Giáo án Ngữ Văn 12 – Chương trình chuẩn - Tuần 3

 Tuần 3, tiết 7
 Ngày soạn : 03/09/2009
GIỮ GÌN SỰ TRONG SÁNG CỦA TIẾNG VIỆT
I. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS
- Nhận thức được sự trong sáng của tiếng Việt là một trong những phẩm chất của tiếng Việt, là kết quả phấn đấu lâu dài của ông cha ta. Phẩm chất đó được biểu hiện ở nhiều phương diện khác nhau.
- Có ý thức giữ gìn và phát huy sự trong sáng của tiếng Việt, quý trọng di sản của cha ông; có thói quen rèn luyện các kĩ năng nói và viết nhằm đạt được sự trong sáng; đồng thời biết phê phán và khắc phục những hiện tượng làm vẩn đục tiếng Việt
II. Phương pháp, phương tiện:
- Phân tích ngữ liệu, thảo luận, nhận xét, luyện tập
- SGK,SGV, TKBG
III. Tiến trình tiết dạy:
1. Kiểm tra bài cũ:
2. Giới thiệu bài mới:
3. Tiến hành bài dạy 
Hoạt động của GV & HS
Nội dung cần đạt
Bổ sung
Tiết 1: GV hướng dẫn HS tìm hiểu các nội dung trong SGK mà trọng tâm là phần II
Em hiểu như thế nào là sự trong sáng của TV?Những biểu hiện về sự trong sáng đó?
GV cho HS tìm hiểu các ngữ liệu, từ đó rút ra nhận xét.
Sự trong sáng của TV thể hiện ở các qui tắc bền vững và những chuẩn mực xác định, vậy những trường hợp sau đây thì sao?
GV cho HS tiếp cận một VD khác và nhận xét cách sử dụng các từ, tiếng nước ngoài.
GV yêu cầu HS khái quát lại nhưng biểu hiện về sự trong sáng của TV qua phần tìm hiểu trên.
GV hướng dẫn HS tổng kết bài học.
I. Về sự trong sáng của TV:
1. Tìm hiểu ngữ liệu:
 So sánh 3 câu sau:
a. Tình cảm của tác giả đối với non sông đất nước, đồng bào trong nước, kiều bào ở nước ngoài tuy xa nhưng vẫn nhớ về Tổ quốc.
b. Đó là tình cảm của tác giả đối với non sông đất nước, với đồng bào trong nước và kiều bào ở nước ngoài - những người tuy ở xa nhưng vẫn nhớ về Tổ quốc.
c. Tình cảm của tác giả đối với non sông đất nước, với đồng bào trong nước và kiều bào ở nước ngoài - những người tuy ở xa nhưng vẫn nhớ về Tổ quốc - thật là sâu nặng.
- Câu a: diễn đạt không rõ nội dung vì
+ Thiếu ý: Không rõ tình cảm của tác giả là như thế nào?
+ Không mạch lạc: bộ phận tuy xa nhưng vẫn nhớ về TQ có quan hệ với bộ phận nào trong câu
Câu không trong sáng
- Câu b,c: diễn đạt rõ nội dung, quan hệ giữa các bộ phận trong câu mạch lạc Câu trong sáng.
Sự trong sáng thể hiện ở tính hệ thống và sự tuân thủ những qui tắc chuẩn mực đó.
VD khác:
Lưng trần phơi nắng, phơi sương.
 Có manh áo cộc tre nhường cho con.
 (Tre VN - Nguyễn Duy)
Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu.
 (Tuyên ngôn độc lập - Hồ Chí Minh)
- Câu thơ Nguyễn Duy: có sự sáng tạo trong việc sử dụng các từ: lưng, áo, con. Lối chuyển nghĩa nhân hoá, ẩn dụ, làm tăng giá trị biểu cảm, hình ảnh của câu thơ.
- Tương tự với câu văn của HCM, ở từ tắm
Nhìn chung vẫn đảm bảo sự trong sáng của TV.
