Chương IV: ĐẠO HÀM.
Dạng 1: Viết phương trình tiếp tuyến của đường cong.
Phương pháp: Phương trình tiếp tyến có dạng: y- y0 = f’(x0)(x – x0)
Bài 1: Cho đường cong (C): y = x3. Viết phương trình tiếp tuyến của (C) trong các trường hợp sau:
a) Tại M(-1; -1).
b) Tại điểm có hoành độ bằng 1.
c) Biết hệ số góc của tiếp tuyến bằng 3.
d) Tại giao điểm của (C) với trục hoành.
ĐẠI SỐ. Chương IV: GIỚI HẠN. I – Giới hạn dãy số. Lý thuyết: Các giới hạn đặc biệt. Tổng của cấp số nhân lùi vô hạn: Với Định lý: Bài 1: Tính các giới hạn sau: a) b) c) d) e) f) (HD: nhân với lượng liên hợp) (HD: Đặt n làm nhân tử chung) m) n) (HD: chia cả tử và mẫu cho 4n áp dụng: ) Bài 2: Tính tổng: a) b) c) Bài 3: Một cấp số nhân có . Tính ? II – Giới hạn hàm số. Lý thuyết: Các giới hạn đặc biệt. (k là số lẻ) (k là số chẵn). Giới hạn một bên: Nếu thì . Nếu thì không tồn tại . Một vài quy tắc về giới hạn vô cực. a/ Giới hạn của tích f(x).g(x). b/ Giới hạn của thương L>0 + + - - L<0 + - - + Dấu của g(x) L Tùy ý 0 L>0 0 + + - - L<0 + - - + Bài 1: Tính các giới hạn sau: Bài 2: Cho hàm số: . Tính: (nếu có). III – Hàm số liên tục. Phương pháp: * Hàm số f(x) liên tục tại xo Û . * Nếu hàm số f(x) liên tục trên đoạn [a;b] và f(a).f(b) < 0 thì phương trình f(x) = 0 có ít nhất 1 nghiệm trên khoảng (a;b). Bài 1: Xét tính liên tục của hàm số sau tại điểm x0 = 0: . Bài 2: Xét tính liên tục của hàm số sau tại điểm x0 = 0: . Bài 3: Tìm a để hàm số sau liên tục tại điểm x0 = 1: . Bài 4: Chứng minh rằng phương trình sau có nghiệm thuộc (-1; 1): . Bài 5: Chứng minh rằng phương trình sau có ít nhất 2 nghiệm thuộc (-1;1): . Bài 6: Chứng minh rằng các phương trình sau có nghiệm: a) . b) sinx = x. c) cosx = x. d) sinx – x + 1 = 0. Chương IV: ĐẠO HÀM. Dạng 1: Viết phương trình tiếp tuyến của đường cong. Phương pháp: Phương trình tiếp tyến có dạng: y- y0 = f’(x0)(x – x0) Bài 1: Cho đường cong (C): y = x3. Viết phương trình tiếp tuyến của (C) trong các trường hợp sau: Tại M(-1; -1). Tại điểm có hoành độ bằng 1. Biết hệ số góc của tiếp tuyến bằng 3. Tại giao điểm của (C) với trục hoành. Bµi 2 .Cho hµm sè f(x)=x3+2x2-3x+1 cã ®å thÞ lµ (C) a) Gi¶i ph¬ng tr×nh f’(x)=0 b) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn víi (C) biÕt tiÕp tuyÕn cã hoµnh ®é 2 c) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn víi (C) biÕt tiÕp tuyÕn cã tung ®é 1 d) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn víi (C) t¹i giao ®iÓm cña (C) víi ®å thÞ hµm sè g(x)=x3 Bài 3: Cho hàm số y = a) Viết các phương trình tiếp tuyến của đồ thị hàm số đã cho tại điểm có tung độ 3 b) Viết các phương trình tiếp tuyến của đồ thị hàm số đã cho biết tiếp tuyến có hệ số góc bằng 3 Bài 4: Cho đường cong (C): . Viết phương trình tiếp tuyến của (C) tại điểm có hoành độ bằng 1. Cho haøm soá (C): Vieát phöông trình tieáp vôùi (C): a) Taïi ñieåm coù hoaønh ñoä x0 = 1. b) Song song vôùi ñöôøng thaúng 4x – 2y + 5 = 0. c) Vuoâng goùc vôùi ñöôøng thaúng x + 4y = 0. d) Vuoâng goùc vôùi ñöôøng phaân giaùc thöù nhaát cuûa goùc hôïp bôûi caùc truïc toïa ñoä. Cho haøm soá (C). a) Vieát phöông trình tieáp tuyeán cuûa (C) taïi ñieåm M(2; 4). b) Vieát phöông trình ttieáp tuyeán cuûa (C) bieát tieáp tuyeán coù heä soá goùc k = 1. Cho haøm soá (C). a) Vieát phöông trình tieáp tuyeán cuûa (C) taïi ñieåm A(2; –7). b) Vieát phöông trình tieáp tuyeán cuûa (C) taïi giao ñieåm cuûa (C) vôùi truïc hoaønh. c) Vieát phöông trình tieáp tuyeán cuûa (C) taïi giao ñieåm cuûa (C) vôùi truïc tung. d) Vieát phöông trình tieáp tuyeán cuûa (C) bieát tieáp tuyeán song song vôùi d: . e) Vieát phöông trình tieáp tuyeán cuûa (C) bieát tieáp tuyeán vuoâng goùc vôùi D: 2x + 2y – 5 = 0. Cho haøm soá (C): a) Vieát phöông trình tieáp tuyeán cuûa ñoà thò (C) taïi ñieåm I(1, –2). b) Chöùng minh raèng caùc tieáp tuyeán khaùc cuûa ñoà thò (C) khoâng ñi qua I. Cho haøm soá (C): Tìm phöông trình tieáp tuyeán vôùi (C): a) Taïi ñieåm coù hoaønh ñoä x0 = b) Song song vôùi ñöôøng thaúng x + 2y = 0. Dạng 2: Tính đạo hàm dựa vào quy tắc. Lý thuyết: Quy tắc tính đạo hàm: 2 Bảng đạo hàm: Bài 1: Tính đạo hàm của các hàm số sau: Bài 2: Tính đạo hàm của các hàm số lượng giác sau: ( a là hằng số) Dạng 3: Đạo hàm cấp hai. Phương pháp: y(n) = (yn – 1)’ Bài 1: cho hàm số: y = acosx + bsinx (a; b là các hàng số tùy ý). Chứng minh: y” + y = 0. Bài 2: Tính đạo hàm cấp hai của các hàm số sau: Dạng 4 : Các bài toán giải phương trình ,bất phương trình đạo hàm Cho haøm soá . a) Tính b) Tính Bài 2 Giaûi baát phöông trình vôùi: a) b) c) Bài 3 Xaùc ñònh m ñeå caùc baát phöông trình sau nghieäm ñuùng vôùi moïi x Î R: a) b) HÌNH HỌC 1. Cách chứng minh trong quan hệ vuoâng goùc a) Đường thẳng vuoâng goùc với đường thẳng Cách 1 : dùng các tính chất ñònh lí Pi tago Cách 2 : Cách 3 : Cách 4 : b) Đường thẳng vuoâng goùc với mặt phẳng Cách 1 : Cách 2 : Cách 3 : c) Mp vuoâng goùc với mặt phẳng 2.Goùc : a) giöõa ñöôøng thaúng vaø ñöôøng thaúng Laø goùc giöõa hai ñöôøng thaúng laàn löôït song song vôùi 2 ñt ñaõ cho b) giöõa ñöôøng thaúng vaø maët phaúng : Laø goùc giöõa ñt ñoù vaø hình chieáu vuoâng goùc cuûa noù treân maët phaúng ñaõ cho. c) giöõa maët phaúng vaø maët phaúng : Laø goùc giöõa hai ñöôøng thaúng laàn löôït vuoâng goùc vôùi hai maët phaúng ñoù. Hoaëc laø goùc laàn löôït naèm trong hai maët phaúng ñaõ cho vaø cuøng vuoâng goùc vôùi giao tuyeán cuûa hai maët phaúng ñoù. 3.Khoaûng caùch : a) Töø moät ñieåm A ñeán ñöôøng thaúng b laø khoaûng cuûa A vaø H laø hình chieáu cuûa A treân b Töø moät ñieåm A ñeán (P) laø khoaûng cuûa A vaø H laø hình chieáu cuûa A treân (P) c)Töø giöõa hai ñt cheùo nhau a, b : Caùch 1 : Tìm ñoaïn vuoâng goùc chung Caùch 2 : + goïi (P) laø mp chöùa b vaø // vôùi a + Chieáu a treân (P) ñöôïc a’ vaø a’ caét b taïi I + Töø I keû ñt vuoâng goùc vôùi a vaø caét a laïi J => khoaûng caùch laø IJ B. Bµi tËp: Lo¹i 1: Chøng minh ®êng th¼ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng, víi ®êng th¼ng: Bµi tËp Cho tø diÖn S.ABC cã SA vu«ng gãc víi (ABC) vµ tam gi¸c ABC vu«ng ë B. Chøng minh BC (SAB) Gäi AH lµ ®êng cao cña SAB. Chøng minh: AH (SBC) Cho h×nh chãp S.ABCD cã ®¸y ABCD lµ h×nh thoi t©m O; gäi I, J lÇn lît lµ trung ®iÓm AB, BC. BiÕt SA = SC, SB = SD. Chøng minh r»ng: SO (ABCD) IJ (SBD) Cho h×nh chãp S.ABCD cã ®¸y ABCD lµ h×nh vu«ng t©m O vµ cã c¹nh SA (ABCD). Gäi H, I, K lÇn lît lµ h×nh chiÕu vu«ng gãc cña ®iÓm A lªn SB, SC, SD. Chøng minh r»ng: CD (SAD), BD (SAC) Chøng minh: SC (AHK) vµ ®iÓm I còng thuéc (AHK) Chøng minh: HK (SAC), tõ ®ã suy ra HK AI Cho tø diÖn ABCD cã ABC vµ DBC lµ 2 tam gi¸c ®Òu, gäi I lµ trung ®iÓm BC Chøng minh: BC (AID) VÏ ®êng cao AH cña tam gi¸c AID. Chøng minh: AH (BCD) 5. Cho tø diÖn OABC cã OA, OB, OC ®«i mét vu«ng gãc víi nhau. Gọi H lµ ®iÓm thuéc mp(ABC) sao cho OH (ABC). Chøng minh r»ng: a) BC (OAH) b) H lµ trùc t©m cña ABC c) 6.Cho h×nh chãp S.ABCD cã ®¸y ABCD lµ h×nh vu«ng c¹nh a, mÆt bªn SAB lµ tam gi¸c ®Òu vµ SC = . Gäi H, K lÇn lît lµ trung ®iÓm cña c¸c c¹nh AB, AD. Chøng minh: SH (ABCD) Chøng minh: AC SK vµ CK SD 7.Gäi I lµ 1 ®iÓm bÊt k× n»m trong ®êng trßn (O; R). CD lµ d©y cung cña ®êng trßn (O) qua I. Trªn ®êng th¼ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng chøa (O) t¹i I ta lÊy ®iÓm S víi OS = R. Gäi E lµ ®iÓm ®èi t©m cña D trªn (O). Chøng minh r»ng: Tam gi¸c SDE vu«ng ë S SD CE c) Tam gi¸c SCD vu«ng. Lo¹i 2: Chøng minh 2 mÆt ph¼ng vu«ng gãc: 1.Cho tø diÖn ABCD cã 2 mÆt ph¼ng ABC, ABD cïng vu«ng gãc víi ®¸y DBC. VÏ c¸c ®êng cao BE, DF cña tam gi¸c BCD; ®êng cao DK cña tam gi¸c ACD Chøng minh: AB (BCD) Chøng minh 2 mÆt ph¼ng (ABE) vµ (DFK) cïng vu«ng gãc víi (ADC) Gäi O vµ H lÇn lît lµ trùc t©m cña 2 tam gi¸c BCD vµ ACD. CM: OH (ADC) Cho h×nh chãp S.ABCD cã ®¸y ABCD lµ h×nh thoi c¹nh 2a; gãc BAC = 600, SA (ABCD) vµ SA = . Chøng minh: (SAC) (ABCD) vµ (SAC) (SBD) (SBC) (SDC) Cho h×nh chãp S.ABCD cã ®¸y ABCD lµ h×nh thoi t©m O, SA = SC, SB = SD. Chøng minh: SO (ABCD); (SAC) (SBD) Mét mÆt ph¼ng () ®i qua A vµ song song víi BD c¾t SB, SC, SD lÇn lît t¹i B’, C’, D’. Chøng minh AC’ B’D’ vµ 2 tam gi¸c AB’C’ vµ AD’C’ ®èi xøng víi nhau qua mÆt ph¼ng (SAC) Cho tam gi¸c ®Òu ABC c¹nh a, I lµ trung ®iÓm cña BC, D lµ ®iÓm ®èi xøng víi A qua I. Dùng ®o¹n SD = vu«ng gãc víi (ABC). Chøng minh: MÆt ph¼ng (SAB) (SAC) MÆt ph¼ng (SBC) (SAD) Trong mÆt ph¼ng (P) cho h×nh thoi ABCD víi AB = a vµ BD = . Trªn ®êng th¼ng vu«ng gãc víi (P) t¹i giao ®iÓm cña 2 ®êng chÐo cña h×nh thoi lÊy ®iÓm S sao cho SB = a. Chøng minh tam gi¸c ASC vu«ng Chøng minh: (SAB) (SAD) Cho h×nh tø diÖn ABCD cã AB = BC = a; AC = b; DC = DB = x, AD = y. T×m hÖ thøc liªn hÖ gi÷a a, b, x, y ®Ó: (ABC) (BCD) (ABC) (ACD) Cho ABC vu«ng t¹i A. VÏ BB’ vµ CC’ cïng vu«ng gãc víi (ABC) (ABB’) (ACC’) Gäi AH, AK lµ c¸c ®êng cao cña c¸c tam gi¸c ABC vµ AB’C’. Chøng minh r»ng hai mÆt ph¼ng (BCC’B’) vµ (AB’C’) cïng vu«ng gãc víi (AHK) Lo¹i 3: Gãc cña 2 ®êng th¼ng: 1. Cho h×nh chãp S.ABCD cã ®¸y lµ h×nh thang vu«ng t¹i A vµ D, AD = DC = a, AB = 2a. SA vu«ng gãc víi AB vµ AD, SA = . TÝnh gãc cña 2 ®êng th¼ng: SB vµ DC (300) SD vµ BC (cos = ) Cho tø diÖn ®Òu ABCD c¹nh a, gäi I lµ trung ®iÓm c¹nh AD. TÝnh gãc gi÷a AB vµ CI (cos = ) 3. .Cho h×nh lËp ph¬ng ABCD.A’B’C’D’ a) TÝnh gãc gi÷a: AB’ vµ BC’; AC’ vµ CD’ (600 vµ 900) b) Gäi M, N, P lÇn lît lµ trung ®iÓm AB, BC, C’D’. H·y tÝnh gãc gi÷a: MN vµ C’D’; BD vµ AD’; MN vµ ; A’P vµ DN. (600, 450, 900) Lo¹i 4: Gãc gi÷a ®êng th¼ng vµ mÆt ph¼ng: A H O 1. Gãc gi÷a ®êng th¼ng vµ mÆt ph¼ng: *§/N: * Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gãc gi÷a ®êng th¼ng a vµ mÆt ph¼ng (a): T×m giao ®iÓm O cña a vµ (a). Chän AÎ a vµ dùng AH ^ (a). ( HÎ (a). . 1. Cho h×nh chãp S.ABCD cã ®¸y lµ h×nh vu«ng c¹nh a, SA = vu«ng gãc víi ®¸y. TÝnh gãc cña: SC víi (ABCD) (600) SC víi (SAB) SB víi (SAC) 2.Cho h×nh vu«ng ABCD vµ tam gi¸c ®Òu SAB c¹nh a n»m trong 2 mÆt ph¼ng vu«ng gãc. Gäi I lµ trung ®iÓm AB. Chøng minh SI (ABCD) vµ tÝnh gãc hîp bëi SC víi (ABCD) TÝnh kho¶ng c¸ch tõ B ®Õn (SAD). Suy ra gãc cña SC víi (SAD) Gäi J lµ trung ®iÓm CD, chøng tá (SIJ) (ABCD). TÝnh gãc hîp bëi SI víi (SDC) 3.Cho h×nh chãp S.ABCD cã ®¸y lµ h×nh vu«ng t©m O, c¹nh a vµ SO vu«ng gãc víi ®¸y. Gäi M, N lÇn lît lµ trung ®iÓm SA vµ BC. BiÕt gãc gi÷a MN vµ (ABCD) lµ 600 TÝnh MN, SO TÝnh gãc cña MN víi mÆt ph¼ng(SBD) Lo¹i 5: Gãc gi÷a mÆt ph¼ng vµ mÆt ph¼ng: 1.Cho tø diÖn SABC cã SA, SB, Sc ®«i mét vu«ng gãc vµ SA = SB = SC. Gäi I, J lÇn lît lµ trung ®iÓm AB, BC. TÝnh gãc cña 2 mÆt ph¼ng: (SAJ) vµ (SCI) (600) 2.Cho h×nh chãp tam gi¸c ®Òu cã c¹nh ®¸y b»ng 3a, c¹nh bªn b»ng 2a. a) TÝnh gãc gi÷a c¹nh bªn vµ mÆt ®¸y (300) b) TÝnh gãc t¹o bëi mÆt bªn vµ mÆt ®¸y 3.Cho h×nh l¨ng trô ABC.A’B’C’ cã tÊt c¶ c¸c c¹nh ®¸y ®Òu b»ng a. BiÕt gãc t¹o bëi c¹nh bªn vµ mÆt ®¸y lµ 600 vµ h×nh chiÕu H cña ®Ønh A lªn (A’B’C’) trïng víi trung ®iÓm cña B’C’. a) TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a 2 mÆt ®¸y (3a/2) b) TÝnh gãc gi÷a 2 ®êng th¼ng: BC vµ AC’ (tan = 3) c) TÝnh gãc gi÷a mÆt ph¼ng (ABB’A’) vµ mÆt ®¸y 4.Cho h×nh vu«ng ABCD c¹nh a, vÏ SA = vu«ng gãc víi (ABCD). TÝnh gãc: (SAB) vµ (ABC) (900) (SBD) vµ (ABD) (SAB) vµ (SCD) (300) 5.Cho h×nh vu«ng ABCD c¹nh a, t©m O; SA vu«ng gãc víi (ABCD). TÝnh SA theo a ®Ó gãc gi÷a (SBC) vµ (SCD) b»ng 600 (SA = a) 6.Cho h×nh thoi ABCD c¹nh a cã t©m O vµ OB = , vÏ SO (ABCD) vµ SO = Chøng minh: gãc ASC = 900 Chøng minh: (SAB) (SAD) 7.Cho tø diÖn ABCD cã ABC lµ tam gi¸c ®Òu, DBC vu«ng c©n t¹i D. BiÕt AB = 2a, AD = . TÝnh gãc gi÷a (ABC) vµ (DBC) (300) Lo¹i 6: C¸c bµi to¸n vÒ kho¶ng c¸ch: 1. Kho¶ng c¸ch tõ mét ®iÓm ®Õn mét ®êng th¼ng vµ mét mÆt ph¼ng. H O H O + + . * Ph¬ng ph¸p dùng mét ®êng th¼ng qua mét ®iÓm cho tríc vµ vu«ng gãc víi mét mÆt ph¼ng cho tríc. A a * C¸ch 1: - Dùng mÆt ph¼ng (b) qua A vµ vu«ng gãc víi (a). - X¸c ®Þnh giao tuyÕn a cña (a) vµ (b). A - Dùng AH ^ a ( HÎ a). - SH = d(A, a). *) C¸ch 2: - Chän trong mp(a) mét ®t a vµ tõ A kÎ AO ^ a; - Qua O kÎ ®êng th¼ng b ^ a; - Tõ A kÎ AH ^ b; A B B I - AH = d(A, a). * Chó ý: - NÕu cã s½n ®êng th¼ng D ^ a th× ta chØ cÇn dùng Ax ^ D. - NÕu AB // a th× d(A, a) = d(B,a). - NÕu AB c¾t a t¹i I th× . * Mét sè bµi tËp ¸p dông 1.Cho tø diÖn ABCD cã BCD lµ tam gi¸c ®Òu c¹nh a, AB (BCD) vµ AB = a. TÝnh k/c: Tõ D ®Õn (ABC) () Tõ B ®Õn (ACD) () 2.Cho h×nh chãp S.ABCD cã ®¸y lµ h×nh vu«ng c¹nh a, mÆt bªn SAB vu«ng gãc víi ®¸y vµ SA = SB = b. TÝnh kho¶ng c¸ch: Tõ S ®Õn (ABCD) () Tõ trung ®iÓm I cña CD ®Õn (SHC), H lµ trung ®iÓm AB () Tõ AD ®Õn (SBC) () 3.Cho h×nh chãp S.ABCD ®¸y lµ h×nh vu«ng c¹nh a. SC = SA = SB = AD = a. Gäi I, J lÇn lît lµ trung ®iÓm cña AD vµ BC Chøng minh (SIJ) (SBC) TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a 2 ®êng th¼ng AD vµ SB () 4.Cho h×nh l¨ng trô ABC.A’B’C’ cã AA’ (ABC) vµ AA’ = a, ®¸y lµ tam gi¸c vu«ng t¹i A cã BC = 2a, AB = a. TÝnh kho¶ng c¸ch tõ AA’ ®Õn mÆt ph¼ng(BCC’B’) () TÝnh kho¶ng c¸ch tõ A ®Õn (A’BC) () Chøng minh r»ng AB vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng(ACC’A’) vµ tÝnh kho¶ng c¸ch tõ A’ ®Õn (ABC’) () Bµi tËp tæng hîp C©u 1 Cho h×nh chãp S.ABCD cã ®¸y ABCD lµ h×nh vu«ng t©m O c¹nh a; SA vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng (ABCD) vµ SA = a. Gäi I, J lÇn lît lµ trung ®iÓm c¸c c¹nh SB vµ SD ; Chøng minh r»ng: rSAB, rSAD lµ c¸c tam gi¸c vu«ng c©n vµ rSBC, rSCD lµ c¸c tam gi¸c vu«ng ; Chøng minh IJ vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng (SAC) ; Chøng minh AI vµ AJ cïng vu«ng gãc víi SC. Câu 2 Cho lăng trụ đứng tam giác ABC.A’B’C’ có đáy ABC là tam giác vuông tại A ,với AC = a , .Biết BC’ hợp với mặt phẳng (AA’C’C) một góc . Chứng minh rằng : . Tính độ dài AC’ và diện tích tam giác ABC . Tính khoảng cách giữa hai đường thẳng AA’ và BC . C©u 3 Cho hình chóp tam giác đếu S.ABC có cạnh đáy bằng 3a , cạnh bên bằng 2a . Tính khoảng cách từ S đến mặt phẳng đáy (ABC) . Chứng minh rằng : SABC . Tính góc giữa mặt phẳng (SBC) và mặt phẳng (ABC) . C©u 4 Cho hình chóp S.ABC có đáy là tam giác ABC vuông tại B, giả sử . Chứng minh : và Vẽ đường cao AH của tam giác SAB. Chứng minh rằng . Cho SB = 2 SA . Tính góc giữa hai mặt phẳng (ABC) và (SBC) Câu 5 Cho hình chóp S.ABCD, ABCD là hình vuông cạnh a,, góc SBA bằng 300. a) Chứng minh SBC là tam giác vuông. b) Chứng minh c) Tính khoảng cách giữa hai đường thẳng SD và AB.
Tài liệu đính kèm: