Giáo án Ngữ văn 12 nâng cao Học kì II

GV: §inh §øc Giang – GA Ng÷ v¨n n©ng cao HKII – QI
TiÕt: 73
LuyÖn tËp ph¸t biÓu theo chñ ®Ò vµ ph¸t biÓu tù do
A. môc tiªu cÇn ®¹t
Gióp häc sinh:
- BiÕt vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt vÒ ph¸t biÓu theo chñ ®Ò vµ ph¸t biÓu tù do vµo thùc hµnh ë nh÷ng t×nh huèng cô thÓ.
- Cã kü n¨ng ph¸t biÓu tr­íc tËp thÓ.
ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn
- S¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn
- ThiÕt kÕ bµi häc.
- Tµi liÖu tham kh¶o
C. Ph­¬ng ph¸p d¹y häc
 - Häc sinh ph¸t biÓu tr­íc líp. GV tæ chøc, ®iÒu khiÓn, theo dâi, nhËn xÐt chung vÒ chÊt l­îng bµi ph¸t biÓu.
D. tiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc
 1. Tæ chøc: 
Líp
SÜ sè
Häc sinh v¾ng
Ngµy gi¶ng
12
12
 2. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng, lång vµo bµi luyÖn tËp.
 3. Tæ chøc bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
Ho¹t ®éng 1: Tæ chøc t×m hiÓu chung
1. HS ®äc phÇn Bµi tËp luyÖn tËp, dùa vµo nh÷ng hiÓu biÕt cña b¶n th©n ®Ó tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ vÊn ®Ò trong diÔn ®µn: KÕt nèi trÎ:
- Sµnh ®iÖu ®©u ph¶i h­ háng!?
- C¸i nh×n ®óng cña b¹n trÎ vÒ nghÜa vô qu©n sù?
- ViÖt Nam ®ang lo¹n thi hoa hËu!?
- Phè cæ b¶o tån hay x©y míi!?
....
2. GV yªu cÇu häc sinh ph¸t biÓu theo chñ ®Ò ®· chuÈn bÞ ë nhµ.
Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc trao ®æi, th¶o luËn nh»m ®­a ra nhËn xÐt chung
- Tæ chøc líp trao ®æi, nhËn xÐt ®¸nh gi¸ bµi ph¸t biÓu cña b¹n, trªn c¬ së nh÷ng ý ®­a ra.
1. Bµi tËp luyÖn tËp sè 1:
- Gîi ý yªu cÇu ®Ò c­¬ng cña bµi ph¸t biÓu:
A – PhÇn më ®Çu:
- Nªu ®­îc vÊn ®Ò ®Æt ra, tÝnh cÊp thiÕt, vai trß cña vÊn ®Ò trong x· héi hiÖn nay.
- Suy nghÜ chung b­íc ®Çu cña b¶n th©n vÒ vÊn ®Ò ®ã.
B – PhÇn néi dung chÝnh:
- Tr×nh bµy suy nghÜ cña m×nh vÒ vÊn ®Ò ®Æt ra.
- Chøng minh cho nh÷ng ý kiÕn m×nh ®­a ra.
- VËn dông thùc tiÔn x· héi, ý kiÕn chung cña c«ng luËn vÒ vÊn ®Ò ®Ó so s¸nh, ®èi chiÕu bæ sung cho quan ®iÓm cña m×nh.
C – PhÇn kÕt luËn:
- Nªu râ quan ®iÓm cña m×nh.
- Chia sÎ cïng c¸c quan ®iÓm kh¸c, ®ång thêi chØ râ sù kh¸c biÖt khi kh«ng trïng quan ®iÓm.
- Më réng quan ®iÓm ®ang b¶o vÖ.
* L­u ý h×nh thøc ph¸t biÓu ph¶i ®¹t yªu cÇu: ChuÈn mùc, b×nh tÜnh tù tin, h­íng tíi ®èi t­îng nghe ph¸t biÓu.
2. Bµi tËp luyÖn tËp sè 2:
- ChÈn bÞ néi dung ph¸t biÓu khi gÆp c¸c ý kiÕn tr¸i ng­îc.
Häc sinh chuÈn bÞ c¸c t×nh huèng b¶o vÖ quan ®iÓm cña m×nh, tr×nh bµy l¹i tr­íc tËp thÓ d­íi h×nh thøc th¶o luËn tÝch cùc.
4. Cñng cè:
- Em h·y so s¸nh hai bµi cïng ®Ò tµi võa nghe ph¸t biÓu vµ cho nhËn xÐt cña c¸ nh©n em?
- VÊn ®Ò khã nhÊt khi gÆp ý kiÕn ph¶n b¸c theo em lµ g×?
5. DÆn dß:
- Häc bµi ë nhµ.
- So¹n chuÈn bÞ t¸c phÈm: Vî chång A Phñ ( T« Hoµi ).
®äc v¨n: TiÕt 74
vî chång a phñ
 T« Hoµi
 Môc tiªu bµi häc
 - HiÓu ®­îc cuéc sèng c¬ cùc, tèi t¨m cña ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè vïng cao d­íi ¸ch ¸p bøc k×m kÑp cña thùc d©n vµ chóa ®Êt thèng trÞ; qu¸ tr×nh ng­êi d©n c¸c d©n téc thiÓu sè thøc tØnh c¸ch m¹ng vµ vïng lªn tù gi¶i phãng ®êi m×nh, ®i theo tiÕng gäi cña §¶ng.
