Giáo án Ngữ văn lớp 12: Giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt

Tiết: 
Ngày soạn:
GIỮ GÌN SỰ TRONG SÁNG CỦA TIẾNG VIỆT
I-Mục tiêu cần đạt: Giúp HS
 - Nhận thức được sự trong sáng của tiếng Việt là một trong những phẩm chất của tiếng Việt, là kết quả phấn đấu lâu dài của ông cha ta.Phẩm chất đó được biểu hiện ở nhiều phương diện khác nhau.
 - Có ý thức giữ gìn và phát huy sự trong sáng của tiếng Việt, quý trọng di sản của cha ông; có thói quen rèn luyện các kĩ năng nói và viết nhằm đạt được sự trong sáng; đồng thời biết phê phán và khắc phục những hiện tượng làm vẩn đục tiếng Việt
II-Phương pháp:Phân tích ngữ liệu, thảo luận, nhận xét, luyện tập
 III-Phương tiện: SGK,SGV, TKBG
IV- Tiến trình tiết dạy:
Kiểm tra bài cũ:
Giới thiệu bài mới:
TIẾT 1
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
GV: Cho HS đọc 3 ví dụ trong SGK và so sánh nội dung.
Gv: Qua so sánh nội dung các ví dụ , em có nhận xét gì?
GV: Trong quá trình giao tiếp, chúng ta có vay mượn hay sử dụng ngôn ngữ nước ngoài như thế nào để đảm bảo sự trong sáng của tiếng Việt?
GV: Cho HS đọc đoạn văn hội thoại (SGK) và nhận xét.
GV: Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt là trách nhiệm của mỗi người Việt Nam, trong đó có học sinh, sinh viên.Công cuộc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt đòi hỏi mỗi người có sợ nỗ lực về các phương diện: tình cảm, nhận thức, hành động, để giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt chúng ta phải có trách nhiệm như thế nào?
TIẾT 2
GV hướng dẫn HS đọc và giải các bài tập trong SGK
GV hướng dẫn HS tìm các phương án thích hợp để đảm bảo tính trong sáng cho đoạn văn
GV giúp HS thay thế các từ ngữ lạm dụng
GV hướng dẫn HS chọn và phân tích câu văn 
HS đọc ví dụ và thảo luận, 
HS suy nghĩ nói lên nhận xét của mình
HS suy nghĩ và nêu lên ý kiến của mình:
-Có vay mượn 
-không lạm dụng
HS đọc và nhận xét
Học sinh thảo luận và nói lên ý kiến của mình
HS tự giải các bài tập và lên bảng trình bày
HS tự tìm và trình bày phương án mà mình chọn
HS lần lượtlàm và trình bày bài tập trên bảng
I-Sự trong sáng của tiếng Việt
So sánh nội dung 3 ví dụ :
Câu a: Diễn đạt không rõ nội dung: vừa thiếu ý, vừ không mạch lạc--> câu không trong sáng
Câu b,c: diễn đạt rõ nội dung, quan hệ giữa các bộ phận mạch lạc: câu trong sáng
* Sự trong sáng của tiếng Việt trước hết bộc lộ ở chính hệ thống các chuẩn mực và qui tắc chung ở sự tuân thủ các chuẩn mực và qui tắc đó
 Hệ thống chuẩn mực, qui tắc ở các lĩnh vực: ngữ âm, chữ viết,từ ngữ , câu, lời nói bài văn
- Mượn tiếng nước ngoài như: tiếng Hán, tiếng Pháp...
* Sự trong sáng của tiếng Việt là không lai căng,pha tạp những yếu tố của ngôn ngữ khác.Tuy nhiên, vẫn dung hợp những yếu tố tích cực đối với tiếng Việt.
Qua lời nói trong đoạn hội thoại ta thấy: Lão Hạc và ông Giáo thể hiện ứng xử cóa văn hóa và lịch sự
* Sự trong sáng của tiếng Việt còn được biểu hiện ở tính văn hóa, lịch sự của lời nói.
II- Trách nhiệm giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt
Muốn đạt được sự trong sáng khi sử dụng tiếng Việt mỗi cá nhân phải:
- Có tình cảm yêu mến và ý thức quí trọng tiếng Việt
 - Có những hiểu biết về chuẩn mực và qui tắc của tiếng Việt ở các phương diện phát âm, chữ viết, dùng từ , đặt câu, tạo lập văn bản, giao tiếp
- Có những cách sử sụng mới ,sáng tạo riêng ( VD: Bệnh viện máy tính, Ngân hàng đề thi..)
III- Luyện tập
Bài tập 1(tr 33):Hai nhà văn sử dụng từ ngữ nói về các nhân vật:
-Kim Trọng: rất mực chung tình
-Thúy Vân: cô em gái ngoan
- Thúc Sinh: sợ vợ
.....
Có tính chuẩn xác trong cách dùng từ ngữ
Bài tập 2(tr 34):
Đoạn văn đã bị lược bỏ một số dấu câu nên lời văn không gãy gọn, ý không được sáng sủa, Có thể khôi phục lại những dấu câu vaò các vị trí thích hợp sau:
 Tôi có lấy ví dụ về một dòng sông.Dòng sông vừa trôi chảy,vừa phải tiếp nhận- dọc đường đi của mình- những dòng sông khác.Dòng ngôn ngữ cũng vậy- một mặt nó phải giữ bản sắc cố hữu của dân tộc, nhưng nó không được phép gạt bỏ, từ chối những gì thời đại đem lại. 
Bài tập 3(tr34)
Thay file thành từ Tệp tin
Từ hacker chuyển dịch thành kẻ đột nhập trái phép hệ thống máy tính
Bài tập 1(tr 44)
Câu a : không trong sáng do lẫn lộn giữa trạng ngữ với chủ ngữ của động từ
Câu b,c,d: là những câu trong sáng: thể hiện rõ các thành phần ngữ pháp và các quan hệ ý nghĩa trong câu
Bài Tập 2(trang 44)
Lời quảng cáo dùng đến 3 hình thức biểu hiện cùng một nội dung: ngày lễ tình nhân, ngày valentine, ngày tình yêu. Ngày tình yêu vừa có ý nghĩa tương ứng với ngày valentine vừa có sắc thái biểu cảm dễ cảm nhận và lĩnh hội đối với người Việt Nam. Vì vậy nên dùng từ ngày tình yêu thay cho 2 từ kia. 
Củng cố: - Các phương diện cơ bản về sự trong sáng của tiếng Việt
 - Trách nhiệm giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt
4- Dặn dò: - Nắm kĩ các kiến thức của bài học
 - Làm bài tập 2.tr44
 - Soạn bài : NĐC, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc
 ***************************************