Giáo án Địa lí tiết 19: Đặc điểm dân số và phân bố dân cư nước ta

®Þa lÝ d©n c­
TiÕt 19:
Bµi 16: ®Æc ®iÓm d©n sè vµ ph©n bè d©n c­ n­íc ta
 Ngµy so¹n: 30 - 11 - 2009
 Líp d¹y: 
Líp
Ngµy d¹y
Tæng sè
Sè hs v¾ng mÆt 
Ghi chó
12 A
12 C1
12 C2
12 C3
I, Môc tiªu bµi häc
1 Kiến thức 
- Trình bày được những đặc điểm cơ bản của dân số và phân bố dân nước ta.
- Xác định và phân tích được nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng dân số và hậu quả của sự gia tăng dân số, phân bố. dân cư không đều. 
- Trình bày được những chiến lược phát triển dân số và sử dụng hợp lí nguồn lao động. 
2. Kĩ năng 
- Phân tích được các sơ đồ, lược đồ, các bảng số liệu thống kê. 
- Khai thác nội dung thông tin trong các sơ đồ, bản đồ phân bố dân cư.
3. Thái độ 
Có nhận thức đúng đắn về vấn đề dân số, ủng hộ, tuyên truyền chính sách dân số của quốc gia và địa phương.
II PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
- Biểu đồ tỉ lệ gia tăng dân số trung bình năm qua các thời kì, biểu tháp dân số nước ta. 
- Bảng số liệu 15 nước đông dân nhất thế giới.
- Bản đồ phân bố dân cư Việt Nam
III, Ho¹t ®éng d¹y häc
1, æn ®Þnh
2, Bµi míi
 Dân cư và lao động là một trong những nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội của Đất nước. Lớp 9 các em đã học về địa lý dân cư Việt Nam. Ai có thể cho biết dân số và phân bố dân cư nước ta có đặc điểm gì. GV goi một vài Hs trả lời rồi tóm tắt ý chính và nói: Để hiểu rõ hơn về các vấn đề này, chúng ta cùng tìm hiểu trong bài học hôm nay
Thêi gian
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung kiÕn thøc
5’
8’
- GV đặt câu hỏi: đọc SGK mục 1, kết hợp kiến thức đã học, em hãy chứng minh: 
+,VN là nước đông dân. 
+,Có nhiều thành phần dân tộc, từ đó đánh giá thuận lợi, khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội? 
- HS cùng bàn trao đổi để trả lời câu hỏi. 
Một HS đại diện trình bày trước lớp, các HS khác nhận xét, bổ sung. 
- GV nhận xét phần trình bày của HS và bổ sung kiến thức. 
1. Đông dân, có nhiều thành phần dân tộc 
a. Đông dân
- DS nước ta là 84156 nghìn người (năm 2006), đứng thứ 3 ĐNA, thứ 13 thế giới. 
 - Nguồn lao động dồi dào và thị trường tiêu thụ rộng lớn. 
- Khó khăn: phát triển KT, giải quyết việc làm... 
b. Nhiều thành phần dân tộc
- Có 54 dân tộc, dân tộc Kinh chiếm 86,2%, còn lại là các dân tộc ít người. 
- Thuận lợi: đa dạng về bản sắc văn hoá và truyền thống dân tộc. 
- Khó khăn: không đều về trình độ và mức sống giữa các dân tộc. 
13’
- Gv : yªu cÇu hs quan s¸t h×n 11.6
H·y nhËn xÐt tØ lÖ giai t¨ng d©n sè qua c¸c giai ®o¹n ?
- Hs : quan s¸t h×nh, tr¶ lêi c©u hái
- Gv : nhËn xÐt, kh¸i qu¸t l¹i ®Æc ®iÓm ®Çu tiªn cña d©n c­ n­íc ta.
Ph©n tÝch nguyªn nh©n cña sù gia t¨ng ds( do tr×nh ®é ph¸t triÓn KTXH, chÝnh s¸ch ds, t©m lÝ XH, ytÕ...)
- Gv : yªu cÇu hs quan s¸t b¶ng 16.1
H·y chøng minh n­íc ta cã c¬ cÊu d©n sè trΠ? c¬ cÊu d©n sè trÎ cã thuËn lîi vµ khã kh¨n g× ®èi víi ph¸t triÓn KTXH ?
- Hs : tr¶ lêi
- Gv : nhËn xÐt, bæ sung, kh¸i qu¸t l¹i néi dung kiÕn thøc
2. Dân số còn tăng nhanh, cơ cấu dân số trẻ
 a. Dân số còn tăng nhanh
- Dân số nước ta tăng nhanh, nhất là nữa sau thế kĩ XX dẫn tới bùng nổ dân số.
- Sự bùng nổ có sự khác nhau giữa các vùng, các các dân tộc, các giai đoạn.
- Hiên nay có xu hướng giảm khoảng 1,32%. nhưng mỗi năm tăng thêm 1 tr.ng
- Hậu quả của sự gia tăng dân số : gây sức ép lớn tới: KT, chất lượng cuéc sèng, m«i tr­êng
b. Cơ cấu dân số trẻ 
- DS trong độ tuổi lao dộng chiếm 64%, mỗi năm tăng thêm khỏang 1,15 triệu người. 
- Thuận lợi: Nguồn lao động đồi dào, năng động, sáng tạo. 
 - Khó khăn sắp xếp việc làm. 
12’
- Gv : ®­a ra sè liÖu vÒ d©n sè vµ dt
D©n sè : 84 156 ngh×n ng­êi
DiÖn tÝch : 331 212 km2
H·y tÝnh mËt ®é d©n sè cña ViÖt Nam ? Rót ra nhËn xÐt ?
- Hs : tr¶ lêi
- Gv : nhËn xÐt, nªu ®Æc ®iÓm chung cña ph©n bè d©n c­ n­íc ta
Yªu cÇu hs quan s¸t b¶ng 16.2
 H·y so s¸nh mËt ®é d©n sè gi÷a c¸c vïng ?
- Hs : tr¶ lêi
- Gv : nhËn xÐt, kh¸i qu¸t l¹i néi dung,tr×nh bµy l¹i sù ph©n bè d©n c­ gi÷a c¸c vïng trªn b¶n ®å ph©n bè d©n c­.
Gi¶i thÝch t¹i sao mËt ®é d©n sè ë §BSH cao h¬n §BSCL ?
- Hs : tr¶ lêi
- Gv : nhËn xÐt, bæ sung
- Gv : yªu cÇu hs ®äc b¶ng 16.8
NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch sù thay ®æi tØ träng d©n sè gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n ?
- Hs : tr¶ lêi
- Gv : nhËn xÐt, chuÈn kiÕn thøc, ®¸nh gi¸ ¶nh h­ëng cña ph©n bè d©n c­ kh«ng hîp lÝ
Nªu c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph©n bè d©n c­ hîp lÝ h¬n ?
- Hs : tr¶ lêi
- Gv : nhËn xÐt, bæ sung
3. Phân bố dân cư chưa hợp lí
- Mật độ trung bình: 254 người/km2
- Phân bố chưa hợp lí
a. Giữa đồng bằng và miền núi
- Đồng bằng chỉ chiếm 20% dt nhưngtập trung 75% dân số. 
- Miền núi chiếm 80% DT nhưng chỉ tập trung 25% dân số 
b. Giữa thành thị và nông thôn
+ Nông thôn chiếm 73, 1% dân số, thành thị chiếm 26,9% dân số.
=> ¶nh h­ëng cña ph©n bè d©n c­ kh«ng hîp lÝ :
+, sö dông lao ®éng kh«ng hîp lÝ, n¬i thõa, n¬i thiÕu
+, khai th¸c tµi nguyªn ë nh÷ng n¬i Ýt lao ®éng rÊt khã kh¨n
5’
- Gv : nªu néi dung chiÕn l­îc, yªu cÇu hs vÒ nµh tù häc theo néi dung SGK
4. Chiến lược phát triển dân số hợp lí và sử dụng có hiệu nguồn lao động nước ta
- Làm tốt công tác DSKHHGĐ
- Phân bố lại dân cư và lao động ở các vùng 
- Có cs đáp ứng chuyển dịch dân số thanh thị và nông thôn
- Tăng cường XK lao động
- PT CN ở trung du và miền núi
IV, ĐÁNH GIÁ ( 2’)
 - Gv: Khái quát lại nội dung kiến thức
 - H­íng dÉn hs tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK
V, Ho¹t ®éng nèi tiÕp
- Hoµn thµnh bµi tËp
- ChuÈn bÞ néi dung bµi míi