Đọc văn :
Tiết số : VÀO PHỦ CHÚA TRỊNH
Ngày : (Trích Thượng Kinh Kí Sự)
LÊ HỮU TRÁC
I. Mục tiêu cần đạt : Giúp hs :
- Kiến thức :
+ Hiểu rõ giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm.
+ Thái độ trước hiện thực và ngòi bút kí sự chân thực, sắc sảo của Lê Hữu Trác qua đoạn trích miêu tả cuộc sống và cung cách sinh hoạt nơi phủ chúa Trịnh.
- Kĩ năng : Có được phương pháp phân tích một tác phẩm kí trung đại.
- Tư tưởng : Có cái nhìn đúng đắn đối với lịch sử của dân tộc từ đó có thái độ ý thức sống đúng trong hiện tại.
II. Chuẩn bị của thầy và trò :
+ Chuẩn bị của thầy :
- Kiến thức : những kiến thức cơ bản trong sgk và sgv.
- Phương tiện : Giáo án, sgk, sgv, .
- Phương pháp : thuyết trình, phát vấn, tổ chức hs theo nhóm.
+ Chuẩn bị của trò : vở soạn, vở ghi, sgk , đọc trước các tài liệu có liên quan.
Đọc văn : Tiết số : VÀO PHỦ CHÚA TRỊNH Ngày : (Trích Thượng Kinh Kí Sự) LÊ HỮU TRÁC I. Mục tiêu cần đạt : Giúp hs : - Kiến thức : + Hiểu rõ giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm. + Thái độ trước hiện thực và ngòi bút kí sự chân thực, sắc sảo của Lê Hữu Trác qua đoạn trích miêu tả cuộc sống và cung cách sinh hoạt nơi phủ chúa Trịnh. - Kĩ năng : Có được phương pháp phân tích một tác phẩm kí trung đại. - Tư tưởng : Có cái nhìn đúng đắn đối với lịch sử của dân tộc từ đó có thái độ ý thức sống đúng trong hiện tại. II. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : + ChuÈn bÞ cña thÇy : - KiÕn thøc : nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n trong sgk vµ sgv. - Ph¬ng tiÖn : Gi¸o ¸n, sgk, sgv, ... - Ph¬ng ph¸p : thuyÕt tr×nh, ph¸t vÊn, tæ chøc hs theo nhãm... + ChuÈn bÞ cña trß : vë so¹n, vë ghi, sgk , ®äc tríc c¸c tµi liÖu cã liªn quan. III. Néi dung vµ tiÕn tr×nh tiÕt d¹y : A. æn ®Þnh tæ chøc : KiÓm tra sÜ sè : B. KiÓm tra bµi cò : C. Giíi thiÖu bµi míi : D. Néi dung bµi míi : Hoạt động của thầy và trò Yêu cầu cần đạt I) Đọc tìm hiểu chung 1. Tác giả : Gv : gọi hs đọc phần tiểu dẫn sgk. Em hãy cho biết những nét chính về tác giả LHT ? 2. Tác Phẩm : Phần tiểu dẫn về tp trình bày những gì? Hãy nêu những nét chính? II ) Đọc hiểu văn bản : Gv : gọi hs đọc văn bản . Theo em trong đoạn trích này tg tập trung miêu tả gì ? 1. Quang cảnh và sinh hoạt trong phủ chúa. a. Quang cảnh Em hãy cho biết quang cảnh phủ chúa được miêu tả như thế nào ? => Tổng kết khi hs đã phát biểu thảo luận : + Vào phủ phải qua nhiều lần cửa ; mỗi cửa đều có lính gác ; ai muốn vào phải có thẻ ; có những dãy hành lang quanh co nối tiếp + Trong khuôn viên : có điếm hậu mã ; vườn hoa cây cối um tùm , chim kêu ríu rít + Bên trong phủ : có những nhà đại đường, quyển bồng, gác tía với những kiệu son võng điều, đồ nghi trượng sơn son thếp vàng và những đồ đạc chưa từng thấy ở nhân gian ; đồ dùng toàn là mâm vàng, chén bạc + Đến nội cung : phải qua năm sáu lần trướng gấm; trong phòng thắp nến , có sập thếp vàng, ghế rồng sơn son thếp vàng, trên ghế bày nệm gấm, màn là che ngang sân, xung quanh lấp lánh, hương hoa ngào ngạt Hỏi : Em có nhận xét gì về quang cảnh phủ chúa ? b. Sinh hoạt : Em hãy cho biết cung cách sinh hoạt nơi phủ chúa được tg miêu tả ra sao ? + Trong phủ chúa : người giữ cửa truyền báo rộn ràng, người có việc qua lại như mắc cửi + Thái độ đối với chúa Trịnh và thế tử : cung kính, lễ độ : Thánh thượng đang ngự ở đấy ; chưa thể yết kiến, hầu mạch Đông cung thế tử, hầu trà + Chúa Trịnh : luôn có phi tần chầu chực xung quanh ; tg không được thấy mặt chúa mà chỉ làm theo mệnh lệnh. Nội cung trang nghiêm tới mức tg phải “ nín thở đứng chờ ở xa”, khúm núm tới trước sập xem mạch + Thế tử : có bảy tám thầy thuốc phục dịch ; lúc nào cũng có mấy người đứng hầu hai bên ; là một đứa trẻ nhưng tác giả là người già cũng phải quỳ lạy bốn lạy trước và sau khi xem mạch Hỏi : Em có nhận xét gì về cung cách sinh hoạt nơi phủ chúa ? 2. Cách nhìn và thái độ của tác giả. Hỏi : qua sự miêu tả của tg em có nhận xét gì về cách nhìn của tg ? => Có cái nhìn thật tinh tế và có những nhận xét rất chính xác về cuộc sống và quang cảnh phủ chúa : cảnh giàu sang của vua chúa thật khác hẳn người thường ; cả trời nam sang nhất là đây ; đồ ăn toàn của ngon vật lạ ; ở trong tối om không thấy cửa ngõ gì cảCó những chi tiết nghệ thuật thật đắt giá : ông này lạy khéo ; tôi là kẻ ở nơi quê mùa làm biết được các vị ở nơi triều đình đông đúc như thế này Hỏi : qua cách miêu tả em thấy thái độ của tg với cs nơi phủ chúa như thế nào ? Hỏi : Cách chẩn đoán, chữa bệnh và diễn biến tâm tư của Lê Hữu Trác khi kê đơn cho Trịnh Cán cho ta hiểu gì về con người thầy thuốc này ? Qua sự tương phản giữa thái độ của LHT và cuộc sống xa hoa, quyền quý của phủ chúa em thấy được điều gì ? 3. Nghệ thuật : Hỏi : Theo em nét độc đáo trong đoạn trích này là nghệ thuật gì ? phân tích và chứng minh ? III) Tổng kết : ghi nhớ sgk. I) Đọc tìm hiểu chung 1. Tác giả : - Xuất thân : - Con người : danh y : chữa bệnh, dạy nghề y. - Cống hiến : soạn sách => nhà văn nhà thơ có đóng góp cho văn học nước nhà. 2. Tác Phẩm : a. Tác phẩm : Thượng kinh kí sự : + Tập kí bằng chữ Hán + Nội dung : phản ánh thái độ coi thường danh lợi của tác giả. b. Đoạn trích : nói việc tg lên kinh xem mạch cho Trịnh Cán. II ) Đọc hiểu văn bản : 1. Quang cảnh và sinh hoạt trong phủ chúa. a. Quang cảnh. + Vào phủ phải qua nhiều lần cửa.. + Trong khuôn viên : có điếm hậu mã + Bên trong phủ : có những nhà đại đường, quyển bồng, gác tía với những kiệu son.. + Đến nội cung : phải qua năm sáu lần trướng gấm.. => đuợc ghi tỉ mỉ, chi tiết, sinh động, có phần thâm nghiêm ; cực kì tráng lệ, lộng lẫy không đâu sánh bằng. b. Sinh hoạt : + Trong phủ chúa : người giữ cửa truyền báo rộn ràng + ăn uống: mâm vàng chén bạc + Thái độ đối với chúa Trịnh và thế tử : cung kính, lễ độ + Chúa Trịnh : luôn có phi tần chầu chực xung quanh + Thế tử : có bảy tám thầy thuốc phục dịch => Lễ nghi khuôn phép quá mức ; cuộc sống xa hoa, lộng quyền của nhà chúa ; thấy được quyền uy tối thương nằm trong tay nhà chúa. 2. Cách nhìn và thái độ của tác giả. =>Cách nhìn : tinh tế và nhận xét rất chính xác về cuộc sống và quang cảnh phủ chúa. => dửng dưng trước những quyến rũ vật chất và không đồng tình với cuộc sống xa hoa đầy đủ tiện nghi và thiếu tự do và khí trời ở nơi đây. ( lên án cuộc sống ấy). =>Một thầy thuốc giàu kinh nghiêm, giỏi có kiến thức sâu rộng ; có lương tâm và đức độ ( đấu tranh nội tâm khi kê đơn) ; khinh thường danh lợi, quyền quý, yêu thích tự do và nép sống thanh đạm, giản dị nơi quê nhà. => sự tương phản giữa trong và đục ; giữa danh lợi và phẩm chất của một con người chân chính 3. Nghệ thuật : => Quan sát tinh tế ; Tả cảnh ; sắp xếp chi tiết sự việc khéo léo III) Tổng kết : ghi nhớ sgk. C. Củng cố dặn dò : + ôn bài cũ + chuẩn bị bài : Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân. Hết Tiết số : Tiếng việt Ngày : Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân A : Mục đích yêu cầu : giúp học sinh : + Thấy được mối quan hệ giữa ngôn ngữ chung của xã hội và lời nói của cá nhân. + Hình thành và nâng cao năng lực lĩnh hội những nét riêng trong lời nói cá nhân, năng lực sáng tạo của cá nhân trong việc sử dụng ngôn ngữ trên cơ sử những từ ngữ và quy tắc chung. + Có ý thức tôn trọng những quy tắc ngôn ngữ chung của xã hội, giữ gìn và phát huy bản sắc ngôn ngữ của dân tộc. B. Các bước lên lớp : + Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số lớp : + Kiểm tra bài cũ : + Giới thiệu bài mới : + Nội dung bài mới : Hoạt động của thầy và trò Yêu cầu cần đạt I) Ngôn ngữ - tài sản chung của xã hội Gv : gọi hs đọc phần I sgk . Hỏi : em hãy cho biết tại sao ngôn ngữ là tài sản chung của toàn xã hội(dân tộc) ? Và tính chung đó thể hiện qua đâu ? => Vd : phát âm chuẩn ; nhầm lẫn hỏi ngã ; sai chính tả Hoặc : viết sai ngữ pháp câu ; ngữ nghĩa câu II) Lời nói – sản phẩm riêng của cá nhân. Gv : gọi hs đọc phần II sgk. Hỏi : Tại sao ngôn ngữ là tài sản chung mà khi sử dụng ngôn ngữ ấy để tạo lời nói( lời nói miệng và văn viết) thì lời nói ấy lại là sản phẩm riêng của từng cá nhân ? Và theo em cái riêng trong lời nói cá nhân biểu hiện ra ở những phương diện nào ? Lấy dẫn chứng minh họa. Vd : Đêm đêm Mường hịch cọp trêu người hoặc vd sgk Vd : Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy Tổng kết : Hỏi : Em hãy cho biết mối quan hệ giữa ngôn ngữ chung và lời nói cá nhân ? I) Ngôn ngữ - tài sản chung của xã hội + Vì : là phương tiện giao tiếp chung của toàn xh mà mọi người đều có thể sử dụng. + Biểu hiện : Trong ngôn ngữ có những yếu tố chung : các âm và các thanh ; các tiếng ; các từ ; các ngữ cố định Trong các quy tắc và phương thức chung : Quy tắc cấu tạo các kiểu câu ; phương thức chuyển nghĩa từ ; chuyển loại từ II) Lời nói – sản phẩm riêng của cá nhân. + Vì : Cá nhân tạo lời nói của mình trên cơ sở quy tắc và phương thức chung để thực hiện mục đích giao tiếp riêng.=> là sản phẩm riêng. + Biểu hiện : Giọng nói cá nhân : vd : giữa các miền giọng khác nhau và mỗi người đều có giọng khác nhau -Vốn từ ngữ cá nhân ( sự phong phú của vốn từ và quen dùng một số từ ngữ nhất định) Sự chuyển đổi sáng tạo khi sử dụng từ ngữ quen thuộc( thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ). Việc tạo ra các từ mới : Việc vận dụng linh hoạt, sáng tạo quy tắc chung, phương thức chung. - Phong cách ngôn ngữ cá nhân : biểu hiện rõ ở các nhà văn ; mỗi nhà văn có một phong cách riêng. Tổng kết : Qhệ biện chứng thống nhất : ngôn ngữ chung là cơ sở để cá nhân tạo và lĩnh hội lời nói. Ngôn ngữ chung được hiện thực hóa trong lời nói cá nhân, biến đổi và phát triển trong quá trình cá nhân dùng ngôn ngữ chung để giao tiếp. Sự sáng tạo của cá nhân bao giờ cũng phải tuân theo nguyên tác và phương thức chung. Ghi nhớ : sgk. Hướng dẫn bài tập : Bài tập 1 : Thôi : chấm dứt , kết thúc => nghĩa tg dùng : chấm dứt, kết thúc cuộc đời, cuộc sống = chết. bài tập 2 : + Cum danh từ : rêu từng đám, đá mấy hòn đều sắp xếp danh từ trung tâm( rêu, đá) ở trước tổ hợp định từ + danh từ chỉ loại( từng đám , mấy hòn) + Các câu đều sắp xếp bộ phận vị ngữ ( động từ + thành phần phụ chú : xiên ngang mặt đất ; đâm toạc chân mây) đi trước bộ phận chủ ngữ ( rêu từng đám ; đá mấy hòn) => Tạo âm hưởng mạnh cho câu thơ và tô đậm hình tượng thơ. 3. Bài tập 3 : Đây là qhệ giữa cái chung và cái riêng : Loài cá và con cá ; kiểu áo sơ mi và từng chiếc áo cụ thể ; qhệ giữa giống loài và từng cá thể C. Củng cố và dặn dò : + Ôn tập bài cũ và làm các bài tập chưa làm hết + Chuẩn bị làm bài viết số 1, nghị luận xã hội. Hết Đọc văn : Tiết số : Tự Tình Ngày : Hồ Xuân Hương Mục đích yêu cầu : giúp hs : + Cảm nhận được tâm trạng vừa buồn tủi, vừa phẫn uất trước tình cảnh éo le và khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của Hồ Xuân Hương. + Thấy được tài năng nghệ thuật thơ Nôm của HXH : thơ Đường luật viết bằng tiếng Việt, cách dùng từ ngữ, hình ảnh giản dị , giàu sắc thái biểu cảm, táo bạo mà tinh tế. B. Các bước lên lớp : + Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số lớp : + Kiểm tra bài cũ : + Giới thiệu bài mới : Bà chúa thơ Nôm + Nội dung bài mới : Hoạt động của thầy và trò Yêu cầu cần đạt I) Đọc – Tìm hiểu chung 1. Tác giả : Gv : gọi hs đọc tiểu dẫn sgk. Em hãy cho biết những nét chính về tg HXH ? => Sau khi hs trả lời gv tổng kết : +Xuất thân : chưa rõ năm sinh mất , quê làng Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, Tỉnh Nghệ An, sống chủ yếu ở kinh Thành Thăng Long. + Cuộc đời : đi nhiều nơi, thân thiết nhiều danh sỹ( Nguyễn Du) ; cuộc đời, tình duyên nhiều éo le ngang trái. + Sáng tác : cả chữ Nôm và chữ Hán : khoảng 40 bài thơ Nôm và tập Lưu hương kí. + Đặc điểm sáng tác : trào phúng mà trữ tình, đậm đà chất văn học dân gian từ đề tài, cảm hứng đến ngôn ngữ, hình tượng ; nổi bật là tiếng nói thương cảm với người phụ nữ, là sự khẳng định, đề cao vẻ đẹp và khát vọng của họ. => Bà chúa thơ Nôm. 2. Tác phẩm : Em hãy cho biết xuất xứ của bài thơ này và theo em bài thơ được viết theo thể thơ nào ? Bố cục của bài thơ ? II) Đọc hiểu văn bản 1. Hai câu đề : Gv : gọ ... vÜ nh©n. + NhÊn m¹nh c«ng lao to lín mµ M¸c ®ãng gãp cho nh©n lo¹i, ®iÒu nµy thÓ hiÖn sù tiÕc th¬ng kh«ng chØ cña t¸c gi¶ mµ cßn thÓ hiÖn sù tiÕc th¬ng cña toµn thÓ nh©n lo¹i ®èi víi M¸c. + T×nh c¶m cña tg cßn ®îc thÓ hiÖn trong nh÷ng tõ ng÷ trùc tiÕp nãi lªn nçi ®au khi M¸c qua ®êi : Tæn thÊt kh«ng sao lêng hÕt ®îc,... trèng v¾ng do sù qua ®êi cña bËc vÜ nh©n Êy...«ng mÊt ®i hµng triÖu ngêi yªu mÕn vµ khãc th¬ng «ng... => T«n vinh, ®Ò cao vµ th¬ng xãt v« h¹n. §©y kh«ng ph¶i lµ sù t«n vinh vµ th¬ng xãt cña mét vÜ nh©n ®èi víi mét vÜ nh©n mµ lµ cña toµn thÓ nh©n lo¹i ®èi víi vÜ nh©n. III. Tæng kÕt. Sgk. D. Cñng cè dÆn dß : + ¤n tËp bµi cò. + ChuÈn bÞ bµi míi. HÕt. TiÕt : §äc v¨n : Ngµy : Mét thêi ®¹i trong thi ca (TrÝch) Hoµi thanh A. Môc ®Ých yªu cÇu : Gióp hs : + HiÓu ®îc “tinh thÇn th¬ míi”trª c¶ hai ph¬ng diÖn v¨n ch¬ng vµ x· héi. + HiÓu ®îc nÐt ®Æc s¾c trong bµi nghÞ luËn v¨n häc cña Hoµi Thanh. B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : + Gi¸o viªn : Sgk, Sgv , Gi¸o ¸n, S¸ch b¸o tham kh¶o ; vµ tµi liÖu liªn quan tíi bµi gi¶ng. + Häc sinh : Vë so¹n ; vë ghi ; sgk, s¸ch tham kh¶o vµ ®äc tríc tµi liÖu liªn quan tíi bµi häc. C. C¸c bíc lªn líp : + æn ®Þnh tæ chøc : SÜ sè líp : + KiÓm tra bµi cò : + Giíi thiÖu bµi míi : + Néi dung bµi míi : Häat ®éng cña thÇy vµ trß Yªu cÇu cÇn ®¹t I. §äc t×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ : Gv : Gäi häc sinh ®äc phÇn tiÓu dÉn vµ hái : Em h·y cho biÕt phÇn tiÓu dÉn cho biÕt nh÷ng ®iÒu g× vÒ t¸c gi¶ ? 2. T¸c phÈm : §äc v¨n b¶n vµ cho biÕt ®¹i ý cña bµi trÝch nµy lµ g× ? II. §äc hiÓu v¨n b¶n. 1. Tinh thÇn th¬ míi. C¸ch lËp luËn logic, khoa häc cña t¸c gi¶ ®· ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo ®Ó t×m ra tinh thÇn th¬ míi ? Em h·y cho biÕt, theo Hoµi Thanh th× tinh thÇn cña th¬ míi lµ g× ? T¸c gi¶ ®· lËp luËn nh thÕ nµo ®Ó chØ ra ch÷ t«i trong tinh thÇn th¬ míi ? 2. Bi kÞch cña ngêi thanh niªn thêi Êy. Theo em t¹i sao t¸c gi¶ cho r»ng ch÷ t«i víi c¸i nghÜa tuyÖt ®èi cña nã l¹i ®¸ng th¬ng vµ téi nghiÖp ? Theo em bi kÞch cña ngêi thanh niªn thêi Êy ®· ®îc hä gi¶i quyÕt nh thÕ nµo ? V× sao hä chän c¸ch gi¶i quyÕt Êy ? 3. NghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶. Theo em, nghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶ ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ph¬ng diÖn nµo ? III. Tæng kÕt : sgk. I. §äc t×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ : + XuÊt th©n : 1909-1982, NguyÔn §øc Nguyªn, NghÖ An, trong mét gia ®×nh nhµ nho nghÌo. + Cuéc ®êi : sím tham gia phong trµo yªu níc, viÕt v¨n tõ n¨m 20 tuæi, ho¹t ®éng chñ yÕu trong ngµnh v¨n ho¸ nghÖ thuËt. + Sù nghiÖp : Thi nh©n ViÖt Nam. + §ãng gãp : Nhµ phª b×nh v¨n häc xuÊt s¾c nhÊt cña v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i. 2. T¸c phÈm : - XuÊt xø : n»m ë phÇn cuèi bµi tiÓu luËn : Mét thêi ®¹i trong thi ca, bµi viÕt më ®Çu cho cuèn Thi nh©n ViÖt Nam. - §¹i ý : Bµi viÕt nªu râ tinh thÇn th¬ míi ®ång thêi nãi lªn bi kÞch cña hån ngêi thanh niªn håi bÊy giê. II. §äc hiÓu v¨n b¶n. 1. Tinh thÇn th¬ míi. + C¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ : - Nªu vÊn ®Ò : ®iÒu quan träng lµ tinh thÇn th¬ míi . - Nªu khã kh¨n cña viÖc t×m tinh thÇn th¬ míi : ranh giíi gi÷a th¬ cò vµ th¬ míi kh«ng ph¶i dÔ nhËn ra. - §a ra c¸ch ®Ó t×m ra tinh thÇn th¬ míi : kh«ng thÓ c¨n cø vµo nh÷ng bµi th¬ dë v× thêi nµo còng cã c¸i dë mµ ph¶i so s¸nh bµi hay víi bµi hay ; vµ c¸i míi vµ c¸i cò vÉn tiÕp nèi nhau nªn ph¶i so s¸nh trªn ®¹i thÓ + Tinh thÇn th¬ míi : Lµ ë ch÷ t«i. + C¸ch lËp luËn ®Ó nh×n nhËn ch÷ t«i : so s¸nh ch÷ t«i b©y giê víi ch÷ ta vµ ch÷ t«i ngµy tríc : - Thêi tríc lµ thêi ch÷ ta cßn thêi nµy lµ thêi ch÷ t«i. Vµ ch÷ t«i kh¸c ch÷ ta. Ch÷ t«i lµ c¸i c¸ nh©n vµ ch÷ ta lµ céng ®ång, ®oµn thÓ. - Ch÷ t«i ngµy nay xuÊt hiÖn nã mang theo quan niÖm c¸ nh©n vµ theo ý nghÜa tuyÖt ®èi cña nã. §iÒu nµy kh¸c ch÷ t«i ngµy tríc. V× ngµy tríc nÕu cã ch÷ t«i xuÊt hiÖn nã còng ph¶i nÊp sau ch÷ ta. Cßn ch÷ t«i ngµy nay nã lu«n ®i theo ch÷ anh, ch÷ b¸c, ch÷ «ng h¬n n÷a nã cßn ®Õn mét m×nh. 2. Bi kÞch cña ngêi thanh niªn thêi Êy. + Ch÷ t«i téi nghiÖp ë chç nã ®· nãi lªn bi kÞch tinh thÇn cña ngêi thanh niªn thêi Êy. C¸i t«i, ngêi thanh niªn kh«ng cßn c¸i cèt c¸ch hiªn ngang ngµy tríc nh c¸i khÝ ph¸ch ngang tµng cña LÝ B¹ch, c¸i tù trong tríc bÇn hµn cña NguyÔn C«ng Trø mµ hä rªn rØ, khæ së, th¶m h¹i , phiªu lu trong trêng t×nh, tho¸t lªn tiªn, ®iªn cuång, ®¾m say, b¬ v¬, ngÈn ng¬, buån, bµng hoµng mÊt lßng tin. Nãi tãm l¹i ch÷ T«i ®· nãi lªn c¸i bi kÞch ®ang diÔn ngÊm ngÇm díi nh÷ng phï hiÖu dÔ d·i trong hån ngêi thanh niªn.=> Ch÷ t«i téi nghiÖp. + Bi kÞch Êy cña ngêi thanh niªn ®îc hä gi¶i quyÕt b»ng c¸ch göi vµo tiÕng ViÖt. Bëi v×, tiÕng ViÖt lµ vong hån cña c¸c thÕ hÖ ®· qua, v× hä tin vµo lêi nãi : TruyÖn KiÒu cßn, tiÕng ta cßn, tiÕng ta cßn, níc ta cßn ; v× hä c¶m thÊy tinh thÇn gièng nßi còng nh c¸c thÓ th¬ xa cã biÕn thiªn kh«ng sao tiªu diÖt , v× ph¶i t×m vÒ dÜ v·ng ®Ó vin vµo nh÷ng g× bÊt diÖt ®ñ b¶o ®¶m cho ngµy mai. 3. NghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶. + §a ra nh÷ng nhËn xÐt cã tÝnh chÊt kh¸i qu¸t rÊt cao nhng rÊt chÝnh x¸c vÒ phong trµo th¬ míi vµ c¸c nhµ th¬ míi : Cø ®¹i thÓ th× tÊt c¶ tinh thÇn th¬....ch÷ t«i ; §êi chóng ta n»m trong vßng ch÷ t«i...Huy CËn => kh¸i qu¸t ®îc c¶ mét thêi ®¹i vµ chØ ra phong c¸ch cña c¸c nhµ th¬ nhµ v¨n chØ b»ng mét vµi tõ. C¸ch kh¸i qu¸t l¹i mÒm m¹i giµu c¶m xóc, chÊt th¬ vµ rÊt uyÓn chuyÓn nªn g©y ®îc høng thó cho ngêi ®äc. + NghÖ thuËt nghÞ luËn chÆt chÏ, logic, luËn ®iÓm râ rµng, dÉn chøng kh¸i qu¸t, chÝnh x¸c...(®· ph©n tÝch). + §Æt m×nh vµo trong cuéc ®Ó ph©n tÝch b×nh luËn, kh¸m ph¸, gi·i bµy, ®ång c¶m, chia sÎ (lÊy hån t«i ®Ó hiÓu hån ngêi) : c¸i khæ së th¶m h¹i cña hÕt th¶y chóng ta ; ®êi chóng ta ; ta ngÈn ng¬ buån trë vÒ hån ta...; dïng nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh thÊm ®Ém t×nh c¶m : yªu v« cïng , chia sÎ buån vui víi cha «ng , dån t×nh yªu quª h¬ng ...=> ThuyÕt phôc cao. + Khi ph©n tÝch th¬ míi, t¸c gi¶ lu«n ®Æt c¸i t«i trong nhiÒu chiÒu, nhiÒu b×nh diÖn ®Ó kh¸m ph¸ lµm næi râ b¶n chÊt cña nã : trong quan hÖ víi c¸i ta, trong quan hÖ víi thêi ®¹i, víi t©m lÝ cña thanh niªn ®¬ng thêi ; lËp luËn lu«n g¾n víi nh÷ng nhËn ®Þnh kh¸i qu¸t vµ cã nh÷ng minh chøng cô thÓ ; cã sù ®èi chiÕu, so s¸nh trong diÔn biÕn lÞch sö ®Ó tõ ®ã ®a ra nh÷ng kh¸i qu¸t chÝnh x¸c... Nhµ phª b×nh v¨n häc xuÊt s¾c nhÊt cña v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i. III. Tæng kÕt : sgk. D. Cñng cè dÆn dß : + ¤n tËp bµi cò. + ChuÈn bÞ bµi míi. HÕt. Vi hµnh (§äc Thªm) NguyÔn ¸i Quèc A. Môc ®Ých yªu cÇu : gióp häc sinh : + ThÊy ®îc gi¸ trÞ tè c¸o thùc d©n Ph¸p vµ ch©m biÕm s©u s¾c tªn vua bï nh×n Kh¶i §Þnh ë truyÖn ng¾n nµy. + NghÖ thuËt viÕt truyÖn hiÖn ®¹i cña t¸c gi¶. B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : + Gi¸o viªn : Sgk, Sgv , Gi¸o ¸n, S¸ch b¸o tham kh¶o ; vµ tµi liÖu liªn quan tíi bµi gi¶ng. + Häc sinh : Vë so¹n ; vë ghi ; sgk, s¸ch tham kh¶o vµ ®äc tríc tµi liÖu liªn quan tíi bµi häc. C. C¸c bíc lªn líp : + æn ®Þnh tæ chøc : SÜ sè líp : + KiÓm tra bµi cò : + Giíi thiÖu bµi míi : + Néi dung bµi míi : Häat ®éng cña thÇy vµ trß Yªu cÇu cÇn ®¹t I. §äc t×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ : Cã bµi häc riªng ë líp 12 s¸ch n©ng cao. 2. T¸c phÈm. Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña t¸c phÈm vµ hiÓu biÕt vÒ t¸c phÈm ? II. §äc hiÓu v¨n b¶n. 1. T×nh huèng truyÖn. Em h·y cho biÕt ®iÓm ®éc ®¸o ®Æc s¾c cña t¸c phÈm nµy tríc hÕt thÓ hiÖn ë ®©u ? Vµ cô thÓ ®ã lµ g× ? Gi¸ trÞ cña ®iÓm ®éc ®¸o ®Æc s¾c Êy ? 2. Ch©n dung Kh¶i §Þnh. a. Ch©n dung Kh¶i §Þnh qua c¸i nh×n kh¸ch quan (qua t×nh huèng nhÇm lÉn). Theo em ch©n dung K§ qua t×nh huèng nhÇm lÉn hiÖn lªn nh thÕ nµo ? b. Ch©n dung Kh¶i §Þnh qua c¸i nh×n chñ quan cña t¸c gi¶. Qua lêi kÓ vµ lêi b×nh cña t¸c gi¶ ta thÊy t¸c gi¶ ®· bµy tá th¸i ®é nh thÕ nµo víi Kh¶i §Þnh vµ Kh¶i §Þnh ®îc nh×n nhËn ra sao ? 3. Ch©n dung thùc d©n Ph¸p. E thÊy ch©n dung thùc d©n Ph¸p hiÖn lªn nh thÕ nµo ? 4. §éc ®¸o vÒ nghÖ thuËt. §iÓm ®éc ®¸o vÒ nghÖ thuËt lµ g× ? III. Tæng kÕt : §Æc s¾c vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt ? I. §äc t×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ : 2. T¸c phÈm. + XuÊt xø : ViÕt b»ng tiÕng Ph¸p, d¨ng trªn b¸o Nh©n ®¹o – c¬ quan ng«n luËn cña §¶ng Céng s¶n Ph¸p, sè ra ngµy 19 th¸ng 2 n¨m 1923. + Hoµn c¶nh s¸ng t¸c : 1922, Kh¶i §Þnh sang ph¸p dù cuéc ®Êu x¶o thuéc ®Þa. Môc ®Ých cña Ph¸p lµ dïng Kh¶i §Þnh ®Ó lõa nh©n d©n Ph¸p. S¸ng t¸c nh»m môc ®Ých v¹ch râ ©m mu cña Ph¸p vµ hµnh ®éng hÌn h¹ cña Kh¶i §Þnh. §èi tîng : Nh©n d©n Ph¸p ë Pari vµ nh÷ng ®éc gi¶ biÕt tiÕng Ph¸p. §©y lµ nh÷ng c«ng chóng cã tr×nh ®é v¨n ho¸ rÊt cao. C¸ch viÕt : truyÖn ng¾n hiÖn ®¹i ch©u ¢u vµ lùa chän h×nh thøc bøc th. Tªn truyện : + Tiếng ph¸p : INCOGNITO : kh«ng để người ta biết, đội một c¸i tªn ko phải là tªn thật, kẻ dấu mặt, ngầm , ẩn danh. Được dïng để chØ người nào làm việc ¸m muội, lÐn lót. + Tiếng H¸n : Vi hành : bậc vua chóa cải trang t×m hiểu đời sống d©n chóng ; gọi chuyến đi của Khải Định là vi hành th× cã hàm ý mỉa mai râ rÖt. II. §äc hiÓu v¨n b¶n. 1. T×nh huèng truyÖn. - T×nh huèng : nhÇm lÉn : + §«i trai g¸i Ph¸p trªn xe ®iÖn ngÇm nhÇm NAQ lµ Kh¶i §Þnh. + Nh©n d©n Ph¸p nhÇm NAQ vµ nh÷ng ngêi d©n An Nam lµ Kh¶i §Þnh. + ChÝnh Phñ Ph¸p nhÇm lÉn Kh¶i §Þnh. Gi¸ trÞ cña t×nh huèng : + Ch©m biÕm nh©n d©n Ph¸p hiÕu k×. + Dùng ch©n dung Kh¶i §Þnh mét c¸ch khÐo lÐo tõ ngo¹i h×nh, cö chØ ®iÖu bé, ...=> Kh¸ch quan ho¸ Kh¶i §Þnh vµ l¹ ho¸ Kh¶i §Þnh. + §¶ kÝch thùc d©n Ph¸p : mÊt tù do d©n chñ ngay trªn ®Êt Ph¸p. 2. Ch©n dung Kh¶i §Þnh. a. Ch©n dung Kh¶i §Þnh qua c¸i nh×n kh¸ch quan (qua t×nh huèng nhÇm lÉn). - DiÖn m¹o : lè l¨ng, kÖch cìm, v« duyªn... - Cö chØ, ®iÖu bé : kh«ng ®µng hoµng gièng mét «ng vua : nhót nh¸t, lóng tóng... - Hµnh vi, së thÝch c¸ nh©n : ¨n ch¬i lÐn lót nh mét g· ®µng ®iÕm m¹t h¹ng. - Vai trß chÝnh trÞ : mét con rèi, mét trß gi¶i trÝ rÎ tiÒn, mét anh hÒ trªn s©n khÊu. => kh¸ch quan ho¸, l¹ ho¸ Kh¶i §Þnh. H¾n hiÖn nguyªn h×nh lµ mét «ng vua b¸n níc mét tªn hÒ trªn s©n khÊu chÝnh trÞ. Cuéc ®i t©y chØ lµ ¨n ch¬i, h¾n kh«ng cã t c¸ch g× ®¹i diÖn cho nh©n d©n An Nam. §©y lµ mét bøc ch©n dung biÕm ho¹ vÒ vÞ hoµng ®Õ Kh¶i §Þnh. b. Ch©n dung Kh¶i §Þnh qua c¸i nh×n chñ quan cña t¸c gi¶. + Mçi lêi kÓ b×nh cña t¸c gi¶ lµ mét mòi dao nhän, s¾c híng vµo ch©m biÕm, ®¶ kÝch Kh¶i §Þnh. T¸c gi¶ bµy tá lêi khinh bØ ®èi víi vÞ hoµng ®Õ nµy. + Kh¶i §Þnh kh«ng hÒ ®îc nh©n d©n Ph¸p ®ãn tiÕp nh b¸o chÝ vÉn qu¶ng c¸o rïm beng thêi bÊy giê. 3. Ch©n dung thùc d©n Ph¸p. + Kh«ng cã c«ng khai ho¸ vµ ®em v¨n minh cho c¸c níc thuéc ®Þa : ®Çu ®éc nh©n d©n b»ng rîu cån vµ thuèc phiÖn... + Kh«ng cã tù do, d©n chñ, b×nh ®¼ng ë c¸c níc thuéc ®Þa. V× mÊt tù do ngay c¶ trªn ®Êt Ph¸p. 4. §éc ®¸o vÒ nghÖ thuËt. + NghÖ thuËt s¸ng t¹o t×nh huèng. + ViÕt díi h×nh thøc cña bøc th : hiÖn ®¹i vµ t¹o ®îc søc cuèn hót. + NghÖ thuËt trÇn thuËt : chuyÓn giäng, chuyÓn c¶nh, chuyÓn ®èi tîng trÇn thuËt linh ho¹t. + Ch©m biÕm : kÕt hîp sù nhÇm lÉn cña ph¬ng t©y vµ lèi ch©m biÕm th©m trÇm cña ph¬ng ®«ng. => TruyÖn ng¾n nhng l¹i cã gi¸ trÞ lín c¶ vÒ nghÖ thuËt vµ néi dung. III. Tæng kÕt : Kh¸i qu¸t l¹i néi dung vµ nghÖ thuËt. D. Cñng cè dÆn dß : + ¤n tËp bµi cò. + ChuÈn bÞ bµi míi. HÕt.
Tài liệu đính kèm: