Đề thi học sinh giỏi tỉnh môn Văn lớp 12 - Đề 9

	Trường THPT Vinh Lộc	ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI
	Tổ Văn	Năm học 2005 – 2006
	Thời gian làm bài 150 phút
	(Không kể thời gian giao đề)
ĐỀ
 Trong báo cáo chính trị của BCH Trung Ương Đảng, tại Đại hội VI nhận định: “Không có hình thái tư tưởng nào có thể thay được văn học và nghệ thuật trong việc xây dựng tình cảm lành mạnh, tác động sâu sắc vào việc đổi mới nếp nghĩ, nếp sống của con người”.
Bằng những tác phẩm văn học có giá trị từ sau Cách mạng Tháng 8, anh (chị ) hãy giải thích và chứng minh nhận định trên.
ĐÁP ÁN
I. Phân tích đề.
1. Thể loại: Giải thích và chứng minh
2. Luận đề: Ý nghĩa đặc trưng của văn học trong việc xây dựng tình cảm lành mạnh, tác động sâu sắc vào việc đổi mới nếp nghĩ nếp sống của con người.
3. Phạm vi dẫn chứng: Những tác phẩm tiêu biểu của văn học Việt Nam sau Cách mạng Tháng Tám. Song chúng ta có thể liên hệ phần nào tác phẩm có sức sống lâu dài, và có ý nghĩa lớn trong việc xây dựng tâm hồn con người.
II. Đáp án.
1. Yêu cầu: Làm rõ khả năng, tác động và ảnh hưởng của văn nghệ trong việc xây dựng tâm hồn con người.
2. Nội dung cần đảm bảo các ý chính sau đây:
2.1. Văn học nghệ thuật có ưu thế riêng so với các hình thức tư tưởng, khác với triết học, chính trị , sử họctrong việc xây dựng tình cảm và tâm hồn con người.
a. Các hình thức tư tưởng khác phản ánh cuộc sống, nhận thức cuộc sống thông qua những quy luật, còn văn học sử dụng một phương pháp phản ánh đặc thù, phản ánh thông qua những hình tượng.
- Những hình tượng văn học mang tính chất “tạo hình” trong văn xuôi, bằng con người có số phận riêng, tính cách riêng, lại được cá thể hoá về hành động, tâm lý, ngôn ngữ nên nó xuất hiện rất rõ trước mắt, tạo ra những ấn tượng không thể phai mờ trong bạn đọc( như Chí Phèo, chị Út Tịch)
- Đến với nghệ thuật ta như được chứng kiến, được sống cuộc sống trong tác phẩm.
b. Văn học là nhân học.
- Văn học giúp ta nhận thức thiên nhiên, xã hội, nhưng chủ yếu là nhận thức về con người, xây dựng tư tưởng, tình cảm con người. Văn học giúp con người tự nhận thức, tự cải tạo và hoàn thiện mình.
- Văn học định hướng và chuẩn bị cho cá nhân những điều kiện để làm cuộc hành trình tinh thần ở bên trong, hoàn thiện đạo đức, nhân cách mình.
- Đến với văn học ta đối chiếu với những quan niệm sống, lí tưởng sống, quan niệm về hạnh phúc của con người . 
2. Văn học tác động sâu sắc đến tình cảm và thế giới tâm lý sâu kín của con người.
- Nói đến văn học nghệ thuật là nói đến quy luật riêng của tình cảm. Vì tác phẩm văn học có được đều được nhà văn trở về những vấn đề cuộc sống.
- Thơ và âm nhạc là thế giới của tình cảm, của cảm xúc. Những hình tượng mang tính chất gợi cảm tác động mạnh mẽ đến người đọc, nhất là hình tượng thơ. Những hình tượng văn học có giá trị nghệ thuật cao truyền tới cho người đọc một tình yêu mãnh liệt đối với cái đẹp, những lí tưởng cao cả , đồng thời căm ghét cái xấu, cái ác chà đạp lên con người.
-Văn học làm ta rung động trước những tình cảm tốt đẹp nhất.
3. Vì vậy, văn học tác động sâu sắc vào việc đổi nếp nghĩ, nếp sống của con người. .
Văn học giúp con người nhận thức tốt cuộc sống những mâu thuẫn và xu thế phát triển của nó . 
- Giúp con người đổi mới nếp sống , cách nghĩ mà mỹ học Mác - Lê Nin coi trọng chức năng của văn học, nhất là vai trò của tiểu thuyết trong việc nâng cao sự hiểu biêt đời sống của con người.
- Văn học đề cập đến những vấn đề nhân sinh quan: thái đội trước lẽ sống, cái chết, thái độ lựa chọn con đường đi trong của cuộc đời , đấu tranh cho một lý tưởng cao đẹp, cho cuộc sống có ý nghĩa. Do đó văn học có thể giúp con người đổi mới nếp nghĩ, nếp sống giáo dục nhân sinh quan của con người. 
Văn học là tiếng nói của tình cảm tác động đến cuộc sống của con người .
Văn học xây dựng được những tình cảm và lắng đọng lâu dài , trở nên nếp nghĩ. Văn học có khả năng tạo nên một nguồn năng lượng mạnh mẽ thúc đẩy con người hành động . Tình cảm mãnh liệt khiến con người say mê vươn lên cái cao thượng , rèn luyện ý chí, quyết tâm hành động cho cái chân - thiện - mỹ.
 Nhận định đó cũng khẳng định vị thế của các nghệ sĩ. Họ mang trong mình một trách nhiệm nặng nề, nhưng cũng hết sức vẻ vang của người nghệ sĩ trong đời sống văn hoá và tinh thần của dân tộc. 
HẾT