 - N¾m ®­îc nh÷ng ®ãng gãp riªng cña nhµ v¨n trong nghÖ thuËt kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch c¸c nh©n vËt, sù tinh tÕ trong diÔn t¶ cuéc sèng néi t©m; Së tr­êng cña nhµ v¨n trong quan s¸t nh÷ng nÐt l¹ vÒ phong tôc, tËp qu¸n vµ c¸ tÝnh ng­êi M«ng; NghÖ thuËt trÇn thuËt linh ho¹t, lêi v¨n tinh tÕ, mang mµu s¾c d©n téc vµ giµu chÊt th¬.
ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn
- S¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn
- ThiÕt kÕ bµi häc.
- Tµi liÖu tham kh¶o
C. Ph­¬ng ph¸p d¹y häc
 - Gîi t×m, ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp
D. tiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc
 1. Tæ chøc: 
Líp
SÜ sè
Häc sinh v¾ng
Ngµy gi¶ng
12
12
 2. KiÓm tra bµi cò: Giíi thiÖu s¬ l­îc ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 12 HKII
 3. Tæ chøc bµi míi
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
Ho¹t ®éng 1: Tæ chøc t×m hiÓu chung
1. HS ®äc phÇn TiÓu dÉn, dùa vµo nh÷ng hiÓu biÕt cña b¶n th©n ®Ó tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ:
- Cuéc ®êi, sù nghiÖp v¨n häc vµ phong c¸ch s¸ng t¸c cña T« Hoµi.
- XuÊt xø truyÖn Vî chång A Phñ cña T« Hoµi.
I. T×m hiÓu chung
1. T¸c gi¶
 T« Hoµi tªn khai sinh lµ NguyÔn Sen. ¤ng sinh n¨m 1920. Quª néi ë Thanh Oai, Hµ §«ng (nay lµ Hµ T©y) nh­ng «ng sinh ra vµ lín lªn ë quª ngo¹i: lµng NghÜa §«, huyÖn Tõ Liªm, phñ Hoµi §øc, tØnh Hµ §«ng (nay lµ ph­êng NghÜa §«, quËn CÇu GiÊy Hµ Néi)
T« Hoµi viÕt v¨n tõ tr­íc c¸ch m¹ng, næi tiÕng víi truyÖn ®ång tho¹i DÕ mÌn phiªu l­u kÝ. T« Hoµi lµ mét nhµ v¨n lín s¸ng t¸c nhiÒu thÓ lo¹i. Sè l­îng t¸c phÈm cña T« Hoµi ®¹t kØ lôc trong nÒn v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i.
N¨m 1996, T« Hoµi ®­îc nhµ n­íc tÆng gi¶i th­ëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt.
Lèi trÇn thuËt cña T« Hoµi rÊt hãm hØnh, sinh ®éng. ¤ng rÊt cã së tr­êng vÒ lo¹i truyÖn phong tôc vµ håi kÝ. Mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu cña T« Hoµi nh­: DÕ mÌn phiªu l­u kÝ (1941), O chuét (1942), Nhµ nghÌo (1944), TruyÖn T©y B¾c (1953), MiÒn T©y (1967),
2. XuÊt xø t¸c phÈm
Vî chång A Phñ in trong tËp truyÖn T©y B¾c (1954). TËp truyÖn ®­îc tÆng gi¶i nhÊt- gi¶i th­ëng Héi v¨n nghÖ ViÖt Nam 1954- 1955
Ho¹t ®éng 2: §äc vµ tãm t¾t v¨n b¶n t¸c phÈm
1. GV ®äc mÉu 1 ®o¹n. HS cã giäng ®äc tèt ®äc nèi tiÕp mét sè ®o¹n.
II. §äc vµ tãm t¾t v¨n b¶n t¸c phÈm
1. §äc
+ §äc- hiÓu tr­íc ë nhµ.
+ §äc diÔn c¶m mét sè ®o¹n ë líp.
2. Trªn c¬ së ®äc vµ chuÈn bÞ bµi ë nhµ, HS tãm t¾t t¸c phÈm.
2. Tãm t¾t
CÇn ®¶m b¶o mét sè ý chÝnh:
+ MÞ, mét c« g¸i xinh ®Ñp, yªu ®êi, cã kh¸t väng tù do, h¹nh phóc bÞ b¾t vÒ lµm con d©u g¹t nî cho nhµ Thèng lÝ P¸ Tra.
+ Lóc ®Çu MÞ ph¶n kh¸ng nh­ng dÇn dÇn trë nªn tª liÖt, chØ "lïi lòi nh­ con rïa nu«i trong xã cöa".
+ §ªm t×nh mïa xu©n ®Õn, MÞ muèn ®i ch¬i nh­ng bÞ A Sö (chång MÞ) trãi ®øng vµo cét nhµ.
+ A Phñ v× bÊt b×nh tr­íc A Sö nªn ®· ®¸nh nhau vµ bÞ b¾t, bÞ ph¹t v¹ vµ trë thµnh kÎ ë trõ nî cho nhµ Thèng lÝ.
