Đề cương lịch sử thế giới, lớp 12 (Nâng cao)

 Châu Tiến Lộc Đề cương lịch sử thế giới, lớp 12 (Nâng cao) 
 1
CHÂU TIẾN LỘC 
Dieãn ñaøn : suhoctre.hisforum.net 
Taøi lieäu boài döôõng hoïc sinh gioûi 
& oân taäp kì thi tuyeån sinh ñaïi hoïc 
Phaàn Lòch söû theá giôùi hieän ñaïi 
töø naêm 1945 ñeán naêm 2000 
 
TP. HỒ CHÍ MINH, THÁNG 8 - 2010 
 Châu Tiến Lộc Đề cương lịch sử thế giới, lớp 12 (Nâng cao) 
 2
CHÖÔNG I 
BOÁI CAÛNH QUOÁC TEÁ SAU CHIEÁN TRANH THEÁ GIÔÙI THÖÙ HAI 
   
Câu 1. Tại sao trật tự thế giới được thiết lập sau Chiến tranh thế giới thứ hai mang tên 
Trật tự hai cực Ianta ? Phân tích hệ quả của những quyết định quan trọng tại Hội nghị 
cấp cao Ianta. 
Hướng dẫn làm bài 
1. Tại sao trật tự thế giới được thiết lập sau Chiến tranh thế giới thứ hai mang tên 
“Trật tự hai cực Ianta” ? 
a. Hoàn cảnh lịch sử : 
- Đầu năm 1945, Chiến tranh thế giới thứ hai sắp kết thúc, nhiều vấn đề quan trọng và 
cấp bách đặt ra trước các cường quốc Đồng minh: 
+ Việc nhanh chóng đánh bại phát xít. 
+ Tổ chức lại thế giới sau chiến tranh. 
+ Việc phân chia thành quả chiến thắng. 
- Từ ngày 4 đến ngày 11 - 2 - 1945, Mỹ, Anh, Liên Xô họp hội nghị quốc tế ở Ianta 
(Liên Xô) để thỏa thuận việc giải quyết những vấn đề bức thiết sau chiến tranh và hình 
thành một trật tự thế giới mới. 
- Thành phần tham dự : bao gồm nguyên thủ của ba quốc gia có vai trò quan trọng 
nhất trong chiến tranh chống chủ nghĩa phát xít, đó là Xtalin (Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng 
Liên Xô), Rudơven (Tổng thống Mĩ) và Sớcsin (Thủ tướng Anh). 
b. Nội dung của hội nghị : 
 Xác định mục tiêu quan trọng là tiêu diệt tận gốc chủ nghĩa phát xít Đức và chủ 
nghĩa quân phiệt Nhật, nhanh chóng kết thúc chiến tranh. Liên Xô sẽ tham chiến 
chống Nhật ở châu Á. 
 Thành lập tổ chức Liên hiệp quốc để duy trì hòa bình, an ninh thế giới 
 Thỏa thuận việc đóng quân, giáp quân đội phát xít và phân chia phạm vi ảnh hưởng 
của các cường quốc thắng trận ở châu Âu và Á 
+ Ở châu Âu : Liên Xô chiếm Đông Đức, Đông Âu; Mỹ, Anh, Pháp chiếm Tây Đức, 
Tây Âu. 
+ Ở châu Á : 
 Vùng ảnh hưởng của Liên Xô: Mông Cổ, Bắc Triều Tiên, Nam Xakhalin, 4 đảo 
thuộc quần đảo Curin; 
 Vùng ảnh hưởng của Mỹ và các nước tư bản phương Tây: Nhật Bản, Nam Triều 
Tiên; Đông Nam Á, Nam Á, Tây Á  
c. Ý nghĩa : Những quyết định của hội nghị Ianta về cơ bản đã trở thành khuôn khổ của trật 
tự thế giới mới sau Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc. Vì vậy, tên của Hội nghị còn được 
dùng để chỉ trật tự thế giới được thiết lập sau Chiến tranh thế giới thứ hai – “Trật tự hai 
cực Ianta”. 
