Đề thi THPTQG môn Ngữ văn - Đề tham khảo 2 - Trường THPT Nguyễn Trung Trực (Có đáp án)

 TRƯỜNG THPT KÌ THI TỐT NGHIỆP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 2023
 NGUYỄN TRUNG TRỰC Môn thi: NGỮ VĂN
 TỔ NGỮ VĂN Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
ĐỀ THAM KHẢO 2
(Đềgồm 02 trang)
PHẦN I: ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
 Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu: 
 Trên đường đời bạn cũng có lúc vấp ngã. Tôi cũng vậy. Ngay cả người tài giỏi, khôn ngoan 
nhất cũng có lúc vấp ngã. Vấp ngã là điều bình thường, chỉ có những người không bao giờ đứng 
dậy sau vấp ngã mới là người thực sự thất bại. Điều chúng ta cần ghi nhớ là, cuộc sống không 
phải là một cuộc thi đỗ - trượt... Cuộc sống là một quá trình thử nghiệm các biện pháp khác nhau 
cho đến khi tìm ra một cách thích hợp. Những người đạt được thành công phần lớn là người biết 
đứng dậy từ những sai lầm ngớ ngẩn của mình bởi họ coi thất bại, vấp ngã chỉ là tạm thời và là 
kinh nghiệm bổ ích. Tất cả những người thành đạt mà tôi biết đều có lúc phạm sai lầm. Thường 
thì họ nói rằng sai lầm đóng vai trò quan trọng đối với thành công của họ. Khi vấp ngã, họ không 
bỏ cuộc. Thay vì thế, họ xác định các vấn đề của mình là gì, cố gắng cải thiện tình hình, và tìm 
kiếm giải pháp sáng tạo hơn để giải quyết. Nếu thất bại năm lần, họ cố gắng đứng dậy năm lần, 
mỗi lần một cố gắng hơn. Winston Churchill đã nắm bắt được cốt lõi của quá trình này khi ông 
nói: “Sự thành công là khả năng đi từ thất bại này đến thất bại khác mà không đánh mất nhiệt 
huyết và quyết tâm vươn lên”.
 (Cuộc sống không giới hạn, Nick Vujicic, chương VII, trang 236)
Câu 1. Trong văn bản, tác giả đưa ra quan niệm như thế nào về cuộc sống?
Câu 2. Anh/ chị hiểu nghĩa của từ vấp ngã được nói đến trong văn bản là gì?
Câu 3. Theo anh/chị, tại sao chỉ có những người không bao giờ đứng dậy sau vấp ngã mới là 
người thực sự thất bại?
Câu 4. Anh/ chị có đồng ý với quan điểm của Winston Churchill: Sự thành công là khả năng đi từ 
thất bại này đến thất bại khác mà không đánh mất nhiệt huyết và quyết tâm vươn lên.? Vì sao?
PHẦN II: LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
 Từ nội dung văn bản ở phần đọc hiểu, hãy viết đoạn văn khoảng 200 chữ bàn về ý nghĩa 
của việc đứng dậy sau vấp ngã đối với tuổi trẻ trong cuộc sống.
Câu 2. (5,0 điểm)
 Sáng hôm sau, mặt trời lên bằng con sào, Tràng mới trở dậy. Trong người êm ái lửng lơ 
như người vừa ở trong giấc mơ đi ra. Việc hắn có vợ đến hôm nay hắn vẫn còn ngỡ ngàng như 
không phải. 
 Hắn chắp hai tay sau lưng lững thững bước ra sân. Ánh nắng buổi sáng mùa hè sáng loá 
xói vào hai con mắt còn cay sè của hắn. Hắn chớp chớp liên hồi mấy cái, và bỗng vừa chợt nhận 
ra, xung quanh mình có cái gì vừa thay đổi mới mẻ, khác lạ. Nhà cửa, sân vườn hôm nay đều được quét tước, thu dọn sạch sẽ gọn gàng. Mấy chiếc quần áo rách như tổ đỉa vẫn vắt khươm mươi niên 
ở một góc nhà đã thấy đem ra sân hong. Hai cái ang nước vẫn để khô cong ở dưới gốc ổi đã kín 
nước đầy ăm ắp. Đống rác mùn tung bành ngay lối đi đã hót sạch.
 Ngoài vườn người mẹ đang lúi húi giẫy những búi cỏ mọc nham nhở. Vợ hắn quét lại cái 
sân, tiếng chổi từng nhát kêu sàn sạt trên mặt đất. Cảnh tượng thật đơn giản, bình thường nhưng 
đối với hắn lại rất thấm thía cảm động. Bỗng nhiên hắn thấy hắn thương yêu gắn bó với cái nhà 
của hắn lạ lùng. Hắn đã có một gia đình. Hắn sẽ cùng vợ sinh con đẻ cái ở đấy. Cái nhà như cái 
tổ ấm che mưa che nắng. Một nguồn vui sướng, phấn chấn đột ngột tràn ngập trong lòng. Bây giờ 
hắn mới thấy hắn nên người, hắn thấy hắn có bổn phận phải lo lắng cho vợ con sau này. Hắn xăm 
xăm chạy ra giữa sân, hắn cũng muốn làm một việc gì để dự phần tu sửa lại căn nhà.
 (Trích Vợ nhặt, Kim Lân, Ngữ văn 12, tập hai, NXB GD,2008)
 Cảm nhận của Anh/chị về vẻ đẹp tâm hồn nhân vật Tràng trong đoạn trích trên. Từ đó, 
nhận xét cái nhìn mới mẻ về con người của nhà văn Kim Lân.
 ----------HẾT-----------
 HƯỚNG DẪN CHẤM 
Phần Câu Nội dung Điểm
 I Đọc hiểu 3.0
 1 - Tác giả đưa ra quan niệm về cuộc sống: Cuộc sống là một quá trình thử 0.5
 nghiệm các biện pháp khác nhau cho đến khi tìm ra một cách thích hợp.
 2 - Nghĩa của từ “ vấp ngã” được nói đến trong văn bản là những sai lầm, 0.75
 thất bại mà con người có thể gặp trong cuộc sống. 
 3 - Chỉ những người nào mà không bao giờ đứng dậy sau vấp ngã mới thực 0,75
 sự là kẻ thất bại trong cuộc đời vì: Mỗi lần ta vấp ngã mà không biết 
 đứng dậy, bản thân ta chỉ biết giậm chân một chỗ, đồng nghĩa với việc 
 con người ta không có ý chí, nghị lực sau những lần thất bại, không thể 
 vượt qua những khó khăn, thử thách, không biết vươn lên. Khi đó ta sẽ là 
 kẻ thất bại thực sự. 
 4 Quan điểm của Winston Churchill: Sự thành công là khả năng đi từ thất 
 bại này đến thất bại khác mà không đánh mất nhiệt huyết và quyết tâm 
 vươn lên: Học sinh có thể trả lời:
 - Đồng ý. Vì:
 - Để đi đến thành công, không ai chưa từng gặp thất bại hoặc sai 
 lầm. Thất bại là bài học kinh nghiệm quý giá.
 - Thắng không kiêu, bại không nản giúp cho mỗi người giữ được 
 quyết tâm để hoàn thành mục tiêu lớn lao của cuộc đời. 1.0 - Nhiệt huyết và quyết tâm giúp mỗi người không rơi vào chán 
 nản, tuyệt vọng. Mỗi thất bại ngược lại sẽ là động lực lớn lao.
 - Không đồng , hoặc đồng ý một phần: học sinh có lập luận hợp lí, thuyết 
 phục.
II Làm văn
 1 Anh/chị hãy viết đoạn văn khoảng 200 chữ bàn về ý nghĩa của việc đứng 2.0
 dậy sau vấp ngã đối với tuổi trẻ trong cuộc sống được gợi ở phần Đọc 
 hiểu.
 a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận 200 chữ 0.25
 - Có đủ các phần mở đoạn, phát triển đoạn, kết đoạn. Mở đoạn nêu được 
 vấn đề, phát triển đoạn triển khai được vấn đề, kết đoạn kết luận được vấn 
 đề.
 - Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - 
 phân - hợp, móc xích hoặc song hành.
 ( Nếu HS viết từ 2 đoạn trở lên thì không cho điểm cấu trúc)
 b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về ý nghĩa của việc đứng dậy sau 0.25
 vấp ngã đối với tuổi trẻ trong cuộc sống
 c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao 1.0
 tác lập luận; các phương thức biểu đạt, trong đó nổi bật là nghị luận; kết 
 hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành 
 động. Cụ thể:
 - Vấp ngã có nghĩa là gặp phải hoàn cảnh khó khăn, trở ngại khiến ta 
 không thể đạt đến mục đích trong công việc và trong cuộc sống. Ở đây, 
 vấp ngã có thể hiểu là thất bại.
 - Ý nghĩa của việc đứng dậy sau vấp ngã đối với tuổi trẻ trong cuộc 
 sống
 + Nhờ đứng dậy sau vấp ngã, tuổi trẻ có ý chí, nghị lực vươn lên sau 
 những lần thất bại;
 + Tuổi trẻ không bị hoàn cảnh khuất phục, không hèn nhát và yếu 
 đuối;
 + Là cơ hội để đem lại thành công trong cuộc sống.
 - Phê phán một bộ phận giới trẻ chỉ biết ỷ lại vào cho số phận, không 
 biết đứng lên sau những thất bại của bản thân .
 - Rút ra bài học nhận thức và hành động hợp lí, chân thành, thực tế.
 Hướng dẫn chấm:
 - Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù 
 hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữ lí lẽ và dẫn chứng (1,0 điểm).
 - Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không 
 có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,5 điểm). - Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không 
 liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng hoặc dẫn 
 chứng không phù hợp (0,25 điểm).
 Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với 
 chuẩn mực đạo đức và pháp luật.
 d. Sáng tạo 0,25
 Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề 
 nghị luận.
 e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu 0,25
2 Cảm nhận của Anh/chị về vẻ đẹp tâm hồn nhân vật Tràng trong đoạn 5,0
 trích. Từ đó, nhận xét cái nhìn mới mẻ về con người của nhà văn Kim 
 Lân.
 1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận 0,25
 Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, 
 thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề. 
 2. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0,5
 Vẻ đẹp tâm hồn nhân vật Tràng trong đoạn trích, nhận xét cái nhìn 
 mới mẻ về con người của nhà văn Kim Lân.
 Hướng dẫn chấm:
 - Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,5 điểm.
 - Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm.
 - Học sinh xác định không đúng vấn đề nghị luận: 0 điểm.
 3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm 3.5 
 nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ 
 giữa lí lẽ và dẫn chứng. 
 a. Giới thiệu Kim Lân và truyện ngắn “Vợ nhặt”, nêu vấn đề cần nghị 0,5
 luận 
 Hướng dẫn chấm: 
 - Giới thiệu tác giả (0,25 điểm)
 - Giới thiệu tác phẩm và vấn đề nghị luận (0,25 điểm)
 b.Vẻ đẹp của Tràng trong buổi sáng đầu tiên khi anh có vợ 
 - Một cảm giác vui sướng, hạnh phúc chưa từng thấy tràn ngập 2,5
 trong lòng Tràng. 
 - Hạnh phúc khiến Tràng cảm nhận tình cảm yêu thương, gắn bó của 
 gia đình. Tâm hồn Tràng bừng lên niềm vui thấm thía và cảm động. Niềm 
 vui sướng, phấn chấn tràn ngập trong lòng khiến anh nhận ra sự thay đổi 
 lớn lao của mình. Sự đổi thay ấy cũng chính là niềm mơ ước, khát khao 
 vươn đến hạnh phúc của Tràng.
 Nghệ thuật: 
 - Xây dựng tình huống truyện độc đáo. - Cách dựng truyện của Kim Lân rất tự nhiên, hấp dẫn, đơn giản 
nhưng chặt chẽ.
 - Miêu tả tâm lí nhân vật một cách tinh tế, sâu sắc.
 - Ngôn ngữ đậm chất nông dân và có sự gia công sáng tạo của nhà 
văn.
Hướng dẫn chấm:
 - Học sinh cảm nhận đầy đủ, biết phân tích những giá trị nghệ thuật, nội 
dung: 2,0 điểm - 2,5 điểm.
 -Học sinh phân tích chưa đầy đủ giá trị nghệ thuật, nội dung hoặc diễn 
xuôi đầy đủ: 1,0 điểm – 1,75 điểm.
 - Học sinh cảm nhận sơ sài, chung chung, chưa rõ: 0,25 điểm - 0,75điểm.
c. Nhận xét cái nhìn mới mẻ về con người của nhà văn Kim Lân.
 - Nhà văn có cái nhìn xót xa, thương cảm và tin yêu về con người 
Việt Nam dưới ách thống trị của giai cấp phong kiến và bọn thực dân phát 
xít trong nạn đói khủng khiếp Ất Dậu 1945. 0,5
 - Kim Lân còn tìm thấy sức mạnh của tình yêu trong thẳm sâu những 
con người bé nhỏ. 
 - Cái nhìn mới mẻ, lạc quan tin tưởng về con người cho thấy tài 
năng quan sát, miêu tả, dựng cảnh, đi sâu khai thác diễn biến tâm trạng 
nhân vật rất hợp lí, đặc biệt tạo tình huống truyện độc đáo
Hướng dẫn chấm:
-Học sinh trình bày được 2 ý: 0,5 điểm.
-Học sinh trình bày được 1 ý: 0,25 điểm.
4. Sáng tạo 0,5
 Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn 
đề nghị luận.
Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận dụng lí luận văn học trong quá trình 
phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi bật 
nét đặc sắc của truyện ngắnKim Lân; biết liên hệ vấn đề nghị luận với 
thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.
- Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.
- Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm.
5. Chính tả, dùng từ, đặt câu 0,25
 Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu
Hướng dẫn chấm:
- Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt: 0,25 điểm 
- Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.