+ Kh«ng may hæ vå mÊt 1 con bß, A Phñ ®· bÞ ®¸nh, bÞ trãi ®øng vµo cäc ®Õn gÇn chÕt.
+ MÞ ®· c¾t d©y trãi cho A Phñ, 2 ng­êi ch¹y trèn ®Õn PhiÒng Sa.
+ MÞ vµ A Phñ ®­îc gi¸c ngé, trë thµnh du kÝch.
Ho¹t ®éng 3: Tæ chøc ®äc- hiÓu v¨n b¶n
III. §äc- hiÓu
1. T×m hiÓu nh©n vËt MÞ
1. HS ®äc ®o¹n ®Çu v¨n b¶n, nhËn xÐt c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt MÞ, c¶nh ngé cña MÞ, nh÷ng ®µy ®äa tñi cùc khi MÞ bÞ b¾t lµm con d©u g¹t nî cho nhµ Thèng lÝ P¸ Tra.
- HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu tù do. GV ®Þnh h­íng, nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý kiÕn ®óng vµ ®iÒu chØnh nh÷ng ý kiÕn ch­a chÝnh x¸c.
a) MÞ- c¸ch giíi thiÖu cña t¸c gi¶ 
"Ai ë xa vÒ " 
+ MÞ xuÊt hiÖn kh«ng ph¶i ë phÝa ch©n dung ngo¹i h×nh mµ ë phÝa th©n phËn- mét th©n phËn qu¸ nghiÖt ng·- mét con ng­êi bÞ xÕp lÉn víi nh÷ng vËt v« tri gi¸c (t¶ng ®¸, tµu ngùa,)- mét th©n phËn ®au khæ, Ðo le.
+ MÞ kh«ng nãi, chØ "lïi lòi nh­ con rïa nu«i trong xã cöa". Ng­êi ®µn bµ Êy bÞ cÇm tï trong ngôc thÊt tinh thÇn, n¬i lui vµo lui ra chØ lµ "mét c¨n buång kÝn mÝt chØ cã mét chiÕc cöa sæ, mét lç vu«ng b»ng bµn tay" §· bao n¨m råi, ng­êi ®µn bµ Êy ch¼ng biÕt ®Õn mïa xu©n, ch¼ng ®i ch¬i tÕt
+ "Sèng l©u trong c¸i khæ MÞ còng ®· quen råi", "MÞ t­ëng m×nh còng lµ con tr©u, m×nh còng lµ con ngùa", MÞ chØ "cói mÆt, kh«ng nghÜ ngîi", chØ "nhí ®i nhí l¹i nh÷ng viÖc gièng nhau". MÞ kh«ng cßn ý thøc ®­îc vÒ thêi gian, tuæi t¸c vµ cuéc sèng. MÞ sèng nh­ mét cç m¸y, mét thãi quen v« thøc. MÞ v« c¶m, kh«ng t×nh yªu, kh«ng kh¸t väng, thËm chÝ kh«ng cßn biÕt ®Õn khæ ®au. §iÒu ®ã cã søc ¸m ¶nh ®èi víi ®éc gi¶, gieo vµo lßng ng­êi nh÷ng xãt th­¬ng.
2. GV tæ chøc cho HS t×m nh÷ng chi tiÕt cho thÊy søc sèng tiÒm Èn trong MÞ vµ nhËn xÐt.
- GV gîi ý: H×nh ¶nh mét c« MÞ khi cßn ë nhµ? Ph¶n øng cña MÞ khi vÒ nhµ Thèng lÝ?
- HS lµm viÖc c¸ nh©n vµ ph¸t biÓu ý kiÕn.
b) MÞ- mét søc sèng tiÒm Èn:
+ Nh­ng ®©u ®ã trong câi s©u t©m hån ng­êi ®µn bµ c©m lÆng v× c¬ cùc, khæ ®au Êy vÉn tiÒm Èn mét c« MÞ ngµy x­a, mét c« MÞ trÎ ®Ñp nh­ ®ãa hoa rõng ®Çy søc sèng, mét ng­êi con g¸i trÎ trung giµu ®øc hiÕu th¶o. Ngµy Êy, t©m hån yªu ®êi cña MÞ göi vµo tiÕng s¸o "MÞ thæi s¸o giái, thæi l¸ còng hay nh­ thæi s¸o". 
+ ë MÞ, kh¸t väng t×nh yªu tù do lu«n lu«n m·nh liÖt. NÕu kh«ng bÞ b¾t lµm con d©u g¹t nî, kh¸t väng cña MÞ sÏ thµnh hiÖn thùc bëi "trai ®Õn ®øng nh½n c¶ ch©n v¸ch ®Çu buång MÞ". MÞ ®· tõng håi hép khi nghe tiÕng gâ cöa cña ng­êi yªu. MÞ ®· b­íc theo kh¸t väng cña t×nh yªu nh­ng kh«ng ngê sím r¬i vµo c¹m bÉy.
+ BÞ b¾t vÒ nhµ Thèng lÝ, MÞ ®Þnh tù tö. MÞ t×m ®Õn c¸i chÕt chÝnh lµ c¸ch ph¶n kh¸ng duy nhÊt cña mét con ng­êi cã søc sèng tiÒm tµng mµ kh«ng thÓ lµm kh¸c trong hoµn c¶nh Êy. "MÊy th¸ng rßng ®ªm nµo MÞ còng khãc", MÞ trèn vÒ nhµ cÇm theo mét n¾m l¸ ngãn. ChÝnh kh¸t väng ®­îc sèng mét cuéc sèng ®óng nghÜa cña nã khiÕn MÞ kh«ng muèn chÊp nhËn cuéc sèng bÞ chµ ®¹p, cuéc sèng lÇm than, tñi cùc, bÞ ®èi xö bÊt c«ng nh­ mét con vËt. 
+ TÊt c¶ nh÷ng phÈm chÊt trªn ®©y sÏ lµ tiÒn ®Ò, lµ c¬ së cho sù trçi dËy cña MÞ sau nµy. Nhµ v¨n miªu t¶ nh÷ng tè chÊt nµy ë MÞ khiÕn cho c©u chuyÖn ph¸t triÓn theo mét l« gÝc tù nhiªn, hîp lÝ. ChÕ ®é phong kiÕn nghiÖt ng· cïng víi t­ t­ëng thÇn quyÒn cã thÓ giÕt chÕt mäi ­íc m¬, kh¸t väng, lµm tª liÖt c¶ ý thøc lÉn c¶m xóc con ng­êi nh­ng tõ trong s©u th¼m, c¸i b¶n chÊt ng­êi vÉn lu«n tiÒm Èn vµ ch¾c ch¾n nÕu cã c¬ héi sÏ thøc dËy, bïng lªn.
3. GV tæ chøc cho HS ph¸t biÓu c¶m nhËn vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn sù håi sinh cña MÞ, ®Æc biÖt lµ tiÕng s¸o vµ diÔn biÕn t©m tr¹ng MÞ trong ®ªm t×nh mïa xu©n.
- HS th¶o luËn vµ ph¸t biÓu tù do. 
- GV ®Þnh h­íng, nhËn xÐt, nhÊn m¹nh nh÷ng ý kiÕn ®óng vµ ®iÒu chØnh nh÷ng ý kiÕn ch­a chÝnh x¸c.
c) MÞ- sù trçi dËy cña lßng ham sèng vµ kh¸t väng h¹nh phóc 
+ Nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn sù håi sinh cña MÞ:
- "Nh÷ng chiÕc v¸y hoa ®· ®em ph¬i trªn mám ®¸, xße nh­ con b­ím sÆc sì, hoa thuèc phiÖn võa në tr¾ng l¹i ®æi ra mµu ®á hau, ®á thËm råi sang mµu tÝm man m¸c". 
- "§¸m trÎ ®îi tÕt ch¬i quay c­êi Çm trªn s©n ch¬i tr­íc nhµ" còng cã nh÷ng t¸c ®éng nhÊt ®Þnh ®Õn t©m lÝ cña MÞ. 
- R­îu lµ chÊt xóc t¸c trùc tiÕp ®Ó t©m hån yªu ®êi, kh¸t sèng cña MÞ trçi dËy. "MÞ ®· lÊy hò r­îu uèng õng ùc tõng b¸t mét". MÞ võa nh­ uèng cho h¶ giËn võa nh­ uèng hËn, nuèt hËn. H¬i men ®· d×u t©m hån MÞ theo tiÕng s¸o.
+ Trong ®o¹n diÔn t¶ t©m tr¹ng håi sinh cña MÞ, tiÕng s¸o cã mét vai trß ®Æc biÖt quan träng. 
- "MÞ nghe tiÕng s¸o väng l¹i, thiÕt tha, båi håi. MÞ ngåi nhÈm thÇm bµi h¸t cña ng­êi ®ang thæi". "Ngµy tr­íc, MÞ thæi s¸o giái MÞ uèn chiÕc l¸ trªn m«i, thæi l¸ còng hay nh­ thæi s¸o. Cã biÕt bao nhiªu ng­êi mª, ngµy ®ªm ®· thæi s¸o ®i theo MÞ hÕt nói nµy sang nói kh¸c". 
- "TiÕng s¸o gäi b¹n cø thiÕt tha, båi håi", "ngoµi ®Çu nói lÊp lã ®· cã tiÕng ai thæi s¸o", "tai MÞ v¼ng tiÕng s¸o gäi b¹n ®Çu lµng", "mµ tiÕng s¸o gäi b¹n yªu vÉn löng l¬ bay ngoµi ®­êng", "MÞ vÉn nghe tiÕng s¸o ®­a MÞ ®i theo nh÷ng cuéc ch¬i, nh÷ng ®¸m ch¬i", "trong ®Çu MÞ rËp rên tiÕng s¸o", 
- T« Hoµi ®· miªu t¶ tiÕng s¸o nh­ mét dông ý nghÖ thuËt ®Ó lay tØnh t©m hån MÞ. TiÕng s¸o lµ biÓu t­îng cña kh¸t väng t×nh yªu tù do, ®· theo s¸t diÔn biÕn t©m tr¹ng MÞ, lµ ngän giã thæi bïng lªn ®èn löa t­ëng ®· nguéi t¾t. Tho¹t tiªn, tiÕng s¸o cßn "lÊp lã", "löng l¬" ®Çu nói, ngoµi ®­êng. Sau ®ã, tiÕng s¸o ®· th©m nhËp vµo thÕ giíi néi t©m cña MÞ vµ cuèi cïng tiÕng s¸o trë thµnh lêi mêi gäi tha thiÕt ®Ó råi t©m hån MÞ bay theo tiÕng s¸o. 
