Giáo án môn Ngữ văn lớp 12 năm 2010 - Khái quát văn học Việt Nam từ cách mạng tháng tám 1945 đến hết thế kỉ XX

Giáo án tuần : 1	Ngày soạn: 17/8/2010
Khái quát văn học Việt Nam từ cách mạng
 tháng tám 1945 đến hết thế kỉ XX
Tiết theo phân phối chương trình: 1- 2 Đọc văn
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức : 
- Những đặc điểm cơ bản, những thành tựu lớn của VHVN từ CMT8 năm 1945 đến năm 1975.
- Những đổi mới bước đầu của VHVN từ CMT8 năm 1975 đến hết thế kỉ XX
2. Kĩ năng : Nhìn nhận, đánh giá một giai đoạn văn học trong một hoàn cảnh lịch sử đặc biệt của đất nước. 
3. Tư tưởng, tình cảm : Có quan điểm lịch sử, quan điểm toàn diện khi đánh giá văn học thời kì này; không khẳng định một chiều mà cũng không phủ nhận một cách cực đoan, bồi dưỡng tình yêu nền VHVN.
II.CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1. ỔN ĐỊNH LỚP: P: K:.	
2. KIỂM TRA BÀI CŨ: (5 phút)
	Kiểm tra vở soạn của học sinh
3. BÀI MỚI
* Giới thiệu bài mới: Văn học việt nam từ cách mạng tháng tám 1945 đến hết thế kỉ XX là nền văn học thống nhất dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Nó có những thành tựu đáng kể trong trong quá trình đổi mới văn học.
* Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận, bình giảng
* Phương tiện: SGK, SGV, Bảng phụ, tài liệu chuẩn
TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
PHẦN GHI BẢNG
Hoạt động 1- Tìm hiểu khái quát văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến năm 1975
CH1: Em hãy nêu những nét chính về tình hình l/s, XH, VH có a/h đến sự phát triển của VHVN từ CMT8 đến 1975?
CH2: chỉ ra tác động của bối cảnh xã hội đối với VH giai đoạn này ?
HS: Thảo luận và phát biểu
GV cho HS lập sơ đồ văn học GĐI, tìm hiểu quá trình phát triển và những thành tựu chủ yếu
a) Lập sơ đồ
b) Trình bày các chặng đường văn học (chủ đề nội dung lớn, diễn biến theo thời gian và thể loại, tác giả/tác phẩm nổi bật) Nên phân công chuẩn bị theo nhóm HS. Mỗi nhóm trình bày một chặng đường văn học.
 GV nhận xét, kết luận, cung cấp thêm một số nhận định về giai đoạn/chặng đường VH 
GV cho HS Thực hành bằng cách cung cấp danh mục tác giả, tác phẩm tiêu biểu đã xáo trộn để HS sắp xếp vào các chặng 
HS đọc SGK, phát biểu cá nhân và thực hiện các yêu cầu. GV phân tích dẫn giải một số trường hợp cần thiết
CH 3: những thành tựu và hạn chế của VH giai đoạn này?
CH4: Những đặc điểm cơ bản của VHVN giai đoạn này?
HS thảo luận và trả lời
GV giảng giải
a) So sánh với VH trước 1945 
 b) Dẫn chứng từ Đôi mắt (Nam Cao), Tiếng hát con tàu (Chế Lan Viên), tâm nguyện của Xuân Diệu (Tôi cùng xương thịt với nhân dân tôi - Cùng đổ mồ hôi cùng sôi giọt máu) 
c) Nêu các trường hợp lôi cuốn của thơ Tố Hữu, Phạm Tiến Duật, các tác phẩm Sống như anh, Hòn Đất,...
HS phát biểu ngắn gọn đặc điểm 3
CH5: Nêu cách hiểu khái niệm khuynh hướng sử thi, cảm hứng lãng mạn, mối quan hệ ? Chỉ ra biểu hiện trong tác phẩm.
CH6 : Tìm chỗ khác với VHLM 1930 - 1945
GV phân tích ngắn gọn để làm rõ 
a) Nêu một số dẫn chứng (ví dụ thơ Tố Hữu, Chế Lan Viên,...)
b) Phân tích khái quát Rừng xà nu
Hoạt động 2: Tìm hiểu văn học Việt Nam từ năm 1975 đến hết thế kỉ XX
CH6 : Giai đoạn từ sau đại thắng 30/4/1975 đến hết TK XX về phương diện xã hội có những điểm nổi bật nào ?
CH7 : Theo anh/chị bối cảnh này ảnh hưởng như thế nào đến văn học ? 
CH8 : Văn học GĐ này có thể chia làm mấy chặng đường ? Đặt tên cho các chặng.
CH9: Diễn biến của thơ sau 1975 ?
CH5: Diễn biến của văn xuôi sau 1975 ? 
CH10: Kịch sau năm 1975 ?
CH11: Sự đổi mới của văn học biểu hiện ở những điểm nào ? 
CH12: Kể tên một số tác giả tiêu biểu cho sự thành công trong đổi mới.
