Giáo án Ngữ văn 12 tiết 76+ 77: Đọc văn: Thuốc - Lỗ Tấn

TIẾT 76 - 77
Ngµy so¹n: 
Đọc văn: THUỐC
 Lỗ Tấn
-MỤC TIÊU BÀI HỌC
1-Kiến thức `
-Hiểu được Thuốc là hồi chuông cảnh báo về sự mê muội của người dân Trung Hoa vào đầu thế kỉ XX; sù cÊp thiÕt ph¶i cã ph­¬ng thuèc ch÷a bÖnh tinh thÇn cho quèc d©n
-Thấy được cách viết cô đọng , súc tích , giàu hình ảnh mang tính biểu tượng của Lỗ Tấn.
.2-Kĩ năng: Đọc hiểu và phân tích một truyện ngắn.
B-PHƯƠNG TIỆN VÀ PHƯƠNG PHÁP:
1.Phương tiện: SGK, SGV,Giáo án
2-Phương pháp:
 - Phần Tiễu dẫn : thuyết trình kết hợp sách GK
 - Phần Văn bản : Thuyết trình kết hợp phát vấn đàm thoại.
C- Tiến trình:
1- Ổn định lớp
2- Kiểm tra bài cũ:
3-Giới thiệu bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
 Nội dung cần đạt
? Em hãy trình bày những nét chính về cuộc đời và nghệ thuật của tác giả Lỗ Tấn? Con đường chọn nghề của Lỗ Tấn có gì đáng chú ý ?
? Nªu xuÊt xø cña truyÖn ?
 Giáo viên gọi 3 HS đọc văn bản (chỉ đọc đoạn chính) và hướng dẫn tóm tắt (Truyện nên tóm tắt theo nhân vật hay theo kết cấu ? Vì sao lại tóm tắt theo cách ấy?.Không gian và thời gian nghệ thuật của truyện có gì đáng chú ý? )
? Em h·y tãm t¾t cèt truyÖn?
HS tãm t¾t. GV nhËn xÐt: ®©y lµ truyÖn ng¾n luËn ®Ò, khã tãm t¾t, ph¶i tãm t¾t theo c¸c sù viÖc chÝnh
5 sù viÖc chÝnh:
1. ¤ng Hoa Thuyªn ®i mua thuèc ch÷a bÖnh
2. Thµng Thuyªn uèng thuèc
3. Lêi bµn t¸n cña ®¸m ®«ng
4. Cuéc gÆp gì cña 2 bµ mÑ
5. Vßng hoa trªn mé H¹ Du
? Nªu c¸c líp ý nghÜa cña nhan ®Ò "Thuèc" ?
Máu để tẩm chiếc bánh bao là dòng máu người chiến sĩ cánh mạng Hạ Du đã đổ xuống để giải phóng cho nhân dân . Thế mà nhân dân lại u mê cho anh là làm giặc , là thằng điên và mua máu anh để tẩm bánh bánh bao. Còn Hạ Du lại quá xa rời quần chúng để nhân dân không hiểu anh đã đành mà mẹ anh cũng không hiểu (đỏ mặt xấu hổ khi thăm mộ con gặp bà Hoa) còn chú anh thì tố cáo cháu để lấy tiền thưởng.
? Nh©n vËt H¹ Du hiÖn ra gi¸n tiÕp qua lêi bµn cña mäi ng­êi nh­ thÕ nµo? Qua ®ã, t¸c gi¶ muèn nãi ®iÒu g×?
? ChØ ra c¸c h×nh ¶nh biÓu t­îng ë cuèi truyÖn? ý nghÜa cña c¸c h×nh ¶nh ®ã? 
? Qua nhan đề truyện và hình ảnh chiếc bánh bao em hãy phát biểu chủ đề truyện ngắn “Thuốc”?
? em hãy nêu đặc sắc nghệ thuật của truyện ?
HS ®äc ghi nhí
.
I –Tìm hiểu chung:
1- Tác giả :
a, Cuéc ®êi: 
- Lỗ Tấn ( 1881-1936 ) tên thật là Chu Thụ Nhân , quê ở phủ Thiệu Hưng tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc . Năm 13 tuổi , chứng kiến cảnh người cha lâm bệnh mà chết vì không có thuốc, Lỗ Tấn ôm ấp nguyện vọng học nghề thuốc,để chữa bệnh cho những người nghèo như cha mình .
- Tuổi trẻ Lỗ Tấn nhiều lần đổi nghề để tìm con đường cống hiến cho dân tộc : nghề hàng hải ®Ó ®i ®©y ®i ®ã, nghÒ khai mỏ ®Ó lµm giµu cho tæ quèc, rồi chuyển sang nghề y ®Ó ch÷a bÖnh cho ng­êi nghÌo.ViÕt v¨n ®Ó phanh phui c¨n bÖnh tinh thÇn cña quèc d©n
 b, Sù nghiÖp:
- Lỗ Tấn là nhà văn lỗi lạc của Trung Quốc đầu thế kỉ XX. Ông được tôn vinh là linh hồn dân tộc 
- Chñ tr­¬ng dïng ngßi bót ®Ó phanh phui c¨n bÖnh tinh thÇn cña quèc d©n, thøc tØnh nh©n d©n
- Chñ ®Ò: phª ph¸n "quèc d©n tÝnh"
- §Æc s¾c nghÖ thuËt: ngßi bót l¹nh lïng, tØnh t¸o, s¾c l¹nh ®Ó phôc vô môc ®Ých chiÕn ®Êu cña m×nh
 - Tác phẩm chính :AQ chính truyện , Cố hương, Gµo thÐt, Bµng hoµng
Tãm l¹i, Lç TÊn lµ nhµ v¨n tµi n¨ng, t©m huyÕt víi vËn mÖnh d©n téc
2- Tác phẩm:
a- Hoàn cảnh ra đời : Truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn viết năm 1919 , đúng vào lúc cuộc vận động Ngũ Tứ ( Phong trào đấu tranh đòi tự do dân chủ của học sinh , sinh viên Bắc Kinh ) bùng nổ.
b-Tóm tắt tác phẩm: 
 Một đêm mùa thu gần về sáng , Lão Hoa đem số tiền vợ chồng dành dụm được ra pháp trường , gặp đao phủ mua một cái bánh tẩm máu tử tù về cho thằng Thuyên ,con trai lão ăn để chữa bệnh lao. Trời sáng , trong quán trà của vợ chồng lão Hoa , mọi người bàn tán về cái chết của Hạ Du, một người cách mạng bị xử chém vì chống Nhật . Mọi người cho Hạ Du là thằng điên , thằng khốn nạn và khen Cụ Ba là khôn vì đã tố cáo cháu mình để lấy tiền thưởng . Họ cũng cho vợ chồng lão Hoa là may vì tìm được máu để tẩm bánh bao làm thuốc. Tiết thanh minh vào mùa xuân năm sau , bà Hoa đi thăm mộ con ( thằng Thuyên vẫn chết vì bệnh lao). Bà gặp bà mẹ của Hạ Du, bà Hoa đã bước qua ranh giới phân chia khu nghĩa địa dành cho dành cho người nghèo sang khu dành cho ngưòi chết chém để an ủi mẹ Hạ Du . Cả hai bà mẹ đều hết sức kinh ngạc khi thấy trên mộ Hạ Du có một vòng hoa
II – §äc hiÓu v¨n b¶n :
 1-Ý nghĩa nhan đề “Thuốc” 
 Nhan đề thiên truyện là Thuốc (nguyên văn là Dược) . Thuốc ở đây chính là chiếc bánh bao tẩm máu người mà lão Hoa đã mua về cho thằng Thuyên ăn để chữa bệnh lao.
 - phương thuốc chữa bệnh lao bằng chiếc bánh bao tẩm máu người . Đây là một phương thuốc mê tín lạc hậu tương tự như hai vị thuốc mà ông thầy lang đã bốc cho cho bố Lỗ Tấn để chữa bệnh phù thủng là rễ cây mía đã kinh sương ba năm và một đôi dế đủ con đực , con cái dẫn đến cái chết của ông cụ.
- phương thuốc để chữa bệnh tinh thần : căn bệnh gia trưởng , căn bệnh u mê lạc hậu về mặt khoa học của người dân Trung Quốc . Chiếc bánh bao tẩm máu đã trở thành một thứ thuốc độc v× th»ng Thuyªn uèng thuèc mµ vÉn chÕt..Người dân Trung Quốc phải tỉnh giấc , không được “ngủ mê trong cái nhà hộp bằng sắt không có cửa sổ”.
- LiÒu thuèc ®­îc pha chÕ b»ng m¸u ng­êi: ph¶i t×m ra phương thuốc nhằm chữa căn bệnh u mê lạc hậu về mặt chính trị của người dân Trung Quốc và căn bệnh xa rời quần chúng của người cách mạng Trung Quốc thời bấy giờ . 
Tóm lại: Nhan đề truyện đã thể hiện 
- ®Ò tµi: thùc tr¹ng x· héi TQ tr­íc c¸ch m¹ng T©n Hîi
- chủ đề tư tưởng : phª ph¸n sù mª muéi cña quÇn chóng nh©n d©n (ngủ say trong một c¸i nhà hộp bằng sắt) vµ chØ ra bi kÞch cña người c¸ch mạng tiªn phong tho¸t li quÇn chóng 
 2- H×nh ¶nh chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u ng­êi vµ sù u mª cña quÇn chóng
a-C¶nh ®i mua thuèc:
- Thêi gian: ®ªm l¹nh, cã s­¬ng
- T©m tr¹ng: s¶ng kho¸i, hoan hØ v× mua ®­îc tiªn d­îc
Sù u mª cña nh©n d©n TQ
- c¶nh mua b¸n: chen chóc, tranh nhau, ai còng muèn mua ®­îc thø thuèc quÝ
b, C¶nh Thuyªn uèng thuèc
- Thuyªn bÞ bÖnh lao nÆng, s¾p chÕt
- Uèng thuèc víi niÒm tin sÏ khái bÖnh v× m¸u cßn nãng hæi
TiÓu kÕt: ý nghÜa sù hi sinh cña ng­êi c¸ch m¹ng tiªn phong; chõng nµo quÇn chóng cßn mª muéi, t¨m tèi th× sù hi sinh cña ng­êi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng cßn v« Ých...
 c - Nhân vật Hạ Du:
Nhân vật Hạ Du không xuất hiện trực tiếp trong tác phẩm mà được giới thiệu thông qua các nhân vật khác và qua thái độ của người kể chuyện .
- Hạ Du là một người yêu nước , một nhà cách mạng tiên phong , dũng cảm xả thân vì nghĩa lớn.
- Trong m¾t quÇn chóng: th»ng khèn n¹n, th»ng ®iªn, mõng v× anh bÞ xö chÐm, tranh nhau mau m¸u cña anh, bàn tán về cái chết của Hạ Du với thái độ miệt thị. 
=> Sù u mª, m«ng muéi cña nh©n d©n
=>bi kÞch c« ®¬n cña người c¸ch mạng tiªn phong tho¸t li quÇn chóng
3- Cảnh hai bà mẹ đi thăm mộ con:
- Thời gian nghệ thuật của truyện tiến triển từ mùa thu đến mùa xuân trong tiết thanh minh năm sau đã thể hiện mạch suy tư lạc quan của tác giả.
- con đường mòn là biểu tượng cho một tập quán xấu đã trở thành thói quen. Hai bà mẹ đã bước qua con đường mòn để đến gặp nhau vì đồng cảm ở tình thương con 
- vòng hoa trên mộ Hạ Du: câu hỏi “Thế này là thế nào?”vừa hàm chứa sự sửng sốt ,vừa ẩn giấu niềm vui vì có người đã hiểu con mình .Với vòng hoa, Lỗ Tấn đã bày tỏ sự trân trọng và tiếc thương đối với người chiến sĩ cách mạng tiên phong.
III- TỔNG KẾT
1. Néi dung: 
- Sù tr¨n trë tr­íc thùc tr¹ng mª muéi, t¨m tèi cña nh©n d©n TQ ®Çu thÕ kØ XX vµ bi kÞch cña ng­êi c¸ch m¹ng tiªn phong xa rêi quÇn chóng.
- Thøc tØnh nh©n d©n cÇn thay ®æi
2- Nghệ thuật:
- Truyện có lối viết cô đọng, súc tích ,giàu hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng (chiếc bánh bao tẩm máu, vòng hoa, con đường mòn)
- Cách xây dựng nhân vật cũng rất đặc biệt: không đặt nhân vật cách mạng vào vị trí chủ yếu mà đặt ở tuyến ngầm phía sau nhân vật đám đông để khắc hoạ chủ đề thức tỉnh quần chúng của truyện.
- Cách kể chuyện theo ngôi thứ ba truyền thống nhưng nhiều đoạn đã chuyển điểm nhìn trần thuật sang nhân vật làm cho truyện sinh động và giàu chất trữ tình hơn
. 
 Ghi nhớ : SGK