2. Phân tích hệ quả của những quyết định quan trọng tại Hội nghị cấp cao Ianta. 
 Việc giải quyết vấn đề các nước phát xít và khu vực phát xít chiếm đóng, thành lập 
tổ chức Liên hợp quốc và phân chia phạm vi ảnh hưởng của các nước thắng trận tại 
Hội nghị Ianta đã tạo ra khuôn khổ của một trật tự thế giới mới, hoàn toàn khác 
trước (không còn hoàn toàn bị chủ nghĩa đế quốc chi phối, mà đã có sự tham gia 
tích cực của các lực lượng dân chủ đứng đầu là Liên Xô và việc giải quyết các vấn 
đề an ninh thế giới dựa trên cơ chế an ninh tập thể thông qua Liên hợp quốc) 
 Khuôn khổ trật tự thế giới này chịu sự chi phối sâu sắc của hai siêu cường Mĩ và 
Liên Xô. 
 Châu Tiến Lộc Đề cương lịch sử thế giới, lớp 12 (Nâng cao) 
 3
 Thế giới phân thành hai cực, hai phe : tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa  hiện 
tượng đầu tiên trong Lịch sử thế giới. Quan hệ thù địch Mĩ với Liên Xô và các 
nước xã hội chủ nghĩa 
 Những biến đổi to lớn và sự sụp đổ của chế độ chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu và 
Liên Xô những năm 1989 - 1991 đã dẫn tới việc chấm dứt “Trật tự thế giới hai cực 
Ianta” và một trật tự thế giới mới đang hình thành. 
 Bổ sung kiến thức : 
 Vấn đề 1. Hãy nêu và nhận xét về mối quan hệ của các nước phương Đông (trước 
hết là châu Á) đối với Trật tự hai cực Ianta. 
Ở châu Âu có sự phân chia hai cực rõ ràng, phân định chặt chẽ – Đông Âu : ảnh 
hưởng của Liên Xô – xã hội chủ nghĩa, Tây Âu ảnh hưởng của Mĩ – tư bản chủ nghĩa. Tuy 
nhiên ở châu Á : tình hình không hẳn như thế , nó đã bị “vi phạm” ngay từ đầu và tình hình 
trong khu vực diễn ra ngày càng có chiều hướng khác với sự đối đầu của hai phe : 
a) Trung Quốc : 
- Theo thoả thuận giữa Anh, Mĩ, Xô tại Ianta thì Trung Quốc sẽ là “khu đệm”, một 
chính phủ liên hiệp của Quốc dân đảng của Tưởng Giới Thạch có sự tham gia của Đảng 
Cộng sản Trung Quốc sẽ được thành lập. 
- Cuộc đàm phán Quốc Cộng đã diễn ra và hai bên kí Hiệp định song thập (10 - 10 
- 1945). Nhưng chưa đầy một năm sau, tháng 7 - 1946 cuộc nội chiến lần thứ ba bùng nổ. 
  Tình hình Trung Quốc đã không diễn ra như sự sắp đặt của 2 siêu cường. 
b) Đông Nam Á, Nam Á, Tây Á : 
- Ba cường quốc cũng thoả thuận khu vực này vẫn thuộc phạm vi ảnh hưởng 
truyền thống của các nước phương Tây  vẫn chấp nhận nền thống trị thuộc địa của các 
nước thực dân phương Tây 
- Ngay sau khi được tin phát xít Nhật đầu hàng, các dân tộc Đông Nam Á đã nhanh 
chóng nổi dậy giành chính quyền, tuyên bố độc lập và lập nên những Nhà nước mới, tiêu 
biểu là Inđônêxia, Việt Nam, Lào  như một phản ứng dây chuyền, làn sóng đấu tranh giải 
phóng dân tộc đã lan nhanh sang Nam Á, Tây Á, tới châu Phi ... 
- Sau đó các dân tộc Đông Nam Á đã kiên cường tiến hành các cuộc kháng chiến 
chống thực dân tái xâm lược  các nước đế quốc phương Tây cuối cùng đã phải tuyên bố 
công nhận, trao trả độc lập cho các dân tộc. 
- Giữa những năm 50, các nước Đông Nam Á và Nam Á đã giành lại được độc lập 
chủ quyền dân tộc. 
c) Kết luận : 
 Các dân tộc châu Á đã không cam chịu chấp nhận cái khu vực “phạm vi ảnh 
hưởng truyền thống của các nước tư bản phương Tây” như một thiết chế của 
Trật tự hai cực. 
 Phong trào giải phóng dân tộc đã trực tiếp làm suy yếu chủ nghĩa đế quốc thực 
dân phương Tây - một cực trong Trật tự Ianta và thực tế đã là một nhân tố làm 
rạn nứt, xói mòn quyền lực đưa tới sự sụp đổ của Trật tự hai cực Ianta. 
 Nhưng mặt khác, cũng cần nhìn nhận một sự thật lịch sử đã diễn ra : trong bối 
cảnh thế giới hai cực, một số nước sau khi giành được độc lập bị cuốn hút theo 
cực này cực kia, phe này phe kia trong trật tự thế giới hai cực. Khu vực Đông 
Nam Á là một tiêu biểu. Thậm chí là chiến trường của Chiến tranh lạnh trong 
nhiều thập niên. 
 Vấn đề 2. Trật tự thế giới mới được thiết lập sau Chiến tranh thế giới thứ hai 
(1939 – 1945) như thế nào ? (Đề thi HSG Quốc gia – Bảng A, năm 1999) 
- Tình hình thế giới sau Chiến tranh thế giới thứ hai (Hệ thống xã hội chủ nghĩa ra 
đời, phong trào giải phóng dân tộc bùng nổ, đế quốc Mĩ đứng đầu thế giới tư bản...) 
- Nội dung trật tự hai cực Ianta : Theo nội dung Sách khoa khoa Lịch sử 12, Nâng 
cao, song chú ý nhấn mạnh : Đối đầu hai cực và Chiến tranh lạnh. 
 Châu Tiến Lộc Đề cương lịch sử thế giới, lớp 12 (Nâng cao) 
 4
- Trong khi làm bài, học sinh có thể dự báo về tình hình thế giới : 
 Xu thế hòa hoãn... 
 Mặc dù sự sụp đổ của Liên Xô và tan vỡ chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu và Mĩ 
muốn vươn lên làm báo chủ toàn cầu  thiết lập trật tự đơn cực, nhưng tình 
hình thế giới có thể là : Xu thế đa cực. 
 Hướng phát triển của thế giới về cơ bản không thể thay đổi, chủ nghĩa xã hội là 
lý tưởng cao đẹp mà loài người phải vươn tới, cho dù lâu dài, đấu tranh trường 
kì, gian khổ, nhưng nhất định thắng lợi. 
Câu 2. Căn cứ vào quan hệ quốc tế sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nay thì lịch sử 
thế giới được phân chia làm mấy thời kỳ ? Hãy cho biết đặc điểm nổi bật của từng 
thời kỳ. Tại sao có thể khẳng định sự ra đời của Liên hợp quốc là một thành công to 
lớn trong quan hệ quốc tế sau Chiến tranh thế giới thứ hai ? 
Hướng dẫn làm bài 
1. Căn cứ vào quan hệ quốc tế sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nay thì lịch sử thế 
giới được phân chia làm 2 thời kỳ : 
- Thời kì trong “Chiến tranh lạnh” (1945 – 1989) : là thời kì trên thế giới đã hình 
thành “trật tự hai cực Ianta” và từ 1947 là thời kỳ Chiến tranh lạnh do Mĩ phát động làm 
cho tình hình thế giới ở trong tình trạng căng thẳng, gay gắt, phức tạp với các cuộc đấu 
tranh dân tộc, đấu tranh giai cấp và đấu tranh giữa hai 2 cực đối lập Xô – Mĩ và hai khối 
Đông – Tây. 
- Thời kì sau “Chiến tranh lạnh” (từ sau năm 1989) : là thời kì một trật tự thế giới 
mới đang hình thành theo hướng đa cực, nhiều trung tâm. Từ xu thế đối đầu chuyển sang xu 
thế đối thoại. 
+ Từ cuối năm 1989 đến năm 1991 : Cuộc “chiến tranh lạnh” kéo dài trên 40 năm 
đã chấm dứt (cuối năm 1989), trong quan hệ quốc tế từ xu thế đối thoại, hợp tác trên cơ sở 
hai bên cùng có lợi, tôn trọng lẫn nhau cùng tồn tại hoà bình. Tình hình thế giới trở nên dịu 
hơn, các cuộc tranh chấp và xung đột khu vực đã và đang dần dần được giải quyết (vụ xung 
đột ở Nam Phi có liên quan đến Namibia và cuộc nội chiến kéo dài ở Ăngôla, vấn đề 
Ápganitxtan, vấn đề Campuchia, vấn đề Nicaragoa ở Trung Mĩ, vấn đề hoà bình và ổn định 
ở Trung Cận Đông... 
+ Từ năm 1991 đến nay : “Trật tự hai cực Ianta” bị sụp đổ, Mĩ ra sức vươn lên “thế 
một cực” trong trật tự thế giới mới, còn các cường quốc khác cố gắng duy trì “thế đa cực”, 
trong đó, Đức và Nhật Bản đang đòi hỏi trở thành hai cực nữa trong thế giới “đa cực” này. 
 Từ đầu những năm 90, một trật tự thế giới mới, đang dần dần hình thành và đã 
xuất hiện một số đặc điểm và xu thế phát triển. Xu thế đối thoại hợp tác trên cơ sở hai bên 
cùng có lợi, tôn trọng lẫn nhau trong cùng tồn tại hoà bình đang ngày càng trở thành xu thế 
chủ yếu trong các mối quan hệ quốc tế; 5 nước lớn là uỷ viên thường trực hội đồng bảo an 
Liên hợp quốc tiến hành thương lượng, thoả hiệp và hợp tác với nhau trong việc duy trì trật 
tự thế giới; tất cả các quốc gia dân tộc đều đang đứng trước những thử thách những thời cơ 
để đưa vận mệnh đất nước mình tiến lên kịp với thời đại. 
2. Sự ra đời của Liên hợp quốc là một thành công to lớn trong quan hệ quốc tế sau 
Chiến tranh thế giới thứ hai bởi vì : 
- Tại Hội nghị Ianta (2 - 1945), Liên Xô, Mĩ, Anh nhất trí thành lập một tổ chức 
quốc tế để gìn giữ hoà bình, an ninh và trật tự thế giới. Từ ngày 25 - 4 đến 26 - 6 - 1945, 
Hội nghị đại biểu của 50 nước đã họp tại Xan Phranxixcô để thông qua Hiến chương và 
thành lập Tổ chức Liên hợp quốc. 
- Ngày 24 - 10 - 1945, Liên hợp quốc chính thức thành lập (ngày Hiến chương Liên 
hợp quốc bắt đầu có hiệu lực). Trụ sở đặt tại Niu Oóc (Mĩ). 
 Châu Tiến Lộc Đề cương lịch sử thế giới, lớp 12 (Nâng cao) 
 5
- Hiến chương Liên hợp quốc nêu rõ mục đích của tổ chức này là duy trì hòa bình và 
an ninh thế giới, phát triển mối quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa các nước trên cơ sở tôn 
trọng nguyên tắc bình đẳng và quyền tự quyết của các dân tộc. 
+ Với tư cách là tổ chức quốc tế lớn nhất thế giới, Liên Hiệp Quốc đã tạo diễn đàn 
quốc tế vừa hợp tác vừa đấu tranh để giải quyết các vụ tranh chấp và xu đột ở nhiều khu 
vực, duy trì hoà bình, an ninh thế giới, tiến hành giải trừ quân bị, hạn chế chạy đua vũ trang 
và nhất là các loại vũ khí huỷ diệt hàng loạt ; giải quyết những tranh chấp xung đột (thành 
công ở Namibia, Môdămbích, Campuchia, Đông Timo,). 
+ Th ... . Anh/chị có nhận xét gì về xu thế phát triển của lịch sử thế giới 
hiện đại trong thời kì mới ? 
Đề thi HSG cấp 
THPT, TP. Hồ Chí 
Minh, năm 1996. 
 Châu Tiến Lộc Đề cương lịch sử thế giới, lớp 12 (Nâng cao) 
 102
44. Quan hệ giữa Mĩ và Liên Xô đã diễn ra như thế nào từ sau Chiến 
tranh thế giới thứ hai đến năm 1991. Phân tích tác động của quan 
hệ đó đối với quan hệ quốc tế nói chung. 
Đề thi HSG cấp 
THPT, TP. Hồ Chí 
Minh, năm 1997. 
45. - Từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Liên Xô và Mĩ đã xây dựng 
kinh tế trong những hoàn cảnh lịch sử như thế nào ? 
- Cho biết những thành tựu chủ yếu trong công cuộc xây dựng kinh 
tế ở Liên Xô và Mĩ từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nữa đầu 
những năm 70. Nêu nhận xét. 
46. Trình bày hoàn cảnh quốc tế sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Cho 
biết tính chất và ý nghĩa lịch sử của những thắng lợi sau : 
- Cách mạng Việt Nam 1945. 
- Cách mạng Trung Quốc 1949. 
- Cách mạng Cuba 1959. 
47. Một trong những nội dung chủ yếu của quan hệ quốc tế sau Chiến 
tranh thế giới thứ hai là cuộc đấu tranh gay gắt, quyết liệt giữa các 
cường quốc lớn nhằm tranh giành, phân chia phạm vi thế lực và 
thiết lập một trật tự thế giới mới có lợi cho mình. 
Bằng những kiến thức lịch sử đã học hoặc đọc thêm, anh/chị hãy 
chứng minh nhận định trên và trình bày nhận xét của mình về vấn 
đề này. 
Đề thi HSG cấp 
THPT, TP. Hồ Chí 
Minh, năm 1997. 
48. Chiến tranh lạnh có phải là nhân tố chủ yếu tác động và chi phối 
các mối quan hệ quốc tế trong hơn bốn thập kỉ nửa sau thế kỉ XX 
hay không ? Tại sao ? 
49. Có đúng hay không khi cho rằng cuộc chiến tranh xâm lược Việt 
Nam của đế quốc Mĩ (1954 - 1975) là cuộc chiến tranh cục bộ lớn 
nhất phản ánh mâu thuẫn Đông - Tây ? Tại sao ? 
50. Tại sao trong thời kì chiến tranh lạnh, mọi cuộc chiến tranh hoặc 
xung đột quân sự ở các khu vực trên thế giới, với những hình thức 
và mức độ khác nhau, đều liên quan đến sự đối đầu giữa hai cực 
Xô – Mĩ ? 
51. Lập bảng so sánh các cuộc chiến tranh cục bộ đã diễn ra từ năm 
1945 đến 1975 ở châu Á : 
52. Mĩ và Liên Xô tuyên bố chấm dứt “chiến tranh lạnh” năm 1989 có 
phải là vì mọi xung đột đã được giải quyết thỏa đáng bằng các hiệp 
ước tay đôi giữa hai cường quốc hay không ? Tại sao ? 
53. Sự phân chia giới tuyến ở Việt Nam và Triều Tiên có phải là biểu 
hiện của xu thế hòa hoãn Đông – Tây trong quan hệ quốc tế thời kì 
Chiến tranh lạnh hay không ? Tại sao ? 
54. Vì sao nói rằng cuộc kháng chiến cứu nước của ba nước Đông 
Dương vừa là cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, vừa chịu sự tác 
động của “Trật tự hai cực Ianta” ? 
Đề thi HSG cấp 
THPT, TP. Hồ Chí 
Minh, năm 2010 
55. Từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nay, đã có những tổ chức 
liên minh kinh tế - chính trị nào được thành lập (đã được nêu trong 
Sách giáo khoa Lịch Sử lớp 12) ? Trình bày mục tiêu và sự phát 
triển của các tổ chức đó. 
Đề thi HSG cấp 
THPT, TP. Hồ Chí 
Minh, năm 2006. 
 Châu Tiến Lộc Đề cương lịch sử thế giới, lớp 12 (Nâng cao) 
 103
56. Hãy liệt kê 6 tổ chức liên kết kinh tế, thương mại, tài chính quốc tế 
và khu vực đang hoạt động có hiệu quả trong giai đoạn hiện nay. 
Tác động của các tổ chức đó đối với sự phát triển quan hệ quốc tế 
như thế nào ? 
57. Sự phát triển của phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á, châu Phi 
và khu vực Mĩ Latinh sau Chiến tranh thế giới thứ hai được thể 
hiện qua những xu hướng nào ? 
58. Cuộc đấu tranh giành hoà bình độc lập, dân tộc dân chủ và tiến bộ 
xã hội sau Chiến tranh thế giới thứ hai đã diễn ra như thế nào và đã 
có những tác động gì đến mối quan hệ quốc tế hiện nay ? 
Đề thi HSG cấp 
THPT, TP. Hồ Chí 
Minh, năm 2004. 
59. Vì sao mối quan hệ quốc tế từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến 
1991 có xu hướng chuyển dần từ đối đầu sang đối thoại ? 
Đề thi HSGQG, 
bảng A, 2003 
60. Trình bày nhận xét của anh/chị về quan hệ quốc tế từ sau Chiến 
tranh thế giới thứ nhất đến nay và nêu rõ vì sao trong khoảng bốn 
thập niên gần đây, quan hệ quốc tế có xu hướng chuyển dần từ đối 
đầu sang đối thoại ? 
Đề thi HSG cấp 
THPT, TP.Hà Nội, 
năm 2004. 
61. - Sau Chiến tranh lạnh, hầu như tất cả các quốc gia đều ra sức điều 
chỉnh chiến lược phát triển như thế nào ? Tại sao lại như vậy ? 
- Trình bày và nhận xét về chính sách đối ngoại của Mĩ, Liên bang 
Nga và Trung Quốc trong thập kỷ 90 của thế kỷ XX. 
62. Trình bày những thay đổi lớn của thế giới từ sau “chiến tranh 
lạnh”. 
Đề thi tuyển sinh Đại 
học năm 2007 
63. Đặc trưng của mối quan hệ quốc tế hiện nay (thời kì sau chiến 
tranh lạnh) là gì ? Bằng những sự kiện đã diễn ra trên thế giới trong 
vòng 10 năm gần đây, anh/chị hãy minh chứng cho sự hình thành 
đặc trưng trên. 
Đề thi HSG cấp 
THPT, TP. Hồ Chí 
Minh, năm 1998. 
64. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc đã mở ra một giai đoạn mới 
của lịch sử thế giới hiện đại [...]. Đó là giai đoạn phát triển mạnh 
mẽ, phi thường, nhưng các cuộc đấu tranh cũng thật gay gắt, quyết 
liệt với không ít nguy cơ, hiểm hoạ. 
(Bài 12, SGK Lịch sử 12, Nâng cao, trang 101). 
Qua nội dung lịch sử thế giới hiện đại đã học, anh/chị hãy làm sáng 
tỏ nhận định trên. 
65. - Đầu năm 1994, dư luận Mĩ đã kinh ngạc kêu lên : “Trong lịch sử 
hiện đại, châu Âu và Bắc Mĩ lần đầu tiên nhìn châu Á bằng con 
mắt kinh ngạc”. Tại sao lại có hiện tượng như vậy ? 
- “Sự quật khởi” của châu Á sau Chiến tranh thế giới thứ hai trải 
qua những trào lưu nào ? 
66. Hãy dự báo một trật tự thế giới mới sau khi “trật tự hai cực Ianta” 
sụp đổ. 
67. Hãy đánh giá về cục diện thế giới sau khi Chiến tranh lạnh chấm 
dứt. Liên hệ với công cuộc Đổi mới ở Việt Nam. 
68. - Sự hình thành trật tự thế giới mới hiện nay phụ thuộc vào những 
nhân tố nào ? Tại sao nói “hòa bình, ổn định và hợp tác phát triển” 
vừa là thời cơ, vừa là thách thức đối với các dân tộc khi bước vào 
thế kỉ XXI ? 
- Theo anh/chị, trong tình hình kinh tế thế giới hiện nay, nền kinh 
tế của Việt Nam cần phải làm những gì để có thể phát triển ? 
69. Các xu thế phát triển của thế giới sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc 
là gì ? Cho biết xu thế nào là chủ yếu ? Tại sao ? 
 Châu Tiến Lộc Đề cương lịch sử thế giới, lớp 12 (Nâng cao) 
 104
 Tư liệu tham khảo 
A/ CÁC ĐỀ THI THAM KHẢO 
1. Đề thi tuyển sinh Đại học, Cao đẳng (từ năm 2002 đến 2010) 
2. Đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông (từ năm 1997 đến 2010) 
3. Đề thi HSG Quốc gia (từ năm 1997 đến 2010) 
4. Đề thi HSG Hà Nội cấp THPT (từ năm 2000 đến 2010) 
5. Đề thi HSG TP.Hồ Chí Minh cấp THPT (từ năm 2000 đến 2010) 
6. Đề thi HSG tỉnh Thừa Thiên Huế cấp THPT (từ năm 2000 đến 2010) 
B/ TƯ LIỆU THAM KHẢO 
7. Sách giáo khoa lịch sử lớp 12, Nâng cao, NXBGD, năm 2008. 
8. Sách giáo khoa lịch sử lớp 12, tập I, NXB GD, năm 1992. 
9. Hướng dẫn thực hiện chương trình sách giáo khoa lớp 12 môn Lịch sử, NXBGD 2008. 
10. Lịch sử thế giới hiện đại, GS. Nguyễn Anh Thái chủ biên, NXBGD 2007 
11. Giáo trình “Đại cương Lịch sử thế giới”, Phạm Hồng Việt – Lê Cung, Đại học Huế – Trung tâm đào tạo 
từ xa, Huế 1998. 
12. Đại cương Lịch sử thế giới, Đại học Huế - Trung tâm đào tạo từ xa, NXB Đà Nẵng. 
13. Lịch sử thế giới (Tập I, tài liệu BDTX Chu Kì 1992 – 1996, dùng cho giáo viên phổ thông cấp II), Bộ 
giáo dục, Hà Nội – 1992 
14. Mối quan hệ giữa lịch sử thế giới và Lịch sử Việt Nam trong dạy học lịch sử ở trường phổ thông, 
Nguyễn Xuân Trường – NXB Hà Nội 2007 
15. Kiến thức lịch sử 12, Tập 1, GS Phan Ngọc Liên (chủ biên), NXBĐHQG TP.HCM. 
16. Kiến thức Lịch sử 9 – Hội giáo dục Lịch sử - Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Khoa Lịch sử – Trường 
ĐHSP Hà Nội, NXB Thanh Niên. 
17. Tài liệu chuẩn kiến thức lịch sử 12 , Bộ giáo dục và đào tạo, NXBGD 1998. 
18. Hướng dẫn học và ôn tập Lịch sử PTTH, tập một, GS. Phan Ngọc Liên (chủ biên), NXBGD. 
19. 160 câu hỏi luyện thi ĐH & CĐ môn lịch sử, Trần Vĩnh Thanh, NXB Đà Nẵng, năm 2003. 
20. Thực hành Lịch sử 9, 12, Sở giáo dục thành phố Hồ Chí Minh, NXBGD. 
21. Những bài đạt giải trong kì thi HSG Quốc gia, Hội giáo dục lịch sử (Hội khoa học lịch sử Việt Nam), 
NXB Quốc gia Hà Nội. 
22. Hướng dẫn học tốt môn Lịch sử 12, Trần Như Thanh Tâm – Chiêu Thị Yến, NXB Trẻ. 
23. Hướng dẫn học và luyện thi Lịch sử, Ths.Trương Ngọc Thơi, NXBĐHQG Hà Nội. 
24. Các bài thi HSG môn lịch sử, Hội giáo dục lịch sử (Hội khoa học lịch sử Việt Nam), NXBĐHSP. 
25. Hỏi và đáp Lịch sử 12, Huỳnh Quang Thái – Nguyễn Văn Minh, NXBĐHQG Thành phố Hồ Chí Minh 
26. Hướng dẫn ôn tập và làm bài thi môn Lịch sử (khối 12), NXB ĐHQG Hà Nội. 
27. Chuẩn kiến thức ôn thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng môn Lịch sử, Nguyễn Hải 
Châu – Nguyễn Xuân Trường, NXB Giáo dục. 
28. Hướng dẫn ôn tập và làm bài thi môn Lịch sử lớp 9, PGS. Nguyễn Thị Côi chủ biên, NXB Giáo dục. 
29. Đề luyện thi tuyển sinh và hướng dẫn làm bài thi vào các trường ĐH, Cao đẳng và trung học chuyên 
nghiệp môn Lịch sử, Trung tâm sách khuyến học, NXB Giáo dục. 
30. Ôn thi tuyển sinh đại học và cao đẳng môn Lịch sử (Huỳnh Kim Thành – Đinh Thị Lan – Nguyễn Thuý 
Vinh), NXB Đà Nẵng. 
31. Tuyển sinh đại học & Cao đẳng môn Lịch sử, Nguyễn Thu Đông – Nguyễn Tiến Phúc, Tủ sách hiếu 
học, NXB Trẻ, năm 2001. 
32. Kiến thức Lịch sử 9, PGS.TS Nguyễn Văn Am – Ths.Nguyễn Văn Đằng – Đặng Thuý Quỳnh – Nguyễn 
Thành Phương, NXB ĐHQG Thành phố Hồ Chí Minh – 2006. 
33. Ôn tập Lịch sử theo chủ đề, Nguyễn Thừa Hỷ, NXB ĐHQG Hà Nội. 
C/ TƯ LIỆU LƯU HÀNH NỘI BỘ 
34. Tài liệu của cô Nguyễn Thị Thịnh (Chuyên viên Phòng giáo dục Quận Thủ Đức), cô Nguyễn Thị Liễu 
(Hiệu trưởng trường THCS Ngô Chí Quốc), cô Trần Thị Lệ Hồng (Tổ trưởng Tổ Sử trường THCS 
Trương Văn Ngư), cô Đặng Thị Mộng Loan (giáo viên Trường THPT Thủ Đức) và thầy Ths.Lê Văn 
Dũng (Giáo viên trường THPT Chu Văn An, Hà Nội). 
35. Một số tài liệu, đề cương ôn tập Lịch sử 12 của các trường : THPT chuyên Lê Hồng Phong, THPT 
chuyên Trần Đại Nghĩa, THPT Gia Định, THPT Nguyễn Hiền, THPT Mạc Đĩnh Chi, THPT Thủ Đức, 
THPT Nguyễn Hữu Huân (Thành phố Hồ Chí Minh)... 
 Châu Tiến Lộc Đề cương lịch sử thế giới, lớp 12 (Nâng cao) 
 105
MỤC LỤC 
CHƯƠNG I. BỐI CẢNH QUỐC TẾ 
 SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI....................................................2 
CHƯƠNG II. LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU (1945 – 1991) 
LIÊN BANG NGA (1991 – 2000)....................................................................8 
CHƯƠNG III. CÁC NƯỚC Á, PHI, MĨ LATINH (1945 – 2000).......................................18 
CHƯƠNG IV. MĨ, TÂY ÂU, NHẬT BẢN (1945 – 2000)..................................................50 
CHƯƠNG V. QUAN HỆ QUỐC TẾ (1945 – 2000)............................................................65 
CHƯƠNG VI. CÁCH MẠNG KHOA HỌC – CÔNG NGHỆ 
VÀ XU THẾ TOÀN CẦU HÓA....................................................................75 
CHƯƠNG VII. TỔNG KẾT LỊCH SỬ THẾ GIỚI HIỆN ĐẠI 
 TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 2000................................................................85 
PHỤ LỤC. MỘT SỐ ĐỀ THI TỰ LUYỆN 
KÌ THI TUYỂN SINH ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG 
VÀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP THPT.............................................................98