Giáo án Sinh bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

TUẦN: 7 TIẾT: 13
NS: ND:
BÀI : 13
žžžžžwwwwwœ v wwwwwžžžžžž
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
 Kiến thức: 
Sau khi học bài này học sinh cần:
Giải thích được mối quan hệ giữa kiểu gen và môi trường trong việc hình thành kiểu hình.
Giải thích được thế nào là mức phản ứng và cách xác định mức phản ứng.
Rèn luyện kĩ năng nghiên cứu khoa học: quan sát thu thập số liệu, đưa ra giả thuyết, làm thí nghiệm chứng minh để chấp nhận hay bác bỏ giả thuyết đã nêu.
B. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
1. Phương pháp dạy học:
	Thảo luận nhóm,nêu vấn đề, hỏi đáp, diễn giảng.
2.Phương tiện dạy học:
Tranh hình 13 sách giáo khoa.
Tranh hoa liên hình được trồng ở nhiệt độ khác nhau. ( Tranh sinh học 12 cũ).
C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 
1. Ổn định lớp : Kiểm tra sỉ số.
2. Kiểm tra bài cũ:
 Làm thế nào để có thể phát hiện được hai gen nào đó liên kết hay phân li độc lập?
3. Nội dung bài mới:
Trong thực tế mối quan hệ giữa gen và tính trạng rất phức tạp và bị nhiều yếu tố chi phối ta có thể thấy mối quan hệ này theo sơ đồ: gen( ADN) à mARNà polipeità Prôtêin à Tính trạng sự biểu hiện của gen qua nhiều giai đoạn như vậy có bị chi phối hay không? Vậy hôm nay chúng ta cùng nghiên cứu Bài:13 Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen.
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG HỌC SINH
NỘI DUNG
Tính trạng trên cơ thể sinh vật là do gen qui định có hoàn toàn đúng hay không?
Thảo luận nhóm (2 phút) 
Lắng nghe.
=> Kết luận
Em hãy đọc mục II SGK thảo luận nhóm(3 phút) và đưa ra nhận xét về sự hình thành tính trạng màu lông thỏ.
Biểu hiện màu lông thỏ ở vị trí khác nhau trên cùng một cơ thể phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Nhiệt độ cao có ảnh hưởng đến sự biểu hiện của gen tổng hợp Melanin như thế nào?
=> kết luận giữa kiểu gen và môi trường.
Hãy tìm thêm các ví dụ về mức độ biểu hiện của kiểu gen phụ thuộc và môi trường.
GV: treo tranh ( hoa liên hình )
Người bệnh phênikêtô niệu do gen lặn nằm trên NST thường qui định -> không chữa kịp trẻ bệnh thiểu năng trí tuệ và những rối loạn khác. => có thể chữa được,.. 
Mức phản ứng được chia làm mấy loại đặc điểm từng loại?
Tính trạng chất lượng và tính trạng số lượng thì tính trạng nào có mức phản ứng rộng hơn.? Hãy chứng minh điều đó.
Trong sản xuất, chăn nuôi, muốn nâng cao năng xuất thực cần phải làm gì?
Thế nào là sự mềm dẽo về kiểu hình? Em hãy quan sát hình 13 và thảo luận trả lời câu hỏi sau:
Hình vẽ thể hiện điều gì? 
Nhận xét về chiều cao cây của 2 KG trong mỗi độ cao nước biển?
Vậy mức độ mềm dẽo phụ thuộc và yếu tố nào?
Sự mềm dẽo về kiểu hình của mỗi kiểu gen có ý nghĩa gì đối với chính bản thân sinh vật?
Con người có thể lợi dụng khả năng mềm dẽo về kiểu hình của vật nuôi cây trồng trong sản xuất chăn nuôi như thế nào?
Từ những phân tích trên hãy nêu tính chất và đặc điểm của sự mềm dẽo KH của sinh vật?
Gen( ADN) à mARNà polipeità Prôtêin à Tính trạng.
Đại diện nhóm 3 trình bày
Các nhóm còn lại nhận xét bổ sung.
Học sinh lắng nghe.
Phụ thuộc và sự tổng hợp vào sự tổng hợp sắc tố mêlanin
Nhiệt độ cao làm ảnh hưỡng đến sự tổng hợp sắc tố mêlanin 
=> môi trường ảnh hưởng đến sự biểu hiện kiểu gen.
Hoa liên hình trồng ở các nhiệt độ khác nhau.
VD: SGK.
=> Hoa cẩm tú cầu có cùng kiểu gen như màu hoa biểu hiện do độ pH của đất.
Mức phản ứng chia làm hai loại mức phản ứng rộng và mức phản ứng hẹp
Tỉ lệ bơ trong sữa=>MPỨ hẹp
Sản lượng sữa => MPU rộng 
Mối quan hệ giữa yếu tố giống, kĩ thuật canh tác, và năng suất thu được.
Học sinh thảo luận nhóm
Đại điện nhóm 4 trình bày
Các nhóm còn lại nhận xét.
Mức phản ứng của 2 kiểu gen khác nhau trong một điều kiện môi trường.
Khác nhau.
Kiểu gen
Thích nghi với những thay đổi của môi trường
Kiểu gen giới hạn năng xuất, kĩ thuật qui định năng suất của giống => muốn đạt được kết quả tốt nhất đổi giống, cải tiến, tạo giống mới. Tùy điều kiện mà nhấn mạnh yếu tố giống hay kĩ thuật.
Mỗi kiểu gen chỉ có thể điều chỉnh kiểu hình của mình trong một phạm vi nhất định.
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG.
Gen( ADN) à mARNà polipeità Prôtêin à Tính trạng.
Quá trình biểu hiện của gen qua nhiều bước có thể bị nhiều yếu tố môi trường bên trong cũng như bên ngoài chi phối.
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG.
Hiện tượng:
Ơû thỏ tại vị trí đầu mút cơ thể, như tai, bàn chân đuôi mõm, có lông màu đen, ở những vị trí khác lông màu trắng muốt.
Giải thích:
Tại các tế bào của đầu múc cơ thể có nhiệt độ thấp hơn nên có khả năng tổng hợp được sắc tố Mêlanin làm cho lông đen.
Các vùng khác nhiệt độ cao hơn không tổng hợp được Mêlanin lông trắng.
Làm giảm nhiệt độ lông trắng thành lông đen.
Kết luận:
Môi trường có thể ảnh hưởng đến sự biểu hiện của kiểu gen.
III. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN.
1. Khái niệm: 
Tập hợp các kiểu hình của cùng 1 kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau là mức phản ứng của một kiểu gen.
Vd:Con tắc kè hoa
Trên thân cây: da có màu hoa nâu.
Trên lá cây: da có hoa văn màu xanh của lá.
Trên đá: da có màu hoa của rêu đá.
Tập hợp các kiểu hình trên của con tắc kè ( một kiểu gen) tương ứng với các chế độ môi trường gọi là mức phản ứng.
Mức phản ứng chia làm hai loại mức phản ứng rộng và mức phản ứng hẹp.
2. Sự mềm dẽo về kiểu hình
 ( thường biến)
Hiện tượng một kiểu gen có thể thay đổi kiểu hình trước những điều kiện môi trường khác nhau được gọi là sự mềm dẽo về kiểu hình.( hay còn gọi là thường biến)
Do sự tự điều chỉnh về sinh lí giúp sinh vật thích nghi với những thay đổi của môi trường.
Mức độ mềm dẽo của KH phụ thuộc vào kiểu gen.
Mỗi kiểu gen chỉ có thể điều chỉnh kiểu hình của mình trong một phạm vi nhất định.
4. Củng cố: 
 Em hãy chọn câu đúng hoặc đúng nhất.
1.kiểu hình của cơ thể phụ thuộc vào?
A. Kiểu gen	B. Môi trường	
C. Sự tương tác giữa kiểu gen với môi trường	D. Tác nhân gây đột biến.
2.Bố mẹ truyền cho con:
A. Tính trạng đã hình thành sẳn	B. Kiêu gen
C. Kiểu hình	D.Kiểu gen và kiểu hình.
3.Hiện tượng biến đổi màu lông của một số loài thú ở bắc cực khi chuyển mùa là ví dụ về:
A. Đột biến NST	B. Thường biến
C. Biến di tổ hợp	D. Đột biến gen.
4. kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa
A. Kiểu gen với mức phản ứng	B. Kiểu gen với ngoại cảnh
C. Kiểu gen với nhiệt độ môi trường	D. Kiểu gen với môi trường cụ thể.
5.Dặn dò:
Về nhà học bài làm bài tập:1,2,3,4 trong SGK.
Xem trước bài thực hành LAI GIỐNG.
Duyệt của Ban Giám Hiệu 	Duyệt của tổ trưởng.
Ngày.......tháng......năm 2008 	Ngày.......tháng......năm 2008
P. Hiệu trưởng	Tổ trưởng 
NGUYỄN VĂN PHIÊN	NGUYỄN VĂN MỸ