 GV nhận xét, điều chỉnh hoặc tổ chức cho HS thực hiện
Hoạt động 3: hướng dẫn tổng kết
HS đọc ghi nhớ ở SGK
Hoạt động 4: hướng dẫn làm BT
HS đọc yêu cầu của BT và hướng dẫn HS làm BT
I- Khái quát văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến năm 1975
1. Hoàn cảnh lịch sử, xã hội, văn hoá (SGK)
2. Quá trình phát triển và những thành tựu chủ yếu:
a) Chặng đường từ năm 1945 đến năm 1954: VH thời kì kháng chiến chống TD Pháp.
- Chủ đề chính:
+ Niềm vui sướng, hồ hởi đặc biệt khi đất nước giành được độc lập.
+ Phản ánh cuộc kháng chiến chống Pháp.
- Tác phẩm tiêu biểu: (SGK)
b) Chặng đường từ năm 1955 đến năm 1964:VH trong những năm xây dựng CNXH ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất đất nước ở miền Nam.
- Chủ đề chính:
+ Ngợi ca công cuộc đi lên CNXH ở miền Bắc.
+ Nỗi đau chia cắt và ý chí thống nhất đất nước.
- Tác phẩm tiêu biểu: (SGK)
c) Chặng đường từ 1965 đến 1975: VH thời kì chống Mĩ cứu nước.
- Chủ đề chính: ca ngợi tinh thần yêu nước và CN anh hùng cách mạng.
- Tác phẩm tiêu biểu: (sgk)
3. Thành tựu và hạn chế:
- Thực hiện xuất sắc nhiệm vụ lịch sử giao phó, thể hiện hình ảnh con người VN trong chiến đấu và lao động.
- Tiếp nối và phát huy những truyền thống tư tưởng lớn của dân tộc: truyền thống yêu nước, truyền thống nhân đạo, chủ nghĩa anh hùng.
- Những thành tựu nghệ thuật lớn về thể loại, về khuynh hướng thẩm mĩ, về đội ngũ sáng tác, xuất hiện những tác phẩm lớn mang tầm thời đại.
- Hạn chế: giản đơn, phiến diện, công thức “
4. Những đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam từ năm 1945 đến năm 1975
a) Văn học phục vụ cách mạng, cổ vũ chiến đấu.
-Văn nghệ trở thành vũ khí sắc bén phục vụ kịp thời cho sự nghiệp CM.
- VH gắn bó sâu sắc và ăn nhịp với từng chặng đường của lịch sử dân tộc, theo sát từng nhiệm vụ chính trị của đất nước.
b) Nền văn học hướng về đại chúng.
 Nhân dân là là đối tượng phản ánh, thưởng thức, nguồn bổ sung lực lượng sáng tác cho văn họcChính nhân dân trở thành cảm hứng chủ đạo, trở thành đề tài. 
c) Nền văn học chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn
 Khuynh hướng sử thi kết hợp cảm hứng lãng mạn làm cho Vh giai đoạn này thấm nhuần tinh thần lạc quan, từ hiện tại vươn tới tương lai
II. Vài nét khái quát văn học Việt Nam từ năm 1975 đến hết thế kỉ XX
1. Hoàn cảnh lịch sử, xã hội và văn hoá (SGK)
2. Những chuyển biến và thành tựu:
- Những chuyển biến ban đầu: hai cuộc kháng chiến kết thúc, Vh của cái ta cộng đồng bắt đầu chuyển hướng về với cái tôi muôn thưở.
- Thành tựu cơ bản nhất của VH thời kì này chính là ý thức về sự đổi mới, sáng tạo trong bối cảnh mới của đời sống.
- Những tác giả, tác phẩm tiêu biểu: Thanh Thảo,Hữu Thỉnh, Xuân Quỳnh, ,...(thơ). Nguyễn Minh Châu, Lê Lựu, Nguyễn Khải, Nguyễn Khắc Trường,...(văn xuôi), Lưu Quang Vũ (kịch)
III. Kết luận: (SGK)
IV. Luyện tập:
Gợi ý: Đề cập đến MQH giữa văn nghệ và kháng chiến.Văn nghệ phụng sự TQ – k/c. Mặt khác, chính hiện thực CM đó đem đến cho văn nghệ một sức sống mới, cảm hứng sáng tạo mới.
4. CỦNG CỐ: Đặc trưng cơ bản của VHVN từ 1945- 1975?
5. DẶN DÒ: 
* Học bài cũ: Nắm chắc bài, học bài, làm bài tập, suy nghĩ của anh (chị) về những thành tựu và đặc điểm của VHVN từ CMT8 đến hết TK XX.
 * Chuẩn bị bài mới: Soạn bài “Nghị luận về một tư tưởng đạo lí”
	- Đọc SGK và trả lời câu hỏi ở SGK
	- Phân tích đề và lập dàn ý cho đề bài ở SGK.
	- Ôn tập các TTLL đã học.
	- Cách làm bài nghị luận về một tư tưởng đạo lí ?
	- Bài làm nghị luận về một tư tưởng đạo lí thường có những ND nào?
6. RÚT KINH NGHIỆM: