Giáo án Ngữ văn Lớp 12 - Tiết 11: "Mấy ý nghĩ về thơ" và "Đốt-xtôi-ep-xki"

Tiết 11: 	ĐỌC THÊM (2 BÀI)
 1. MẤY Ý NGHĨ VỀ THƠ
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: 
	- Hiểu được những đặc trưng cơ bản của thơ.
	- Thấy được thuật lập luận chặt chẽ, diễn đạt tinh tế
II . CÁCH THỨC TIẾN HÀNH:
	Tổ chức tiết dạy theo hướng kết hợp các phương pháp đọc hiểu, gợi tìm ; kết hợp với các hình thức trao đổi thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi.
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
 1. Giới thiệu bài mới.
 2. Hướng dẫn đọc thêm
H.động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1:(5 phút)
Giúp hs rút ra đặc trưng cơ bản nhất của thơ và quá trình ra đời của 1 bài thơ
 TT1: Yêu cầu hs chú ý 3 đoạn đầu của bài trích để trả lời câu hỏi 1 (SGK). 
TT2: Thế nào là “rung động thơ” và “làm thơ”?
- Căn cứ vào SGK để trả lời câu hỏi 1.
- Căn cứ vào SGK để trả lời câu hỏi GV
I . Đặc trưng cơ bản nhất của thơ:
 - Đặc trưng cơ bản nhất của thơ là thể hiện tâm hồn con người.
 - Quá trình ra đời của một bài thơ: Rung động thơ -> Làm thơ
 + Rung động thơ: là khi tâm hồn ra khỏi trạng thái bình thường do có sự va chạm với thế giới bên ngoài và bật lên những tình ý mới mẻ.
 + Làm thơ: là thể hiện những rung động của tâm hồn con người bằng lời nói (hoặc chữ viết )
Hoạt động 2: (10 phút)
Giúp hs nắm Những đặc điểm của ngôn ngữ - hình ảnh thơ 
TT1: Phát phiếu thảo luận, 
- Thảo luận theo nhóm, ghi đầy đủ vào phiếu thảo luận.
- Đại diện nhóm thảo luận tốt nhất trình bày trước lớp, các nhóm khác có thể góp ý thêm
II. Những đặc điểm của ngôn ngữ - hình ảnh thơ: Gồm
 + Phải gắn với tư tưởng - tình cảm
 + Phải có hình ảnh.( Vừa là hình ảnh thực, sống động, mới lạ về sự vật vừa chứa đựng cảm xúc thành thực)
 + Phải có nhịp điệu ( bên ngoài và bên trong, các yếu tố ngôn ngữ và tâm hồn)
Hoạt động 3 ( 3 phút )
Giúp HS nắm những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài tiểu luận.
TT1: Đặt câu hỏi
TT2:Củng cố, hoàn thiện 
- HS căn cứ SGK để phát biểu trả lời câu hỏi của GV
III. Nét đặc sắc về nghệ thuật của bài tiểu luận:
- Phong cách: Chính luận - trữ tình, nghị luận kết hợp với yếu tố tùy bút, lí luận gắn với thực tiễn.
Hoạt động 4: ( 2 phút )
Giúp hs nắm giá trị bài tiểu luận.
TT1: Yêu cầu hs trả lời câu hỏi 5 (SGK)
TT2: Củng cố, hoàn thiện
- HS suy ngẫm và trả lời câu hỏi
IV. Giá trị của bài tiểu luận:
- Việc nêu lên những vấn đề đặc trưng bản chất của thơ ca không chỉ có tác dụng nhất thời lúc bấy giờ mà ngày nay nó vẫn còn có giá trị bởi ý nghĩa thời sự, tính chất khoa học đúng đắn, gắn bó chặt chẽ với cuộc sống và thực tiễn sáng tạo thi ca 
Tiết 11 2. ĐỐT-XTÔI-EP-XKI
	-X. XVAI-GƠ-
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: 
-Thấy được những nét chímh về tính cách và số phận của ĐÔ-XTÔI-ÉP-XKI qua một chân dung văn học .
- Hiểu được giá trị của ngòi bút vẽ chân dung băng ngôn ngữ rất tài hoa của X. XVAI-GƠ .
II . PHƯƠNG TIỆN, PHƯƠNG PHÁP: 
- SGK, SGV, TKBG
- thảo luận nhóm , phát vấn , quy nạp .
III. TIẾN TRÌNH :
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung cần đạt
HĐ 1 
* Gọi hs đọc Tiểu dẫn SGK
Hướng dẫn Hs tóm tắt nhanh văn bản
* Gọi 1 hs tóm tắt 
Tìm hiểu câu 1
Cho biết chân dung của Đô-xtôi-ép-xki có những nét gì đặc biệt ?
-Nét chung của chân dung
-Nét cụ thể 
* Chốt lại:
’ Nơi tận cùng của bế tắc, Đô-xtôi-ép-xki đã tỏa sáng cho vinh quang của Tổ quốc và dân tộc.
HĐ2 
Tìm hiểu các câu 2,3,4.
Hướng dẫn học sinh đọc vài đoạn và phát hiện chi tiết nghệ thuật đặc sắc .
Trong VB yếu tố nghệ thuật nào có tính chất chủ đạo ,yếu tố nghệ thuật nào có tính hỗ trợ đắc lực ?
Chân dung con người hiện ra trên cái nền như thế nào ?
HĐ 3 
Hướng dẫn hs về nhà thực hiện luyện tập .
* Đọc TD SGK và nêu ngắn gọn tiểu sử của X. Xvai-gơ
* Nêu khái quát tiểu sử của Đô-xtôi-ép-xki
Hs tóm tắt văn bản
 + Kiếp sống lưu vong. ( đoạn 1,2 )
( Sống leo lét trong thế giới xa lạ, đầy đau khổ :cầm cả cái quần đùi cuối dùng để đánh điện , làm việc suốt đêm trong cơn đau đẻ của vợ, sống giữa giống người chấy rận , bệnh tật ...
* Hs tìm ra từ đoạn trích nét nổi bật mà Xvai-gơ đã khắc họa chân dung Đô-xtôi-ép-xki qua đoạn trích 
Tổ1,2 tìm hiểu, phân tích số phận nghiệt ngã .
Tổ3,4 tìm hiểu, phân tích tính cách mâu thuẫn 
Hs thảo luận, khái quát vấn đề 
HS đọc và phát hiện vấn đề theo gợi ý của Gv.
Hs nhận xét chung về bút pháp của nhà văn .
Hs về nhà thực hiện luyện tập .
I. Tìm hiểu chung
 1.Tìm hiểu khái quát tiểu sử ĐÔ-XTÔI-ÉP-XKI ,X. XVAI-GƠ 
 + X. Xvai-gơ ( xem Tiểu dẫn sgk )
 + Đô-xtôi-ép-xki là nhà văn lớn của nước Nga. Cuộc đời ông có nhiều thăng trầm 
( thay đổi nhiều công việc trước khi viết văn ); thay đổi quan điểm trong quá trình sáng tác và chuyển biến tư tưởng tình cảm ( lúc trẻ rất thích Biê –lin- xki sau này lại chông đối , phê phán chủ nghĩa tư bản , công khai ca ngợi hết lời chủ nghĩa cá nhân ) . Ông để lại nhiều tác phẩm có giá trị như Tội ác và trừng phạt, Lũ quỷ ám , Anh em nhà Ca-ra-ma-dôp... 
 2. Tóm tắt những ý chính của đoạn trích 
+ Trở về Tổ quốc ( phần còn lại )
( Hạnh phúc tuyệt đỉnh , là sứ giả của xứ sở mình, là tổng hòa giải của nước Nga ,đám tang của ông là sự đoàn kết của tất cả những người Nga, ông qua đời giữa dông bão – dư chấn của những cuồng nhiệt yêu thương và dự bao của bão táp cách mạng )
- Giải quyết những vấn đề đặt ra từ câu hỏi của sgk .
II. Đọc- hiểu văn bản :
1. Chân dung Đô-xtôi-ép-xki : một tinh cách mâu thuẫn và một số phận ngang trái .
1. Số phận nghiệt ngã :
 + Trước cửa tò vò của ngân hàng , ông đứng chờ ngày lại ngày...
 + Là người khách chuyên cần của hiệu cầm đồ 
 + Làm việc suốt đêm trong cơn đau đẻ của vợ 
 + Sống giữa giống người chấy rận
 + Bệnh tật ...
’ Những yếu tố biểu hiện đẩy nhân vật vào chỗ tận cùng của nghiệt ngã đầy bi kịch .
2. Tính cách mâu thuẫn :
 + Tình cảm mãnh liệt trong cơ thể yếu đuối của con bệnh thần kinh
 + Phải tìm đến những cơ hội“thấp hèn” để cho tròn khát vọng cao cả .
+ Số phận vùi dập thiên tài nhưng thiên tài tự cứu vãn bằng lao động và tự đốt cháy trong lao động ( Lao động là sự giải thoát và là nỗi thống khổ của ông )
 + Chịu hàng thế kỉ dằn vặt để chắt lọc nên những vinh quang cho Tổ quốc , dân tộc mình (sứ giả của xứ sở , mang lại cho đất nước sự hòa giải , kiềm chế lần cuối sự cuồng nhiệt của các mâu thuẫn thời đại )
* Nghệ thuật viết chân dung văn học :
- Đối lập : cấu trúc câu , hoàn cảnh , tính cách ...
- So sánh, ẩn dụ : cấu trúc câu , hình ảnh so sánh ẩn dụ có tính hệ thống .
- Bút pháp vẽ chân dung văn học : Gắn hình tượng con người trên khung cảnh rộng lớn 
C Thể loại đứng ở ngả ba : 
Tiểu sử -tiểu thuyết -chân dung văn học 
’ Ngòi bút viết chân dung rất tài hoa giàu chất thơ trong văn xuôi chứng tỏ tấm lòng kính trọng của X.Xvai-gơ dành cho Đô-xtôi-ép-xkithật lớn lao biết chừng nào. 
III. Luyện tập :
Tìm những câu văn chứng tỏ sức hút của nhân vật với tác giả và với cả nước Nga 
Dặn dò : 
Dặn dò: Soạn bài Nghị luận về một hiện tượng đời sống