+ DiÔn biÕn t©m tr¹ng MÞ trong ®ªm t×nh mïa xu©n:
- DÊu hiÖu ®Çu tiªn cña viÖc sèng l¹i ®ã lµ MÞ nhí l¹i qu¸ khø, nhí vÒ h¹nh phóc ng¾n  ... g, biÕt xÊu hæ”, biÕt sèng ®óng víi b¶n chÊt ng­êi Hµ Néi. §ã còng lµ lÝ do v× sao c« s½n sµng cho con trai ra trËn: “Tao ®au ®ín mµ b»ng lßng, v× tao kh«ng muèn nã sèng b¸m vµo sù hi sinh cña b¹n. Nã gi¸m ®i còng lµ biÕt tù träng”...
+ Sau chiÕn th¾ng mïa xu©n 1975, ®Êt n­íc trong thêi k× ®æi míi, gi÷a kh«ng khÝ x« bå cña thêi kinh tÕ thÞ tr­êng, c« HiÒn vÉn lµ “mét ng­êi Hµ néi cña h«m nay, thuÇn tuý Hµ Néi, kh«ng pha trén”. Tõ chuyÖn c©y si cæ thô ë ®Òn Ngäc S¬n, c« HiÒn nãi vÒ niÒm tin vµo cuéc sèng ngµy cµng tèt ®Ñp h¬n. 
b) V× sao t¸c gi¶ cho c« HiÒn lµ “mét h¹t bôi vµng” cña Hµ Néi?
* GV më réng 
b) C« HiÒn- "mét h¹t bôi vµng cña Hµ Néi"
- Nãi ®Õn h¹t bôi, ng­êi ta nghÜ ®Õn vËt nhá bÐ, tÇm th­êng. Cã ®iÒu lµ h¹t bôi vµng th× dï nhá bÐ nh­ng cã gi¸ trÞ quÝ b¸u. 
- C« HiÒn lµ mét ng­êi Hµ Néi b×nh th­êng nh­ng c« thÊm s©u nh÷ng c¸i tinh hoa trong b¶n chÊt ng­êi Hµ Néi. Bao nhiªu h¹t bôi vµng, bao nhiªu ng­êi nh­ c« HiÒn sÏ hîp l¹i thµnh nh÷ng “¸ng vµng” chãi s¸ng. ¸ng vµng Êy lµ phÈm gi¸ ng­êi Hµ Néi, lµ c¸i truyÒn thèng cèt c¸ch ng­êi Hµ Néi.
* Mét so s¸nh ®éc ®¸o n»m trong m¹ch tr÷ t×nh ngo¹i ®Ò cña ng­êi kÓ chuyÖn. B¶n s¾c Hµ Néi, v¨n ho¸ Hµ Néi lµ chÊt vµng 10 lµ má vµng trÇm tÝch ®­îc båi ®¾p, tÝnh tu tõ biÕt bao h¹t bôi vµng nh­ lµ HiÒn
4. Cñng cè:
- Tãm t¾t t¸c phÈm? ý nghÜa chung cña t¸c phÈm?
- NhËn xÐt cña em vÒ nh©n vËt c« HiÒn trong truyÖn?
5. DÆn dß:
- Häc bµi ë nhµ.
- So¹n chuÈn bÞ tiÕp bµi cho giê sau.
®äc v¨n: tiÕt 91	
Mét ng­êi hµ Néi
 NguyÔn Kh¶i
 I. Môc tiªu cÇn ®¹t
Gióp HS:
- HiÓu ®­îc nÐt ®Ñp cña v¨n ho¸ “kinh k×” qua c¸ch sèng cña bµ HiÒn, mét phô n÷ tiªu biÓu cho “ng­êi Hµ Néi”.
- NhËn ra mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt cña phong c¸ch v¨n xu«i NguyÔn Kh¶i: giäng ®iÖu trÇn thuËt vµ nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt.
II- chuÈn bÞ
- HS ®äc vµ tãm t¾t truyÖn, tr¶ lêi nh÷ng c©u hái phÇn H­íng dÉn häc bµi (ë nhµ).
- HS t×m hiÓu thªm vÒ nhµ v¨n NguyÔn Kh¶i vµ truyÖn ng¾n Mét ng­êi Hµ Néi. 
III- tiÕn tr×nh lªn líp
1. Tæ chøc:
Líp
SÜ sè
Häc sinh v¾ng
Ngµy gi¶ng
12
12
2. KiÓm tra: 
- Tãm t¾t t¸c phÈm? ý nghÜa néi dung cña t¸c phÈm Mét ng­êi Hµ Néi ( NK )?
- NhËn xÐt cña em vÒ nh©n vËt c« HiÒn trong truyÖn?
3. Bµi míi: 
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
2. GV tæ chøc c¸c nhãm häc tËp, giao viÖc cho mçi nhãm t×m hiÓu vÒ mét nh©n vËt trong t¸c phÈm:
- Nh©n vËt “t«i”.
- Nh©n vËt Dòng- con trai c« HiÒn.
- Nh÷ng thanh niªn Hµ Néi vµ c¶ nh÷ng ng­êi ®· t¹o nªn “nhËn xÐt kh«ng mÊy vui vÎ" cña nh©n vËt “t«i” vÒ Hµ Néi.
II. H­íng dÉn ®äc – hiÓu ( tiÕp )
2. C¸c nh©n vËt kh¸c trong truyÖn
+ Nh©n vËt "t«i" 
ThÊp tho¸ng sau nh÷ng dßng ch÷ lµ h×nh ¶nh nh©n vËt “t«i” - ®ã lµ mét ng­êi ®· chøng kiÕn vµ tham gia vµo nhiÒu chÆng ®­êng lÞch sö cña d©n téc. Trªn nh÷ng chÆng ®­êng Êy, nh©n vËt t«i ®· cã nh÷ng quan s¸t tinh tÕ, c¶m nhËn nh¹y bÐn, s¾c s¶o, ®Æc bÞªt lµ vÒ nh©n vËt c« HiÒn, vÒ Hµ Néi vµ ng­êi Hµ Néi. Èn s©u trong giäng ®iÖu võa vui ®ïa, kh«i hµi, võa kh«n ngoan, tr¶i ®êi lµ h×nh ¶nh mét con ng­êi g¾n bã thiÕt tha víi vËn mÖnh ®Êt n­íc, tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña d©n téc. Nh©n vËt “t«i” mang h×nh bãng NguyÔn Kh¶i, lµ ng­êi kÓ chuyÖn, mét s¸ng t¹o nghÖ thuËt s¾c nÐt ®em ®Õn cho t¸c phÈm mét ®iÓm nh×n trÇn thuËt ch©n thËt kh¸ch quan vµ ®óng ®¾n, s©u s¾c.
+ Nh©n vËt Dòng- con trai ®Çu rÊt mùc yªu quÝ cña c« HiÒn. 
Anh ®· sèng ®óng víi nh÷ng lêi mÑ d¹y vÒ c¸ch sèng cña ng­êi anh cïng víi 660 thanh niªn ­u tó cña Hµ Néi lªn ®­êng hiÕn d©ng tuæi xu©n cña m×nh cho ®Êt n­íc. Dòng, TuÊt vµ tÊt c¶ nh÷ng chµng trai Hµ Néi Êy ®· gãp phÇn t« th¾m thªm cèt c¸ch tinh thÇn ng­êi Hµ Néi, phÈm gi¸ cao ®Ñp cña con ng­êi ViÖt Nam.
+ Bªn c¹nh sù thËt vÒ nh÷ng ng­êi Hµ Néi cã phÈm c¸ch cao ®Ñp, cßn cã nh÷ng ng­êi t¹o nªn “nhËn xÐt kh«ng mÊy vui vΔ cña nh©n vËt “t«i” vÒ Hµ Néi. §ã lµ “«ng b¹n trÎ ®¹p xe nh­ giã” ®· lµm xe ng­êi ta suýt ®æ l¹i cßn phãng xe v­ît qua råi quay mÆt l¹i chöi “Tiªn s­ c¸i anh giµ”..., lµ nh÷ng ng­êi mµ nh©n vËt t«i quªn ®­êng ph¶i hái th¨m... §ã lµ nh÷ng “h¹t s¹n cña Hµ Néi”, lµm mê ®i nÐt ®Ñp tÕ nhÞ, thanh lÞch cña ng­êi Trµng An. Cuéc sèng cña ng­êi Hµ Néi nay cÇn ph¶i lµm rÊt nhiÒu ®iÓm ®Ó gi÷ g×n vµ ph¸t huy c¸i ®Ñp trong tÝnh c¸ch ng­êi Hµ Néi.
3. HS th¶o luËn vÒ chuyÖn c©y si cæ thô ë ®Òn Ngäc S¬n bÞ b·o ®¸nh bËt rÔ råi l¹i håi sinh.
3. ý nghÜa cña c©u chuyÖn "c©y si cæ thô"
+ H×nh ¶nh ... nãi lªn qui luËt bÊt diÖt cña sù sèng. Quy luËt nµy ®­îc kh¼ng ®Þnh b»ng niÒm tin cña con ng­êi thµnh phè ®· kiªn tr× cøu sèng ®­îc c©y si. 
+ C©y si còng lµ mét biÓu t­îng nghÖ thuËt, mét h×nh ¶nh Èn dô vÒ vÎ ®Ñp cña Hµ Néi: Hµ Néi cã thÓ bÞ tµn ph¸, bÞ nhiÔm bÖnh nh­ng vÉn lµ mét ng­êi Hµ Néi víi truyÒn thèng v¨n ho¸ ®· ®­îc nu«i d­ìng suèt tr­êng k× lÞch sö, lµ cèt c¸ch, tinh hoa, linh hån ®Êt n­íc.
4. GV gîi ý ®Ó HS nhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu trÇn thuËt vµ nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt cña NguyÔn Kh¶i trong t¸c phÈm.
4. Giäng ®iÖu trÇn thuËt vµ nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt 
+ Giäng ®iÖu trÇn thuËt: 
Mét giäng ®iÖu rÊt tr¶i ®êi, võa tù nhiªn, d©n d· võa trÜu nÆng suy t­, võa giµu chÊt kh¸i qu¸t, triÕt lÝ, võa ®Ëm tÝnh ®a thanh. C¸i tù nhiªn, d©n d· t¹o nªn phong vÞ hµi h­íc rÊt cã duyªn trong giäng kÓ cña nh©n vËt “t«i”; tÝnh chÊt ®a thanh thÓ hiÖn trong lêi kÓ: nhiÒu giäng (tù tin xen lÉn hoµi nghi, tù hµo xen lÉn tù trµo... Giäng ®iÖu trÇn thuËt ®· lµm cho truyÖn ng¾n ®Ëm ®Æc chÊt tù sù rÊt ®êi th­êng mµ hiÖn ®¹i.
+ NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt:
- T¹o t×nh huèng gÆp gì gi÷a nh©n vËt “t«i” vµ c¸c nh©n vËt kh¸c.
- Ng«n ng÷ nh©n vËt gãp phÇn kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch (ng«n ng÷ nh©n vËt “t«i” ®Ëm vÎ suy t­, chiªm nghiÖm, l¹i pha chót hµi h­íc, tù trµo; ng«n ng÷ cña c« HiÒn ng¾n gän, râ rµng, døt kho¸t ...)
Ho¹t ®éng 3: Tæ chøc tæng kÕt
GV h­íng dÉn HS tù viÕt tæng kÕt.
III. Tæng kÕt
Trong Ng­êi Hµ Néi, NguyÔn Kh¶i ®· cã nh÷ng kh¸m ph¸ s©u s¾c vÒ b¶n chÊt cña nh©n vËt trªn dßng l­u chuyÓn cña hiÖn thùc lÞch sö: 
- Lµ mét con ng­êi, bµ HiÒn lu«n gi÷ g×n phÈm gi¸ ng­êi.
- Lµ mét c«ng d©n, bµ HiÒn chØ lµm nh÷ng g× cã lîi cho ®Êt n­íc. 
- Lµ mét ng­êi Hµ Néi, bµ ®· gãp phÇn lµm r¹ng rì thªm c¸i cèt c¸ch, c¸i truyÒn thèng cña mét Hµ Néi anh hïng vµ hµo hoa- t«n thªm vÎ ®Ñp thanh lÞch quyÕn rò cña “ng­êi Trµng An”.
ChÊt nh©n v¨n s©u s¾c cña ngßi bót NguyÔn Kh¶i chÝnh lµ ë ®ã.
“Muèn hiÓu con ng­êi thêi ®¹i víi tÊt c¶ nh÷ng c¸i hay, c¸i dë cña hä, nhÊt lµ muèn hiÓu c¸ch nghÜ cña hä, cuéc sèng tinh thÇn cña hä, ph¶i ®äc NguyÔn Kh¶i”. NhËn xÐt nµy cña nhµ nghiªn cøu V­¬ng TrÝ Nhµn thËt x¸c ®¸ng, nhÊt lµ ®èi víi truyÖn ng¾n Mét ng­êi Hµ Néi.
4. Cñng cè:
- C¸c nh©n vËt kh¸c trong truyÖn cã vÞ trÝ, vai trß nh­ thÕ nµo?
- ý nghÜa néi dung cña thiªn truyÖn? 
5. DÆn dß:
- Häc bµi ë nhµ.
- ChuÈn bÞ tiÕng ViÖt: LuyÖn tËp vÒ c¸ch dïng mét sè quan hÖ tõ.
Tiết 92, Luyện tập Tiếng Việt
LUYỆN TẬP VỀ CÁCH DÙNG MỘT SỐ QUAN HỆ TỪ
 I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 
Giúp học sinh:
 - Hiểu được cách dùng một số quan hệ từ.
 - Nhận biết, nắm vũng cách chữa lỗi có liên quan đến việc dùng các quan hệ từ đó.
 II. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN
 - Sách giáo khoa, sách giáo viên, bảng phụ
 III. PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
 - Tổ chức HS hoạt động nhóm, thảo luận, bài tập giải. 
IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. Tæ chøc:
Líp
SÜ sè
Häc sinh v¾ng
Ngµy gi¶ng
12
12
2. KiÓm tra:
- T¹i sao khi viÕt v¨n b¶n ph¶i cÇn thiÕt söa ch÷a? KiÓm tra vë bµi tËp ë nhµ. 
3. Bµi míi:
 HD CỦA GV & HS
 NỘI DUNG CẦN ĐẠT 
HĐ1. GV ôn lại cách dùng một số quan hệ từ
GV nói thêm: 
+ Động từ nội động: Là những động từ không có tác động đối tượng hoặc không chi phối đối tượng. Chúng có thể đứng 1 mình 
 + Động từ ngoại động:Là những động từ biểu sự hoạt động của chủ thể hướng tới đối tượng khách quan.
HĐ2. GV hướng dẫn HS làm bài tập
 GV yêu cầu HS đọc bài tập 1. Các nhóm thảo luận. Theo các yêu cầu SGK.
 GV nhận xét và chốt lại nội dung.
Các nhóm thực hiện bài 2, mỗi nhóm đặt 4-5 câu ứng với mỗi động từ: N1: động từ chạy, N2: động từ đứng, N3: động từ khóc, N4: động từ nhảy. Mỗi nhóm cử đại diện trình bày trên bảng.
 - Các nhóm nhận xét lẫn nhau, so sánh câu mẫu đã cho và câu đặt không có quan hệ từ đứng sau động từ. Gv chốt lại và nhận xét. 
 - Tương tự: các động từ khóc, nhảy..
HS so sánh những câu có quan hệ từ khác với những câu không có quan hệ từ về mặt nghĩa. 
 GV rút ra những điểm khác nhau.
I. Ôn tập về cách dùng quan hệ từ.
 - Cách sử dụng quan hệ từ: trường hợp: 
 + Động từ nội động khi đứng trước danh từ buộc phải có quan hệ từ( giới từ ) chen vào giữa.
 + Động từ ngoại động đứng trước danh từ không cần có quan hệ từ.
II. Luyện tập.
 1/ Bài tập 1.
 a. Xác định các câu đúng: câu 8 và câu 9 
 b. Các câu còn lại, phạm vào những lỗi sau:
 * Lỗi diễn đạt thiếu giới từ: Câu (1),( 3). Câu1: phải dùng “chui vào hang”; Câu 3: phải diễn dạt là : “ giẫm mạnh lên con rắn”
 * Lỗi thừa giới từ: Câu (2), (4), (6), (7). Câu 2: nhắc tôi ; Câu4: đánh giặc; Câu6:chế nhạo những gì; Câu (7): đầu hàng nghịch cảnh.
 * Dùng giới từ không thích hợp: Câu (5): không thể diễn đạt dùng với để chỉ người hưởng lợi, phải dùng cho
 2/ Bài tập 2.
 * Đặt câu có danh từ hay cụm danh từ, đại từ với các động từ đã cho.
 - Động từ chạy. ( câu mẫu chạy theo tôi )
 + Tôi chạy xe/ anh ta chạy máy nước (1)
 + Cô ta chạy gạo từng bữa/ chạy tiền/ chạy thuốc/ chạy việc/ chạy chỗ ( việclàm ) (2) 
 + chạy đua vũ trang ( đua nhau tăng cường)/ chạy điện. 
 - Nhận xét: Câu mẫu từ chạy với tư cách động từ nội động ( có giới từ ) ( có nghĩa gốc là “duy chuyển bằng hai chân với tốc độ cao”; Các trường hợp còn lại từ chạy với tư cách động từ ngoại động ( không dùng giới từ ): ( ở (1)- chạy với nghĩa điều khiển; ở (2)- chạy với nghĩa xoay xở; ở (3) – tăng cường, tác động.
 - Động từ đứng. ( mẫu câu Dân làng xuống đứng dưới bến )
 + Hôm nay Lan đứng năm máy dệt (1) ( điều khiển )
 + Cô ấy đang đứng lớp ( giảng dạy )
 + Ông ấy là người đứng mũi chịu sào/ đứng núi này trông núi nọ.( gánh vác trách nhiệm, không bằng lòng- ý phê phán )
 - Nhận xét: Câu mẫu từ đứng với tư cách động từ nội động ( có giới từ ) có nghĩa gốc là “ tư thế thân thẳng, chân dặt trên mặt đất phân biệt với động từ nằm, ngồi” ; Các trường hợp còn lại động từ đứng là động từ ngoại động, với ý nghĩa khác nhau tuỳ theo từng trường hợp ( như nêu trên )
 - Động từ khóc (Bà khóc với con ) ( khóc đòi mẹ )
 + Khóc con/ khóc cháu.
Động từ nhảy. Câu mẫu Bạn hữu của cậu rầm rộ nhảy lên những ngôi mả khác.( động tác bật mạnh toàn thân )
+ Nhảy dây/ nhảy sào/ nhảy dù ( nhảy với dụng cụ nào đó )
 + Nhảy lớp/ nhảy cóc ( bỏ qua mọt vị trí )
 + Nhảy đầm ( khiêu vũ )
 3/ Bài tập 3.
Nó đi chùa/ Nó đi chợ: đi lễ ở chùa; đi mua sắm // Nó đi đến chùa/ Nó đi đến chợ: chỉ địa điểm đến.
Nó nhớ tôi: ý nhớ ở đây với nghĩa là ngĩ đến với tình cảm tha thiết muốn được gặp // Nó nhớ tới tôi: nhớ ở đây là tại hiện trong trí nhớ của Nó về tôi. ( nhận biết )
Nó đánh tôi: Tôi là đối tượng của đánh //Nó đánh vào tôi: có nghĩa là Tôi là đích của hành động đánh.
Nó cưỡi ngựa: có nghĩa là điều khiển // Nó cưỡi trên ngựa: với nghĩa ngồi trên lưng hoặc vai.
4. Cñng cè:
- Hoµn thiÖn bµi tËp ë nhµ.
5. DÆn dß: 
- Häc bµi.
- So¹n chuÈn bÞ lµm v¨n: Sö dông luËn cø