng gì? thöoøng gaëp ôû nhöõng sv naøo? HS : nghiên cứu,trả lời GV : kết luận ,bổ sung Hoạt động 3 : 15’ Tìm hiểu về hình thành loài bằng con đường đột biến lớn GV : Yêu cầu hs nghiên cứu sgk và trả lời -Lai xa laø gì? -Vì sao cô theå lai xa thöôøng baát thuï? -Vì sao söï ña boäi hoaù khaéc phuïc ñöôïc söï baát thuï cuûa cô theå lai xa? -Giaûi thích H41.3 -Hình thaønh loaøi baèng ña boäi hoaù khaùc nguoàn coù ôû nhöõng sinh vaät naøo? Vì sao? -Khi naøo chuùng môùi trôû thaønh loaøi môùi? -Hình thaønh loaøi baèng ña boäi cuøng nguoàn coù ôû nhöõng sinh vaät naøo? -Ñoät bieán caáu truùc NST goàm nhöõng daïng naøo? Tröôøng hôïp ñoät bieán chuyeån ñoaïn, ñaûo ñoaïn" kích thöôùc vaø hình daïng NST nhö theá naøo? - Con đường nào hình thành loài nhanh nhất ? - Khi nào loài mới xuất hiện ? - Ta có thể kết luận hình thành loài mới là gì ? HS : Nghiên cứu, trả lời GV : Kết luận, bổ sung I. HÌNH THAØNH LOAØI BAÈNG CON ÑÖÔØNG ÑÒA LÍ: 1. Ví duï: loaøi chim seû ngoâ coù ba noøi chính: -Noøi Chaâu AÂu: löng xanh, buïng vaøng, ... -Noøi AÁn Ñoä: löng buïng ñeàu xaùm, ... -Noøi Trung Quoác: löng vaøng, gaùy xanh, ... + Nôi tieáp giaùp giöõa caùc noøi ñeàu coù daïng lai töï nhieân " ñaây laø caùc noøi cuøng loaøi + Taïi vuøng thöôïng löu soâng Amua caùc noøi Chaâu AÂu vaø TQ cuøng toàn taïi maø khoâng coù daïng lai " ñaây laø giai ñoaïn chuyeån töø noøi ñòa lí sang loaøi moái 2. Ñaëc ñieåm: Loaøi môû roäng khu phaân boá chieám nhöõng vuøng khaùc nhau hoaëc khu phaân boá cuûa loaøi bò chia caét, ... ñeàu kieän soáng khaùc nhau " CLTN tích luyõ caùc bieán dò di truyeàn theo nhöõng höôùng khaùc nhau " noøi ñòa lí " loaøi môùi. -Ñieàu kieän ñlí: qui ñònh caùc höôùng choïn loïc cuï theå . -Caùch li ñòa lí: laø nhaân toá taïo ñieàu kieän thuùc ñaåy söï phaân hoaù trong loaøi. -CLTN: tích luyõ caùc bieán dò di truyeàn theo nhöõng höôùng khaùc nhau II. HÌNH THAØNH LOAØI BAÈNG CON ÑÖÔØNG SINH THAÙI: 1. Ví duï: sgk 2. Ñaëc ñieåm cuøng moät khu phaân boá ñòa lí caùc quaàn theå cuûa loaøi ñöôïc choïn loïc theo höôùng thích nghi vôùi nhöõng ñieàu kieän sinh thaùi khaùc nhau " noøi sinh thaùi " loaøi môùi. - Thöôøng gaäp ôû thöïc vaät vaø ñoäng vaät ít di ñoäng xa. III. HÌNH THAØNH LOAØI BAÈNG CON ÑÖOØNG ÑOÄT BIEÁN LÔÙN 1. Ña boäi hoaù khaùc nguoàn: - Cô theå lai xa thöôøng baát thuï nhöng neáu ñöôïc ña boäi hoaù töø con lai thaønh theå tö boäi loaøi naøy sinh saûn ñöôïc (höõu thuï). - Phoå bieán ôû thöïc vaät ít gaëp ôû ñoäng vaät vì: cô cheá caùch li sinh saûn giöõa hai loaøi raát phöùc taïp, ña boäi hoaù deã gaây ra nhöõng roái loaïn veà giôùi tính. 2. Ña boäi hoaù cuøng nguoàn: - Söï keát hôïp giöõa hai giao töû 2n (cuûa caây löôõng boäi) taïo thaønh theå töù boäi 4n. Ví duï: Luùa maïch ñen (sgk) 3. Caáu truùc laïi boä NST: Hình thaønh loaøi coù lieân quan vôùi caùc ñoät bieán NST ñaëc bieät laø ñaûo ñoaïn vaø chuyeån ñoaïn " laøm thay ñoåi kích thöôùc vaø hình daïng NST Keát luaän: + Hình thành loài là sự cải biến t/p KG của quần thể ban đầu theo hướng thích nghi tạo ra hệ gen mới,cách li sinh sản với quần thể gốc. + Loài mới xuất hiện với một quần thể hoặc một nhóm quần thể tồn tại và phát triển như một mắt xích trong HST,đứng vững qua thời gian dưới tác dụng của CLTN 3. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ : * Cñng cè : Sö dông « ghi nhí vµ bµi tËp cuèi bµi * Híng dÉn vÒ nhµ : lµm bµi tËp,häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi tríc khi ®Õn líp. heheïfgfg Tuần: Ngày soạn: Tiết: Ngày dạy: Baøi 42: NGUOÀN GOÁC CHUNG VAØ CHIEÀU HÖÔÙNG TIEÁN HOAÙ CUÛA SINH GIÔÙI I. Môc tiªu : Sau khi häc song bµi nµy häc sinh ph¶i 1. KiÕn thøc : Trình baøy ñöôïc nguyeân nhaân, cô cheá vaø keát quaû cuûa PLTT, töø ñoù keát luaän veà nguoàn goác caùc loaøi. Phaân bieät ñöôïc ñoàng quy tính traïng vôùi PLTT. Neâu ñöôïc caùc höôùng tieán hoaù chung cuûa sinh giôùi. Giaûi thích ñöôïc hieän töoïng ngaøy nay vaãn toàn taïi caùc nhoùm coù toå chöùc thaáp beân caïnh nhöõng nhoùm coù toå chöùc cao. Neâu ñöôïc höôùng tieán hoaù cuûa caùc nhoùm loaøi. Giaûi thích ñöôïc hieän töôïng caùc nhoùm sinh vaät coù nhieäp ñieäu tieán hoaù khoâng ñieàu. 2. Kü n¨ng : Phaùt trieån ñöôïc naêng löïc tö duy lí thuyeát cho hs 3. Gi¸o dôc : Có tầm nhìn mở rộng về thế giới và chiều hướng tiến hóa. II. Ph¬ng tiÖn d¹y häc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, H42 2. HS : Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi III. Ph¬ng ph¸p chñ yÕu : - VÊn ®¸p t×m tßi - VÊn ®¸p t¸i hiÖn - Quan s¸t tranh t×m tßi IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y : 1. KiÓm tra bµi cò : Qu¸ tr×nh h×nh thµnh loµi thùc chÊt lµ g× ? C¸c con ®êng h×nh thµnh loµi diÔn ra nh thÕ nµo ? 2. Néi dung bµi gi¶ng : (đvđ) : Đacuyn có quan điểm về quá trình hình thành loài như thế nào ? HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THẦY VÀ TRÒ NOÄI DUNG Hoạt động 1 : 14’ Tìm hiểu về phân li tính trạng và sự hình thành nhóm phân loại trên loài GV höôùng dẫån HS ñoïc thoâng tin SGK H42 và thöïc hieän câu leänh SGK - Nguyeân nhaân, cô cheá, keát quaû cuûa hieän töôïng PLTT biểu hiện như nào ? - Caên cöù vaøo ñaâu ngöôøi ta xeáp caùc loaøi vaøo caùc nhoùm phaân loaïi treân loaøi( chi, hoï, boä, lôùp,...)? - Töø sô ñoà PLTT coù nhaän xeùt gì veà nguoàn goác cuûa sinh giôùi ngaøy nay? - Đồng qui tính trạng là gì ? - Nguyên nhân, cơ chế và kết quả của đồng qui tính trạng biểu hiện như thế nào HS : Nghiên cứu, trả lời GV : Kết luận, bổ sung Hoạt động 2 : 10’ Tìm hiểu về chiều hướng tiến hóa của sg GV : Yêu cầu hs nghiên cứu sgk và cho biết các chiều hướng tiến hóa của sinh giới ? Chiều hướng tiến hóa nào là cơ bản nhất ? HS : Nghiên cứu, trả lời GV : kết luận, bổ sung Hoạt động 3 : 13’ Tìm hiểu về chiều hướng tiến hóa của từng nhóm loài GV höôùng daån HS döïa vaøo H42 SGK ruùt ra caùc höôùng TH cuûa sinh giôùi - Moãi höôùng TH ñöôïc giaûi thích baèng taùc ñoäng cuûa CLTN nhö theá naøo? HS : Nghiên cứu, trả lời GV : Kết luận ,bổ sung Tuy nhieân trong töï nhieân vaãn song song toàn taïi nhoùm coù toå chöùc thaáp beân caïnh nhoùm coù toå chöùc cao laø vì: trong nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh duy trì toå chöùc nguyeân thuyû hoaëc ñôn giaûn hoaù toå chöùc vaãn ñaûm baûo söï thích nghi I. PLTT VAØ SÖÏ HÌNH THAØNH NHOÙM PHAÂN LOAÏI TREÂN LOAØI 1. Phân li tính trạng : a. Nguyeân nhaân: CLTN tieán haønh theo nhöõng höôùng khaùc nhau treân cuøng nhoùm ñoái töôïng. b. Cô cheá: tích luyõ vaø taêng cöôøng nhöõng bieán dò coù lôïi vaø ñaøo thaûi nhöõng daïng trung gian keùm thích nghi c. Keát quaû: con chaùu xuaát phaùt töø moät goác chung ngaøy caøng khaùc xa nhau vaø khaùc xa toå tieân ban ñaàu * Nhö vaäy : toaøn boä caùc loaøi sinh vaät ña daïng phong phuù ngaøy nay coù chung moät nguoàn goác. 2. Đồng qui tính trạng : caùc nhoùm sv thuoäc caùc nhoùm phaân loaïi khaùc nhau, kieåu gen khaùc nhau nhöng coù kieåu hình gaàn gioáng nhau a. NN: do chuùng soáng trong nhöõng ñieàu kieän moâi tröôøng gioáng nhau b.Cô cheá: CLTN dieån ra theo cuøng moät höôùng, tích luyõ nhöõng bieán dò DT töông töï treân 1 soá loaøi thuoäc nhöõng nhoùm phaân loaïi khaùc nhau. c. Keát quaû: taïo ra 1 soá nhoùm coù KH töông töï. II. CHIEÀU HÖÔÙNG TIEÁN HOAÙ CUÛA SINH GIÔÙI 1.Ngaøy caøng ña daïng vaø phong phuù 2. Toå chöùc ngaøy caøng cao. 3. Thích nghi ngaøy caøng hôïp lí: Ñaây laø höôùng tieán hoaù cô baûn nhaát. III. CHIEÀU HÖÔÙNG TH CUÛA TÖØNG NHOÙM LOAØI - Tieán boä sinh hoïc: Thích nghi môùi ngaøy caøng hoaøn thieän, phaùt trieån ngaøy caøng maïnh: + Soá löôïng caù theå taêng, tæ leä soáng soùt cao. + Khu phaân boá môû roäng lieân tuïc + Phaân hoaù noäi boä ngaøy caøng ña daïng vaø phong phuù.Ñaây laø höôùng quan troïng nhaát - Thoaùi boä sinh hoïc : Keùm thích nghivôùi ñieàu kieän moâi tröôøng=>ngaøy caøng bò tieâu dieät: + Soá löôïng caù theå giaûm, tæ leä soáng soùt thaáp. +Khu phaân boá bò thu heïp vaø trôû neân giaùn ñoaïn + Phaân hoaù noäi boä ngaøy caøng ít, moät soá nhoùm daàn bò dieät vong . - Kieân ñònh sinh hoïc : Duy trì söï thích nghi ôû möùc ñoä nhaát ñònh Soá löôïng caù theå khoâng taêng cuõng khoâng giaûm. 3. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ : * Cñng cè : Sö dông « ghi nhí vµ bµi tËp cuèi bµi Vì sao trong töï nhieân coù söï song song toàn taïi nhoùm coù toå chöùc thaáp beân caïnh nhoùm coù toå chöùc cao? Vì sao caùc nhoùm sinh vaät coù nhieäp ñieäu TH khoâng ñeàu? * Híng dÉn vÒ nhµ : lµm bµi tËp,häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi tríc khi ®Õn líp. heheïfgfg
Tài liệu đính kèm: