Đề và đáp án ôn thi tốt nghiệp môn Văn

 ĐỀ VÀ ĐÁP ÁN ÔN THI TỐT NGHIỆP- 2009 (Tiếp)
Đề 5
Câu 1(2 điểm): Tính cách Nga thể hiện như thế nào qua đoạn văn bản trích truyện ngắn Số phận con người của M.Sô-lô-khốp?
Câu 2(3 điểm): Anh(chị) có suy nghĩ gì về tệ nạn nghiện ma tuý hiện nay?
Câu 3(5 điểm): Vẻ đẹp dữ dội và trữ tình của sông Đà trong tuỳ bút Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân.
Đáp án
Câu 1: 
- Số phận con người là một truyện ngắn xuất sắc của Sô-lô-khốp. Đây là tác phẩm đầu tiên trong văn học Xô Viết sau chiến tranh dũng cảm táo bạo nhìn thẳng vào sự thật khắc nghiệt của chiến tranh và đề cập vấn đề số phận con người sau chiến tranh. Viết đúng sự thật không chỉ để nói cho mọi người biết sự thật mà còn khẳng định con người Nga, tính cách Nga.
- Xô-cô-lốp là nhân vật tác giả dành nhiều tình cảm. Vượt qua nỗi đau, sự mất mát, bằng tinh thần trách nhiệm và nghị lực anh đã giúp bé Va-ni-a và cũng là giúp mình tìm thấy niềm tin trong cuộc sống. Từ đó soi sáng, tô đậm tính cách Nga:
 + lòng nhân ái : nâng niu, trân trọng, xót thương trẻ thơ - nạn nhân của chiến tranh phát xít.
 + kiên cường, dũng cảm.
- Hai con người côi cút, hai hạt cát đã bị sức mạnh phũ phàng của bão tố chiến tranh thổi bạt tới những miền xa lạ...cái gì đang chờ họ phía trước ? Thiết nghĩ rằng con người Nga đó, con người có ý chí kiên cường, sẽ đứng vững được và sống bên cạnh bố, chú bé kia một khi lớn lên sẽ có thể đương đầu với mọi thử thách, sẽ vượt qua mọi chướng ngại trên đường nếu như Tổ quốc kêu gọi. 
Đoạn trữ tình ngoại đề cuối truyện là lời đúc kết sâu sắc của nhà văn về tính cách Nga và số phận của họ trong hiện tại cũng như trong tương lai.
Câu 2 :
1. Đặt vấn đề : 
 - Cùng với sự phát triển của đất nước, có rất nhiều tệ nạn xã hội đã và đang gây tác hại không nhỏ cho cuộc sống của chúng ta.
 - Tệ nạn xã hội : nghiện ma tuý đang gay khủng hoảng ở nước ta và trên thế giới.
2. Giải quyết vấn đề : 
- Giải thích :
 + Tệ nạn xã hội là hiện tượng xã hội bao gồm những hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội, gây hậu quả xấu về mọi mặt đời sống xã hội.
 + Ma tuý là tên gọi chung các chất kích thích, gây trạng thái ngây ngất, đờ dẫn, dùng quen thành nghiện như thuốc phiện, heroin...
→ Ma tuý là một tệ nạn xã hội cần được loại bỏ càng nhanh càng tốt.
- Lý giải tại sao - bởi những tác hại ghê gớm :
 * Với người nghiện : sức khoẻ giảm, học tập và làm việc sa sút, mất đạo đức, nhân cách, chết do dùng quá liều... 
 * Với gia đình người nghiện : mất yên ổn, hạnh phúc, tán gia bại sản...
 * Với xã hội : ảnh hưởng đến trật tự an ninh- tội phạm gia tăng, kéo sự phát triển của xã hội xuống.
 * Với đất nước : ảnh hưởng đến sự phát triển, làm suy yếu thế hệ trẻ- thế hệ tương lai sẽ làm chủ đất nước.
- Cần bài trừ tệ nạn này :
 + Thấy nguyên nhân để tránh :
 * Thất nghiệp
 * Thiếu sự quan tâm của gia đình
 * Ham vui, đua đòi, bạn bè rủ 
 + Biện pháp : 
 * Giáo dục, tuyên truyền - một số phim ảnh có tính giáo dục.
 * Xử phạt nghiêm khắc những kẻ buôn bán.
 * Kết hợp gia đình- nhà trường-xã hội.
3. Kết thúc vấn đề :
 - Hãy nói không với ma tuý.
 - Sống cần có ý chí, nghị lực và lý tưởng để vững bước vào tương lai.
Câu 3 :
1.Mở bài :
- Nguyễn Tuân là một nhà văn có phong cách nghệ thuật độc đáo và đầy tài hoa. Trước cách mạng tháng Tám ông đã từng nổi tiếng với tác phẩm Vang bóng một thời . Sau cách mạng tháng Tám, ông đi theo tiếng gọi của Đảng và trở thành một cây bút tiêu biểu của nền văn học mới. Nguyễn Tuân có biệt tài với các thể loại bút ký, tuỳ bút.
- Tác phẩm Người lái đò sông Đà là một trong những tùy bút đặc sắc của Nguyễn Tuân. Cùng với hình tượng người lái đò, dười ngòi bút tài hoa của Nguyễn Tuân, sông Đà hiện lên như một nhân vật đầy kiêu hãnh, độc đáo, gợi cảm và gây ấn tượng mạnh cho người đọc.
2. Thân bài :
 a. Vẻ đẹp dữ dội của sông Đà : Được miêu tả cận cảnh, chi tiết :
 - Thành vách và những quãng hẹp của lòng sông :
 + Độ hẹp của lòng sông được miêu tả bằng một loạt các liên tưởng vừa gần gũi vừa phóng khoáng, vừa mang màu sắc đời sống vừa là kết quả của trí tưởng tượng bay bổng : như một cái yết hầu, nhẹ tay ném hòn đá qua bên kia vách, con nai con hổ vọt từ bờ này sang bờ kia...
 + Độ cao của thành vách được miêu tả trong mối tương quan với độ hẹp của lòng sông tạo ra một hiệu ứng cảm giác manh mẽ : mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời, đang mùa hè đi qua mà cũng thấy lạnh, như đứng ở cái hè ngõ nào mà ngóng...
- Mặt ghềnh với các hút nước, xoáy nước.
 + ghềnh thác sông Đà có vẻ độc đáo riêng : dài hàng cây số ; nước, đá, sóng, gió hung hăng tương tranh gây chiến với nhau nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió.
 + hút nước, xoáy nước được miêu tả tỉ mỉ, cụ thể ở cả diện mạo, âm thanh và sức mạnh.
- Đá ở lòng sông và nước sông.
 + Đá được miêu tả như những chiến binh hung tợn và thiện chiến.
 + Nước sống động, biến hoá như một thức thể có linh hồn kết hợp với đá, tiếp sức cho đá.
→ Dự báo cho người đọc về một mối hiểm nguy tiềm ẩn trong con sông. Con sông không tĩnh tại mà sống động, vẫy vùng giữa thiên nhiên Tây Bắc.
b. Vẻ đẹp trữ tình : Được miêu tả viễn cảnh đêm đến những ấn tượng về vẻ đẹp trữ tình của dòng sông.
- Từ cao nhìn xuống, trong không gian bát ngát thơ mộng của thiên nhiên Tây Bắc sông Đà được cảm nhận như một sợi dây thừng ngoằn nghèo, như một áng tóc trữ tình tuôn dài,tuôn dài - gợi vẻ đẹp đầy bí ẩn, quyến rũ.
- Ngồi trên thuyền trôi trên sông để thấy vẻ đẹp của bờ bãi sông Đà.Những hình ảnh non tơ, tươi tắn và tinh khiết : búp cỏ gianh đồi núi non tơ, ướt đầm sương sớm ; nương ngô nhú lên lá ngô non đầu mùa ; áng cỏ sương ; con hươu thơ ngộ ; đàn cá dầm xanh... . Những hình ảnh hài hoà tạo không khí huyền ảo, thơ mộng : con hươu thơ ngộ - áng cỏ sương - tiếng còi sương. Những hình ảnh tươi tắn, rực rỡ gợi màu sắc hương vị của không gian sông Đà : màu của hoa cỏ dại gợi từ hình ảnh chuồn chuồn bươm bướm ; hương vị thanh khiết mộc mạc của cỏ ; màu nắng tháng ba Đường thi.
→ Một vẻ đẹp nguyên thuỷ,sơ khai,hoang dã mà tuyệt vời thơ mộng.
3. Kết bài :
Bằng tài năng và cảm xúc Nguyễn Tuân đã tái hiện cho người đọc thấy vẻ đẹp của sông Đà : vừa trữ tình thơ mộng mà cũng rất dữ dội, khắc nghiệt.Từ đó thấy vẻ đẹp đa diện của cuộc sống.
Đề 6
Câu 1(2 điểm) : Anh(chị) có suy nghĩ gì về hình ảnh con đường trong truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn ?
Câu 2(3điểm) : LÝ t­ëng lµ ngän ®Ìn chØ ®­êng, kh«ng cã lÝ t­ëng th× kh«ng cã ph­¬ng h­íng kiªn ®Þnh, mµ kh«ng cã ph­¬ng h­íng th× kh«ng cã cuéc sèng (LÐp-T«i-xt«i ) . Anh (chÞ )hiÓu c©u nãi Êy thÕ nµo vµ cã suy nghÜ g× trong qu¸ tr×nh phÊn ®Êu tu d­ìng lÝ t­ëng cña m×nh
Câu 3(5điểm) : Cảm nhận của em về đoạn thơ sau trong bài Đàn ghi ta của Lor-ca của nhà thơ Thanh Thảo : 
không ai chôn tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang 
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
(Ngữ Văn 12Nhàxuất bản Giáo Dục-2008)
Đáp án
Câu 1 :
- Con đường là một hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng :
 Kì thực trên mặt đất vốn làm gì có đường, người ta đi mãi thì thành đường thôi (Cố hương).
- trong Thuốc :
 + Phần đầu văn bản : con đường lão Hoa Thuyên đi mua thuốc : Ngoài đường, trời tối om,và hết sức vắng. Chỉ mặt đường xam xám là trông thấy rõ – con đường này là con đường dẫn tới thảm hoạ.
 + Phần cuối văn bản : Miếng đất dọc chân thành phía ngoài của Tây vốn là đất công. Ở giữa có con đường mòn nhỏ hẹp, cong queo, do những người hay đi tắt giẫm mãi thành đường – ranh giới giữa hai khu mộ của người chết nghèo và người chết chém. 
→ Ẩn dụ : khoảnh cách giữa những con người nghèo khổ. Cùng dân tộc, cùng số phận mà không biết cảm thông cho nhau. Khi hai bà mẹ cùng bước trên con đường là khoảng cách không còn nữa.
- Con đường của Thuốc : mua thuốc - uống thuốc – bàn luận về thuốc - hậu quả :
con đường của thuốc là con đường cách mạng.
Câu 2 : 
1. Giải thích:
 LÝ t­ëng: §iÒu cao c¶ nhÊt, ®Ñp ®Ï nhÊt, trë thµnh lÏ sèng mµ ng­êi ta mong ­íc vµ phÊn ®Êu thùc hiÖn.
2. Lý giải:
 - Kh«ng cã lÝ t­ëng th× kh«ng cã ph­¬ng h­íng
 + Kh«ng cã môc tiªu phÊn ®ấu cô thÓ
 + ThiÕu ý chÝ v­¬n lªn ®Ó giµnh ®iÒu cao c¶
 + Kh«ng cã lÏ sèng mµ ng­êi ta m¬ ­íc
 - Kh«ng cã ph­¬ng h­íng th× kh«ng cã cuéc sèng
 + Kh«ng cã ph­¬ng h­íng phÊn ®Êu th× cuéc sèng con ng­êi sÏ tÎ nh¹t, sèng v« vÞ, kh«ng cã ý nghÜa , sèng thõa
 + Kh«ng cã ph­¬ng h­íng trong cuộc sống gièng ng­êi lÇn b­íc trong ®ªm tèi kh«ng nh×n thÊy ®­êng.
 + Kh«ng cã ph­¬ng h­íng, con ng­êi cã thÓ hµnh ®éng mï qu¸ng nhiÒu khi sa vµo vßng téi lçi ( chøng minh )
3. Bàn luận: Suy nghÜ nh­ thÕ nµo ?
 + Con ng­êi ph¶i sèng cã lÝ t­ëng. Kh«ng cã lÝ t­ëng, con ng­êi thùc sù sèng kh«ng cã ý nghÜa.
 + Phª ph¸n nh÷ng ng­êi sèng kh«ng cã lÝ t­ëng
 + LÝ t­ëng cña thanh niªn ta ngµy nay lµ: PhÊn ®Êu, ren luyện ®ể cã tài, đức xây dựng đất nước
 + VÊn ®Ò ®Æt ra hoµn toµn ®óng.
Câu 3 : søc sèng m·nh liÖt cña tiÕng ®µnLor-ca trong t©m t­ëng mäi ng­êi.
1Søc sèng m·nh liÖt cña tiÕng ®µn:
 * Di chóc sím cña Lor-ca: “khi t«i chÕt h·y ch«n t«i víi c©y ®µn ghi ta”
 + T×nh yªu nghÖ thuËt
 + Sù ®Þnh h­íng cho thÕ hÖ sau tiÕp b­íc vµ ph¸t triÓn (G«m-bro-vÝch: “Hìi tuæi trÎ, h·y giÕt chÕt Booc-ghÕt”).
* Thñ ph¸p so s¸nh gîi liªn t­ëng ®a chiÒu: Víi Thanh Th¶o cá t­îng tr­ng chosù ®¬n s¬ khiªm nh­êng nh­ng cã søc sèng m·nh liÖt;vµ lµ biÓu t­îng cho tuæi trẻ.
 +Xãt th­¬ng tµi n¨ng
 + BÊt tö ho¸ tiÕng ®µn cña Lor-ca, nghÖ thuËt Lor-ca.
 + Sù tiÕp nèi c¸c thÕ hÖ sau ®Ó hoµn thiÖn kh¸t vọng của Lor-ca.
2Søc sèng m·nh liÖt cña Lor-ca:
 * Gîi c¸i chÕt cña Lor-ca
 * TiÕc th­¬ng Lor-ca
→C¸i ®Ñp kh«ng bao giê bÞ huû diÖt.