Chuẩn bị thi tốt nghiệp phổ thông Ngữ văn (theo cấu trúc đề thi THPTt)

CHUẨN BỊ THI TỐT NGHIỆP PHỔ THÔNG
(Theo cấu trúc đề thi TNPT)
Câu I (2 điểm): 
Tái hiện kiến thức về giai đoạn văn học, tác giả, tác phẩm văn học Việt Nam và các tác giả văn học nước ngoài. Trình bày tiểu sử, sự nghiệp, quan điểm, phong cách của một tác giả
Một số câu hỏi tham khảo
Trong truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn, khách ở quán trà nhà lão Hoa đã bàn về những chuyện gì? Hãy cho biết điều nhà văn muốn nói qua những chuyện ấy. (Đề TNPT 2009)
Lòng nhân hậu của nhân vật An-đrây Xô-cô-lốp được thể hiện như thế nào trong đoạn trích Số phận con người của M. Sô-lô-khốp? (Đề TNPT phân ban 2008 lần 1)
Trong truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn, hình ảnh chiếc bánh bao tẩm máu người có ý nghĩa như thế nào? (Đề TNPT phân ban 2008 lần 2)
Nêu quan điểm sáng tác văn học của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh. (Đề TNPT không phân ban 2008 lần 2 & Đề TNPT không phân ban 2006)
Giải thích ý nghĩa nhan đề truyện ngắn Vợ nhặt của Kim Lân. (Đề TNPT phân ban 2007 lần 1)
Anh, chị hãy tóm tắt ngắn gọn truyện Thuốc của Lỗ Tấn. (Đề TNPT phân ban 2007 lần 1)
Nhận xét ngắn gọn về tình huống độc đáo trong truyện Vợ nhặt của Kim Lân. (Đề TNPT không phân ban 2007 lần 1)
Anh, chị hãy trình bày ngắn gọn hiểu biết của mình về cuộc đời nhà văn Lỗ Tấn. Kể tên hai tác phẩm tiêu biểu của ông. (Đề TNPT phân ban 2007 lần 2)
Anh / chị hãy cho biết tác phẩm Tuyên ngôn Độc lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh ra đời trong hoàn cảnh nào?( Đề TNPT không phân ban 2004).
Anh hoặc chị hãy trình bày hoàn cảnh ra đời bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng. (Đề TNPT không phân ban 2006) 
Anh (chị) hãy trình bày hoàn cảnh ra đời bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu. Nêu những đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm đó (đoạn trích được học). (Đề TS ĐH 2006).
Trình bày ngắn gọn những đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến năm 1975. (Tài liệu hướng dẫn ôn thi TNPT và TS ĐH 2009 của BGD)
Câu II (3 điểm): 
Vận dụng kiến thức xã hội và đời sống để viết bài nghị luận xã hội ngắn (không quá 400 từ).
Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí.
Lẽ sống: Lí tưởng sống, thái độ đối với Tổ quốc, nhân dân, gia đình, bạn bè, thầy côTình thương, hạnh phúc 
Việc rèn luyện tu dưỡng của bản thân: những phẩm chất đạo đức như tự tin, kiên trì, dũng cảm, nhân ái, trung thực, khiêm tốn 
Học tập: động cơ, thái độ phương pháp học tập, đọc sách, chọn nghề
Nghị luận về một hiện tượng đời sống.
Hiện tượng tích cực: mái ấm tình thương, mùa hè xanh, đền ơn đáp nghĩa, trường học thân thiện, ứng xử có văn hóa nơi công cộngphòng chống HIV, bảo vệ môi trường
Hiện tượng tiêu cực: tai nạn giao thông, tiêu cực trong thi cử, lạm dụng internet, bệnh vô cảm. 
Một số đề tham khảo: 
Anh/chị hãy viết một bài văn ngắn (không quá 400 từ) phát biểu ý kiến về tác dụng của việc đọc sách. (Đề TNPT 2009)
Hãy viết một bài văn ngắn (không quá 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến sau: 
Một người đã đánh mất niềm tin vào bản thân thì chắc chắn sẽ còn đánh mất thêm nhiều thứ quý giá khác nữa.
(Đề TSĐH Khối D 2009)
Trong thư gửi thầy hiệu trưởng của con trai mình, Tổng thống Mĩ A. Lin-côn (1809 - 1865) viết: "xin thầy hãy dạy cho cháu biết chấp nhận thi rớt còn vinh dự hơn gian lận khi thi." Từ ý kiến trên, anh/chị hãy viết một bài văn ngắn (không quá 600 từ) trình bày suy nghĩ của mình về đức tính trung thực trong khi thi và trong cuộc sống. (Đề TSĐH Khối C 2009).
Hãy viết một bài văn ngắn (không quá 400 từ) trình bày ý kiến của mình về mục đích học tập do UNESCO đề xướng: Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định mình”. (Tài liệu hướng dẫn ôn thi TNPT 2009 của BGD)
Trong Thông điệp nhân Ngày Thế giới phòng chống AIDS 1-12-2003, Cô-phi An-nan viết “Trong thế giới khốc liệt của AIDS, không có khái niệm chúng ta và họ. Trong thế giới đó, im lặng đồng nghĩa với cái chết”Anh / chị suy nghĩ như thế nào về ý kiến trên? (Tài liệu hướng dẫn ôn thi TNPT và TS ĐH 2009 của BGD)
Anh/ chị suy nghĩ gì về quan niệm sống sau đây: “Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn”. (Hồn Trương Ba da hàng thịt - Lưu Quang Vũ) – (Đề TNPT phân ban 2008 lần 1)
Anh/ chị suy nghĩ gì về thái độ sống cam chịu của người đàn bà hàng chài trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu? (Đề TNPT phân ban 2008 lần 2)
Câu III. ( 5 điểm):
Vận dụng khả năng đọc - hiểu và kiến thức văn học để viết bài nghị luận văn học. 
Một sô đề tham khảo:
Phân tích giá trị nhân đạo của truyện ngắn Vợ chồng A Phủ của nhà văn Tô Hoài. (Đề TNPT – 2009 Chương trình Chuẩn)
Phân tích vẻ đẹp của hình tượng sông Hương trong tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông? của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường. (Đề TNPT 2009 – Chương trình Nâng cao)
Anh/ chị hãy phân tích tâm trạng nhân vật Tràng trong truyện ngắn Vợ nhặt của Kim Lân. (Đề TNPT phân ban 2008 lần1).
Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật bà cụ Tứ trong tác phẩm Vợ nhặt của Kim Lân. (Đề TNPT không phân ban 2008 lần 1).
Phân tích vẻ đẹp trữ tình của sông Đà trong tác phẩm Người lái đò Sông Đà của Nguyễn Tuân. (Đề TNPT phân ban 2008 lần 2).
Phân tích giá trị nhân đạo trong tác phẩm Vợ nhặt của Kim Lân. (Đề TNPT phân ban 2008 lần 2).
Phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm cứu A Phủ (Vợ chồng A Phủ) (Đề TS ĐH Khối D 2008).
Cảm nhận của anh, chị về nhân vật Việt trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi. (Đề TNPT phân ban 2007 lần 1)
Cảm nhận của anh, chị về nhân vật Chiến trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi. (Đề TNPT phân ban 2007 lần 2)
Phân tích vẻ đẹp người lái đò trong tuỳ bút Người lái đò Sông Đà của Nguyễn Tuân. (Đề TNPT không phân ban 2007 lần 1)
Cảm nhận của anh, chị về cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Xác hàng thịt trong cảnh VII vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt của Lưu Quang Vũ. (Đề TNPT phân ban 2007 lần 2)
Anh, chị hãy phân tích hình ảnh con người Tây Nguyên trong truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành. (Đề TNPT phân ban 2007 lần 2)
Anh hoặc chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về nhân vật người đàn bà trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của nhà văn Nguyễn Minh Châu. (Đề TNPT phân ban 2006). 
Cảm nhận của anh hoặc chị về hình tượng cây xà nu trong truyện ngắn Rừng xà nu của nhà văn Nguyễn Trung Thành. (Đề TNPT không phân ban 2003)
Cảm nhận của anh/ chị về đoạn thơ sau trong bài Sóng của Xuân Quỳnh:
Con sóng dưới lòng sâu,
Con sóng trên mặt nước,
Nơi nào em cũng nghĩ,
Hướng về anh - một phương.
(Đề TNPT phân ban 2008 lần 1)
Anh/ chị hiểu như thế nào về tâm sự của Nguyễn Khoa Điềm trong đoạn thơ sau:
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn đời...
(Đề TNPT không phân ban 2008 lần 1)
Cảm nhận của anh/ chị về hình ảnh người lính qua đoạn thơ sau trong bài TâyTiến của Quang Dũng:
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành.
(Đề TNPT phân ban 2008 lần 2)
Anh, chị hãy phân tích đoạn thơ sau:
Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa...” mẹ thường hay kể.
Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất Nước có từ ngày đó...
(Đề TNPT không phân ban 2007 lần 2)
Anh hoặc chị hãy phát biểu cảm nhận của mình về cảnh sắc thiên nhiên và con người Việt Bắc qua đoạn thơ sau trong bài thơ Việt Bắc của nhà thơ Tố Hữu:
"...Ta về, mình có nhớ ta
Ta về, ta nhớ những hoa cùng người.
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang.
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Rừng thu trăng rọi hoà bình
Nhớ ai tiếng hát ân tình thuỷ chung..."
(Đề TNPT phân ban 2006)
Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh. Anh (chị) cảm nhận được gì về vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu qua hình tượng này? (Đề TS ĐH Khối D 2006).
Anh / chị hãy phân tích đoạn thơ sau trong bài Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo):
Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng 
áo choàng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du 
tiếng ghi ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi ta ròng ròng
máu chảy
(Tài liệu hướng dẫn ôn thi TNPT 2009 của BGD)