Như vậy sự trong sáng của TV không chỉ thể hiện ở các qui tắc bền vững, các chuẩn mực xác định của ngôn ngữ mà còn thể hiện qua cách nói sinh động, linh hoạt, qua tiếng nói “đầy tình cảm, hình ảnh màu sắc và âm điệu, hồn nhiên ngộ nghĩnh và đầy ý nghĩa, đồng thời nó là ngôn ngữ của VH, văn nghệ mà những nàh văn, nhà thơ lớn của dân tộc ta như Nguyễn Trãi, Nguyễn Du,”
VD khác:
- Các superstar thích dùng mobile phone loại xịn
Lạm dụng quá mức tiếng từ nước noài làm mất đi sự trong sáng của TV.
Sự trong sáng không mâu thuẩn với việc tiếp thu một số từ vựng, tiếng nước ngoài, không mâu thuẩn với việc nhà văn phải luôn tạo ra cách nói mới để làm giàu cho vốn ngôn ngữ dân tộc. Thế nhưng không vì thế chấp nhận sự pha tạp, lai căng. Có nghĩa không chấp nhận sự pha tạp, lai căng
Sự trong sáng của TV cũng không chấp nhận cách nói thiếu văn hoá, thiếu lịch sự trong giao tiếp.
2. Nội dung biểu hiện về sự trong sáng của TV:
Sự trong sáng của TV thể hiện cơ bản qua những biểu hiện sau đây:
Ở các qui tắc bền vững và những chuẩn mực xác định của ngôn ngữ dân tộc.
Ở việc sử dụng một cách sinh động, linh hoạt các ngôn ngữ dân tộc.
Ở sự không pha tạp, lai căng những từ, tiếng nước ngoài.
Ở cách nói có văn hoá và lịch sự trong lời nói.
Tìm hiểu về trách nhiệm giữ gìn sự trong sáng của TV
- Ttrách nhiệm của mỗi người Việt Nam giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt ?
H.dẫn HS đọc và giải các bài tập trong SGK
GV hướng dẫn HS tìm các phương án thích hợp để đảm bảo tính trong sáng cho đoạn văn
GV giúp HS thay thế các từ ngữ lạm dụng
GV hướng dẫn HS chọn và phân tích câu văn 
II. Trách nhiệm giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt
Muốn đạt được sự trong sáng khi sử dụng tiếng Việt mỗi cá nhân phải:
- Có tình cảm yêu mến và ý thức quí trọng tiếng Việt
 - Có những hiểu biết về chuẩn mực và qui tắc của tiếng Việt ở các phương diện phát âm, chữ viết, dùng từ , đặt câu, tạo lập văn bản, giao tiếp
- Có những cách sử dungsáng tạo riêng ( VD: Bệnh viện máy tính, Ngân hàng đề thi..)
III- Luyện tập
Bài tập 1(tr 33):Hai nhà văn sử dụng từ ngữ nói về các nhân vật:
-Kim Trọng: rất mực chung tình
-Thúy Vân: cô em gái ngoan
- Thúc Sinh: sợ vợ
.....
Có tính chuẩn xác trong cách dùng từ ngữ
Bài tập 2(tr 34):
Đoạn văn đã bị lược bỏ một số dấu câu nên lời văn không gãy gọn, ý không được sáng sủa, Có thể khôi phục lại những dấu câu vaò các vị trí thích hợp sau:
 Tôi có lấy ví dụ về một dòng sông.Dòng sông vừa trôi chảy,vừa phải tiếp nhận- dọc đường đi của mình- những dòng sông khác.Dòng ngôn ngữ cũng vậy- một mặt nó phải giữ bản sắc cố hữu của dân tộc, nhưng nó không được phép gạt bỏ, từ chối những gì thời đại đem lại. 
Bài tập 3(tr34)
Thay file thành từ Tệp tin
Từ hacker chuyển dịch thành kẻ đột nhập trái phép hệ thống máy tính
Bài tập 1(tr 44)
Câu a : không trong sáng do lẫn lộn giữa trạng ngữ với chủ ngữ của động từ
Câu b,c,d: là những câu trong sáng: thể hiện rõ các thành phần ngữ pháp và các quan hệ ý nghĩa trong câu
4- Củng cố: 
 - Các phương diện cơ bản về sự trong sáng của tiếng Việt
 - Trách nhiệm giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt
 - Nắm kĩ các kiến thức của bài học
5. Dặn dò:
 - Làm bài tập 2.tr44
 - Soạn bài : NĐC, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc
IV.Rút kinh nghiệm